Książka, z którą chcemy państwa zapoznać, przez wiele lat była jedną z częściej spotykanych w polskich dworach. O dziwo nie sławi ona wojskowego triumfu Sobieskiego pod Wiedniem, lecz pokazuje działania medyków, felczerów, chirurgów i cyrulików wszelakich. Jednocześnie uświadamia nam fakt, że straty poniesione w bitwie były wielokrotnie mniejsze niż te wywołane chorobami. ...
„Promethidion” należy do najbardziej znanych i najczęściej cytowanych utworów Cypriana Norwida. Poemat jest traktatem dydaktycznym, który tworzą dwa dialogi: „Bogumił” i „Wiesław”. Wydany w 1851 roku poemat jest refleksją autora nad estetyką i pojmowaniem sztuki. W dziele tym autor opowiada się za koniecznością tworzenia odrębnej sztuki narodowej. Najważniejszym zadaniem sztuk plastycznych, jak uważał, jest ucieleśnianie ideału, upowszechnianie piękna. Działania te ...
Jadwiga z Działyńskich Zamoyska to jedna z ciekawszych polskich postaci przełomu XIX i XX wieku. Urodziła się 4 lipca 1831 roku w Warszawie, w dniach, kiedy dogorywało powstanie listopadowe. Zaangażowani w nie byli jej ojciec Tytus Działyński oraz wujowie, siostrzenicy Adama Jerzego Czartoryskiego. W efekcie ich postawy władze zaboru pruskiego ukarały hrabiego Działyńskiego sekwestrem całego jego majątku, a rodzina zmuszona została do opuszczenia Wielkopolski. W 1852 wyszła z...
Poemat ten wygłosił Norwid na jednym z odczytów urządzanych przez Komitet Stowarzyszenia Pomocy Naukowej w Paryżu dnia 13 maja 1869 roku. Prelekcja zgromadziła około 600 osób i jak na owe czasy było to duże wydarzenie. Obecny na odczycie Agaton Giller pisał po spotkaniu: „Z tytułu wnioskując, mniemać było można, że prelegent mówić będzie o wolności słowa jako o prawie przyrodzonym człowieka, że wykaże potrzeby i środki oswobodzenia go z więzów cenzuralnych. Spodziewaliśmy się...
W 1882 roku poeta pisał do Bohdana Zaleskiego: „Wielce życzyłbym sobie, abyś był łaskaw przeczytać w rękopiśmie moje małe arcydzieło. Niech Cię to nie zraża, że to jest poema miłosne. Zapewne wiesz, iż w literaturze polskiej jest dwa poematy miłosne, to jest pierwsza część „Dziadów” [Mickiewicza] i „W Szwajcarii” [Słowackiego] – tylko dwa obejrzenia się miłości na siebie samą w całej literaturze narodu! Mój poemat trzecim jest”. O tym, jakie były losy poematu, dowiadujemy s...
Powieść Kraszewskiego uważana jest za pierwszą polską powieść kryminalną. Powstała pod koniec 1830 roku, a opublikowano ją dopiero po ponad 30 latach. Podstawowym jej wątkiem jest tajemnicze zniknięcie, rabunek i podejrzenie morderstwa. W powieści pojawia się pierwszy rodzimy detektyw, który doskonale wie, jak zebrać i zabezpieczać dowody oraz jak sprawnie przesłuchiwać podejrzanych. Jednak pomimo wątku kryminalnego Kraszewski stworzył ciekawy obraz życia polskiej szlachty, k...
„Bunt” to ostatnia powieść naszego Noblisty. W dwudziestoleciu międzywojennym lewicowi krytycy uznali ją za najgorsze dzieło Reymonta. Powieść po wojnie też nie mogła mieć dobrej prasy. Dziś przypominana jest głównie z powodu podejrzenia George’a Orwella, autora „Folwarku zwierzęcego” o plagiat. Orwell swój utwór skończył w 1945 roku, a „Bunt” powstał 1922 roku. Obie powieści mówią o buncie zwierząt przeciwko człowiekowi i obie tworzą alegoryczną wizję sytuacji panującej w Ro...
Każdy, komu bliski jest „Potop” i sienkiewiczowski opis bohaterskiej obrony Częstochowy, powinien wysłuchać tego, co ma nam do powiedzenia Józef Ignacy Kraszewski. Kraszewski napisał swoją powieść w 1850 roku, trzydzieści sześć lat przed „Potopem” Henryka Sienkiewicza. Wielu uczonych do dziś prowadzi debatę na temat twórczych inspiracji Sienkiewicza powieściami Kraszewskiego. I tak można zestawić „Rzym za Nerona” z „Quo vadis”, czy „Krzyżacy 1410” z „Krzyżakami” Sienkiewicza....
