Reprezentacje Zagłady w kulturze polskiej (1939-2019) śledzą artystyczne ekspresje Holokaustu w teatrze, filmie, muzeach, sztukach wizualnych oraz zjawiska z kręgu kultury popularnej. Stanowią kontynuację badań, które podjęliśmy kilkanaście lat temu w Literaturze polskiej wobec Zagłady (1939-1968). Reprezentacje… mają uświadomić współczesnemu odbiorcy wielowymiarowość oraz niezwykłą mnogość przedstawień Holokaustu w rodzimej sztuce. Jak w każdej syntezie chodzi również o doko...
Co oznacza metafora dopełniaczowa "anatomia stylu", użyta przez Flauberta w liście do Louise Colet z 7 września 1853 roku? Skoro przedmiotem zainteresowania anatomii jest badanie wewnętrznej struktury ciała ludzkiego, składających się na to ciało narządów, ich wielkości oraz położenia, a także tkanek, to przeniesienie tych znaczeń na styl, czyli sposób formułowania wypowiedzi właściwy dla danej epoki bądź wybranego twórcy, sprawia, że styl ten zaczynamy postrzegać jako zbiór ...
Średniowieczne teksty dramatyczne, ale i wyrastające ze średniowiecza najsłynniejsze dzieło Mikołaja z Wilkowiecka Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, wymagają spojrzenia interdyscyplinarnego, począwszy od teologii, liturgii oraz praktyki pobożności, zakorzenionej w życiu codziennym, poprzez historię społeczną, kończąc zaś na filologii i teatrologii. Dlatego książka Wokół Mikołaja z Wilkowiecka. Analizy i porównania stawia pytania o funkcje Historyi w społecz...
Gabriela Jarzębowska – adiunktka na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Stypendystka Komisji Fulbrighta na Wesleyan University (2018 - 2019), visiting scholar na Uniwersytecie w Linköping (2016) i University of California at Santa Cruz (2019). Absolwentka I edycji Szkoły Ekopoetyki, laureatka konkursu Preludium 14 (NCN) i IX edycji konkursu im. Inki Brodzkiej-Wald na najlepszą pracę doktorską obronioną w 2020 roku. Wygłaszała wykłady gościnne m. in. na Uniw...
Władysław Alojzy Strzembosz (1875–1917) był jedną z najwyrazistszych postaci Paryża młodopolskiego. Matematyk, działacz społeczny aktywny w niemalże wszystkich stowarzyszeniach ówczesnej kolonii polskiej, dziennikarz, tłumacz, wydawca, bibliofil i kolekcjoner, mimo wieloletnich dotkliwych problemów finansowych, ostrego konfliktu z przełożonym, Władysławem Mickiewiczem a wreszcie przedwczesnej śmierci pozostawił po sobie znaczny dorobek. Zgodnie z wolą wdowy jego kolekcja ryci...
Stan wyczerpania tradycji nie oznacza jej śmierci. Wyczerpanie jest tu metaforą stanu „pośredniego” – między życiem a śmiercią; stanu, gdy nie sposób uwolnić się od przeszłości, rozliczyć się z nią, zapomnieć, ale też, gdy nie sposób projektować przyszłości, postrzeganej jako zagrożenie ocalałych resztek, na których fundowana jest tożsamość mieszkańców „epoki klimakterycznej”. Chciałam uchwycić procesualność tego zjawiska – nie portretować incydentalnych momentów regresu, ale...
Universum… jest kolekcją artykułów oraz studiów na temat różnych aspektów i przedmiotów wyobraźni poetyckiej Słowackiego. Jarosław Ławski wydobywa jej główne cechy, poruszając się w obszarze wczesnych dzieł poety (1828–1838), ukształtowanych podobnie jak dzieła niesamowitej, transgresyjnej, „szalonej” i frenetycznej szkoły zwanej ukraińską. Pisze więc o wyobraźni Słowackiego w okresie, gdy ona formuje się, rozwija, sama siebie bierze w nawias i sama siebie ocala jako dojrzała...
W praktykach translatorskich polskiego oświecenia literatura i władza splatają się w sposób szczególny. Nim tłumacz tragedii użyje twórczej wyobraźni, by za pomocą słów wstrząsnąć publicznością, sam poddaje się sile emanującej z zewnątrz. Jej istotą jest „nieco magiczne wrażenie przewagi” wywierane przez obcojęzyczne utwory wyniesione na piedestał i uznane za kluczowe dla nowożytnej Europy. Punkt wyjścia pracy Klasycyzm – Przekład – Prestiż to omówienie mechanizmów, budującyc...
Ogród Panieński Wespazjana Kochowskiego (1633-1700) – późnobarokowe, poetyckie kompendium mariologii i zarazem największy w polskim piśmiennictwie zbiór niemal tysiąca sześciuset łacińskich tytułów Najświętszej Maryi Panny, niezwykłe świadectwo pobożności, kunsztu i erudycji autora oraz swoisty przewodnik po dawnej literaturze, symbolice i metaforyce maryjnej. Dzieło udostępniane Czytelnikom po raz pierwszy w całości w naukowym opracowaniu po 340 latach od editio princeps (16...
John Bryant (ur. 1949), literaturoznawca i edytor, profesor emeritus Hofstra University i współzałożyciel Digital Research Center at Hofstra University; redaktor (1990–2003) „Melville Society Extracts”, założyciel i redaktor (1999–2014) periodyku „Leviathan. A Journal of Melville Studies and of the Melville Electronic Library”; wieloletni członek oraz prezes (2016) Melville Society, laureat Distinguished Editor Award przyznawanej przez Council of Editors of Learned Journals (...
Celem książki jest ukazanie, że wątki i tematy środowiskowe, skupione wokół pojęć i formuł „zagłady gatunków”, ekocydu, szowinizmu gatunkowego, antropocenu, ustanowiły nić przenikającą różnorodne obszary i korpusy tekstów literackich/dzieł sztuki, przede wszystkim polskich, choć ukazywanych często w perspektywie porównawczej. Przedmiotem zainteresowania są tu zwłaszcza relacje i napięcia pomiędzy historycznością ludzką a geostorią– historią w poszerzonym rozumieniu, definiowa...
Piotr Śniedziewski czyni z pisarskich narzędzi Flauberta kanwę dla przejmującej opowieści o byciu pisarzem, który całą swoją egzystencję chciał sprowadzić do gestu zaczerniania białej kartki. Flaubert - w poszukiwaniu opowieści ukazuje złożoność tego gestu, jego obsesyjne rozgrywanie w listach, ale i w powieściach. Opowiadając o piórze czy kałamarzu, Śniedziewski daje fascynujące świadectwo o tworzeniu, jakiego już nie uświadczymy - o tym, kim był Flaubert jako archetyp pisar...
Marian Bielecki doskonale realizuje formułowany przez Gombrowicza postulat krytycznej narracji niekryjącej się ze swoim subiektywizmem, w której osoba komentatora, wraz z jego preferencjami, zostaje nie tyle zamaskowana, co właśnie wyeksponowana. (...). Takie postawienie sprawy przynosi szereg korzyści. W pierwszej kolejności, jest w moim przekonaniu po prostu szczere czy też trafne w odniesieniu do zadań krytyka i komentatora tekstu literackiego. Jednocześnie, rozmach propon...
Książki, które stoją w mojej Sebaldowskiej biblioteczce bardzo często odwołują się do obrazów wędrówki, podróży, poszukiwania, tropienia, chodzenia po śladach. Jakby myślenie o Sebaldzie i Sebaldem nie mogło być statyczne, jakby wymagało ruchu, przemieszczenia. Zebrane przez Przemysława Czaplińskiego i Katarzynę Kończal szkice odpowiadają na ten impuls, odszukując nowe ścieżki przez nieoczywiste, ruchome terytorium dzieła Sebalda, podkreślając zarazem, że po Sebaldzie, po doś...
Kolejny tom z serii przynosi zbiór tekstów funeralnych oratora uznanego przez współczesnych za klasyka, które zostały włączone do kanonu XVII-wiecznego wykształcenia retorycznego, zarówno jako wzory do naśladowania, jak i pomniki sarmackiej pamięci. Mimo upływu 400 lat ich lektura pozwala nawet odległemu w czasie Czytelnikowi niemal uczestniczyć w obrzędowym teatrze wymowy i powrócić do zapomnianej tradycji żywego słowa, stanowiącej dziedzictwo polskiej kultury. Ożywia portre...
Piotr Słodkowski - historyk sztuki, adiunkt w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Absolwent programu doktorskiego Akademii Artes Liberales. Redaktor książek Przestrzeń społeczna. Historie mówione Złotego Grona i Biennale Sztuki Nowej (2014) oraz (z Agatą Pietrasik) Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945—1954 (2016). Dwukrotny laureat Nagrody Stowarzyszenia Historyków Sztuki im. Szczęsnego Dettloffa (2017, 2018). Interesuje się polską i środkowoeuropejską sztuk...
Kinga Siewior - dr, literaturoznawczyni, polonistka i slawistka. Współpracuje z Katedrą Antropologii Literatury i Badań Kulturowych na Wydziale Polonistyki UJ. Autorka monografii Odkrywcy i turyści na afrykańskim szlaku. O fotografii w polskim reportażu podróżniczym (Kraków 2012), współredaktorka Głuchego brudnopisu. Antologii manifestów awangard Europy Środkowej (Kraków 2015). Zajmuje się geopoetyką i kulturowymi studiami nad migracjami oraz środkowoeuropejskimi politykami i...
Piotr Forecki świetnie rozpoznał procedury manipulowania, maskowania czy mistyfikowania pamięci o Zagładzie w różnych obszarach polskiego dyskursu publicznego. Swobodnie porusza się po ogromnym i zróżnicowanym materiale źródłowym: od gazet i czasopism po film, radio i telewizję; od dokumentów parlamentarnych, przez akty prawne do podręczników szkolnych. Odsłania przed czytelnikami zarówno myślowy rodowód, jak i mechanizmy tego, co określa zapożyczonym z nowej humanistyki term...
Już sam wykaz tematów sprawia, że trzeba koniecznie sięgnąć po książkę Józefa Olejniczaka. Badacz mierzy się bowiem z zagadnieniami fundamentalnymi dla dyskursu literaturoznawczego (m.in. status literatury i literaturoznawstwa, granice interpretacji, sens i miejsce teorii literatury). Nie są to problemy nowe i nie w tym tkwi siła publikacji Olejniczaka, lecz w indywidualnym podejściu do nich. Indywidualne nie oznacza: subiektywne i niemożliwe do zweryfikowania. Szkice zgromad...
Ciała zdruzgotane, ciała oporne są pracą o kapitalnym znaczeniu dla współczesnych badań humanistycznych w Polsce, pracą jednoznacznie wpisującą się w „zwrot afektywny”, który dokonał się w humanistyce światowej już jakiś czas temu, ale też ujmującą zagadnienie afektów na swój własny, oryginalny sposób. Chodzi nie tylko o krytyczną refleksję wobec różnych nurtów myślenia o afektach, ale też lekturową egzemplifikację powiązaną ściśle z historią. Jest to praca, która po raz pier...
Krytyczne wydanie „Pism zebranych” Stefana Żeromskiego pod redakcją Zbigniewa Golińskiego zaczęło ukazywać się w roku 1981 nakładem SW "Czytelnik". Edycja została zaplanowana na 39 tomów podzielonych na sześć serii: trzy serie utworów literackich (nowele, powieści, dramaty – łącznie 23 tomy), serię utworów publicystycznych (3 tomy), dzienniki (7 tomów) oraz listy (6 tomów). W latach 1981-1996 ukazało się kilkanaście tomów „Pism”; w latach późniejszych – w wyniku najpierw prze...
Na tom składa się jedenaście szkiców przybliżających niektóre wątki z życiorysu Marii Kuncewiczowej oraz ich powiązania z twórczością pisarki, znanej z sięgania w swojej prozie po motywy autobiograficzne. Gruntowna lektura bloków korespondencji zgromadzonych w Dziale Rękopisów Biblioteki Ossolineum we Wrocławiu umożliwiła nową interpretację utworów Kuncewiczowej, ukierunkowaną na relację pomiędzy życiem autorki a jej twórczością. Listy te, pochodzące z okresu powojennego...
Odnajdujemy w tomie rozmaite próby badawczego ujęcia materialności i sensualności. Podejmowane analizy, niekiedy wsparte odwołaniami do myślicieli i twórców operujących tymi pojęciami, uwzględniają różnorakie eksplikacje: zazwyczaj niuansują albo potwierdzają uznane stanowiska. Niektóre ujawniają także potoczne i niepozbawione trafności intuicje. „Odczytania” materialności dotyczą kilku poziomów dzieła literackiego. [...] Czasem mowa o kwestiach związanych z tzw. warstwą brzm...
Publikacja Marii Prussak i Teresy Rączki-Jeziorskiej stanowi dla mickiewiczologów, historyków literatury w ogóle, wreszcie dla ogółu czytelników wydarzenie wyjątkowe i zgoła sensacyjne. Oto Autorki odnalazły nieznany dotąd badaczom autograf pierwszych czterdziestu wersów Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Każde znalezisko archiwalne, utrwalające ,ślad własnoręcznego pisma poety tej miary i znaczenia dla kultury narodowej, co Mickiewicz budzi zrozumiałe zaciekawienie i po prostu...