„Wasi, nasi oraz inni” to zbiór esejów, w którym Ołeksandr Bojczenko „tropi” następców pierwszego europejskiego intelektualisty – Sokratesa, których obecność w literaturze świadczy o dojrzałości społeczeństwa, a jednocześnie jest wyrazem jego sumienia. Kim więc są współcześni mędrcy literatury? Wasi – to myśli autora o polskich pisarzach, wśród których znaleźli się Gombrowicz, Kołakowski, Herling-Grudziński, Herbert; nasi – to refleksja nad literaturą ukraińską, w szcze...
Zawsze jest wiele rzeczy do zauważenia i zrozumienia w efemerycznej rzeczywistości. Z biegiem czasu niektóre wydarzenia zasnęły, inne odrodziły się z mitami lub legendami. Dziś nikt nie może uczciwie powiedzieć, jak wyglądał świat sto lub więcej lat temu, ponieważ historia uwielbia kłamać, a teraźniejszość kusi, by zrealizować swoją własną drogę. Na dzieło Kunčiusa pod tytułem „Obrazki litewskie” składa się siedem odrębnych historii. Motywem spajającym wszystkie „Obrazki” jes...
„Klara. Bande dessinée” – Głodująca półsierota? Przemytniczka narkotyków? Ofiara lokalnego chuligana? Rysowniczka komiksów? Klara? Klarcia? Klarusia? Kim jest? Jedną z nich? Wszystkimi naraz? Czy sztuka i fantazja pomogą jej poradzić sobie z rzeczywistością? Powieść o sytuacji Środkowoeuropejczyka w świecie Zachodu. O zranionym dziecku w świecie dorosłych. O pragnieniu wolności od tego, co obciąża. O przeszłości, która prześladuje. O pracy nad sobą i ucieczce od siebie. O dąż...
„Karbid” opowiada o Miedwiediowie, wyimaginowanym zakarpackim miasteczku na granicy z Węgrami, gdzie kilka osób z miejscowej elity pod pretekstem ufundowania miastu fontanny buduje tunel pod granicą, którym chcą przeprowadzić wszystkich Ukraińców na Węgry, czyli do Unii Europejskich. W ten sposób ma wreszcie dojść do integracji Ukrainy z Europą. Ale czy ta eurointegracja faktycznie przyniesie korzyści? Czy Ukraińcy tego chcą? I komu naprawdę na tym zależy? Satyra na ukraińską...
Tłuścioch i leszcz - Minipowieść, której akcja toczy się na białoruskiej prowincji. Maksim jedzie ze swoim szwagrem Wiktarem na ryby. Ileż wielkich historii zaczęło się w ten sposób.Andrej Adamowicz (ur. 1984 w Mińsku) − poeta, prozaik, dziennikarz. Jedna z najciekawszych postaci we współczesnej literaturze białoruskiej. Zwycięzca konkursów dla młodych pisarzy i poetów, uczestnik licznych festiwali poetyckich. Jego wiersze tłumaczone są na język polski, rosyjski i ukraiński.&...
Historia młodej Ukrainki Soni, pokazuje, że gotowość do bycia matką nie zawsze pojawia się wraz z wieścią o ciąży. Bohaterka powieści, znalazłszy się na życiowym zakręcie, udaje się w podróż, by spotkać własnego ojca, którego nigdy nie poznała, wierząc, że pomoże jej to odnaleźć własną tożsamość i w przyszłości nawiązać lepszą więź z dzieckiem. Podróże jednak nie zawsze przynoszą rozwiązanie, jakie sobie wyobrażamy. Historia nieprzewidywalna, pełna zwrotów akcji i opisów niek...
Zbiór opowiadań, którego głównym bohaterem autor uczynił pusty pokój. Każda z opowiadanych historii to odrębne studium samotności i smutku. Metaforycznie pusty pokój oznacza po prostu melancholię, która dopada w hotelu, opuszczonym domu, cerkwi, budynku sierocińca, ale też na słonecznej plaży. Bohaterowie opowiadań Lubki wskrzeszają romantyczny sposób odbioru świata – żyją w wyobraźni i własnych uczuciach, w których szukają schronienia przed codziennością.Andrij Lubka (...
Andrij Wołodymyrowycz Bondar (ur. 1974 w Kamieńcu Podolskim) − ukraiński prozaik, poeta, publicysta, także bloger, tłumacz i filolog; stypendysta m.in. programu Gaude Polonia (2003, 2016). Autor czterech tomików poezji (tłumaczonych na kilkanaście języków) oraz licznych prac literaturoznawczych, przełożył na język ukraiński m.in. Ferdydurke i Transatlantyk Witolda Gombrowicza, Pięknych dwudziestoletnich Marka Hłaski i opowiadania Sławomira Mrożka. Prywatnie Andrij Bondar jest...
Z medycyną konwencjonalną Alhierd Bacharewicz niewiele ma wspólnego, wydaje się natomiast wybitnym specjalistą od leczenia duszy. Jego zbiór smakowitych felietonów można by określić mianem literaturoterapii. Co można wyleczyć tymi tekstami? Przede wszystkim naiwność i głupotę. Przynajmniej u tych, którzy czytają ze zrozumieniem.Alhierd Bacharewicz (ur. 1975 w Mińsku) − pisarz, tłumacz, dziennikarz, pracował również jako nauczyciel. Uważany za jednego z najciekawszych współcze...
„Wiedząc, że «Dzielnica D» jest w znacznej mierze książką autobiograficzną, szukałem w niej początków Artema jako człowieka i jako pisarza. W jakiej atmosferze i w jakim środowisku się wychowywał? Jacy ludzie i jakie wydarzenia miały na niego wpływ? Wszystko to znalazłem. Raz z humorem, raz ze smutkiem autor maluje nam zbiorowy portret kilkudziesięciu mieszkańców swojej, jak już wspomniałem, nie najładniejszej, to znaczy beznadziejnej, to znaczy całkiem zwyczajnej i typowej d...
„50 procent racji” to cykl znakomitych prześmiewczych historyjek z życia obywatela ZSRR, potem wolnej Ukrainy− nawiązujących formą do tradycji wschodniej skazki, której mistrzem był, trochę dziś zapomniany, a szkoda, Michaił Zoszczenko. Bez wątpienia Bojczenko dorównuje mistrzowi. Odpowiednik czeskiej komedii w prozie − pozornie błahe powiastki skrywają głęboką mądrość życiową i wiedzę o czasach współczesnych (ostatni tekst w cyklu dotyczy 2015 roku). Autor wprost odkrywa kar...
W prozie Kristiny Ehin mamy do czynienia z pełnym fantazji gawędziarstwem i głębokim spojrzeniem na rzeczywistość. Opisy uczuć, które w realistycznym opowiadaniu z pewnością umknęłyby czytelnikowi, w tych alegorycznych obrazach znajdują swoje pełne odzwierciedlenie. Estońska prozaiczka opisuje wzorce kształtujące nasze zachowanie, kierujące naszym życiem i relacjami z ludźmi. Bohaterowie zabiegają o prawdziwą miłość, niektórzy obrywają od losu, ale nie ustają w poszukiwaniach...
W skład tomu wchodzą trzy dramaty, wyłonione w 2022 r. w ramach prowadzonego przez Instytut Ukraiński programu transmission.UA: drama on the move, służącego promocji współczesnej ukraińskiej dramaturgii w krajach europejskich. W selekcji uczestniczyli eksperci związani z portalem UKRDRAMAHUB, będącym jedną z największych internetowych bibliotek gromadzących współczesne utwory dramaturgiczne napisane w języku ukraińskim. Wyróżnione teksty to: Insekt Leny Kudajewej, Noc zakryje...
Opowiadania Miry Ledowskiej skomponowane w zbiór „Zza okna", podyktowane doświadczeniem wykluczenia ze wspólnoty tych, co mieli szczęście „patrzeć wprost”, wykraczają poza pewien schemat, który nazwałabym „lamentacyjnym”, a polegający na podnoszeniu własnych cierpień do rangi prywatnej martyrologii. Zamiast szachownicy postaci czarno-białych, mamy tu galerię pojedynczych osób, z których każda posiada oryginalne, unikalne rysy, wzorowane na konkretnych, podanych z imienia i na...
„Ostatni pocałunek Iljicza” – Jak światowa miała być rewolucja, tak światowa jest poezja Wana Kruegera, nie tylko dlatego, że pojawia się w niej i Kreml, i Biały Dom, Watykan i Stambuł, Warszawa, Berlin, Lwów, Sarajewo i Twin Towers, Mao i Radovan Karadžić. Freud i Cthulhu. Ten ostatni to dobry pretekst, by mówić o lovecraftowskim horrorze niektórych wierszy, choćby Chemicznego ślubu, poświęconego Elżbiecie Batory, Krwawej Hrabinie z Čachtic, uchodzącej za największą seryjną ...
„Lustrzany sześcian” – na pierwszy rzut oka wiersze Łesia Bełeja sprawiają wrażenie dość tradycyjnych i sympatycznych w swoim liryzmie. Jeśli jednak wczytać się w nie głębiej, można dostrzec w nich próbę ogarnięcia całości ludzkiego doświadczenia: anektowania przez wiersz coraz to nowych obszarów, poczynając od ekspansji geograficznej, temporalnej po kulturową. Podziw budzi erudycja tego poety. Eksploracji świata towarzyszy eksploracja własnego wnętrza: często można tu spotka...
„KGB i inne wiersze” – wiersze Igora Pomierancewa są na ogół lapidarne, rzadko zdarzają się utwory dłuższe niż kilkanaście wersów. Inną dominującą cechą jest niemal wszechobecna ironia i autoironia, niekiedy sarkazm. Nierzadko są to miniaturowe nowele osnute na wydarzeniach prawdziwych i wykreowanych. Poeta niczym aktor wciela się w role swoich bohaterek i bohaterów: samotną emerytkę, pensjonariuszkę zakładu psychiatrycznego, dyrektora domu starców czy mysz laboratoryjną. Nie...
„Klara. Bande dessinée” – Głodująca półsierota? Przemytniczka narkotyków? Ofiara lokalnego chuligana? Rysowniczka komiksów? Klara? Klarcia? Klarusia? Kim jest? Jedną z nich? Wszystkimi naraz? Czy sztuka i fantazja pomogą jej poradzić sobie z rzeczywistością? Powieść o sytuacji Środkowoeuropejczyka w świecie Zachodu. O zranionym dziecku w świecie dorosłych. O pragnieniu wolności od tego, co obciąża. O przeszłości, która prześladuje. O pracy nad sobą i ucieczce od siebie. O dąż...
Pierwszy polski wybór poezji Jankewa Glatsztejna „Dobranoc, świecie”, przekłady z jidysz m.in. Bella Szwarcman-Czarnota i Monika Adamczyk-Garbowska. Jankew (Jakub) Glatsztejn urodził się w 1896 r. w Lublinie. W 1914 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie w Nowym Jorku tworzył modernistyczną grupę poetycką In Zich. Był cenionym i rozpoznawalnym żydowskim pisarzem tworzącym w języku jidysz, przez co w Polsce praktycznie nieznanym. W jego twórczości pojawiają się zarówno wą...
Sto lat temu do rodzinnego Lublina powrócił pierwszy rzecznik polsko-ukraińskiego dialogu – Józef Łobodowski, poeta, tłumacz, prozaik, publicysta. Przyjechał do miasta w 1922 r. pociągiem z Kaukazu, gdzie dorastał wśród Kozaków kubańskich, poznając smak biedy, a także dramatyczne wydarzenia rewolucji komunistycznej. Niepublikowany dotąd jego dramat „Wyzwolenie” ukazał się w serii „Zakotwiczone” i pozwala wejrzeć w społeczno-polityczny mechanizm doby Wielkiego Kryzysu.
Wiersze o Lublinie Zbigniewa Dmitrocy, ilustrowane przez Magdalenę Józefczuk-Dmitrocę to wierszowany przewodnik po lubelskim Starym Mieście i okolicach skierowany do dzieci, ale dorośli także znajdą coś dla siebie. Każdy z wierszy jest krótką opowieścią o konkretnym miejscu lub obiekcie architektonicznym. Autor nie zapomina też o nieistniejącej dzielnicy żydowskiej i staromiejskiej farze. Są też wiersze poświęcone najważniejszym lubelskim muzeom. Jest wiersz o czarciej łapie...
Zawsze jest wiele rzeczy do zauważenia i zrozumienia w efemerycznej rzeczywistości. Z biegiem czasu niektóre wydarzenia zasnęły, inne odrodziły się z mitami lub legendami. Dziś nikt nie może uczciwie powiedzieć, jak wyglądał świat sto lub więcej lat temu, ponieważ historia uwielbia kłamać, a teraźniejszość kusi, by zrealizować swoją własną drogę.Na najnowsze dzieło Kunčiusa pod tytułem „Obrazki litewskie” składa się siedem odrębnych historii. Motywem spajającym wszystkie „Obr...
„Punkt zerowy” to wyjątkowo szczera i bezstronna, a zarazem niepozbawiona humoru oraz dystansu do siebie i wszystkiego wokół relacja z wojny na wschodzie Ukrainy. To książka o wojnie, w której nie ma patosu i bohaterstwa, są natomiast wnikliwe, wyważone i bezpretensjonalne opisy absurdów rzeczywistości wojennej, a zarazem przemian świadomości narratora. Punkt zerowy to pierwsza linia frontu, ale też stan totalnego wyzerowania świadomości ? wyzbycia się myśli, uczuć, pragnień,...
„Te wiersze są jak on, on jest ja one. Mądre, subtelne, ironiczne, życzliwe, sarkastyczne, filozoficzne, wchodzące w interakcję ze współczesnością, uniwersalne i ukraińskie, zdystansowane. O wojnie, o sztuce. Narracyjne i aforystyczne. Czasem przypominające chińskie czy japońskie malarstwo, czasem chwytające codzienność w satyrycznym skrócie. Często czerpiące z filozofii Wschodu ? autor bardzo ceni buddyzm, choć nie traktuje go jako religii”.
Bohdan Zadura
