Orbitowski odczarował Kraków z deszczu na Brackiej, złotych nut spadających na Rynek, kawiarenek, słodkiego do obrzydliwości „klimaciku” i wszelkiej cepelii. Rozwalił dekoracje, które przysłaniają rzeczywistość i krępują wyobraźnię. To paradoks, że Krowodrza, Prądnik Biały, legendarna giełda na Balickiej doczekały się najbardziej realistycznego (i w gruncie rzeczy jedynego) portretu w fantastycznym kostiumie.
Jan Bińczycki
Bohater i zarazem narrator mini-powieści Dariusza Orszulewskiego Jezus nigdy nie był aż tak blady wpada na pomysł, jak zaoszczędzić na świętach Bożego Narodzenia: zamierza wysłać żonę z córeczką na wieczerzę wigilijną do sąsiadów, a samemu udać się w charakterze niespodziewanego gościa do przypadkowego domu. Ma też mnóstwo innych pomysłów – na przyrządzanie ryby i urządzanie życia. Czytając jego obsesyjnie powtarzany monolog, wydrukowany na nierozciętych kartkach, orientujemy...
Pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX wieku Christoph Schlingensief przyciągał w Niemczech takie zainteresowanie mediów jak gwiazdy muzyki pop, najbardziej znani politycy czy filmowe sławy. Fakt, że był artystą, niezależnym filmowcem i jednym z etatowych reżyserów berlińskiego teatru Volksbühne, sprawiał, że medialny szum wokół jego osoby był zjawiskiem dość niecodziennym. Jedną z cech definiujących twórczość Schlingensiefa jest sposób, w jaki swoimi pracami interweniuje w bi...
To będzie opowieść o małżeństwie (...): o nieprawdziwym małżeństwie Rudolfa Landsmanna i Kamilli Ripper, pisana z perspektywy ich córki, jak również o jej własnym, zawartym kilka lat po zakończeniu drugiej wojny światowej, które miało być prawdziwe. Małżeństwo Sophie Landsmann i Ezry Blinda, młodego rabina i wykładowcy z Wiednia, który wypatrzył ją podczas zajęć, jest na swój sposób w równym stopniu zagadkowe, co małżeństwo jej babci: dwoje ludzi, niemal nieznajomych, wspólni...
Dziś figurek „Żydów na szczęście” jest w Polsce więcej niż polskich Żydów. Wraz z wejściem kraju na drogę kapitalizmu, figurki i obrazki ukazujące Żydów trzymających pieniądze rozpowszechniły się nad Wisłą. Talizmany te zawisły w domach i stanęły przy kasach sklepowych i restauracyjnych w całym kraju. Czy mają pozytywny czy negatywny wydźwięk? Dzielą Żydów i Polaków czy ich łączą? Czy są to suweniry, czy może talizmany, czy wreszcie zabawki? Duchy Holokaustu czy też patroni p...
Pierwsze opowiadania z książki Nie to / nie tamto to świat wystylizowany na idealną rzeczywistość z anglosaskich wyobrażeń – włosy zaczesane w tył, łagodne uśmiechy, strzelnice w parkach na wolnym powietrzu, sobotnie spacery przy waniliowych lodach i „niezbyt sentymentalnie” świecącym słońcu oraz „skrzące się od klejnotów” ucho alcistki w miejskiej operze, w której tenor pozwala sobie wyszeptać pikantny żarcik. W podobnym klimacie zaczynają się niektóre piosenki Nicka Cave’a....
rzecia i najnowsza książka Jespera Juula znacznie różni się od wcześniejszych: w przeciwieństwie do tamtych szczegółowych, skrupulatnych i systematycznych wykładów teorii gier wideo otrzymujemy teraz książkę lżejszą, bardziej atrakcyjną i przystępniejszą. U jej podstaw leżą zapewne nie mniej szczegółowe, skrupulatne i systematyczne studia, jednak tytuł nas nie okłamuje: to wysmakowany esej. Tym bardziej urzekający, że niby to zajmuje się grami wideo, a jednak w końcu stają si...
Na dworcu Warszawa Centralna pojawia się Jezus Chrystus. Oświadcza, że chce kandydować w wyborach prezydenckich. Nie ma pieniędzy na kampanię, tylko hasła – te same, co dwa tysiące lat temu. Czy uda mu się wygrać wybory – w kraju, w którym kilka lat temu pojawiła się propozycja nadania Jezusowi mocą uchwały sejmowej tytułu Króla Polski? Nowela filmowa w gatunku political fiction pozbawiona odniesień do bieżących wydarzeń w sferze publicznej. Zbigniew Masternak (1978) – pr...
Antologia Świadomość ruchu pod redakcją Jadwigi Majewskiej to autorski wybór najważniejszych wypowiedzi o tańcu współczesnym, opisujących fundamenty aktualnej estetyki i praktyki w tej dziedzinie. Refleksje twórców, ich autointerpretacje i manifesty zostały zestawione z esejami teoretyków i krytyków. Wszystkie zamieszczone wypowiedzi to głosy profesjonalistów, często o wadze klasyki gatunku. Książka składa się z dwóch części: w pierwszej taniec funkcjonuje w trzech perspektyw...
Debiutancka powieść Joanny Dziwak karmi się aluzją, przekrzywieniem, parodią, remiksem. Snując się od Nowego Jorku do Las Vegas i od Starbunia do festiwalu w Kołobrzegu, szkicowane grubymi kreskami postacie żyją w świecie zmemowanym, zlinkowanym, zalajkowanym i zhejtowanym, świecie z prefabrykatów, wykorzystującym podsłuchane i podczytane tekstowe wzorce – od Masłowskiej po Coelho. Nie jest to manifest pokoleniowy, nie jest to obnażanie duszy. To uncreative writing, celny rzu...
To opowieść o polskich „plecakowcach” wyjeżdżających na Wschód w poszukiwaniu „hardkoru” i przygody. Głównym celem ich wędrówek jest Ukraina, którą przemierzają pociągami, rozklekotanymi autobusami i marszrutkami, magazynując historie, które sprzedają następnie – po odpowiednim „podrasowaniu” – żądnym podobnych treści rodakom. Przyjdzie Mordor i nas zje jest narracją o odrzuceniu i fascynacji, o potrzebie ekstensyfikacji w osobie Innego tego, czego próbujemy nie zauważać u n...
Para głównych bohaterów powieści „Kebab Meister” to postacie inspirowane w dużym stopniu prawdziwymi losami Pawło Szandruka i jego żony, którzy przez wiele lat mieszkali w Skierniewicach, małym mieście niedaleko Warszawy (rodzinne miasto autora), aż do chwili, kiedy wojna ich rozdzieliła. Szandruk (Ukrainiec) był oficerem czterech armii: carskiej, ukraińskiej (Petlury), polskiej (bohater kampanii wrześniowej) i niemieckiej. Zanim pod sam koniec wojny zgodził się objąć dowódz...
Książka to zbiór opowiadań, których spójnikiem tematycznym są lata 90., a opracowania literackiego tego okresu w wykonaniu autora Zwału nie można porównać z niczym, co dotychczas w polskiej literaturze się zdarzyło. Czytając zbiór Dziewięćdziesiąte Sławomira Shuty przypominają się głosy krytyków z lat 90., domagające się od pisarzy opisu rzeczywistości tu i teraz. Niestety, postulat ten nigdy nie został w polskiej literaturze podjęty i lata 90. ciągle zostają obszarem słabo o...
Bękarty to antologia, na którą składa się pięć opowiadań autorstwa Macieja Bobuli, Adama Miklasza, Katarzyny Gondek, Aleksandra Przybylskiego i Michała Zantmana. Bohaterem zbiorowym książki jest miasto i jego mieszkańcy, których poznajemy przez pryzmat opowieści szeptanych w kolejkach, tramwajach i przy narożnych stolikach osiedlowych knajp. Twórcy tomu na różne sposoby podejmują temat legendy miejskiej. Dla jednych staje się on pretekstem do snucia fantastycznych, środowisko...
Komiks Pawła Jarodzkiego zatytułowany Kompletna historia wszechświata ze szczególnym uwzględnieniem Polski to monumentalna, bo blisko trzystustronicowa edycja jego rysunkowego dorobku, poddanego przez twórcę swoistemu recyklingowi. Artbook stanowi kompilację rozproszonych dotąd dzieł autora (zarówno tych nieznanych, jak i publikowanych już na łamach czasopism oraz antologii), ujętych w klamrę ramowej narracji i wzbogaconych dodatkowym komentarzem. Zbiór obejmuje wczesne prace...
W swoich analizach Królikiewicz sytuuje Godarda w zawrotnej ilości kontekstów, od Claude’a Levi-Straussa i Carla Gustava Junga po współczesną fizykę, cybernetykę i hipnozę. Autor co krok funduje czytelnikowi zaskakujące wnioski, intelektualne krótkie spięcia i twórcze rozbiórki. Praktyka filmowa pozwala Królikiewiczowi na głęboką i szczegółową analizę nawet krótkich sekwencji czy audiowizualnych detali. Analizy Godarda autorstwa Królikiewicza wyróżniają się nie tylko na tle p...
Podwójna wygrana jak nic to najwybitniejsza powieść w dorobku Raymonda Federmana, książka zrywająca z konwencjonalną narracją i w zaskakujący sposób traktująca tematykę Holokaustu. Szukając odpowiedniego sposobu na opisanie dramatycznych przeżyć – straty najbliższych, emigracji, zagubienia w obcym językowo i kulturowo świecie – pisarz wypracował unikalny styl, w którym słowa układają się w obrazy, prowadząc czytelnika przez opowieść jak przez labirynt. Książka ukazuje się w s...
Relaks jak chuj. Więcej niż relaks. Wielki, kurwa, relaks. Sztuka relaksu. Relaks większy niż życie. Relaks ci się należy. Relaks nie jest taki drogi. Relaks pod kontrolą lekarską. Relaks DIY. Tak dawno nie miałeś relaksujących wakacji. Zapracowałeś sobie na relaks. Relaksuj się jak gwiazda. Trochę masz sraczkę, to masz tu, proszę, relaks. Zastąp niechciane nudne życie głębokim relaksem. Relaks taki, którego zaznałaś w tej wczesnej fazie życia, kiedy wszystko było zdziwieniem...
Kierunkowy 22, debiutancka powieść Daniela Kota, opowiada o współczesnym młodym pokoleniu uwikłanym w życie dużego miasta. Metrum tej narracji, oscylującej paradoksalnie wokół „braku rytmiki”, wyznaczają kolejne melanże, pobudki w cudzych mieszkaniach i podszyte tęsknotą zdziwienie z powodu szybko oddalającego się dzieciństwa. Trajektorię wydarzeń narzuca w Kierunkowym przestrzeń miejska, która tworzy pragnienie „żeby coś, żeby z kimś, żeby gdzieś, jakoś”. Poruszanie się po ...
Przygoda w pociągu to alternatywna historia kluczowego dla polskiego kina okresu „szkoły polskiej” przełomu lat 50. i 60. Korzystając z pojęć wypracowanych przez francuskiego filozofa Gilles’a Deleuze’a w jego słynnym Kinie, autorka w nowatorski sposób analizuje kanoniczne filmy Jerzego Kawalerowicza, Wojciecha Jerzego Hasa i Tadeusza Konwickiego, a także umieszcza w nowym kontekście twórczość Andrzeja Munka i Kazimierza Kutza. Proponuje przemyślenie podstaw estetycznych, na ...
Książka stworzona w duchu OuLiPo, przy użyciu ścisłych matematyczno-szachowych reguł, a zarazem skrząca się bogactwem języka w bezliku barwnych opowieści. Wyłaniają się z nich splątane losy mieszkańców pewnej paryskiej kamienicy, po której tajemniczych wnętrzach autor oprowadza czytelnika ruchem skoczka szachowego.
„Ubogi”, bo stoi u Ciebie, że poeci rodzą się na ubogich glebach. No i cytujesz jeszcze kogoś, kto mówi, że trzeba upaść na głowę i jeszcze wciągnąć krew nosem, żeby zachwycać się poezją. No więc upadłem na głowę i wciągnąłem. No i dobrze się w Twoim „chlewie” czułem, wśród tych kwików i chrząknięć. Niezła z Ciebie świnia, potrafisz odsłonić się maksymalnie („w poezji jest trochę inaczej niż w boksie”). Ja w ogóle dobrze się czuję z poetą, który napierdala głową w pocztową s...
Jaszczur to radykalna relacja ze świata wydawniczych korporacji, kupujących i bezkompromisowo promujących autorów, dająca wyobrażenie o bezmyślności PR-owców i chciwości działów finansowych. Jest to literatura niebezpieczna, przeładowana. Książką tą Shuty przyznaje się do wielkiego „przekrętu” literackiego; przedstawia zespolenie świata literatury z pieniądzem oraz obnaża reguły rządzące mediami. Wydaje się, że autor – jak wirus – umyślnie wszedł w obieg wielkich warszawskich...
Fan fiction – różnorodne formy wykorzystywania postaci czy światów wykreowanych przez utwory kultury masowej – jest od lat ulubionym przez odbiorców sposobem uczestniczenia w popkulturze. Mowa o całej galaktyce opowiadań, nowych wersji, dopisanych rozdziałów, wymyślonych romansów, którymi obrasta każda popularna seria powieści, filmów czy anime. Takie przekształcanie wymaga empatii, świetnej znajomości oryginału, często też słuchu literackiego, a potrafi zarazem jednoczyć mił...
