Trzeci tom wydawnictwa zawierającego dokumenty sprawy obiektowej krypt. „Klan”, w ramach której Służba Bezpieczeństwa w Gdańsku od 14 listopada 1980 r. do 10 listopada 1983 r. inwigilowała NSZZ „Solidarność”. Materiał wzbogacono o dokumenty wytworzone przez SB w ramach SO krypt. „Renesans”/„Mrowisko”. Niniejszy tom zawiera dokumenty aparatu represji wytworzone przede wszystkim w latach 1981-1983, a więc podczas stanu wojennego. Trzon wydawnictwa stanowią doniesienia osobowych...
Wieloaspektowe spojrzenie na prawie dwie dekady działalności Referatu Służby Bezpieczeństwa w Tarnowie (od Października ʼ56 do reformy administracyjnej w 1975 r.) umożliwiło wnikliwą analizę aktywności policji politycznej na najniższym szczeblu jej struktury organizacyjnej, przy czym sformułowane na tej podstawie wnioski znakomicie ujmują służebną funkcję SB w utrzymywaniu władzy przez PZPR w całej Polsce. Opracowanie składa się z ośmiu rozdziałów i dwóch aneksów. Wyczerpując...
Dzieło brytyjskiego sowietologa i pisarza Roberta Conquesta jest pierwszą monografią wielkiego terroru w światowej historiografii. Autor łączy warsztat historyka z warsztatem poety, dzięki czemu Wielki terror jest fascynującą i sugestywną kroniką jednego z najtragiczniejszych wydarzeń tego stulecia, ukazującą całość zagadnienia od zabójstwa Kirowa, trzech wielkich procesów moskiewskich po metody uzyskiwania zeznań, czystkę pisarzy i innych członków inteligencji, życie w oboza...
Przekazywana do rąk czytelników edycja źródłowa prezentuje postać Józefa Kellera – początkowo duchownego diecezji łódzkiej, wykładowcy i profesora KUL, informatora, a następnie tajnego współpracownika o pseudonimach: „Ostrożny”, „Adam Piotrowski”, od 1957 r. kościelnego apostaty, pracownika naukowego Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, a także marksistowskiego religioznawcy. Książka składa się z dwóch części. W pierwszej w syntetyczny sposób przybliżono życiorys Kellera ora...
Niniejsza publikacja stanowi znacznie rozszerzoną wersję książki, która ukazała się w roku 2021 i cieszyła się dużym powodzeniem. Przedstawia ona sytuację, w jakiej znalazły się polska kinematografia i scena teatralna w okresie II wojny światowej, zarówno na ziemiach okupowanych, jak i na uchodźstwie. Ukazuje strategie polityki okupacyjnej Rzeszy Niemieckiej i Związku Sowieckiego wobec polskich artystów filmowych i scenicznych. Wskutek terroru, będącego immanentnym składnikie...
Lata II wojny światowej odcisnęły na Pomorzu tragiczne piętno. Wobec mieszkańców tego obszaru, który został wcielony do III Rzeszy i funkcjonował jako Okręg Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, z pełną bezwzględnością wdrożono założenia germanizacji totalnej. Nowa polityka nazistowska przewyższyła swoją brutalnością dziewiętnastowieczny Kulturkampf. Słowa namiestnika okręgu Alberta Forstera: „Polaków trzeba nauczyć, kto tu jest panem!”, wypowiedziane w Bydgoszczy 11 października 19...
Książka poświęcona SPRL w Sadkowie koło Radomia jest bogato ilustrowaną zdjęciami z pamiątkowego albumu historią jednej z ważniejszych placówek polskiego szkolnictwa lotniczego okresu międzywojennego. Sadków – jak się okazuje - nieprzypadkowo stał się miejscem budowy szkoły pilotów LOPP, przekazanej w 1932 r. Wojsku Polskiemu. Publikacja przedstawia wydarzenia prowadzące do powstania szkoły podległej najpierw CWOL w Dęblinie, a później samodzielnej już SPRL (1937-1939). Ważny...
By poprawnie odczytać życie i misję ks. Jerzego Popiełuszki, należy przede wszystkim wskazać na źródła patriotycznych wartości kapłana przejawiających się w jego życiu oraz działalności. Dlatego publikacja ta nie jest kolejną biografią męczennika, lecz została poświęcona formacji historyczno-patriotycznej kapłana, czyli właśnie źródłom, które ukształtowały osobowość, miłość do ojczyzny, a także stały się treścią posługi, misji, a szerzej – tożsamości ks. Jerzego. Zasygnalizow...
Arystokraci i ziemianie stanowili elitę narodu polskiego, nawet jeśli ich znaczenie słabło w wyniku przemian społeczno-gospodarczych zachodzących w Europie w XIX w. Posiadane przez nich zaplecze ekonomiczne, kontakty międzynarodowe, a także tradycje udziału w życiu publicznym miały ogromne znaczenie dla powrotu Rzeczypospolitej Polskiej na mapę polityczną świata. Celem publikacji jest przedstawienie zaangażowania tych wyższych grup społecznych w procesie odzyskiwania niepodle...
Koniec I wojny światowej wyznaczył nowy etap w dziejach wielu narodów Europy Środkowo-Wschodniej. Dla Polaków oraz Czechów i Słowaków nastał czas wolności oraz nadziei na budowę niepodległych i nowoczesnych państw, które trwale zaistnieją na mapie Europy. Łączyło się to z podjęciem istotnych decyzji dotyczących przyszłego funkcjonowania. Kraje te musiały rozwiązać liczne problemy związane ze sprawami bezpieczeństwa, relacji międzynarodowych, organizacji państwa, spraw ustrojo...
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza w szczytowym momencie, u schyłku „dekady Gierka”, liczyła oficjalnie ponad 3 mln członków. Jej siła nie tkwiła jednak w liczebności ani zaangażowaniu mas partyjnych w życie społeczne i polityczne. W miarę upływu lat czynnik ideologiczny miał coraz słabsze znaczenie, a coraz bardziej oczywiste było to, że partia z nazwy komunistyczna, jest po prostu partią władzy, niepodlegającą kontroli, ocenie i odpowiedzialności. Jak dotąd nie ma syntezy...
Okupacja niemiecka ziem polskich to czas powszechnego terroru i zniszczenia. Na Pomorzu Gdańskim, które od września 1939 r. było okupowane, a następnie zostało bezprawnie włączone do Niemiec, III Rzesza prowadziła politykę germanizacji totalnej, ingerującą we wszystkie dziedziny życia codziennego. Od pierwszych tygodni wojny polscy i żydowscy mieszkańcy Pomorza Gdańskiego byli z pełną bezwzględnością mordowani, wypędzani, pozbawiani własności i dyskryminowani. Politykę german...
W okrągłą rocznicę wybuchu II wojny światowej i powstania warszawskiego prezentujemy album upamiętniający życie, twórczość oraz spuściznę Henryka Śmigacza (1911–1972), zapomnianego warszawskiego fotografa i fotoreportera.
Jego zdjęcia – przez lata rozproszone – włączone zostały do zasobu archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej w ramach projektu Archiwum Pełne Pamięci.
Prezentowany tom dzienników zawiera zapiski kard. Stefana Wyszyńskiego z 1967 r., dokonane po zakończeniu obchodów Milennium Chrztu Polski. Dwa lata po zakończeniu Soboru Watykańskiego II Paweł VI ogłosił rok 1967 Rokiem Wiary. Powodem tej decyzji była troska o rozwiązanie problemów czasu posoborowego, w tym wyzwania zachowania wierności w wierze i jej poprawnej interpretacji. Na kartach dziennika prymasa często pojawiają się odniesienia do reform soborowych.
Książka ukazuje działalność Jana Turzynieckiego „Mogiłki” – jednego z niezłomnych żołnierzy podziemia niepodległościowego na terenie powiatu tomaszowskiego. W latach okupacji niemieckiej należał do Kedywu Obwodu AK Tomaszów Lubelski. Po wkroczeniu Sowietów działał w jednej z grup konspiracyjnych na Wybrzeżu, zaś w 1948 r. swoje losy związał z oddziałem Zrzeszenia WiN pod dowództwem Jana Leonowicza „Burty”. Aresztowany w październiku 1953 r. jako jeden z ostatnich leśnych Zamo...
Pierwsza naukowa monografia Konfederacji Polski Niepodległej, obejmująca lata 1979-1990. Autor stara się odtworzyć na przykładzie KPN realia funkcjonowania demokratycznej partii politycznej w niedemokratycznym systemie politycznym. Analizuje program KPN oraz stosowane przez nią środki działania. Poszukuje także odpowiedzi na kluczowe w tym kontekście pytania: Dlaczego władze komunistyczne dopuściły do istnienia organizacji podważającej ich mandat do sprawowania władzy? Jak u...
Album prezentuje 39 niezwykłych osób, które swoją postawą i dokonaniami ożywiały historię współpracy polsko-węgierskiej od wybuchu I wojny światowej przez walkę o niepodległość Polski, okres międzywojenny, II wojnę światową, rewolucję 1956 r. i kontakty środowisk opozycyjnych – aż do zmian ustrojowych przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Bezinteresowna działalność polityków, dyplomatów, oficerów wywiadu, harcerzy, wolontariuszy, pisarzy, historyków, profesorów...
Oddana do użytku w 1957 r. Huta Warszawa była jedną z wielkich inwestycji planu sześcioletniego. Proletariat wielkoprzemysłowy miał być bazą społeczną przemian ustrojowych w kraju po II wojnie światowej. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. Huta Warszawa stanowiła wizytówkę polskiej metalurgii. Po wydarzeniach Sierpnia '80 Organizacja Zakładowa NSZZ „Solidarność” Pracowników Huty Warszawa należała do najliczniejszych ogniw zakładowych w Regionie Mazowsze. Album...
Książka została przygotowana przez pracowników Instytutu Pamięci Narodowej, Służby Bezpieczeństwa Ukrainy oraz Instytutu Badań Politycznych i Narodowościowych Narodowej Akademii Nauk Ukrainy im. I.F. Kurasa. Opublikowano w niej dokumenty dotyczące organizacji i przebiegu operacji deportacyjnych w latach 1940–1941, za pomocą których ZSRS spacyfikował okupowane od września 1939 r. tereny dawnej II Rzeczypospolitej.
Funkcjonujący w prawobrzeżnej Warszawie Obwód VI Praga AK był jedną z największych terenowych jednostek dowództwa Okręgu Warszawa AK, któremu podlegało formalnie ponad 9 tysięcy zaprzysiężonych żołnierzy wywodzących się głównie ze środowiska robotniczego. Mimo to jego udział w powstaniu warszawskim 1944 r. do dziś pozostaje słabo rozpoznany. Rolą niniejszej publikacji, stanowiącej zbiór materiałów archiwalnych, jest wypełnienie luki w badaniach nad dziejami powstania warszaws...
W książce skupiono się na kilku aspektach pozaoperacyjnej działalności aparatu bezpieczeństwa publicznego w pierwszym powojennym dziesięcioleciu: przede wszystkim na funkcjonowaniu zaopatrzenia (w tym tzw. konsumów), logistycznego zaplecza MBP, a także działalności w zakresie budownictwa i problematyce wywłaszczeń. Tematyka ta została ujęta w specyficznej perspektywie: wzięto pod uwagę te wątki, które najbardziej odbijały się na tkance miejskiej Warszawy. Podobne zagadnienia ...
Tom jest kolejną publikacją mającą na celu opisanie struktur, działalności i pracowników aparatu wyznaniowego Polski ludowej oraz wybranych aspektów jego działalności w latach 1975–1990. Podane cezury są dość oczywiste: początkowa wiąże się z reformą administracyjnej państwa, która spowodowała istotne zmiany także w funkcjonowaniu aparatu wyznaniowego (powstały mniejsze terytorialne wydziały do spraw wyznań), końcowa zaś z likwidacją Urzędu do spraw Wyznań. Publikacja składa ...
Czym różni się antysemityzm od antyżydowskości? Czy osoby wyrażające negatywne poglądy na temat Żydów - niezależnie od swoich intencji - zasługują na miano antysemitów? Stosunek Polaków do wyznawców judaizmu w omawianym w niniejszej książce czasie (od I wojny światowej do 1944 r.) nie był jednolity, a ich postawy przybierały różne formy: od wrogości i nienawiści, w tym aktów przemocy, poprzez niechęć, dyskryminację i odrzucenie, aż do „zrozumienia”, prób pomocy i ratowania ni...
Książka składa się z dwunastu artykułów dotyczących historii ruchu narodowego i stanowi drugi tom studiów i szkiców autora poświęconych tej problematyce. Oprócz jednego niepublikowanego tekstu, pozostałe były drukowane w latach 2015–2023 w opracowaniach zbiorowych bądź na łamach czasopism naukowych, a do niniejszego wydania zostały uzupełnione o wyniki najnowszej kwerendy archiwalnej. Pierwsze trzy dotyczą różnych form aktywności politycznej Romana Dmowskiego na forum międzyn...
