Rozliczenie zbrodni popełnionych w czasie II wojny światowej przez Niemców oraz współpracujące z nimi osoby było jednym z najtrudniejszych zadań, przed którymi stanęli przedstawiciele legalnych władz Rzeczypospolitej na emigracji, a następnie polscy działacze komunistyczni, przygotowujący się od 1943 r. do przejęcia rządów w powojennej Polsce. W związku z tym, że przywództwo w kraju objęli ostatecznie – dzięki wsparciu ZSRS – członkowie partii komunistycznej, to właśnie oni w...
Generał Władysław Anders zajął trwałe miejsce w panteonie narodowym wśród najwybitniejszych wodzów polskich XX w. Sławę przyniosła mu kampania włoska trwająca kilkanaście miesięcy. Droga do chwały wiodła przez I Korpus Polski w Rosji, powstanie wielkopolskie, wojnę z bolszewikami, boje wrześniowe 1939 r. Znaczyły ją Krzyże Walecznych, Virtuti Militari i liczne rany odniesione w walce. Wielu jego zwycięstwom nie towarzyszył bitewny zgiełk, ale ich waga była nie mniejsza od tyc...
Publikacja ma celu ukazanie specyfiki systemu prawnego Polski ludowej oraz innych krajów tzw. bloku wschodniego. Przedstawiono m.in. zaangażowanie organów siłowych państwa w umacnianie ustroju komunistycznego, eliminowanie podziemia zbrojnego i opozycji politycznej. Opisano przykłady indywidualnych postaw sędziów, prokuratorów i adwokatów, a także przedstawicieli aparatu represji oraz rządzącej partii.
Wspomnienia Zbigniewa Przyrowskiego (1921-2008), który w czasie II wojny światowej służył w polskich organizacjach niepodległościowych, uwięziony przez Niemców opiekował się końmi na froncie wschodnim, po powrocie do Polski pracował w szkole podstawowej na Suwalszczyźnie, był świadkiem instalowania się władzy komunistycznej. Później był redaktorem naczelnym pisma „Młody Technik”. Ksiażka zawiera wprowadzenie oraz rozbudowany aparat naukowy wyjaśniający kontekst historyczny op...
Publikacja stanowi kontynuację badań nad Zbrodnią pomorską 1939 r., czyli zbrodniami popełnionymi jesienią 1939 r. na terenie przedwojennego województwa pomorskiego przede wszystkim przez członków paramilitarnej formacji Selbstschutz Westpreussen. Obóz w Radzimiu był jednym z miejsc, w których gromadzono i przetrzymywano więźniów – Polaków oraz Żydów – którzy byli mieszkańcami powiatów sępoleńskiego, chojnickiego i tucholskiego. Poza tym w okresie od września do początku grud...
Publikacja jest jednym z nielicznych opracowań dotyczących relacji polsko-irańskich w XX w. Stanowi zbiór unikatowych obecnie dokumentów (źródła oryginalne zostały bowiem wykradzione z archiwum) wytworzonych przez placówkę wywiadowczą na Bliskim Wschodzie funkcjonującą pod kryptonimem „Nabuchodonozor” w latach 1932–1937. Powstała ona z inicjatywy Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego, a jej zadaniem było zbadanie możliwości prowadzenia z tego terenu działalności wywiad...
Historia Wołynia nie skończyła się w 1945 r., wraz z wyjazdem ocalałych z wojennej pożogi Polaków, lecz miała swoją burzliwą kontynuację. Powojenne dzieje Wołynia są historią Ukraińców – dawnych sąsiadów zza miedzy i współobywateli Rzeczypospolitej, dla których zakończenie drugiej wojny światowej nie oznaczało końca problemów i początku nowego życia, lecz było tylko niezauważalnym epizodem w ciągu tragicznych wydarzeń rozpoczętych we wrześniu 1939 r. Masowe represje, deportac...
Pamięć jest zagadnieniem wielowymiarowym i interdyscyplinarnym. W niniejszej publikacji został wyodrębniony i opisany jej wymiar polityczny. Książka przedstawia genezę, strukturę, funkcje i tożsamość zjawiska pamięci w życiu politycznym. Omawia naturę i nośniki pamięci, sposoby jej ogłaszania, opowiadania oraz interpretowania. Zostały tu scharakteryzowane zjawiska przypisywania i atrybucji pamięci przez podmioty indywidualne i zbiorowe. Sporo miejsca poświęcono roli pamięci w...
Publikację tworzą teksty, artykuły i zapisy wystąpień wygłoszonych 22 października 2019 r. na międzynarodowej konferencji popularnonaukowej „Ślady zbrodni – oblicza pamięci. Katyń – Łączka – Ravensbrück”.
Konferencja była próbą spojrzenia na zbrodnie reżimów totalitarnych – sowieckiego komunizmu i niemieckiego nazizmu – przez pryzmat poszukiwań ukrytych przez sprawców miejsc pochówku szczątków ofiar.
Oddawany w ręce czytelników tom ma za zadanie przybliżyć podejście hierarchii Kościoła katolickiego do rzeczywistości politycznej Polski „ludowej”. Celem publikacji jest przedstawienie położenia biskupów w realiach komunistycznej władzy. Chodzi nie tylko o zaprezentowanie ich problemów i poglądów na sytuację powojenną Polski, lecz także o przybliżenie tego, w jaki sposób duchowieństwo, wierni i władze komunistyczne oceniali postawę danego kapłana. W tomie znalazły się studia ...
Monografia więzienia NKWD w Toszku w powiecie gliwickim. Więzienie działało od maja do listopada 1945 r. Przetrzymywano w nim ok. 5 tys. osób, głównie mieszkańców Saksonii, Brandenburgii, Dolnego i Górnego Śląska, zatrzymanych w ramach akcji tzw. oczyszczania tyłów. Część osadzonych przywieziono do Toszka z więzienia NKWD w Budziszynie (Bautzen). Zakład mieścił się w budynkach szpitala psychiatrycznego, w którym wcześniej Niemcy przetrzymywali internowanych cywilów z Wielkiej...
Opracowanie obszernych fragmentów maszynopisu Juliena Bryana „Russian Winter” – pracy niepublikowanej za życia autora, zawierającej jego notatki z czasu współpracy z misją UNRRA w Polsce i ZSRR na przełomie lat 1946 i 1947 – oraz prezentacja wybranych fotografii z tej podróży, poprzedzone wprowadzeniem służącym zarysowaniu tła wydarzeń.
Książka autorstwa historyka białoruskiego Anatola Wialikiego prezentuje badaczom polskim niedostępne i nieznane szerzej dokumenty z archiwów białoruskich, pozwalające z innej perspektywy spojrzeć na dzieje „polskiego eksperymentu” na sowieckiej Białorusi. Przekrojowa analiza polityki sowieckiej wobec Polaków obywateli sowieckich na przykładzie Dzierżyńskiego Narodowościowego Rejonu Polskiego zawiera liczne oryginalne ustalenia i tezy, choć poszczególne ujęcia interpretacyjne ...
W książce zostały zaprezentowane dzieła sztuki polskiej, które ukazują bogactwo i różnorodność motywów Bitwy Warszawskiej – od wielkoformatowych obrazów i projektów architektonicznych począwszy, na masowych, osiągających znaczne nakłady drukach, pocztówkach i kartkach żywnościowych kończąc. Ramy czasowe publikacji wyznaczają okres od pokonania wojsk bolszewickich u wrót stolicy Polski w sierpniu 1920 r. po rozpoczęcie II wojny światowej we wrześniu 1939 r. Celem książki nie j...
Fenomen poparcia, jakim cieszyła się „Solidarność” w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych, jest istotnym fragmentem intelektualnej i politycznej historii XX wieku, a przede wszystkim ostatniej dekady zimnej wojny. Z uwagi na skalę wsparcia dla „Solidarności” w latach 1980–1989 autor stawia tezę, że również społeczeństwa i niektóre rządy zachodnie miały swój udział w pokojowym procesie upadku komunizmu w Polsce i całym bloku wschodnim.
Duszpasterstwo akademickie w Szczecinie w latach 1947–1990 było ważnym elementem życia społecznego i religijnego mieszkańców tego miasta. Nie tylko młodzieży, ponieważ przez długi okres oddziaływało również na dorosłych katolików świeckich. W niesprzyjających dla Kościoła warunkach duszpasterstwo akademickie, na tyle, ile było to możliwe, realizowało swoje cele. Elastyczność żywej idei pozwoliła stworzyć satysfakcjonującą formę mimo zewnętrznych ograniczeń. Sądzę, że udało si...
Monografia przedstawia sylwetki funkcjonariuszy Urzędu i Służby Bezpieczeństwa w powiecie lubińskim do 1975 r. w kontekście pytań o motywacje związane z podjęciem zatrudnienia, przyczynami zaangażowania i lojalności wobec komunistycznego aparatu represji. Zbudowany podczas służby kapitał społeczny, kulturowy i polityczny bez wątpienia wyróżnia tę grupę zawodową na tle ówczesnego społeczeństwa.
Książka oddawana w ręce czytelników zawiera teksty przygotowane przez prokuratorów Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Instytutu Pamięci Narodowej, uzupełnione dwoma artykułami prawników zatrudnionych w powołanym w 2019 r. Zespole ds. Badania Terroru Okupacyjnego na Ziemiach Polskich w Latach 1939–1945. Tematyka tomu obejmuje głównie postępowania karne, prowadzone w sprawach obejmujących swym zakresem zbrodnie popełnione przez Niemców i Sowietów podczas II w...
W 1956 r. zarówno w Polsce jak i na Węgrzech doszło do wystąpienia społeczeństwa przeciwko władzy komunistycznej. Na ulice stolicy Wielkopolski 28 czerwca wyszli robotnicy z największych w regionie zakładów pracy. Przez kilka godzin trwały walki, które zakończyło wejście do miasta wojska. Pokojowa manifestacja 23 października w Budapeszcie, podczas której głoszono poparcie dla zmian na szczycie władzy w Polsce, przerodziła się w powstanie. W Moskwie, wobec utraty zaufania Kre...
Książka jest opisem oraz refleksją nad wydarzeniami z kwietnia 1960 r. w Krakowie, które przeszły do historii jako „walka o krzyż nowohucki”. W centrum tych wydarzeń znajduje się krzyż, stanowiący dla nich istotny punkt odniesienia. Nie jest to książka religijna, lecz historyczna, nie sposób jednak pominąć w niej tak ważnego aspektu życia, jakim jest religijność człowieka czy społeczności, w tym wypadku nowohuckiej. Rekonstrukcję i analizę protestu nowohuckiego przeprowadzono...
Książka jest próbą przedstawienia dziejów krakowskiej organizacji PZPR w całym okresie jej istnienia od 1948 r., gdy powstała, aż po 1990 r., kiedy to została rozwiązana. PZPR w województwie krakowskim należała do najliczniejszych organizacji partyjnych w kraju. Na jej pozycję wpływało również to, że Kraków był i jest ważnym ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym, kulturalnym i naukowym. Publikacja omawia dzieje krakowskiej PZPR w trzech płaszczyznach. Autor przedstawił dok...
