Moralia powstały w okresie pobytu Grzegorza w Konstantynopolu. W dedykacyjnym liście do Leandra, biskupa Sewilli, którego poznał w Konstantynopolu, nasz autor wyjaśnia okoliczności powstania dzieła. Po wyświęceniu na diakona przez Benedykta I lub Pelagiusza II zostaje wysłany na Wschód. Godność kościelna ma usprawnić przebywanie w ziemskich pałacach. Udało się za nim wielu jego konfratrów z rzymskiego klasztoru, którzy tworząc nową wspólnotę staną się zapleczem duchow...
Kult św. Germana rozpoczął się w dniu jego śmierci, kiedy to dostojnicy kościelni, cesarscy i sama Galla Placydia rywalizowali o ubrania i przedmioty, które po sobie pozostawił. Dynastia Karolingów otoczyła biskupa z Auxerre szczególną czcią. W roku 859 przeniesiono jego ciało do nowej, spektakularnie zdobionej krypty. Było to dzieło zlecone przez Karola II Łysego. Kult Genowefy, bogaty w rytuały, datuje się od połowy VI w. Utrzymał się w Paryżu i pełnił bardzo ważną rolę prz...
Pierwsze słowa, jakie wypowiedział Chrystus do uczniów po zmartwychwstaniu brzmiały: "Pokój wam" (J 20,19). To nie było zwyczajne pozdrowienie, ale dar od Boga. Pokój jest w istocie znakiem obecności Ducha Świętego. Aby osiągnąć więc stan pokoju wewnętrznego należy zacząć prawdziwie żyć w Duchu. Wszelki zaś pokój, który nie jest owocem Ducha, nie jest prawdziwy. Takie też wskazanie pozostawił w Regule św. Benedykt: "Skoro chcesz mieć prawdziwe i wieczne życie (...) szukaj pok...
Pierwszy tom apoftegmatów opublikowany w serii „Źródła monastyczne” obejmuje Gerontikon, czyli Kolekcję Alfabetyczną wraz z gruntownie przepracowanym komentarzem i wstępami z wydania w PSP. Z przyczyn technicznych pominięto bibliografię, którą zamieszczono w drugim tomie apoftegmatów, czyli w przekładzie Kolekcji Systematycznej. W drugim wydaniu pierwszego tomu ograniczyliśmy się jedynie do nielicznych korekt samego przekładu oraz poprawienia indeksów. Od czasu pierwszego w...
Wśród starożytnych religii misteryjnych szczególne miejsce zajmował kult Demeter i Persefony, Matki i Córki, którego manifestacją były coroczne misteria w attyckiej miejscowości Eleusis. Udziałem inicjowanych, którzy doświadczyli błogosławionej wizji, miała stawać się szczęśliwość zarówno na tym, jak i na drugim świecie. Mówiąc słowami Cycerona, w Eleusis objawiano, jak żyć w radości oraz umierać z nadzieją. Misteria eleuzyjskie przetrwały niemal dwa tysiące lat – ich kres na...
Pomimo tego, że postać o. Piotra Rostworowskiego jak i jego spuścizna piśmiennicza nie są całkowicie obce polskiemu Czytelnikowi, to jednak nadal tyniecki i bielański przeor wraz ze swoją myślą duchową pozostaje postacią do końca nieodkrytą. Na redakcyjną oprawę oczekują nieznane szerszemu gronu konferencje, zapiski czy listy o. Piotra. Miejmy nadzieję, że te wartościowe teksty zostaną we właściwy sposób przygotowane i wyeksponowane, by mogły służyć wszystkim poszukującym Bog...
rudno nam dziś zrozumieć, kim był dla średniowiecza, szczególnie zaś dla Francji, św. Marcin z Tours. Niewielu chyba świętych wywarło tak różnoraki i tak wielki wpływ po swojej śmierci, jak to miało miejsce w wypadku św. Marcina. Tours stało się, po Rzymie i Komposteli, jednym z najpopularniejszych miejsc pielgrzymkowych Europy. Dzieła Sulpicjusza Sewera dotyczące Marcina, a więc Żywot, Listy i Dialogi, należały, obok Żywota św. Antoniego, do najbardziej poczytnych tekstów śr...
W książce tej podjęty został temat związku liturgii i rzeczy ostatecznych. Wydaje się on być kluczowym dla rozumienia liturgii, a jednocześnie zaniedbanym w polskiej teologii, a nade wszystko w codziennym doświadczeniu wiernych. Aleksander Schmemann pisał, że „chociaż chrześcijanie nadal żyją w tym świecie, oczekują i wypatrują tej ‘paruzji’, modlą się i czuwają. To oczekiwanie, ta tęsknota, zyskuje teraz nieustannie wypełnienie i odpowiedź w sakramencie Obecności Pańskiej, w...
Pisma ascetyczne św. Bazylego Wielkiego (ok. 329–379) należały w starożytności i należą do dzisiaj, zwłaszcza na chrześcijańskim Wschodzie, do ścisłego kanonu lektur duchowych. Stanowią podstawę teologiczną całego monastycyzmu wywodzącego się z tradycji greckiej, a nadto, przez przekład łaciński, wywarły znaczny wpływ na prawodawstwo zakonne Zachodu. Najważniejsze z nich tworzą zbiór, który ułożył sam Bazyli, nazywając go Zarysem ascezy. Niniejszy tom zawiera – po raz pierw...
Św. Teofan Rekluz (1815-1894), wybitny teolog i asceta rosyjski, biskup a następnie pustelnik, jeden z najbardziej znanych rosyjskich starców XIX w. W "Drodze do zbawienia" Autor krok po kroku wprowadza czytelnika w życie łaski od pierwszych poruszeń aż do błogosławionej beznamiętności i miłości, tłumacząc przez cały czas wszystkie zjawiska zachodzące w duszy, ich przyczyny i skutki. Święty Teofan umie łączyć najlepsze dziedzictwo Wschodu i Zachodu. Książka posiada swoją niep...
W tomie drugim sięgamy po tematy, które w niemniejszym stopniu miały wpływ przez wieki na to, w jaki sposób ludzie Zachodu mówili i myśleli na tematy związane z życiem duchowym. Rozmowa XIV zajmuje się w zasadzie wykładem podstaw tego, co później zostanie określone jako lectio divina; Rozmowa XVI podejmuje klasyczny dla piśmiennictwa łacińskiego temat przyjaźni choć, jak to Kasjan, czyni to w dość przewrotny sposób poświęcając ostatecznie większość uwagi temu, co prawdziwej p...
Casel żył tym, o czym pisał i co głosił, aczkolwiek przyszło mu żyć w czasach szczególnego nasilenia się zła, i to przede wszystkim w jego własnej ojczyźnie. Nie tracił czasu na dyskusje z nazizmem. Jego teologia była zapisem światła, jakiego Bóg udziela duszy w ciemnościach wiary, z którą szedł ku nowym horyzontom współczesnego Kościoła. Autor umarł już po wojnie, w 1948 r., kiedy śpiewał Exultet podczas Wigilii Paschalnej. Tak niegdyś - śpiewając psalmy - umierał założyciel...
Co łączy chrześcijaństwo z religiami pogańskimi, religię mono-teistyczną z wielobóstwem? Wydawać by się mogło, że nic... Jednak chrześcijaństwo wyrasta nie tylko z judaizmu. Korzeniami swymi sięga również świata grecko-rzymskiego, czerpie z filozofii greckiej. O tym dziedzictwie, jak się zdaje, łatwo dziś zapominamy. Książka prof. Anny Świderkówny i o. Włodzimierza Zatorskiego w pasjonujący sposób odsłania przed nami te obszary, podkreślając jak wiele możemy nauczyć się od st...
Klasyczny, średniowieczny (XIV w.), staroangielski tekst mistyczny anonimowego autora wraz z dodatkami (listy: o modlitwie, o rozeznawaniu duchów, o kierownictwie duchowym). Tłumaczenie, mimo tego, że było dokonane z tłumaczenia francuskiego, posiada tę niezastąpioną wartość, że o. Piotr sam był człowiekiem doświadczonym w głębokiej modlitwie wewnętrznej.
Jeden z klasycznych tekstów poświęconych modlitwie. Napisany w oparciu o spotkania z mnichami w Egipcie, przez jednego z najwybitniejszych Ojców monastycyzmu zachodniego. Istotnie, niewiele modli się ten, kto modli się tylko wtedy, gdy klęczy, a w ogóle nie modli ten, kto klęcząc ma serce pełne rozproszeń. Jacy więc chcemy być podczas modlitwy, tacy musimy być przed nią, albowiem jakość modlitwy zależy od stanu, który ją poprzedza. Dzieje się tak dlatego, ponieważ myśli, któ...
Z wielką radością oddajemy w ręce Czytelników kolejny tom naszej serii, pióra wybitnego francuskiego badacza, Marcela Pacaut. Tom wydajemy w szczególnym momencie, niejako na podsumowanie wielkiego jubileuszu 1100-lecia powstania opactwa w Cluny, największego i najsłynniejszego opactwa łacińskiego średniowiecza. Książka w sposób niezwykle przystępny przedstawia panoramę dziejów opactwa w Cluny. Trzeba podkreślić, że jest to w zasadzie jedyna współczesna monografia kompleksow...
Pokorę kojarzy się z postawą pomniejszania siebie, ustępowania we wszystkim innym, z zakompleksieniem. Jeżeli ponadto uważa się, że na tym polega oddanie się Panu Bogu i uznaje się to za ideał, dzięki któremu człowiek staje się doskonały, a przez to lepszy od innych, to powstaje coś karykaturalnego. (...)
Pokora natomiast jest przede wszystkim otwartością na prawdę odnoszącą się do naszego życia i jedynie dzięki niej możemy osiągnąć pełnię życia.
Opisana tu droga obejmuje proces uniezależniania się od spraw i rzeczy, coraz pełniejszego wyzwalania się, dzięki któremu staje się możliwe doświadczenie wewnętrznego spokoju – mistycznego milczenia, gdzie kończy się mowa, myślenie i dążenia, i w którym Bóg przemawia do duszy. Droga ta jest jednym z podstawowych elementów chrześcijańskiej tradycji mistycznej. Naucza, że bezpośrednie przesłanie Boga do człowieka realizuje się w głębi duszy, poza refleksją umysłu i świadomą wol...
Pisma ascetyczne św. Bazylego Wielkiego (ok. 329–379) należały w starożytności i należą do dzisiaj, zwłaszcza na chrześcijańskim Wschodzie, do ścisłego kanonu lektur duchowych. Stanowią podstawę teologiczną całego monastycyzmu wywodzącego się z tradycji greckiej, a nadto, przez przekład łaciński, wywarły znaczny wpływ na prawodawstwo zakonne Zachodu. Tom obejmuje najbardziej znane pisma ascetyczne św. Bazylego Wielkiego (+379): Reguły dłuższe i Reguły krótsze, zwane także ...
Niniejsza książka nie jest podręcznikiem do nauki literatury, rozprawą literaturoznawczą ani zapisem wygłoszonych przeze mnie wykładów, chociaż wszystkie rozdziały odnoszą się do tekstów omawianych ze studentami. Zależało mi na tym, żeby utrwalić chwile, gdy podczas prowadzonych zajęć nagle trafiałam na jakiś drobny szczegół w dobrze znanych i wielokrotnie omawianych utworach, który wcześniej uchodził mojej uwadze. Każdy z rozdziałów jest formą post scriptum; nie tyle analizą...
Poeta, purytanin, patriota, jak pisze o nim Pierre Legouis, czy szpieg i szyderca? Niniejsze studium poświęcone jest człowiekowi, wobec którego, na różnych etapach recepcji jego twórczości, stosowano wszystkie te określenia. Andrew Marvell to niewątpliwie jeden z najważniejszych angielskich poetów XVII w. Kojarzony jest on najczęściej, choć nie do końca słusznie, z poezją metafizyczną. Współczesnego czytelnika zaintryguje w tej twórczości niezwykła samoświadomość poety i auto...
Przypowieść o ziarnku gorczycy stosuje się także do Reguły św. Benedykta. Ten czcigodny tekst powstawał na Monte Cassino jako owoc lektury, modlitwy, doświadczeń i przemyśleń. Stopniowo wyrosła z tego cała literatura monastyczna: żywot Zakonodawcy i innych mnichów, ich nauki, komentarze, traktaty, modlitwy, utwory historiograficzne, filozoficzne — słowem, cały ich literacki dorobek. Zjawisko to ma dzisiaj swoją historię i geografię. W pewnych momentach rozwijało się bujniej ...
Książka Pałające serca, opracowana wspaniale przez Gregory’ego Ryana, pokazuje, jak nauki o. Johna Maina zakotwiczone są w słowie Nowego Testamentu. Dostarczy ona czytelnikowi rozpoczynającemu praktykę medytacji chrześcijańskiej bogatego wglądu w to, jak Słowo Boże wyłania się i ukazuje swój blask w ciszy. Tym, którzy już są na drodze tej pielgrzymki, książka ta będzie dla ich ciała i ducha drogocennym wsparciem. Pełna modlitewnego skupienia treść tej książki może posłużyć...
Jan Kasjan należy do tych autorów, których wpływ trudno przecenić. Jego dzieła, czytane i przepisywane przez wieki, należą do trwałego dziedzictwa Europy. Niełatwo odnaleźć autora, który z równą pasją poświęcałby swe pióro zagadnieniom zarówno organizacyjnym, jak i mistycznym. Spośród jego dzieł do najpoczytniejszych należały Rozmowy z Ojcami. Przed niespełna 10 laty w naszym wydawnictwie ukazała się pierwsza część nowego przekładu Rozmów obejmująca rozmowy I–X. Obecny tom...