Feministka na placu zabaw, niania w Nowym Jorku, intelektualistka wszędzie– a do tego działaczka Kongresu Kobiet i autorka Świata bez kobiet, książki przełomowej dla debaty o Polsce czasów transformacji. Agnieszka Graff, jedna z najbardziej wyrazistych publicystek ostatnich lat, opowiada historię polskiego ruchu kobiecego, pokazuje zderzenie amerykańskiego campusu z wschodnioeuropejskim „patriarchatem po Seksmisji”, rysuje mapę dylematów współczesnego feminizmu. Jestem stąd t...
Francuski pisarz i filozof Julien Benda pisał swój pamflet zafrasowany coraz bardziej gorącymi uczuciami, którymi intelektualiści darzyli stronniczą politykę i ideologie faszyzmu i komunizmu. Postaci takie jak Charles Maurass i organizacje jak jego Akcja Francuska uważał za sprzeczne z oświeceniowymi ideałami i ideami, z którymi do tej pory identyfikowali się klerkowie, czyli jak sam pisał: „klasa ludzi, których działania nie podążają za praktycznym celem i którzy znajdują pr...
Od lat obserwuję pewną słabość Remigiusza Grzeli. Jest to słabość do silnych i dojrzałych kobiet. Wykorzystuje ją, przeprowadzając z nimi wywiady. Jego rozmówczynie to kobiety wolne. Nie w sensie matrymonialnym, ale na pewnym etapie życia są już wolne od lęku przed krytyką, wolne od ciśnienia wzorców, wolne od oczekiwań otoczenia. (Wanda Wiłkomirska jest nawet wolna od muzyki, mimo że to ona wyniosła ją na światowy szczyt sławy). Nie byłoby ich szczerości bez wolności. Mariu...
Najważniejsze nazwiska polskiej kultury pokazane z nieznanej strony, która ma niewiele wspólnego z opowieścią znaną ze szkoły. Nie na postumencie, ale prywatnie, z uwzględnieniem ludzkich dylematów. Nowe wydanie Homobiografii przynosi uzupełnienie życiorysów, ale także prezentację kolejnych postaci. Całość to opowieść o środowisku literackim w czasach, gdy homoseksualizm był tabu. Życie najbardziej znanych twórców polskich XIX i XX wieku jest tak naprawdę nieznane. Zdanie...
Jet lag 1. [wym. dżet leg] «zmęczenie, ból głowy, problemy ze snem itp. po długiej podróży samolotem, wywołane zmianą stref czasowych» 2. «zespół objawów wynikających z nagłego znalezienia się w innej strefie okupacji kulturowej» Jetlag 1. [wym. dżet lag] «powieść, sitcom, pokolenie biurowej klasy średniej i fetyszystów, szukający sensu w bezsensie oraz miłości w czasach nienawiści, głos tych, którzy nie mają nic do powiedzenia, twoje zdanie, które nikogo nie obchodzi» 2. «...
Błyskotliwa obrona moralnego prawa do aborcji i aborcji jako działania na rzecz społecznego dobra, autorstwa znanej amerykańskiej poetki i feministki, wieloletniej felietonistki „The Nation”. Aborcja nie jest złem. Nie jest też dobrem w sensie metafizycznym. To dobro publiczne - zabieg medyczny, który musi być legalny i dostępny, dlatego po prostu, że bywa potrzebny. Sęk w tym, że jest potrzebny wyłącznie kobietom, a żyjemy w świecie rządzonym głównie przez mężczyzn. Zakaz ...
Czego w filmie szukają Anka i Wilhelm Sasnalowie czy Katarzyna Kozyra? Dlaczego Zbigniew Libera nakręcił pełnometrażowe dzieło, które pokazywany ma być w kinach, a nie tylko w przestrzeniach muzealnych i galeryjnych? Czy chodzi wyłącznie o większe budżety? A może zupełnie o coś innego? Kino–Sztuka to nowe zjawisko artystyczne, w ramach którego twórcy z pola sztuki współczesnej, zmieniają się w reżyserów pełnometrażowego kino fabularnego. Kręcą oni narracyjne, operujące emoc...
Czy irracjonalne wybuchy kapitału to tylko szczególne przypadki regularnych procesów zachodzących w systemie gospodarki kapitalistycznej? Czy rozróżnienie na to, co racjonalne i to, co irracjonalne w ogóle do opisu działania tego systemu? Czy racjonalność ekonomiczna nie działa siłą swojego własnego nierozumu? I czy w ogóle ten system działa skutecznie i racjonalnie? Rynek kontraktów terminowych i derywatów opiera się dziś na niewyczerpanych zasobach tego, co będzie w przy...
Ludwika Wujec w rozmowie z Michałem Sutowskim opowiada o dzieciństwie wśród komunistów – na sowieckim Uralu, w powojennej Łodzi i w Warszawie – i o dorosłości w gronie demokratycznej opozycji, która ruszając robotnikom na pomoc, rzuciła wyzwanie machinie autorytarnego państwa. Mówi o swoich żydowskich korzeniach w katolickiej Polsce i o tym, jak poprzez tytułowe „związki przyjacielskie” trafiła w sam środek Wielkiej Historii, która zmieniła świat. Jedna z matek-założycielek p...
Czy prozak, zoloft i viagra są w stanie skutecznie uśmierzyć ból psychiczny? Czy można poradzić sobie z nerwicą, łykając tabletki? Nie podważając skuteczności substancji farmaceutycznych, Elisabeth Roudinesco mierzy się z tymi pytaniami i udowadnia, po co jest nam potrzebna psychoanaliza. Mężczyzna, który bierze viagrę bez zastanowienia się nad głębszą przyczyną impotencji… Kobieta, która zażywa antydepresanty, by poradzić sobie z zewnętrznymi trudnościami… To w takich ludz...
Wanda Jakubowska (1907-1998) – zwana „matką polskiego kina”, jest jednocześnie postacią niewygodną, wypartą i wciąż na nową lustrowana. Była jedną z pierwszych kobiet, które stanęły za kamerą; premiera jej debiutu fabularnego, adaptacji Nad Niemnem według Elizy Orzeszkowej, miała się odbyć 5 września 1939 roku... Po wojnie odniosła spektakularny sukces filmem obozowym Ostatni etap, który zapewnił jej nieśmiertelność i tytuł „matki wszystkich filmów o Holokauście”. Ciągle bard...
„Graff została konserwatystką, odbiło jej od macierzyństwa” – krążyły plotki po mieście, gdy zaczęła rzadziej pojawiać się na feministycznych spotkaniach i pisać felietony o poruszaniu się z wózkiem po mieście. Nie da się ukryć: feminizm ma kłopot z macierzyństwem. To doświadczenie, które podważa nasze przekonania dotyczące woli i podmiotowości. A zwłaszcza o „wyborze”. Pracować czy poświęcić uwagę i czas wychowaniu? – większość kobiet stoi tu wobec konieczności, nie wyboru. ...
Kosmopolici Cesarstwa, komuniści Wszystkich Krajów, demokraci Europy Środkowej, intelektualiści polscy, żydowscy, czescy, rosyjscy – bunty pokoleniowe i tradycja zaangażowania wyznaczały rytm inteligenckich przygód z Historią, Nowoczesnością, ideologiami i polityką w XX wieku. Marci Shore, amerykańska badaczka znana z głośnej książki Kawior i popiół, z pełną rozmachu erudycją i wnikliwą empatią pokazuje losy ludzi, środowisk i całych pokoleń radykalnych inteligentów naszego ...
Powodzie, susze, głód i nędza miliardów ludzi. Czy to scenariusz kolejnego hollywoodzkiego filmu katastroficznego? Niestety nie. Takie mogą być skutki zmiany klimatu, jeśli nie zmniejszymy emisji gazów cieplarnianych w atmosferze. Walka z globalnym ociepleniem ściśle łączy się z gospodarką. Nicholas Stern, wybitny teoretyk ekonomii rozwoju, wylicza ogromne koszty naszych ekologicznych zaniechań. Dowodzi, że model gospodarczy oparty na eksploatacji zasobów i przerzucaniu kosz...
Życie świętego to ciężka praca. Ani ze znajomymi nie wyjdziesz do klubu, ani z dziewczynami nie poflirtujesz. Nie można nawet potańczyć bez narażenia się wiernym. Nic tylko siedzieć i uzdrawiać. A przecież święty też człowiek. Gdy wziętemu brand managerowi dużej międzynarodowej korporacji ukazuje się Matka Boska, nie jest zachwycony. Ale nie przewiduje nawet części kłopotów, jakie go czekają w związku z tym, że został boskim wybrańcem. Nie dość, że jego dziewczyna tego nie ak...
Gdzie szukać obrazu Polski po 1989 roku? Oczywiście w filmach dokumentalnych. Nigdy nie były one „obiektywnym” zapisem zjawisk i problemów – chcąc nie chcąc stawały się stroną w polskich sporach. Dokumenty zabierały głos w najważniejszych debatach ostatnich dwudziestu lat – opowiadały o emigracji zarobkowej, cynizmie postpolityki, podziemiu aborcyjnym w Polsce czy metodach działania wielkich korporacji. Wzbudzały kontrowersje i wywoływały skandale. O żadnym filmie fabularnym ...
Zgodnie z zaleceniem MEN-u Każdy uczeń oraz rogal, Aby nie marnować tlenu, Ma być czymś na kształt pieroga. Sama słodycz, garnir z krost, Jedna waga, jeden wzrost, Pulchne lico, grzbiet garbaty, W środku pulpa i opiaty. W poznańskim liceum trwają przygotowania do Dnia Niepodległości. Czyja koncepcja zwycięży? Kółko historyczne domaga się patriotycznej akademii. Zespół kabaretowy woli skecze o rogalach świętomarcińskich. Tymczasem szesnastoletnia Tosia ma na głowie poważniejsz...
Już ponad dwieście lat temu ojciec nowoczesnej ekonomii politycznej przewidywał, że podbijane przez Zachód terytoria wyrosną na równe kolonizatorom mocarstwa. Proroctwo Smitha zdaje się wypełniać: najbogatsze na świecie jeszcze w XVI wieku, a później brutalnie zdegradowane Chiny stoją dziś przed nową szansą przebudowy systemu światowego handlu i zmiany globalnego układu sił. Zdaniem Giovanniego Arrighiego, rozpoczęty wraz z rewolucją przemysłową model zachodniego kapitalizmu ...
Postać Adama Ciołkosza nie tylko dowodzi, że lewica i socjalizm w Polsce mają piękne karty w swej historii. Pokazuje też, że przez całe dekady to właśnie socjaliści reprezentowali to wszystko, co w polskiej tradycji politycznej najlepsze: ideały demokracji, sprawiedliwości społecznej, wolności i praw obywatelskich, pluralizmu i tolerancji, wreszcie niepodległości. Książka Andrzeja Friszke o wybitnym działaczu Polskiej Partii Socjalistycznej to nie tylko zapis pasjonującej bio...
Czy cenzura jest dopuszczalna? Niektóre słowa ranią, dlaczego więc ich nie zakazać? Przecież „pedał” boli tak samo jak cios w splot słoneczny. A co z pornografią? Poniża kobiety, więc może należy wyjąć ją spod prawa? Takie pytania postawiła sobie wybitna amerykańska filozofka Judith Butler. Walczące słowa to erudycyjny esej czerpiący z psychoanalizy, prawoznawstwa, socjologii i nauki o kulturze. Butler analizuje konkretne regulacje prawne, wyroki amerykańskiego Sądu Najwyższe...
Związek zawodowy w fabryce Campell Soup w Camden był jednym z najbardziej postępowych w drugiej połowie XX wieku. Znakomita książka Kapitalizm z puszki opisuje jego sukcesy oraz jego koniec spowodowany nadejściem późno dwudziestowiecznego kapitalizmu. Roger Horowitz, University of Delaware Gdy John Dorrance III – prawnuk założyciela Campbella – sprzedawał swoje udziały, jednocześnie zrezygnował z amerykańskiego obywatelstwa i przeprowadził się do Irlandii. Wszystko po to, ...
Inwestycja w edukację jest najlepszą inwestycją w przyszłość – słyszymy na każdym kroku: w domu, w szkole, w mediach, z ust polityków i ekspertów. Coraz więcej z nas jest przekonanych, że odpowiedzialność za kształcenie uczniów spada na rodziców, a za jego finansowanie – na ich portfele. Że to nasza prywatna sprawa. My nie patrzymy na szkołę przez okulary księgowego. Szkoła to nie towar, a pytanie, czy to się opłaca, nie jest najważniejsze. Chcemy edukacji powszechnie dostęp...
Lektura obowiązkowa, nawet jeśli nie zgadzasz się w pełni z jej wnioskami. Żyjemy w drugiej epoce keynesowskiej, a Robert Skidelsky jest po niej dobrym przewodnikiem. „Observer” Użyteczne i przekonujące wprowadzenie do tego, jak mógłby wyglądać współczesny keynesizm. „New York Times Book Review” Jasna i przekonująca krytyka współczesnej makroekonomii. „Foreign Affairs” Każdy kandydat na ministra powinien ją znać. „The Guardian” Wielki kryzys finansowy obalił panujące dogmaty...
Fascynująca jazda bez trzymanki od filozofii Habermasa i Hegla po kino Davida Lyncha i mizoginię Ottona Weiningera… i oczywiście z powrotem. Wszystko, co chcieliście wiedzieć o kobietach (i o mężczyznach też), ale baliście się zapytać mamy i taty. Najsłynniejszy filozoficzny DJ włącza swój intelektualny mikser, by wprawić czytelnika w chwilowe osłupienie, ale zaraz potem pozwala mu w pełni zrozumieć swoje zawiłe koncepcje. Jeśli ci jeszcze mało, przeczytaj zawarty w książ...
