Pierwszy tom nowej popularnonaukowej serii „Solidarność na Dolnym Śląsku” wydawanej przez Oddział IPN we Wrocławiu i Ossolineum poświęcony jest wydarzeniu przełomowemu w powojennej historii Polski – strajkom z sierpnia 1980 r. To właśnie wówczas rodziła się prawdziwa solidarność, która dała początek wielkiemu masowemu ruchowi społecznemu. Na Dolnym Śląsku kluczowy okazał się strajk rozpoczęty 26 sierpnia w Zajezdni Autobusowej nr VII we Wrocławiu. Wkrótce rozszerzył się on n...
Wspomnienia Eugenii Bożeny Kaczyńskiej dotyczą jej wojennych losów. Aresztowana w sierpniu 1940 r., była więziona w Suwałkach, Ełku, Królewcu, Fordonie. Najobszerniejszy fragment opowieści dotyczy pobytu w Auschwitz, gdzie Kaczyńska trafiła 4 czerwca 1943 r. Opis zawiera osobiste doświadczenia, spostrzeżenia i rozważania na temat zdarzeń, w których brała udział. Pojawia się cały szereg wątków związanych z ludźmi, autorka wspomnień zwraca uwagę m.in. na indywidualne postawy po...
The release of the English edition of the album occurs year after the 40th anniversary of the death of Father Jerzy Popieluszko, a significant event in the political, cultural and religious landscape of Poland. The publication provides a comprehensive depiction of the life and activities of the unbreakable priest, with a particular emphasis on his role during the historic events of the 1980s in Poland. It contains a compilation of over 340 photographs and documents, some of w...
Biografia gen. Jana Kazimierza Kruszewskiego, gorącego patrioty, dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza, a przede wszystkimi niezwykłego człowieka. W czasach PRL nie było możliwości, żeby ojczyzna należycie go uhonorowała. Ówczesne władze liczyły na to, że na obczyźnie generał odejdzie w całkowitym zapomnieniu. Życiorys gen. Kruszewskiego naznaczony jest ogromnymi wyzwaniami tamtych czasów. W 1930 r. został powołany na dowódcę KOP. Był głównym twórcą i realizatorem reformy tej f...
Wybuch wojny niemiecko-sowieckiej spowodował odwrócenie sojuszy. Państwo Stalina stało się teraz jednym z aliantów. Władze Wielkiej Brytanii domagały się od strony polskiej rozpoczęcia akcji dywersyjnych, mających odciążyć nacisk wojsk niemieckich na froncie wschodnim. W tym celu dowództwo Związku Walki Zbrojnej powołało do życia specjalną organizację dywersyjną „Wachlarz”. Trafiła do niej blisko połowa cichociemnych zrzuconych do kraju w 1942 r. Dowódcą III odcinka „Wachlarz...
W historii NSZZ „Solidarność” poza strukturą regionalną ważną funkcję pełniły również sekcje branżowe, zwłaszcza grupujące zakłady o znaczeniu kluczowym dla gospodarki PRL. W sektorze przemysłu spożywczego istotną rolę odgrywali pracownicy 79 cukrowni. W 1980 r. stworzyli oni prężną ogólnopolską Komisję Koordynacyjną Pracowników Przemysłu Cukrowniczego NSZZ „Solidarność”, do której do końca listopada 1980 r. przystąpiło ok. 80 proc. zatrudnionych. Książka Marii i Andrzeja ...
Kazimierz Raszewski (1864–1941) to jeden z zaledwie dziewięciu generałów (admirałów) Wojska Polskiego wywodzących się z cesarskiej armii niemieckiej (i jedyny wśród nich generał broni). W armii cesarskiej dosłużył się stopnia podpułkownika kawalerii i w końcowej fazie I wojny światowej dowodził samodzielną Brygadą Landwehry na froncie zachodnim. W Wojsku Polskim w czasie wojny z Rosją bolszewicką pełnił obowiązki dowódcy dywizji i armii, a następnie w okresie pokoju dowódcy k...
Książka opisuje formowanie się tczewskiego aparatu władzy politycznej i stopniowe zawłaszczanie przez niego przestrzeni publicznej. Przedstawia tworzących go ludzi i panujące między nimi relacje oraz ukazuje proces, w wyniku którego po zakończeniu II wojny światowej cała władza znalazła się w rękach wąskiej grupy lokalnego kierownictwa PPR, a później PZPR. Wykonując zadania władz centralnych, lokalni działacze partyjni stosowali wobec przeciwników politycznych i ludności naci...
Niniejsza monografia jest czwartym tomem w serii „Pomoc Żydom na Ziemiach Polskich podczas Okupacji Niemieckiej” powstającej w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN „Dzieje Żydów w Polsce i stosunki polsko-żydowskie w latach 1917–1990”. Prezentowane opracowanie ukazuje działania podejmowane w latach 1939–1945 przez mieszkańców przedwojennego województwa pomorskiego na rzecz ludności żydowskiej. Odsetek mniejszości żydowskiej w okresie międzywojennym był tu niewielki, a N...
In the dark Ponary forests, outside Wilno, today’s Lithuanian capital of Vilnius, occurred one of World War II’s more horrendous but under-told crimes: the systemic murder by the Germans and their Lithuanian allies of an estimated 80,000 persons. This calculated and elaborately planned operation of genocide took place over three years, between 1941 and 1944, and destroyed the lives of an estimated 70,000 Jews, 5,000 Soviet POWs, at least 2,000 Poles, 781 Soviet communists, an...
Pod pseudonimem „Majora” kryje się postać Dariusza Olszewskiego – wrocławskiego działacza opozycji demokratycznej pierwszej połowy lat osiemdziesiątych, powiązanego z podziemnymi strukturami dolnośląskiej „Solidarności”, a następnie członka Solidarności Walczącej. Uczestniczył on w wielu ważnych wydarzeniach historycznych tego okresu, nie tylko na terenie Wrocławia i szerzej – Dolnego Śląska, lecz także w Stanach Zjednoczonych. Nadzwyczajne zaangażowanie Dariusza Olszewskiego...
Patriota, strażnik pamięci Józefa Piłsudskiego, historyk… Trudno w kilku słowach opisać bogate życie prof. Zbigniewa Wójcika (1922–2014), wybitnego badacza XVII w., autora wielu książek poświęconych temu okresowi, wieloletniego pracownika Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk i okresowo wykładowcy na Harvard University, a także zasłużonego archiwisty. Profesor Wójcik był nie tylko badaczem historii, ale i jej świadkiem. Jego życie przypadło na czas ważnych wydarzeń histo...
Józef Danch (1945-1982), nazywany przez wszystkich Ziutem, był kapłanem archidiecezji katowickiej. "Nieprzeciętna osobowość o dużej sile oddziaływania. Przy tym ogromna inteligencja, kultura i rozległa wiedza", tak o Ziucie mówili koledzy z seminarium duchownego. I nie było w tym przesady. Danch patrzył na rzeczywistość jasno, był bardzo świadomym swojego powołania katolickim księdzem. To sprawiło, że wielu ludzi znalazło w nim mocne oparcie. Opracowana przez Łucję Marek z Bi...
Album wpisuje się w 45.rocznicę powstania struktur NSZZ „Solidarność” i w syntetycznej formie popularno-naukowej opisuje działania i dorobek Regionu Środkowo–Wschodniego NSZZ „Solidarność” w latach 1980–1989. Prezentuje okres od utworzenia regionalnej NSZZ „S”, poprzez lata podziemnej działalności do jej ponownej rejestracji i wyborów w czerwcu 1989 r. Publikację otwiera zasygnalizowanie przejawów buntu społecznego przed 1980 r. na Lubelszczyźnie. Następnie przedstawione zos...
Książka Wrzesień 1939 w południowej Polsce to praca zbiorowa zawierająca artykuły powstałe na bazie referatów wygłoszonych na międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej przez Oddział IPN w Krakowie w 80. rocznicę kampanii polskiej. Zamieszczone w tomie artykuły dotyczą różnych aspektów kampanii, stąd też zostały podzielone na cztery bloki. Pierwszy z nich – „Południowa Polska – czy można było ją obronić?” – wskazuje na to, w jaki sposób postępowały przygotowania do w...
Przez cały okres Polski Ludowej w przestrzeni publicznej toczyła się walka komunistycznych władz z osobami uznającymi tradycyjne wartości. Była to walka totalna – dotyczyła wszystkich dziedzin życia: polityki, gospodarki, kultury i wychowania. Na wszelkie sposoby próbowano zmienić charakter polskiego społeczeństwa i wypromować ateizm jako synonim nowoczesności. Celem tego opracowania jest scharakteryzowanie przebiegu zmagań o zachowanie oblicza harcerstwa w czasie komunizmu....
Książka jest poświęcona historii 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Poznajemy początki polskiego spadochroniarstwa w II Rzeczypospolitej i wykorzystania spadochronu do celów wojskowych. Jesteśmy świadkami utworzenia pierwszej polskiej jednostki powietrznodesantowej, w 1941 r. towarzyszymy jej w okresie powstawania i przemian organizacyjnych, dowiadujemy się o trudnościach związanych z napływem uzupełnień czy naciskach Brytyjczyków na zmianę miejsca użycia brygady. Jednost...
W prezentowanej książce Czytelnik zapozna się z obszernym zagadnieniem odbudowy naczelnych władz cywilnych i wojskowych oraz szeregów Wojska Polskiego we Francji jesienią 1939 r. Dowie się o poufnych zabiegach Francji wspierającej przejęcie władzy przez gen. Władysława Sikorskiego, podstawach prawnych odbudowy władz i wojska na terenie sojusznika, możliwościach organizacyjnych, mobilizacyjnych, procesie organizacji i szkolenia powstających oddziałów WP, a także o problemach z...
Die vorliegende Publikation enthält eine Expertise über das Dulag 121 Pruszków, das während des Warschauer Aufstandes (1. August – 3. Oktober 1944) und nach seiner Niederschlagung bestehende größte Durchgangslager für die vertriebene Bevölkerung Warschaus und umliegender Ortschaften. Die Expertise wurde auf Antrag des Dulag-121-Museums Pruszków in den Jahren 2020–2021 vorbereitet mit dem Ziel, den ehemaligen Häftlingen des Lagers die ihnen gebührenden Verfolgtenrechte zuzuerk...
Hiszpańska wojna domowa należy do najbardziej zmitologizowanych wydarzeń XX wieku, a jedną z głównych osi sporu stanowi międzynarodowe zaangażowanie w ten konflikt. Choć po jego obu stronach walczyli Polacy, w armii republikańskiej było ich zdecydowanie więcej. Polskich ochotników walczących w składzie Brygad Międzynarodowych nazywamy dziś zbiorczo dąbrowszczakami, od nazwiska patrona XIII Brygady Jarosława Dąbrowskiego. Przez wiele lat dąbrowszczaków postrzegano jako „ochotn...
Duchowni współpracujący z opozycją w okresie PRL oraz wspierający opozycjonistów znajdowali się często w niełatwej sytuacji. Ich działalność spotykała się z ostrą reakcją ze strony ówczesnych władz - odbywano z nimi rozmowy profilaktyczno-ostrzegawcze, inwigilowanoich, zastraszano, a nawet więziono. Także zwierzchnicy kościelni księży angażujących się po stronie opozycji komunistycznej oraz duchowni, którzy pracowali w tej samej parafii czy diecezji nie zawsze ze zrozumieni...
Książka przedstawia organizację i działania bojowe 2. Korpusu Polskiego w kampanii włoskiej 1944–1945. Wraz z żołnierzami 2. Korpusu przemierzamy jego szlak bojowy: od działań nad rzeką Sangro, przez bitwy o Monte Cassino i Ankonę, pościg i przełamanie linii Gotów, walki w Apeninie Emiliańskim, aż po ostatnią, mało znaną w historiografii i w społecznym odbiorze bitwę – o Bolonię. Poznajemy decyzje dowódców, przegrupowania wojsk, kierunki przemieszczania się i natarć poszczegó...
Album z pracami Marii Hiszpańskiej-Neumann, polskiej graficzki, malarki i ilustratorki książek. Do 1939 r. artystka studiowała na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Od początku okupacji niemieckiej zaangażowała się w konspirację, wstępując do Związku Walki Zbrojnej. Zajmowała się m.in. kolportażem wydawnictw podziemnych, dokumentowała też zniszczenia stolicy. W czerwcu 1941 r. została aresztowana przez Gestapo i po brutalnym śledztwie, w kwietniu 1942 r., p...
Wiosną i latem 1942 r. w ramach dwóch ewakuacji ze Związku Sowieckiego na Środkowy Wschód wyjechało drogą morską około 116 tys. obywateli polskich, w tym blisko 41 tys. ludności cywilnej, w większości kobiet i dzieci. Jeszcze w listopadzie 1942 r. drogą lądową „nieludzką ziemię” opuściło prawie 3 tys. osób. Nasi rodacy wyjeżdżali z sowieckiego kraju z ogromną nadzieją, że los przyniesie im lepszą przyszłość. W wyniku międzynarodowych rozmówpolska ludność cywilna wyruszyła w r...
