Mamy do czynienia z albumem prezentującym »zwykłą« rodzinną historię warszawskiej pary konspiratorów Armii Krajowej, wywodzących się z normalnej inteligenckiej rodziny, jakich były tysiące: dzieciństwo, młodość, przerwana wojną, konspiracja, powojenne lata. Opowiedziana […] historia zaczyna się w latach II Rzeczypospolitej, kończy po II wojnie światowej, po drodze czytelnik śledzi ich udział w walce o niepodległość w czasie wojny. Oglądając ten album, można dojść do wniosku, ...
Autor opisuje specyfikę działalności klubów studenckich w stolicy – zarówno tych najbardziej znanych, jak i zupełnie zapomnianych – w okresie ich najbardziej prężnej działalności. Funkcjonowanie klubów ukazane jest w trzech płaszczyznach: jako miejsc w różnym zakresie podlegających uwarunkowaniom politycznym epoki, jako miejsc tworzenia i szerzenia kultury studenckiej oraz jako miejsc spotkań towarzyskich i imprez rozrywkowych dla młodzieży.
Materiały z sesji zorganizowanej w 60. rocznicę uwolnienia Prymasa Stefana Wyszyńskiego ukazują nieznane dotąd fakty i dokumenty z lat 1953–1956, kluczowego okresu dla zrozumienia biografii przewodniczącego Episkopatu Polski. W opracowaniu znalazły się artykuły wybitnych znawców historii Kościoła w Polsce: dr. hab. Pawła Skibińskiego i prof. Jana Żaryna opisujące aresztowanie, uwięzienie i inwigilację Prymasa; teksty Mariana P. Romaniuka na temat reakcji prasy watykańskiej na...
Komiks opisuje losy Antka Srebrnego i jego przyjaciela Romana Piryta w 1946 r. w trakcie niebezpiecznej misji do okupowanej przez Sowietów Polski. Ósma część „Wojennej Odysei Antka Srebrnego 1939–1946” opisuje kolejne przygody tytułowego bohatera i jego przyjaciół. Antek razem z Romanem Pirytem otrzymują od gen. Stanisława Maczka zadanie udania się do opanowanej przez Sowietów Polski, gdzie mają rozkaz nawiązać kontakt z ppłk. Antonim Olechnowiczem „Pohoreckim” – komendantem...
Ojciec Edward Bulanda (1902–1992) – jezuita, uczony, prowincjał Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej, profesor „Bobolanum”, rekolekcjonista, więzień okresu stalinowskiego we wspomnieniach z lat 1939–1954 przedstawia nieznane, a często wręcz sensacyjne fakty związane z życiem i działalnością jezuitów w najtrudniejszym dla Kościoła katolickiego w Polsce okresie panowania reżimów nazistowskiego i komunistycznego.
Czy w latach 1980–1981 władze NRD szykowały się do interwencji zbrojnej w Polsce, by powstrzymać rewolucję „Solidarności”? Dlaczego Erich Honecker bał się „polskiej choroby”? W jaki sposób wschodnioniemieckie resorty siłowe pomogły Wojciechowi Jaruzelskiemu w podjęciu decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego? Polski nie oddamy to błyskotliwa analiza polityki Niemieckiej Republiki Demokratycznej w czasie przełomowych wydarzeń w PRL – od strajków sierpniowych po 13 grudnia 1981 ...
Celem książki Marka Wierzbickiego jest ukazanie sylwetki Jana Prota (pierwotnie: Berlinerblau), działacza niepodległościowego, społecznego i gospodarczego, którego życie zamknęło się w trzech okresach: latach zmagań o niepodległość, czasach Drugiej Rzeczypospolitej oraz emigracji politycznej po 1939 r. Jan Prot jest postacią, która – pomimo licznych zasług i osiągnięć – nie doczekała się szerszego opracowania o charakterze biograficznym. Tymczasem, był jednym z najważniejszyc...
Tom uważam za ważny w wypełnianiu istotnych luk dotyczących działalności NSZZ „Solidarność” w okresie 1980–1981. Tom ten uzupełnia inne, zawierające stenogramy i materiały towarzyszące, które ukazywały się dzięki staraniom Archiwum Solidarności od lat osiemdziesiątych. Publikacja została przygotowana wedle wypracowanej wtedy (i sprawdzonej) zasady edycji dokumentów. Mamy więc merytoryczne wprowadzenie o okolicznościach i przebiegu posiedzenia, zasadniczy stenogram i dokumenty...
Na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku opozycja w Polskiej Partii Socjalistycznej na emigracji oskarżała władze partii o zdradę ideałów socjalizmu i demokracji. Partyjna lewica negowała sens współpracy z „reakcją” (zwłaszcza ze Stronnictwem Narodowym), odrzucała również emigracyjny legalizm, opowiadając się za współdziałaniem z Polskim Stronnictwem Ludowym. W 1955 roku secesjoniści założyli własne ugrupowanie: Polską Partię Socjalno-Demokratyczną. Miała by...
Publikowane wspomnienia Mieczysława Kaczanowskiego stanowią nową jakość w regionalnej historiografii. Przede wszystkim dlatego, że zostały napisane przez działacza opozycyjnego, który, co prawda, nie znajdował się na „pierwszej linii”, lecz uczestniczył aktywnie w najważniejszych wydarzeniach okresu „Solidarności”. [...] Nie firmował [...] swoim nazwiskiem pewnych decyzji, ale uczestniczył lub obserwował proces ich wypracowywania [...], był w stanie opisać różne postawy ludzk...
Przedstawienie historii Polskiego Stronnictwa Ludowego i związanych z nim ludowych organizacji społecznych w Krakowie i powiecie krakowskim w okresie od wyzwolenia spod okupacji hitlerowskiej w styczniu 1945 r. aż do końca istnienia PSL w listopadzie 1949 r. ukazuje złożone dzieje polskiego ruchu ludowego oraz jego przywódców na tym terenie. Charakterystyczną cechą działalności PSL w Krakowie było poparcie udzielone mu przez znaczną część inteligencji, w tym pracowników nauko...
W latach osiemdziesiątych XX w. na Antypodach osiedliło się co najmniej 25 tys. Polaków, z których ponad połowa posiadała status uchodźcy. Mimo znacznej odległości od Polski Australia znalazła się w czołówce krajów docelowych polskiej migracji w tej dekadzie. Najbardziej znaczące inicjatywy publiczne, związane z bieżącymi wydarzeniami w PRL, podjęli jednak przedstawiciele polskiej diaspory wywodzący się z wcześniejszych fal migracyjnych. Temat solidarnościowej działalności r...
Stojąca woda, partia bez azymutu, martwe dusze... tak w schyłkowym okresie istnienia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej postrzegali ją jej członkowie. Wybory do Sejmu i Senatu w czerwcu 1989 r. przyspieszyły proces demontażu władzy sprawowanej w Polsce przez PZPR przez 45 lat. W kolejnych miesiącach jej członkowie, szeregowi pracownicy aparatu partyjnego oraz kierownictwo partii usiłowali przystosować się do nowych warunków społeczno-politycznych. Autor monografii Martw...
"Książka Jana Olaszka ""Opozycyjność naukowców"" pozwala czytelnikowi przyjrzeć się trzem wątkom w historii środowiska Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w czasach PRL. Autor przybliża specyfikę zaangażowania opozycyjnego wybitnego badacza nowomowy i pisarza Michała Głowińskiego. Analizuje motywacje, dylematy i praktyki twórców polskiego tamizdatu na przykładzie postawy cenionego znawcy diarystyki i publicysty politycznego Romana Zimanda. Przygląda się również...
"Zebrane w książce teksty to rezultat sympozjum zorganizowanego w dniach 17–18 października 2022 r. W artykułach, opracowanych na podstawie wygłoszonych referatów, omówiono zagadnienia związane z naukowym charakterem pracy archiwisty. Autorzy przyjrzeli się między innymi działalności pruskich archiwistów. W opracowaniu dotyczącym Georga Adalberta von Mülverstedta, twórcy kolekcji „Adelsarchiv”, omówiono przemiany ustrojowe oraz na ich tle procesy archiwotwórcze, które doprow...
Autor książki, którą oddajemy do rąk Czytelników, postawił sobie za cel ukazanie polskiego uchodźstwa cywilnego w latach II wojny światowej. Jego dzieje nie doczekały się dotąd odrębnego opracowania. Książka niniejsza jest pracą popularnonaukową ukazującą w ogólnym zarysie chronologię, zasięg geograficzny i organizację życia wychodźców z Polski w krajach europejskich i na innych kontynentach. Wszystko zostało opisane na tle dramatycznych wydarzeń II wojny światowej....
"Niniejsza publikacja ukazuje proces powstania i działalności Legalizacji w Okręgu Wileńskim Armii Krajowej. Komórka ta, utworzona w październiku 1939 r., działała nieprzerwanie aż do listopada roku 1948. Legalizacja zajmowała się fabrykowaniem i fałszowaniem dokumentów: metryk, dowodów osobistych, paszportów, świadectw zatrudnienia, meldunków i innych. Dzięki dobrze podrobionym dokumentom możliwe było ukrycie tożsamości konspiratora czy prowadzenie łączności. Pracownicy Lega...
"Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych, którzy przelewali krew na zachodnich frontach II wojny światowej, tylko formalnie należeli do obozu zwycięskiej koalicji, gdyż zakończenie wojny przyniosło im raczej gorycz porażki. Wprawdzie Polska została uwolniona od brutalnej okupacji niemieckiej, ale wolności nie odzyskała – trafiła pod kontrolę totalitarnego reżimu sowieckiego, z nadania którego władzę sprawowali polscy komuniści. Przed weteranami stanął dramatyczny dylemat: czy naraża...
"Drugi tom Dokumentów zbrodni wołyńskiej udostępnia badaczom zeznania zawarte w dwóch kolejnych księgach przechowywanych w Muzeum - Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu, nazywanych przez twórców źródła Księgą zieloną oraz Księgą brunatną. Nazwy te zaczerpnięto od koloru ich okładek. W księgach tych zawarto kolejne relacje na temat zbrodni wołyńskiej dokonanej na terenie woj. wołyńskiego oraz w Małopolsce Wschodniej, zebrane przez działaczy Komitetu Ziem Wschodnich od stycznia do l...
"Kolejną pozycję z serii wydawniczej „Literatura i Pamięć” napisała dla nas dr hab. Iwona E. Rusek, literaturoznawczyni, dramatopisarka, wykładowczyni akademicka z Uniwersytetu w Białymstoku. W książce Stanisław Wyspiański. Mit – Tradycja – Historia badaczka analizuje trzy dramaty: Wesele, Warszawiankę i Noc listopadową. Jak stwierdza we Wstępie autorka: to, co należy do wszystkich bez mała wspólnot oraz do każdego człowieka, wypowiada się w micie poprzez obrzęd. Tym czymś –...
Kampania polska 1939 r. nadal budzi zainteresowanie historyków. I nie tylko ich. Jest ciągle obecna w dyskursie politycznym, społecznym oraz kulturowym. Od Helu po Stanisławów przez ponad miesiąc żołnierz polski bił się i ani na chwilę nie odłożył broni, a gdy musiał opuścić ziemię ojczystą, to o jego walce przypominała dumnie powiewająca bandera polskich okrętów, które pozostały niezdobytym skrawkiem polskiego państwa. W książce ukazano pięć epizodów II wojny światowej: obro...
"W publikacji przedstawiono nie tylko organizację, obsadę personalną, podstawy prawne, lecz nade wszystko działalność Specjalnego Sądu Karnego w Katowicach w latach 1945–1946, czyli mechanizm i „kuchnię” procesu karania zbrodniarzy oskarżonych z tzw. dekretu sierpniowego. Zaprezentowano więc całość przebiegu prowadzonych spraw od momentu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa po wydanie wyroku, ewentualne zaskarżenie go, aż do jego wykonania. W książce podjęto próbę odpowie...
Książka w ujęciu problemowo-chronologicznym ukazuje znaczenie Polski w polityce Jugosławii na tle relacji Belgradu z całym blokiem wschodnim. Szczególną uwagę poświęcono znaczeniu czynnika sowieckiego w kształtowaniu polityki jugosłowiańskiej wobec PRL oraz różnicom ideologicznym między niezależną od Sowietów Jugosławią i podległą Kremlowi PRL. Autor przywołuje w książce nieznane badaczom źródła obcojęzyczne (m.in. serbskie, rosyjskie), kreśli szeroką panoramę kontaktów Belgr...
Książka przedstawia losy ludności polskiej we Lwowie w latach 1944–1959. Opowiada o masowych wysiedleniach polskich mieszkańców miasta połowie lat czterdziestych XX w. (1944–1946) i tzw. drugiej repatriacji, która zakończyła się w 1959 r. Przybliża też codzienne losy tych Polaków, którzy zostali we Lwowie, opisuje funkcjonowanie Kościoła Rzymskokatolickiego i szkolnictwa polskojęzycznego, aktywność instytucji kultury (np. polskiego teatru), a także działalność przedwojennych ...
