Wydana po raz pierwszy w 1917 r. książka ks. Piotra Mańkowskiego „Po naszemu. Pamiętnik liturgisty” to zapis rozmów, które profesor liturgiki prowadził z proboszczem oraz wikariuszem wiejskiej parafii. Wskazywał przy tym na uchybienia popełniane przy sprawowaniu świętych obrzędów. Publikacja daje dowód, że ówczesna rzeczywistość liturgiczna daleka była od wzorcowej, z drugiej zaś strony ukazuje, jak bardzo duchowieństwo przykładało wagę do spraw związanych ze sprawowaniem Msz...
Weyssenhoff użył metody trudnej i szczególnie niebezpiecznej: wypadki 1905 i 1906 roku przepuścił przez tępą duszę swego bohatera, Apolinarego Budzisza, narodowego demokraty, malowanego z chłodną ironią, a częściej jeszcze z realizmem zbyt łatwym. Pierwsza seria „Dni politycznych” – „Narodziny działacza” zanalizowała ironicznie „narodziny działacza” takiej tężyzny, jakiej był pan Apolinary Budzisz. W drugiej części – „W ogniu” autor stawia Budzisza wobec serii wypadków lat 1...
Syberia – do bólu słusznie nazywana drugą ojczyzną Polaków – kojarzy nam się z carskimi zsyłkami towarzyszącymi powstaniom narodowym. To jednak tylko część prawdy, o czym przypomina Józef Birkenmajer w brawurowym sprawozdaniu z walk polskich oddziałów na nieludzkiej ziemi, która stała się dla tysięcy Polaków więzieniem, domem lub miejscem pracy. Nasi rodacy – chcąc opuścić ów teren w chwili upadku caratu, sprawcy niedoli – nie mogli jednak po prostu wyjechać. Często musieli w...
Feliks Koneczny: Kto lubi wygody, nie znajdzie ich nigdzie tylu, ile w księstwie Cieszyńskim. Kraina mała, a pełna rozmaitości, podzielona od przyrody jakby na jakieś kantony, poodgradzane wzgórzami. Szereg kotlin i dolin wiąże się ze sobą, a w każdej okolicy jest jakieś centrum przemysłowe lub handlowe. Od miasta do miasta blisko, w środku kraju Cieszyn, a na pograniczu jego kilka większych centr. Wszystko tu średnie, łatwo przystępne, niewymagające zbyt wielkich trudów, cał...
Niemal każdy człowiek na świecie zna historię wygnania Adama i Ewy z Raju. Czy jednak jest możliwe byśmy – jako ludzie – nadal trwali w Edenie, ale po prostu tego nie widzieli? Znany z umiejętności stawiania prowokacyjnych pytań Gilbert Chesterton czyni to także w pracy „Obrona niedorzeczności, pokory, romansu brukowego i innych rzeczy wzgardzonych”. Myśliciel zastanawia się bowiem czy nasze oczy po skażeniu ludzkiej natury grzechem pierworodnym utraciły zdolność dostrzegania...
Rosja na wojnie w Azji. Rosja ogarnięta wirem rewolucji. Rosja przegrywająca konflikt z teoretycznie słabszą Japonią. Rosja tracąca flotę, a wraz z nią szacunek. Rosja swoją klęską budząca drzemiącą dotąd i dającą się kolonizować Azję. Ferdynand Ossendowski w swojej książce pt. „Od szczytu do otchłani” (będącej niejako kontynuacją książki “W ludzkiej i leśnej kniei”) zabiera nas w podróż po świecie pełnym politycznych intryg i społecznego wrzenia pierwszej dekady XX wieku, a ...
W karpackim lesie, na Huculszczyźnie, o którym miejscowi powtarzają wiele mrocznych pogłosek, poznają i zakochują się w sobie Polak i Hucułka. Ich miłość nie rozwija się jednak harmonijnie, a na przeszkodzie stają marzenia mężczyzny… Otrzymawszy powołanie do wojska wyjeżdża do tętniącej życiem towarzyskim Warszawy dwudziestolecia międzywojennego, gdzie swoją uwagę skupia na służbie i… pannie Stefani. Cały czas jednak w jego sercu odzywa się myśl o pozostawionej w górach ukoc...
My, Polacy, chętnie podkreślamy, że lepiej od narodów Zachodu znamy i rozumiemy Rosję wraz z jej stepową mentalnością. Mamy ku temu powody. Wszak to nasi rodacy byli więźniami, ale też urzędnikami i naukowcami pracującymi na Syberii. Jeden z nich – Antoni Ossendowski – swoje wspomnienia z przełomu wieków XIX i XX zebrał w książce „W ludzkiej i leśnej kniei”. Dzięki tym relacjom możemy poznać fakty nieznane publikacjom historycznym i trudno dostępne etnografom (np. nanajski po...
Czwarty tom „Dzieł zebranych” Feliksa Konecznego, obejmujący prace z lat 1902-1903, zawiera dwie ważne popularyzatorskie publikacje – „Dzieje Polski” oraz „Dzieje Polski za Piastów”. Pisząc je Feliks Koneczny miał na celu upowszechnienie wiedzy o chwalebnej przeszłości Polski oraz uświadomienie narodowe niższych warstw społeczeństwa. Ponadto w niniejszym tomie można odnaleźć artykuły Konecznego, w których podejmuje wątek czeskiego odrodzenia narodowego. Krakowski historyk w b...
Autor wspomnień – Adam Morawski – urodził się w 1842 r. w Warszawie. Wziął czynny udział w Powstaniu Styczniowym jako porucznik najpierw w oddziale Teodora Cieszkowskiego, następnie Józefa Jankowskiego i Adama Zielińskiego. Po upadku powstania udał się na emigrację do Paryża. Wstąpił tam do szkoły wojskowej. Stamtąd powędrował do Rzymu, by wstąpić do żuawów papieskich – ochotniczej formacji, mającej bronić Państwo Kościelne przed rewolucjonistami. Za udział w walkach z rąk Oj...
Rozprawka niniejsza, polegająca na listach Hozjusza, wydanych przez prof. Zakrzewskiego, nie ma pretensji do wyczerpania przedmiotu. Fragmentaryczność przygodnych wiadomości źródłowych nie zezwala na wszechstronne opracowanie i wyrobienie sobie należytego sądu o działalności Hozjusza wobec szkół pruskich. Wiadomości, którymi dziś rozporządzamy, stanowią disiecta membra; pragnę zebrać te porozrzucane członki i uszykować je, o ile się da.
Franciszek Palacky urodził się 14 czerwca 1798 w Hodslavicach. Był czeskim historykiem i politykiem, jednym głównych przedstawicieli czeskiego odrodzenia narodowego, nazywanym przez Feliksa Konecznego jego wskrzesicielem. Organizator Zjazdu Słowiańskiego (1848), autor wielotomowego dzieła Dzieje narodu czeskiego w Czechach i na Morawach, którego tom I wyszedł po niemiecku (1836), a dopiero piąty (1867) pisany był oryginalnie w języku czeskim. Zmarł 26 maja 1876 w Pradze....
Feliks Koneczny: Kiedy i wśród jakich okoliczności zjawiło się po raz pierwszy przekonanie, że chłopski konserwatyzm jest pewnego rodzaju ilością stałą, z takim tylko trudem podlegającą zmianom, że niemal nie wchodzą one całkiem w rachubę, tego już dziś dojść nie sposób. Niebaczny twórca tej hipotezy wyrządził ciężką krzywdę tak nauce, jako też polityce, życiu społecznemu i całemu umysłowemu ruchowi. Mylne pojęcia wiodą do fałszywego zachowania się i do mylnych czynów, zupełn...
Wczoraj czytałem Pamiętnik Karola Różyckiego, a dziś jeszcze pełen jestem tego pamiętnika; myśli moje nie wróciły jeszcze z podróży na Wołyń; ciągle jeszcze krążą koło obozowych ognisk pułku wołyńskiego, błąkają się po krętych drogach między Cudnowem i Zamościem, w uszach jeszcze mnie brzmi jego hasło „sława Bogu!”. Bo opisy Różyckiego są tak żyjące, tak malownicze, tak prawdziwe, że czytającemu zdaje się, iż nie na książkę patrzy, ale na kraj wołyński; że z kart wychodzą ko...
Pamiętniki niniejsze zawierają opis działań korpusu generała Dwernickiego w wojnie r. 1831. Znajdzie w nich czytelnik wiernie i treściwie, z żołnierską prostotą i skromnością, właściwą ludziom prawdziwej zasługi, opisane szczegółowo ruchy tego walecznego korpusu, który ożywiony rycerskim duchem swego wodza, prawdziwie bohaterskich dokonywał czynów i ważną w rzeczonej kampanii odegrał rolę. Rzucają one dokładne światło na przyczyny nieszczęśliwego obrotu sprawy wołyńskiego pow...
W książce przedstawione są nieznane karty drugiej konspiracji na terenach od Babiej Góry, poprzez Maków Podhalański i okolice, gminę Budzów, okolice Woli Radziszowskiej, Radziszowa, Wielkich Dróg nad Wisłą w gminie Skawina aż po Myślenice. To portret zbiorowy oddziałów i jednocześnie każdego z żołnierzy. Książka zawiera około 450 biogramów. Struktura oddziałów oraz podległość nie została dotychczas w odpowiednim stopniu zbadana. Chaos i mętlik pojęciowy wywołują częste zmiany...
Władysław Zapałowski (1839-1923) przed wybuchem Powstania Styczniowego był członkiem konspiracyjnej organizacji cywilnej województwa sandomierskiego. Po upadku dyktatury Mariana Langiewicza mianowany został rewidentem organizacji cywilnej i wojskowej na województwo krakowskie i sandomierskie. 1 marca 1864 r. na skutek donosu został aresztowany podczas pełnienia swoich obowiązków. Był więziony w Radomiu, potem w Cytadeli Warszawskiej, gdzie skazano go na zesłanie do Rosji. Zos...
Tak strzelcy jak kosynierzy cudów dokazywali. Odwrót zaczęty w porządku, zmienił wkrótce w bezładną ucieczkę. Kawaleria składająca z kozaków i dragonów w liczbie około 600 koni, rzuciła z boku na naszych, aby swoją piechotę ratować, przywitana z dubeltówek rezerwowej kompanii strzelców pozostawionej w ukryciu, skłębiła się na miejscu i rzuciła do ucieczki przez most. Nasza kawaleria z okrzykiem: bij! zabij! wypadła z lasu i nuże dźgać lancami uciekających. Przyszedł czas i...
Autor mając piętnaście lat aktywnie uczestniczył w Powstaniu Styczniowym. Będąc uczniem krakowskiego Instytutu Technicznego uciekł do obozu powstańczego. Służył w oddziale Antoniego Jeziorańskiego należącym do partii powstańczej Mariana Langiewicza. Po klęsce oddziałów Langiewicza przedostał się do Galicji i przebywał u swego wuja Ignacego Suchorzewskiego, właściciela Mielca. W kwietniu 1863 r. zaciągnął się do oddziału i brał udział w walkach pod rozkazami Dionizego Czachows...
Wśród opowiedzianych postaci znaleźli się nie tylko żołnierze dobrze znani, będący swoistymi ikonami tamtego pokolenia, ale również osoby z drugiego, czy trzeciego rzędu ówczesnej konspiracji. Pojawili się zarówno członkowie Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, Delegatury Sił Zbrojnych, Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, oddziałów partyzanckich z Ruchu Oporu Armii Krajowej czy 5. Wileńskiej Brygady AK. W doborze postaci nie było żadnego klucza poza jednym – udział w powojenn...
Tom trzeci „Dzieł zebranych” Feliksa Konecznego zawiera prace z lat 1898-1902. Wśród nich można znaleźć pokaźny zasób recenzji sztuk teatralnych. Autor wyrażał niekiedy krytyczne sądy o stanie ówczesnego dramatopisarstwa oraz krakowskiej sceny, nie wahając się wskazywać błędy nawet w utworach Stanisława Wyspiańskiego. Potrafił wszelako docenić atuty prezentowanych dzieł oraz sprawną grę aktorską. W recenzjach teatralnych widać u autora głębokie poczucie odpowiedzialności. Kon...
Wydawnictwo Miles wznawia przełomową pracę płk. prof. Wacława Tokarza, historyka wojskowości powstań narodowych, na temat Powstania Listopadowego i wojny polsko-rosyjskiej z lat 1830-1831. Autor w publikacji podjął polemikę z ówczesnym stanem wiedzy na temat tamtych wydarzeń, przede wszystkim sformułowanym przez rosyjskich historyków. Książka stanowi syntezę wiedzy na temat Powstania Listopadowego.
Słynna monografia historyczna poświęcona kresowej twierdzy Kudak: określanej jako „klucz do Zaporoża”, potężnej fortyfikacji, wzniesionej w 1635 roku z inicjatywy hetmana Stanisława Koniecpolskiego. Bogata w barwne szczegóły, nagrodzona przez Akademię Umiejętności, praca pióra Mariana Karola Dubieckiego przenosi czytelnika nad Dniepr, w czasy rosnącej w siłę swawoli kozackiej i niespokojnych Dzikich Pól. Tłem dla opisu założeń architektonicznych czy ważnych postaci, które zap...
Niewielki, zaledwie dwustuosobowy oddział polskich ochotników w armii francuskiej, zwanych bajończykami i walczących na froncie zachodnim w latach 1914-1915, zapisał się w narodowej historii jako wyjątkowy. Bajończycy byli jedyną przed utworzeniem słynnej Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera zorganizowaną formacją wojskową, która toczyła boje z Niemcami pod polskim sztandarem. Tragiczne dzieje oddziału, który ostatecznie rozwiązano z powodu zbyt wielu poniesionych strat, najpe...
