Ludwik Cyran (ur. 1955) wspomina swoje dzieciństwo w wielopokoleniowej śląskiej rodzinie, młodość, kolejne miejsca pracy, narodziny zakładowej „Solidarności”, działalność o charakterze opozycyjnym w czasie stanu wojennego, a wszystko to w śląskiej scenerii Rybnika i okolic. Interesująca jest opowieść o próbie ucieczki przez granicę polsko-czechosłowacką, a także o przedsięwzięciu biznesowym, które stało się przyczyną osadzenia Cyrana w więzieniu. Dzięki zmysłowi obserwacji au...
Książka jest pierwszą częścią siedmiotomowej serii popularnonaukowej, ukazującej różne aspekty życia społecznego i politycznego w okupowanej Warszawie w latach 1939–1945. Poruszono w niej przede wszystkim zagadnienia związane z wybuchem wojny i pierwszymi miesiącami okupacji niemieckiej w stolicy w 1939 r. Publikacja została przygotowana przez zespół historyków z Oddziałowego Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie. Lektura całości powinna stanowić p...
Wybory parlamentarne, które odbyły się w czerwcu 1989 r., są jednym z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski. Wyniki przeprowadzonego 4 czerwca głosowania, zaskakujące zarówno dla PZPR, jak i „Solidarności”, stanowiły moment przełomowy w procesie rozkładu dyktatury komunistyczne nad Wisłą. W prezentowanej pracy, która zawiera dokumenty z województwa poznańskiego, ukazano to wydarzenie z trzech perspektyw: Służby Bezpieczeństwa, Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Z...
Nowe wydanie – rozszerzone o przedmowę Sławomira Cenckiewicza, który tym razem szczególnie podkreśla rolę Ludowego Wojska Polskiego w masakrze Grudnia ’70. Grudzień ’70 – poza buntem robotniczym oraz akcją porządkową milicji i działaniami operacyjnymi bezpieki – był również typową operacją wojskową, kierowaną z pozycji Ministerstwa Obrony Narodowej i dowodzoną przez Sztab Generalny, której nadano kryptonim „Wybrzeże”. Autorski album Sławomira Cenckiewicza to nie tylko nowator...
Tło historyczne Pro memoria z 1962 r. to dwa wydarzenia z jesieni, które na dziejach świata i Kościoła: to rozwiązanie – nie bez pomocy papieża Jana XXIII – niemal w ostatniej chwili tzw. kryzysu kubańskiego. Drugie – inauguracja Soboru Watykańskiego II. Polskim tłem i składową tego pamiętnego roku były dawne i świeże zjawiska na płaszczyźnie relacji państwo–Kościół. Był to pierwszy pełny rok bez nauczania religii w szkołach i pierwszy rok katechizacji w sieci punktów kateche...
Archidiecezja lwowska obrządku łacińskiego w 1939 r. liczyła 754 kapłanów diecezjalnych. W czasie II wojny światowej zginęło 92 kapłanów tej archidiecezji. Przez cały okres wojny i okupacji trwała eksterminacja i ekspatriacja Polaków, a wśród nich księży katolickich. Apogeum tych tragicznych procesów przypadło na lata 1945–1946 po decyzjach w kwestii granic państwowych podjętych przez wielkie mocarstwa w Jałcie w 1945 r. Duchowieństwo i wierni byli wywożeni głównie na Ziemie ...
21 lipca 1954 r. podpisano w Genewie dokumenty kończące I wojnę indochińską. Do pilnowania zawartych wówczas układów wielkie mocarstwa powołały specjalną międzynarodową komisję, w skład której, obok Indii i Kanady, weszła także Polska, desygnowana przez Moskwę i Pekin. Dla ówczesnych władz PRL było to prestiżowe wyróżnienie, wiążące się jednak równocześnie z poważnymi trudnościami i wyzwaniami. Nikt wówczas nie zdawał sobie także sprawy, że komisja, mająca pierwotnie funkcjon...
Wysoka temperatura to autobiograficzna opowieść o politycznym zaangażowaniu Jana Rulewskiego. W PRL był on działaczem opozycji demokratycznej, a wolnej Polsce posłem na sejm i senatorem. Czytelnik książki poznaje kolejne etapy jego życia obejmujące dorastanie w Bydgoszczy, próbę ucieczki z PRL, pobyt w więzieniach w Czechosłowacji i w Polsce, pracę w „Romecie”, działalność w „Solidarności” na szczeblu regionalnym i ogólnopolskim, internowanie w stanie wojennym, pobyt w areszc...
Po ponad półwieczu ukazuje się drugie wydanie wspomnień Mariana Karczewskiego z lat wojny, przy czym przywracamy w nim fragmenty usunięte podczas ingerencji redaktorsko-cenzorskiej w wydaniu pierwszym. Pomysłodawcą, a zarazem osobą wspierającą inicjatywę wydawniczą, był marszałek Senatu RP, Stanisław Karczewski. Wstrząsające wspomnienia Mariana Karczewskiego są niezwykłym dokumentem wojennych losów mieszkańców naszego kraju. Oddają atmosferę tamtych dni. Są świadectwem tego, ...
W kwietniu 1920 r., w przeddzień wyprawy kijowskiej, Rzeczpospolita Polska zawarła sojusz z Ukraińską Republiką Ludową (Układ Piłsudski–Petlura). Autorzy tekstów poświęconych temu istotnemu w ówczesnych realiach Europy Wschodniej wydarzeniu – historycy z Polski, Ukrainy i Rosji – omawiają znaczenie tego porozumienia, powody, które skłoniły każdą ze stron do jego podpisania, wszechstronnie opisują okoliczności jego zawarcia.
Monografia poświęcona jest środowiskom katolików świeckich w PRL w latach 1956–1989. Książka składa się poniekąd z dwóch części. W pierwszej przedstawiono historię środowisk, w drugiej zaś poszczególnych postaci z nimi związanych, czasami mniej znanych bądź po prostu zapomnianych. Książkę uzupełniają w większości dotąd niepublikowane fotografie pozyskane ze zbiorów prywatnych.
Książka jest pierwszą tego typu analizą organizacji PZPR, skupia się bowiem nie na sprawach polityki czy ideologii, ale na rozpoznaniu wewnętrznej struktury partii, zależności pomiędzy poszczególnymi jej jednostkami i komórkami organizacyjnymi, kompetencji funkcjonujących organów – formalnych i nieformalnych. Wszystko to z uwzględnieniem zmian dokonujących się w czasie. Innym istotnym zagadnieniem poruszonym w książce są sposoby oddziaływania PZPR na instytucje państwowe, spo...
Monografia WUBP w Olsztynie w latach 1945–1956. Praca została podzielona na pięć rozdziałów w układzie problemowym, przy zachowaniu chronologii wewnątrz poszczególnych rozdziałów. W kolejnych częściach autor omawia: powstanie, struktury i kadry komunistycznego aparatu represji na Warmii i Mazurach, udział WUBP w walce o kształt nowego ładu politycznego, udział WUBP w procesie kształtowania stosunków narodowościowych i społecznych, działania UB wobec sfery gospodarczej, dział...
Publikacja Pontyfikat wielu zagrożeń. Jan Paweł II w świetle dokumentów sprawy „Kapella” 1979–1990 to unikatowy zbiór dokumentów jednej z operacji sowieckiego wywiadu, prowadzonej pod nadzorem Moskwy przez I Wydział KGB Litewskiej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej. Stanowi interesujący przyczynek do zbadania relacji między ZSRS a Stolicą Apostolską i ważne źródło informacji, dotyczących wiedzy i wyobrażeń KGB na temat poczynań Jana Pawła II.
Bitwa pod Grunwaldem jest głęboko zakorzeniona w świadomości historycznej Polaków, Litwinów i Białorusinów – dla tych narodów jest to szczególnie ważne miejsce pamięci. Niniejsza książka jest owocem pierwszych porównawczych badań nad tym, jak kształtował się i z biegiem czasu zmieniał historyczny obraz bitwy pod Grunwaldem w pamięci zbiorowej narodów zamieszkujących Europę Środkowo-Wschodnią.
Opozycja polityczna w Polsce przez cały okres PRL poszukiwała zarówno najbardziej efektywnych form prowadzenia działalności, jak i możliwości formułowania alternatywnego programu. Niniejszy tom szkiców i studiów zawiera 11 artykułów przybliżających wybrane aspekty związane z kształtowaniem się niezależnej myśli politycznej środowisk opozycji. Autorzy przybliżyli formy działania oraz założenia programowe formułowane zarówno przez liderów opozycji, jak i organizacje, środowiska...
Umiłowanie rodzinnego, stołecznego miasta przebija z wielu wspomnień. Szczególnie widoczne jest u Leona Babińskiego, uczonego, dyplomaty, varsavianisty, który pozostawił trzy tomy wspomnień. W tomie I, w pełni poświęconym Warszawie, z pietyzmem, podbudowanym fenomenalną pamięcią, odtworzył centrum miasta z początków XX wieku, z pewnymi odniesieniami do czasów międzywojennych. Opisał kolejne kamienice i pałace oraz ich mieszkańców. Przybliżył czytelnikowi znane i mniej znane r...
Książka przygotowana przez pracowników Instytutu Pamięci Narodowej, Służby Bezpieczeństwa Ukrainy oraz Instytutu Badań Politycznych i Narodowościowych Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Opublikowano w niej dokumenty dotyczące represji dokonanych na okupowanych po 17 września 1939 r. przez Sowietów wschodnich województwach II RP. Są one powiązane z tytułowym rozkazem zastępcy ministra spraw wewnętrznych ZSRS Wsiewołoda Mierkułowa z jesieni 1939 r. dotyczącym likwidacji tzw. bazy...
Prezentowana książka została poświęcona działalności Sondergericht Kattowitz, czyli Sądu Specjalnego w Katowicach. Był to niemiecki sąd karny utworzony we wrześniu 1939 r., po zajęciu obszaru przedwojennego województwa śląskiego przez Wehrmacht. Działał do stycznia 1945 r. w rejencji katowickiej, gdzie okupant prowadził specyficzną politykę narodowościową (folkslista). Sytuacja narodowościowa na tym terenie znalazła swoje odbicie w orzecznictwie sądowym. Sondergericht funkcjo...
Książka "O niepodległość i socjalizm. Studia i szkice z dziejów Polskiej Partii Socjalistycznej" to propozycja nowego spojrzenia na dzieje ruchu socjalistycznego i zarazem zaproszenie do podjęcia nowych, pogłębionych badań źródłowych nad złożoną historią niepodległościowego nurtu polskiego socjalizmu. Publikacja zawiera czternaście artykułów- prezentujących oryginalne ustalenia i opartych w dużej mierze na mniej znanych lub pomijanych dotychczas materiałach źródłowych.
Wydawnictwo stanowi tłumaczenie na język niemiecki wydanej w 2016 r. przez IPN Katowice i Instytut Śląski w Opolu publikacji pt. "Górny Śląsk w Polsce Ludowej. Tom 1. Przełomy i zwroty",red. Adam Dziurok i Bernard Linek, zawierającej 14 tekstów opisujących górnośląską specyfikę, regionalne uwarunkowania oraz reperkusje kluczowych wydarzeń w dziejach systemu komunistycznego i Polski w latach 1945–1989. Znajdziemy tu m.in. teksty o „polskich miesiącach” (1956, 1968, 1970, 1980,...
Prezentowane opracowanie to historia Oddziału Wywiadowczego Sztabu Głównego ludowego Wojska Polskiego i jego 21 grup wywiadowczych, desantowanych na terenach III Rzeszy w latach 1944–1945. Został w nim także przedstawiony w zarysie model organizacji i prowadzenia wywiadu operacyjnego w Armii Czerwonej w ostatnich dwóch latach II wojny światowej, który stał się wzorem funkcjonowania opisywanego oddziału. O podobieństwach decydują nie tylko etat organizacyjny, regulaminy i inst...
Niniejsza publikacja, oparta na szerokim materiale źródłowym, jest zwieńczeniem wieloletnich badań poświęconych funkcjonowaniu partii komunistycznej w krakowskiej Hucie im. Lenina, mającej przecież status zakładu specjalnego znaczenia dla gospodarki PRL. Opracowanie dotyczy działalności Komitetu Fabrycznego PZPR w HiL w okresie rządów Władysława Gomułki, zarówno w czasach względnego spokoju, jak i w momentach napięć społecznych związanych z wydarzeniami Marca ’68 czy Grudnia ...