Podział na Europę Zachodnią i Wschodnią jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych stereotypów europejskich. Tym razem przygląda mu się Larry Wolff – profesor na New York University, a zatem człowiek spoglądający na obie strony tej granicy z pewnego dystansu. Wolff uderza w samo sedno i zadaje pytania o to, jak i po co skonstruowano ten mit „gorszej” Europy Wschodniej, dlaczego Europę Środkową odbijano niczym piłeczkę pingpongową, dlaczego z taką łatwością przesu...
Książka Tomasa Venclovy obejmuje dzieje Litwy od przybycia na jej ziemie praindoeuropejczyków do odzyskania przez Litwinów niepodległości w 1990 roku. Opisuje on nie tylko historię polityczną kraju, ale i jego kulturę, zmiany społeczne i obyczajowe, relacje z sąsiadami czy fale emigracji. Jest ona summą myśli Tomasa Venclovy, opartą na jego nieprawdopodobnej erudycji, wiedzy i samoświadomości, długoletnich badaniach, wielu rozmowach, niezliczonych lekturach. A także na czym...
Spisana na podstawie akt sądowych historia przełomu XVI i XVII wieku na Rusi. Barwna, wartka opowieść o sąsiedzkich sporach, magnackich konfliktach, królewskich szantażach i przywilejach szlacheckich. Choć autorka skupia się tylko na jednym stuleciu, to przygląda mu się z bliska i z dzisiejszej perspektywy, filtrując wydarzenia przez pryzmat współczesnych problemów i wartości. W zbiorze ponad stu opowieści autorka analizuje postawy, wybory i działania swoich bohaterów. Opow...
Opowiada dzieje kraju od chrztu kijowskiego księcia Włodzimierza w 988 roku aż do agresji Rosji na pełną skalę w 2022 roku. Powstała dla ludzi młodych; dla Ukraińców obywatelskie szlify zdobywających na Majdanach i dla ich rówieśników za granicą, od których zależy przy- szłość Europy i świata. Tragedia Ukrainy, zwłaszcza w XX wieku, polegała na izolacji, wsku- tek czego o kraju decydowano bez Ukraińców, a nawet ich kosztem. Obecna wojna diametralnie to zmienia. Ukraina przest...
Przewodnik po mieście i zarazem esej o gruzińskiej tożsamości, w którym symboliczna topografia stolicy opowiada o kraju, jego dziedzictwie i współczesności. 9 wybranych miejsc bądź budowli — takich jak plac Tatarski, katedra Sioni, opera czy narodowy panteon na Mtacmindzie — stanowi punkt wyjścia do przedstawienia najważniejszych momentów historycznych i ich znaczenia, twórców i dzieł kanonicznych dla gruzińskiej kultury. Lech Kończak, jeden z najwybitniejszych w Polsce zna...
Współczesne miasto jest miejscem sprzeczności; zamieszkiwane przez wiele grup etnicznych, przedstawicieli wielu różnych kultur, warstw społecznych, wyznawców rozmaitych religii. Jest pełne kontrastów i tarć, a więc ma wiele twarzy, bo jedna nie wystarczy. Co ważne, miasta nieustannie się zmieniają, a na ich kształt mają wpływ na przykład rozwój technologii informacyjnej, zmiany społeczne, ale także decyzje jego indywidualnych użytkowników. Aby zrozumieć miasto i być w stanie ...
Adriatyk – morze wiążące ze sobą wybrzeża i ludy, odnoga kolebki cywilizacji europejskiej. Morze jest nie tylko organizmem czy mechanizmem – jest także drogą, którą wędrują dobra i ludzie, a także idee, wynalazki, języki i kultury. Adriatyk w książce Egido Ivetica stanowi przestrzeń symboliczną, w której przeglądają się lokalne i narodowe wspólnoty, miejsce styku – interioru i wybrzeża, Wschodu i Zachodu, katolicyzmu i prawosławia, kultury rzymskiej i słowiańskiej. Adriatyk...
The 5th Heritage Forum of Central Europe, organised in September 2019, was dedicated to the links between cultural heritage and environment, as well as their mutual engagement. In recent years, and especially very recently, we have become increasingly aware that the environmental context is of paramount importance to the complete understanding of values and the very meaning of cultural heritage, which remains one of the central elements of everyone’s identity. The pandemic ...
Heritage can often be difficult, as best evidenced by the former Auschwitz concentration camp or the Palace of Culture and Science. In Poland, however, the most problematic is the heritage left behind by the Third Reich. The complexity of this issue is demonstrated in the latest book by the International Cultural Centre. It also provides the most complete, often surprising, overview of these "badly born" buildings to date. The territory of today's Poland was also an area...
Pierwsze całościowe ujęcie obrazu Lwowa w literaturach różnych narodów, obejmujące całe dwudzieste stulecie, w którym najwyraźniej zaobserwować można sposoby konstruowania polskiej, ukraińskiej, żydowskiej i rosyjskiej narracji lwowskiej, ich wzajemne związki i konflikty. Dopiero na takim tle czytelne stają się dzisiejsze spory i dyskusje o tożsamości lwowskiej. Jednym z podstawowych rysów „literatury lwowskiej” jest wielokulturowość miasta, nieodmiennie przywoływana prz...
Galicja — sztuczny twór wynaleziony wraz z rozbiorami Polski w 1772 roku, na sto pięćdziesiąt lat stał się czymś rzeczywistym, naturalnym, by w 1918 roku ostatecznie zniknąć i zmienić się w nierealny fantom. Larry Wolff pasjonująco śledzi proces „wymyślania” krainy, a następnie, po jej „likwidacji”, sposób, w jakim jej duchy przez sto lat powracają. To historia intelektualna Galicji, a zarazem błyskotliwe studium przenikania się polityki i fantazji. Wolff nie powiela żad...
Dziedzictwo bywa kłopotliwe, o czym zaświadczają najlepiej były obóz koncentracyjny Auschwitz czy Pałac Kultury i Nauki. Największy jednak kłopot mamy z tym, co pozostawiła w naszym kraju Trzecia Rzesza. Jak złożona jest to kwestia, pokazuje najnowsza książka Międzynarodowego Centrum Kultury. I dostarcza najpełniejszego jak dotąd, nierzadko zaskakującego przeglądu tych „źle urodzonych” budowli. Teren dzisiejszej Polski to również obszar wielkiego przestrzennego eksperym...
Pierwsza od uzyskania niepodległości przez Chorwację synteza historii i kultury tego kraju napisana z myślą o polskich czytelnikach. Opowieść o dziejach Chorwatów od wędrówki nad Adriatyk po spełnienie marzenia o własnym państwie – o „swoich na swoim”. Dzisiejsza Chorwacja odpowiada krainom historycznym, które przez wieki były częścią różnych organizmów politycznych. W jednych regionach zegary wybijały renesans i barok, w innych czas długo płynął zgodnie z rytmem średnio...
Jak w boleśnie podzielonej wspólnocie przełamać paraliż wzajemnych uprzedzeń i niechęci? Dlaczego słabe centrum wzmacnia granice i buduje zasieki? Czym jest dzisiaj „pogranicze” i jakich pytań nie wolno tam zadawać? Wreszcie, co to znaczy „zabić most” i dlaczego „bieda temu, kto wyrusza i nie powraca”? Najobszerniejszy jak dotąd wybór twórczości eseistycznej Krzysztofa Czyżewskiego – praktyka idei, pisarza, tłumacza, redaktora, reżysera – umiejscawia Europę Środkową w samym...
W fascynującym kolażu historycznego eseju oraz biograficznych szkiców o węgierskich bohaterach i ofiarach, geniuszach i hochsztaplerach, triumfatorach i zdrajcach Paul Lendvai przybliża zmienne losy Madziarów od założenia państwa aż po współczesność. Napisana z rozmachem, wciągająca opowieść o klęskach i zwycięstwach Węgrów stanowi pierwsze w Polsce tak kompleksowe ujęcie historii tego narodu. Bez węgierskich pionierów okresu modernizmu przypuszczalnie nie byłoby ani bom...
Wybór esejów prof. Csaby G. Kissa publikowanych i na Węgrzech. Autor – wybitny znawca zagadnień środkowoeuropejskich – jest historykiem kultury, politologiem i historykiem literatury; prowadzi badania z zakresu komparatystyki literatur Europy Środkowej, a także mitów i symboli narodowych w literaturze. W roku 2000 ukazało się polskie wydanie jego Dziennika polskiego (1980–1982).
Pod koniec lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku monachijska oficyna Piper, która między innymi specjalizuje się w przewodnikach, zwróciła się do wybitnego czeskiego pisarza Jiříego Grušy z propozycją napisania przewodnika po Czechach. Ale przewodniki Pipera nie przypominają innych publikacji tego typu – piszą je zawsze znani pisarze i są to bardziej historyczno-literackie eseje o krajach czy miastach niż „użytkowe” bedekery. Przewodnik Grušy to książka o czeskiej hist...
Skąd w języku szwedzkim tureckie słowa? Czy Lwów był przez wieki bardziej bramą Orientu czy przedmurzem Europy? Kiedy i gdzie powstał pierwszy przekład Koranu na język polski? Czy praojczyzną Węgrów był mityczny Turan i dlaczego węgierska kuchnia pachnie orientalnymi przyprawami? Porzucenie tradycyjne perspektywy opisu dziejów Europy Środkowej wzdłuż osi Wschód-Zachów pozwala lepiej zrozumieć głębokie zróżnicowanie i wzajemne przenikanie się wielkich procesów cywilizacyj...
