Antologia niepublikowanych świadectw z okresu grudzień 1981 – grudzień 1982 pochodzących z Archiwum Ośrodka KARTA. Stan wojenny przedstawiony jest w nich z perspektywy życia codziennego – bez patosu i martyrologii. Wśród autorów – ludzie różnych zwodów i pokoleń: uczennica, student, dziennikarka, nauczyciel, żołnierz, emerytka. Pozwala to zobaczyć ówczesną rzeczywistość z wielu odmiennych punktów widzenia – także geograficznych – zebrane świadectwa pochodzą z różnych miast Po...
W listopadzie 1969 dwustu Polaków żydowskiego pochodzenia trafiło na skalistą wysepkę Marstrand na zachodnim wybrzeżu Szwecji, by w czasie zimowego półrocza mieszkać tam i uczyć się szwedzkiego. Niektórzy z nich przeżyli Zagładę, inni zaś dorastali w powojennej Polsce, nieświadomi swoich żydowskich korzeni. 1968 był rokiem, który zmienił wszystko. Sześcioletnia Anna Grinzweig Jacobsson była jedną z osób, które znalazły się wtedy w Szwecji. Była jednak zbyt mała, by zachować w...
Stefan Dąmbski jako 16-letni żołnierz AK został egzekutorem – wykonywał wyroki na polskich kolaborantach, Niemcach, Ukraińcach, a później także na przedstawicielach nowej władzy. Jego spisana pod koniec życia spowiedź wciąż budzi kontrowersje. Z jednej strony jest świadectwem skrajnego poświęcenia dla Ojczyzny, z drugiej – pozbawionym emocji samooskarżeniem mordercy. Stawia pytanie o cenę wojennego bohaterstwa i granice patriotyzmu. Z biegiem lat jej antywojenne przesłanie zy...
W ogłoszonym 22 lipca 1944 Manifeście PKWN nowa władza komunistyczna zapowiadała między innymi: „Zniesione zostaną niemieckie znienawidzone zakazy, krępujące działalność gospodarczą, obrót handlowy między wsią i miastem. Państwo popierać będzie szeroki rozwój spółdzielczości. Inicjatywa prywatna wzmagająca tętno życia gospodarczego również znajdzie poparcie państwa”.Poparcia nie znalazła. Handel, produkcja, usługi, rolnictwo, rzemiosło… wszelkie formy prywatnej przedsiębiorcz...
Tadeusz Bukowy, aresztowany przez Sowietów jako szesnastolatek, przechodzi przez kolejne więzienia, kolonię karną dla niepełnoletnich, obozy pracy na Uralu i w Kazachstanie, przymusowe osiedlenia w Kraju Krasnojarskim. W swoich wspomnieniach pokazuje bezwzględny system sowieckich represji i wyniszczającej pracy, trudną codzienność oraz specyficzne stosunki społeczne panujące w więzieniach i obozach. Mimo okrutnego losu, który go spotkał, przez całą dziesięcioletnią tułaczkę w...
Nieznany, pierwszy raz publikowany po polsku tekst Václava Havla, w którym opowiada o pierwszych dniach KARTY 77 (inicjatywy działającej w Czechosłowacji na rzecz praw człowieka, która wywarła wpływ na opozycję demokratyczną innych krajów Europy Wschodniej), prześladowaniach, aresztowaniu i śledztwie. Po wyjściu z więzienia, jesienią 1977 Havel stworzył stustronicowy reportaż, ale – jak sam wspominał: „gdzieś go schowałem i już dawno nie wiem, gdzie jest. Jednak może kiedyś g...
To historia życia rodziny Teresy i Romana Czartoryskich w majątku w Konarzewie w latach 1925–41. Dzięki prywatnym zapiskom, wspomnieniom i korespondencji poznajemy od kulis życie polskiej arystokracji w przełomowych dla naszego kraju czasach – burzliwych politycznie latach 20. i 30. XX wieku oraz podczas II wojny światowej, która na zawsze przekreśliła ustalony porządek społeczny, skazując całą klasę ziemiańską i arystokratyczną na niebyt. To intymna opowieść o ostatnich lata...
Pasjonująca opowieść o historii słynnej warszawskiej firmy rodzinnej – Domu Towarowym Bracia Jabłkowscy – której początki sięgają 1883 roku. Przedstawiamy bogato ilustrowany album wraz z wyborem tekstów źródłowych (wspomnień, dzienników, artykułów prasowych) opowiadających o najważniejszych momentach w dziejach tej niezwykłej inicjatywy: budowie fundamentów przedsiębiorstwa na przełomie XIX i XX wieku, sukcesie w latach 30., trwaniu podczas obu wojen światowych oraz grabieży ...
Książka składa się z fragmentów tekstów źródłowych (wspomnienia, dzienniki, listy, dokumenty), które przedstawiają historię Norwegii, jej kulturę i społeczeństwo na przestrzeni całego XX wieku. W antologii znalazło się 35 tekstów różnych autorów - począwszy od bardzo znaczących postaci życia społecznego (np. Fridtjof Nansen), polityków (np. Einar Gerhardsen - nazywany "ojcem narodu"), noblistów (np. Sigrid Undset), do zapisów zwykłych obywateli, którzy w sposób pełny i obrazo...
Książka "Prekursorzy. Dwadzieścia wizji lepszego świata" to panteon związanych w XX wieku z Polską innowatorów, którzy wnieśli nową ideę, odkrycie lub nowy wymiar do przestrzeni publicznej, nauki, kultury, sztuki. Ze wszystkich tekstów dwudziestu postaci wybrano te fragmenty, w których same opowiadają o swojej prekursorskiej drodze. Powstały barwne opowieści o motywacjach, pomysłach, marzeniach i ich realizacji, o drogach myślowych i wprowadzanych w życie koncepcjach. Wśród b...
Rzadki zapis losów kobiecych w świecie sowieckiego Gułagu. Autorka, aresztowana w Wilnie, w wieku 22 lat skazana na 20 lat robót katorżniczych, przechodzi przez więzienie na Łukiszkach, potem moskiewskie Butyrki i Łubiankę, by trafić do łagru w Workucie. Opisuje kolejne piekielne kręgi życia obozowego, w którym musi wywalczyć swoje miejsce jako kobieta i - mimo wszystko - zdoła przeżyć.
„Stulecie kobiet. Usłyszeć siebie” to książka, która opowiada ostatnie sto lat naszego kraju z perspektywy i głosami kobiet. To zapis życia w warunkach patriarchatu: przedwojennego, okupacyjnego, peerelowskiego i współczesnego. Oddajemy głos bohaterkom, które uważnie obserwowały zdominowaną przez mężczyzn rzeczywistość i swoją w niej rolę; widziały i nazywały nierówności oraz dyskryminację ze względu na płeć; relacjonowały trudności, z jakimi musiały zmagać się w życiu prywat...
Autorka, uznana norweska dokumentalistka, rekonstruuje losy swojej babci Fridy – Żydówki, prostytutki, która przeszła przez obozy Auschwitz i Ravensbrück. Przed wojną oddała do adopcji syna, który trafił jako dziecko z paszportem nansenowskim do Norwegii. Został później uznanym psychiatrą, stąd dalsza norweska historia rodziny. Po raz pierwszy Frida została zarejestrowana w kronikach policyjnych wiosną 1931, podejrzana o szpiegostwo. W swojej książce Nina F. Grünfeld odtwarza...
Pierwsza antologia świadectw Polaków, którzy do sowieckich łagrów trafili w latach 1944–45 z powodu przynależności do podziemia niepodległościowego i zbuntowali się tam w warunkach – wydawałoby się – uniemożliwiających jakikolwiek opór. O łagrowym życiu i oporze opowiadają współorganizatorzy, uczestnicy i świadkowie buntów w łagrach Workuty, Norylska i Kingiru na początku lat 50. XX wieku. Dzięki relacjom więźniów, nagrywanych jeszcze w latach 90., możemy poznać „z pierwszej ...
„Firma” to wciągająca opowieść o handlu w XIX-wiecznej Warszawie i początkach rodzinnego biznesu Jabłkowskich, ogromnym sukcesie w dwudziestoleciu międzywojennym, funkcjonowaniu w trudnych warunkach w trakcie II wojny, a następnie staraniach w powojennej odbudowie, którą wieńczy niestety grabież Firmy dokonana przez władze „ludowe”, a także okresie „niebytu” w Peerelu i zakończonych sukcesem wysiłkach o odzyskania majątku w III Rzeczpospolitej.Wizyta u Braci Jabłkowskich ma t...
„Lobbyści” to wybór tekstów zachodnich polityków, dziennikarzy, biznesmenów i wojskowych, którzy wnieśli wkład w powstanie II Rzeczpospolitej. Prezentowali przychylne Polakom stanowisko w trakcie I wojny, podczas negocjacji pokojowych w Paryżu oraz w ramach wysiłków na rzecz opanowania powojennego kryzysu. W dwóch tomach znalazły się świadectwa ich działalności – fragmenty dzienników i wspomnień, po raz pierwszy publikowane w języku polskim.Tom 1 – „W Wersalu” – gromadzi teks...
„Lobbyści” to wybór tekstów zachodnich polityków, dziennikarzy, biznesmenów i wojskowych, którzy wnieśli wkład w powstanie II Rzeczpospolitej. Prezentowali przychylne Polakom stanowisko w trakcie I wojny, podczas negocjacji pokojowych w Paryżu oraz w ramach wysiłków na rzecz opanowania powojennego kryzysu. W dwóch tomach znalazły się świadectwa ich działalności – fragmenty dzienników i wspomnień, po raz pierwszy publikowane w języku polskim.Tom 2 – „Raporty z Polski” – gromad...
Autor – szwedzki dziennikarz i polityk – rekonstruuje historię swojej matki, Niemki pochodzącej z rodziny od pokoleń mieszkającej na Pomorzu, ofiary wielokrotnych gwałtów Sowietów przechodzących przez ten teren wiosną 1945 roku, w drodze na Berlin. Historia niemieckiej części jego rodziny jest dla autora punktem wyjścia do szukania odpowiedzi na pytanie o wpływ dramatycznych przeżyć świadków historii na kolejne pokolenia, dziedziczenie traumy i sposoby radzenia sobie z nią, o...
Louise Steinman zwraca się ku historii rodzinnej, podróżuje do kraju, z którym związani byli jej pochodzący z Radomska żydowscy dziadkowie i gdzie część jej rodziny zginęła w Zagładzie. Zapisuje, jak w bezpośrednim kontakcie, odrzucając zniekształcone obrazy odbite w „krzywym lustrze”, współcześni Żydzi i Polacy zaczynają widzieć i rozumieć się lepiej. Polska, kojarząca się jej dotychczas z cierpieniem i katastrofą, staje się jej bliższa, a porozumienie polsko-żydowskie ...
Sigrid Undset – laureatka literackiej Nagrody Nobla i bezkompromisowa oskarżycielka faszyzmu – wie, co to jest klęska. Jej starszy syn ginie w czasie inwazji Niemiec na Norwegię w 1940 roku, ona sama jest zmuszona uciekać z kraju po klęsce i udaje się w niebezpieczną podróż m.in. przez Związek Radziecki do Stanów Zjednoczonych. Tam odżywa w niej nadzieja, że utracona przyszłość Norwegii i jej ofiar zostanie przywrócona przez USA.Wspomnienia Undset powstały „na gorąco” i opróc...
Autorka – amerykańska Żydówka, pisarka, artystka, kuratorka literacka, zajmująca się historią i pamięcią, której pochodząca z Radomska rodzina zginęła w większości w Zagładzie – od początku XXI wieku przyjeżdżała do Polski (zaczynając swoje kontakty z Polakami od międzyreligijnych spotkań organizowanych na terenie byłego obozu Auschwitz). We wspomnieniach zapisała wydarzenia i refleksje z niemal dekady tych podróży i zrelacjonowała spotkania z ludźmi, proces stopniowego pozna...
Stefan Kisielewski – reakcjonista, którego myśl tworzyła wyłom w monolicie Peerelu – od lat 30. podążał swą odrębną drogą. Jego intelektualna autobiografia jest kompozycją tekstów wybranych z całej spuścizny: wystąpień prasowych, radiowych i sejmowych, dzieł pisarskich i dzienników, poufnych wypowiedzi – z listów, notatek, podsłuchów SB. Zestawienie ich obok siebie, w formie opowieści o całym życiu, ukazuje obraz Kisiela wolny od stereotypów – po raz pierwszy w pełnym wymiarz...
Stefan Kisielewski – publicysta, pisarz, felietonista „Tygodnika Powszechnego” od lat 30. do 90. XX wieku w unikatowy sposób na bieżąco komentował otaczającą go rzeczywistość. Autobiografia intelektualna Reakcjonista zawiera kluczowe fragmenty zarówno znanych, jak i w dużej części niepublikowanych wcześniej tekstów: listów (do pisarzy, polityków, duchownych), przemówień, wypowiedzi zarejestrowanych przez agentów SB. Zestawienie ich w nowatorski sposób pokazuje Kisiela wolnego...
The Touch of an Angel is the extraordinary story of a child's survival of the Holocaust. Henryk Schönker was born in 1931 into one of the most prominent and highly esteemed Jewish families of Oświęcim—the Polish town renamed Auschwitz during the German occupation. He and his family managed to flee Oświęcim shortly before the creation of the Auschwitz death camp, and survived the war through sheer luck and a strong will to survive. The Schönker family's return to Oświęcim...
