Andrij Wołodymyrowycz Bondar (ur. 1974 w Kamieńcu Podolskim) − ukraiński prozaik, poeta, publicysta, także bloger, tłumacz i filolog; stypendysta m.in. programu Gaude Polonia (2003, 2016). Autor czterech tomików poezji (tłumaczonych na kilkanaście języków) oraz licznych prac literaturoznawczych, przełożył na język ukraiński m.in. Ferdydurke i Transatlantyk Witolda Gombrowicza, Pięknych dwudziestoletnich Marka Hłaski i opowiadania Sławomira Mrożka. Prywatnie Andrij Bondar jest...
Z medycyną konwencjonalną Alhierd Bacharewicz niewiele ma wspólnego, wydaje się natomiast wybitnym specjalistą od leczenia duszy. Jego zbiór smakowitych felietonów można by określić mianem literaturoterapii. Co można wyleczyć tymi tekstami? Przede wszystkim naiwność i głupotę. Przynajmniej u tych, którzy czytają ze zrozumieniem.Alhierd Bacharewicz (ur. 1975 w Mińsku) − pisarz, tłumacz, dziennikarz, pracował również jako nauczyciel. Uważany za jednego z najciekawszych współcze...
„Wiedząc, że «Dzielnica D» jest w znacznej mierze książką autobiograficzną, szukałem w niej początków Artema jako człowieka i jako pisarza. W jakiej atmosferze i w jakim środowisku się wychowywał? Jacy ludzie i jakie wydarzenia miały na niego wpływ? Wszystko to znalazłem. Raz z humorem, raz ze smutkiem autor maluje nam zbiorowy portret kilkudziesięciu mieszkańców swojej, jak już wspomniałem, nie najładniejszej, to znaczy beznadziejnej, to znaczy całkiem zwyczajnej i typowej d...
„50 procent racji” to cykl znakomitych prześmiewczych historyjek z życia obywatela ZSRR, potem wolnej Ukrainy− nawiązujących formą do tradycji wschodniej skazki, której mistrzem był, trochę dziś zapomniany, a szkoda, Michaił Zoszczenko. Bez wątpienia Bojczenko dorównuje mistrzowi. Odpowiednik czeskiej komedii w prozie − pozornie błahe powiastki skrywają głęboką mądrość życiową i wiedzę o czasach współczesnych (ostatni tekst w cyklu dotyczy 2015 roku). Autor wprost odkrywa kar...
W prozie Kristiny Ehin mamy do czynienia z pełnym fantazji gawędziarstwem i głębokim spojrzeniem na rzeczywistość. Opisy uczuć, które w realistycznym opowiadaniu z pewnością umknęłyby czytelnikowi, w tych alegorycznych obrazach znajdują swoje pełne odzwierciedlenie. Estońska prozaiczka opisuje wzorce kształtujące nasze zachowanie, kierujące naszym życiem i relacjami z ludźmi. Bohaterowie zabiegają o prawdziwą miłość, niektórzy obrywają od losu, ale nie ustają w poszukiwaniach...
W skład tomu wchodzą trzy dramaty, wyłonione w 2022 r. w ramach prowadzonego przez Instytut Ukraiński programu transmission.UA: drama on the move, służącego promocji współczesnej ukraińskiej dramaturgii w krajach europejskich. W selekcji uczestniczyli eksperci związani z portalem UKRDRAMAHUB, będącym jedną z największych internetowych bibliotek gromadzących współczesne utwory dramaturgiczne napisane w języku ukraińskim. Wyróżnione teksty to: Insekt Leny Kudajewej, Noc zakryje...
Prezentujemy antologię poezji łotewskiej – wyboru wierszy i tłumaczenia dokonała Olga Wiewióra. W skład antologii wchodzą wiersze jedenastu wspaniałych poetów różnych pokoleń. Wśród autorów znaleźli się: Knuts Skujenieks, Janis Rokpelnis, Leons Briedis, Mara Zalite, Edvins Raups, Karlis Verdinš, Ingmara Balode, Juris Kronbergs, Uldis Berzinš, Inese Zandre, Liana Langa. „Czy poezja łotewska może być interesująca dla polskich czytelników? Raczej jako tak zwane «rozpoznawanie o...
Andrej Adamowicz jest jednym z najciekawszych współczesnych białoruskich literatów. W 2012 roku za tomik („Dzień poezji śmierci dzień”) uhonorowany nagrodą za najlepszy debiut poetycki na Białorusi. Zwycięzca kilku konkursów dla młodych pisarzy i poetów, uczestnik licznych poetyckich festiwali. Poezje tłumaczone na język litewski, polski, rosyjski i ukraiński.
Opowiadania Miry Ledowskiej skomponowane w zbiór „Zza okna", podyktowane doświadczeniem wykluczenia ze wspólnoty tych, co mieli szczęście „patrzeć wprost”, wykraczają poza pewien schemat, który nazwałabym „lamentacyjnym”, a polegający na podnoszeniu własnych cierpień do rangi prywatnej martyrologii. Zamiast szachownicy postaci czarno-białych, mamy tu galerię pojedynczych osób, z których każda posiada oryginalne, unikalne rysy, wzorowane na konkretnych, podanych z imienia i na...
Polskie tłumaczenie powieści wydanej na Ukrainie w 2013 roku i nominowanej do ukraińskiej nagrody Książka Roku BBC 2013 Historia młodej Ukrainki, Soni, pokazuje, że gotowość do bycia matką nie zawsze pojawia się wraz z wieścią o ciąży. Bohaterka powieści, znalazłszy się na życiowym zakręcie, udaje się w podróż, by spotkać własnego ojca, którego nigdy nie poznała, wierząc, że pomoże jej to odnaleźć własną tożsamość i w przyszłości nawiązać lepszą więź z dzieckiem. Podróże jed...
Zbiór opowiadań Piret Raud zaliczyć można do nurtu magicznego realizmu. Estońscy krytycy słusznie nazwali je doliną grozy, mieszają się tu bowiem fantastyka i realność, a pozorna absurdalność ujawnia drugie dno. W centrum większości historii mamy do czynienia z konfliktem między indywidualnością i zbiorowością a niemożność pogodzenia tych opozycji dodaje opowiadaniom fatalistycznego wydźwięku
Wydany w Litwie w roku 2007 zbiór tekstów Herkusa Kunčiusa opowiada o ludziach zaślepionych, którzy z wierności ideologii, czasem ze zwykłej głupoty, robią okropne rzeczy. Estoński żołnierz dzielnie spełniający internacjonalistyczny obowiązek podczas Praskiej Wiosny. Prokurator walczący ze zwyrodnieniem współczesnych artystów. Litewscy partyzanci wspominający z łezką w oku gwałty i okrucieństwo. Przemoc w rodzinie i przemoc na świecie łączą się tu w potworną, pełną grozy mies...
Ta książka to poetycki autoportret autorki, która mieszka na wygnaniu, wędrując po różnych miastach Europy. Bohaterka prowadzi rozmowy z żywymi i umarłymi, z krewnymi i obcymi, z roślinami i ze zwierzętami, z ulicami i miastami. Przede wszystkim zaś z samą sobą – dziewczynką z poleskiej wsi, której znana jest trucizna i słodycz wilczych jagód i której przypadło urodzić się w czasach zmian. Studentką, która odkrywa dla siebie świat w zniewolonym kraju. W końcu dorosłą kobietą,...
Wyobraźmy sobie, że po zwycięstwie w wojnie z bolszewicką Rosją w 1920 roku Ukraina pokonała wszystkich wrogów zewnętrznych i wewnętrznych, wyrastając na światową potęgę. Co roku w stolicy Ukraińskiej Republiki Robotniczo-Chłopskiej, kraju budującego narodowy komunizm, odbywa się Proletariacki Karnawał. Do miasta zjeżdżają politycy, pisarze, artyści, szpiedzy i zamachowcy. Wśród gości karnawału są Leni Riefenstahl i laureatka Nagrody Nobla Olha Kobylanska, Ernest Hemingway i ...
Co możemy bez namysłu powiedzieć o feminizmie? Pamiętamy o sufrażystkach, o Simone de Beauvoir i Drugiej płci, wiemy o pierwszej, drugiej, a nawet trzeciej fali feminizmu, ale już pytanie, jaki wkład w rozwój feminizmu zrobili Ukrainki i Ukraińcy każdego może przyprzeć do muru. Można się zastanowić: po co nam taka wiedza? W sytuacji, gdy idea równości płci wciąż pozostaje pięknym marzeniem, a temat walki o prawa kobiet i równouprawnienia jest marginalizowany i sprowadzany do ...
Wieloznaczność i wielowarstwowość tej książki widać już na poziomie tytułu. Wania i Mariczka żyją razem swoim rytmem, aż pewnego razu Wania znika w niecodziennych okolicznościach… To przedstawiona z dwóch różnych perspektyw opowieść o miłości i rutynie, o tym, jak się ze sobą komunikujemy, oraz o wyczerpaniu dotychczasowych strategii narracyjnych. Czytanie tego tekstu wymaga nie lada skupienia: liczne nawiązania do dzieł kultury są w nim niczym nieoznakowane dziury i pęknięci...
W Lublinie od wieków przenikały się wpływy zwyczajów, odmiennych tradycji i nowych idei, mieszkających tu na równi przedstawicieli różnych narodowości. Dużą rolę w kulturalnym obrazie miasta odegrali również Czesi. Dokonania czeskich artystów miały istotne odzwierciedlenie w wystroju architektonicznym lubelskich obiektów i do tej pory widoczne są w przestrzeni miejskiej. Ślady działań solidarnościowych w szerzeniu wspólnoty myśli niepodległościowej odnajdujemy w bogatych zbio...
Historia białoruskiego teatru przełomu XX i XXI wieków czeka jeszcze na swojego kronikarza, który podejmie próbę syntetycznego spojrzenia na to, co wydarzyło się w białoruskim teatrze w trzydziestoleciu względnej wolności: od rozpadu Związku Radzieckiego w 1991 roku i powstania niezależnego państwa Republika Białoruś do roku 2020, kiedy w wyniku represji całkowicie zniszczono niezależną kulturę Białorusi i znacznie ograniczono prawa funkcjonowania kultury oficjalnej. Ta książ...
Niniejszy zbiór zawiera wiersze pochodzące z trzech ostatnich tomików Aušry Kaziliūnaitė. Jest to wybór podyktowany chęcią pokaza- nia polskiemu czytelnikowi koherentnego zestawienia twórczości litewskiej poet- ki, które łączyłoby tematy, motywy i środki poetyckie. W prezentowanych tekstach − w przeciwieństwie do wczesnych wierszy − autorka odchodzi od eks- perymentowania z formą, poetycką kreatywność inwestuje raczej w konsekwentne budowanie swojego imaginarium, w którym nap...
Opowiadania tłumaczone z jidysz przez Bellę Szwarcman-Czarnotę nieznanego do tej pory w Polsce znakomitego prozaika żydowskiego. Lamed Szapiro pochodził z Ukrainy, pierwsze kroki literackie stawiał w Warszawie, rozwinął się twórczo w Nowym Jorku i Los Angeles, gdzie spędził resztę życia. Po raz pierwszy w Polsce ukazuje się zbiór jego krótkich form prozatorskich. Jego opowiadania odwołują się do tematów bolesnych, tj. pogromów żydowskich, relacji sąsiedzkich oraz wątków uniwe...
Ilya Kaminsky jest ukraińsko-rosyjsko-żydowsko-amerykańskim poetą, krytykiem, tłumaczem i profesorem na Uniwersytecie w Princeton. Najbardziej znany jest ze swoich tomików poetyckich „Dancing in Odesa” oraz „Deaf Republic”, będących na pograniczu gatunkowym między poezją a dramatem. Jego twórczość tłumaczona na ponad 20 języków po raz pierwszy ukaże się w języku polskim. Zdobywca ważnych amerykańskich nagród literackich. Urodził się w 1977 roku w rodzinie żydowskiej w Odesie,...
„Ostatni pocałunek Iljicza” – Jak światowa miała być rewolucja, tak światowa jest poezja Wana Kruegera, nie tylko dlatego, że pojawia się w niej i Kreml, i Biały Dom, Watykan i Stambuł, Warszawa, Berlin, Lwów, Sarajewo i Twin Towers, Mao i Radovan Karadžić. Freud i Cthulhu. Ten ostatni to dobry pretekst, by mówić o lovecraftowskim horrorze niektórych wierszy, choćby Chemicznego ślubu, poświęconego Elżbiecie Batory, Krwawej Hrabinie z Čachtic, uchodzącej za największą seryjną ...
„Lustrzany sześcian” – na pierwszy rzut oka wiersze Łesia Bełeja sprawiają wrażenie dość tradycyjnych i sympatycznych w swoim liryzmie. Jeśli jednak wczytać się w nie głębiej, można dostrzec w nich próbę ogarnięcia całości ludzkiego doświadczenia: anektowania przez wiersz coraz to nowych obszarów, poczynając od ekspansji geograficznej, temporalnej po kulturową. Podziw budzi erudycja tego poety. Eksploracji świata towarzyszy eksploracja własnego wnętrza: często można tu spotka...
„KGB i inne wiersze” – wiersze Igora Pomierancewa są na ogół lapidarne, rzadko zdarzają się utwory dłuższe niż kilkanaście wersów. Inną dominującą cechą jest niemal wszechobecna ironia i autoironia, niekiedy sarkazm. Nierzadko są to miniaturowe nowele osnute na wydarzeniach prawdziwych i wykreowanych. Poeta niczym aktor wciela się w role swoich bohaterek i bohaterów: samotną emerytkę, pensjonariuszkę zakładu psychiatrycznego, dyrektora domu starców czy mysz laboratoryjną. Nie...
