WiosenneZaczytanie

Wielka Litera Biografie i wspomnienia - książki, ebooki i audiobooki

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność
    Promocja
    okładka MOJA WIELKA PIĘKNA NIENAWIŚĆ, Ebook | Elisabeth Åsbrink

    W dziewiętnastowiecznej Szwecji większość kobiet żyła zgodnie z narzuconymi społecznie normami. Jednak nie wszystkie. Victoria Benedictsson, córka rolnika ze Skanii, od dziecka marzyła o czymś więcej niż podporządkowanie mężowi i rodzinie. W świecie, w którym ambicje kobiet były tłumione, a ich głos bagatelizowany, Benedictsson postanowiła pisać o prawie do samostanowienia, nierównościach płci i pułapkach małżeństwa. Jednak za sukcesem literackim kryła się wycieńczając...

    Promocja
    okładka Wygnaniec, Audiobook | Adam Domosławski

    O miłości nieuleczalnej i o małostkowym, okrutnym odrzuceniu. O obcości i bezdomności, w której trzeba się zadomowić, gdy cię z domu wypędzają, a tam, gdzie przyjmują, nie czujesz się u siebie. O antykomunizmie w Polsce po 1989 roku, który pozbawił nas wrażliwości na inne doświadczenie i utrudnił nam dostęp do samowiedzy. O decyzjach, które po latach wydają się błędne, lecz w chwili ich podejmowania wcale takie nie były. O pisaniu opowieści o czyimś życiu. O kimś, kto przez c...

    Promocja
    okładka Najsłodszy, Ebook | Michał Figurski

    Mów mi Michał. Michał Figurski.Mam licencję na wszystko. Radio? Proszę bardzo. Gdy mam powiedzieć w porze największej słuchalności ogłaszając zabójcze wyniki wyborów: „Drodzy Państwo! KURWA MAĆ!” – nie ma problemu. Zorganizować koncert Perfectu w ścisłym centrum, zakorkować Warszawę o ósmej rano w poniedziałek i dogadać się z policją, żeby przed kamerami skuła Grzegorza Markowskiego? Przyjemność po mojej stronie. Poprowadzić program telewizyjny na żywo w trakcie udaru k...

    Promocja
    okładka Kuba Wojewódzki: Nieautoryzowana autobiografia, Audiobook | Kuba Wojewódzki

    Przygotujcie się na największy show Kuby Wojewódzkiego! Bohater kultury pop, gość z krainy próżności, l’enfant terrible polskiego show biznesu opowiada o swojej drodze do oszałamiającego sukcesu. Oto bezczelna, irytująca, bulwersująca, czyli najlepsza autobiografia celebryty. O jego medialnej osobowości powstały już prace naukowe, a typowa dla niego bezczelność stała się telewizyjną dyscypliną olimpijską. Pogromca osobowości płaskich i bez charakteru. Wyznawca zasady, że prze...

    Promocja
    okładka HALT, Ebook | Zając Jakub

    To nie jest zwykła książka o alkoholiku, który dzieli się swoimi wspomnieniami z ośrodka odwykowego. To raczej opowieść o skatowanej duszy, udręczonym ciele i niezwykle bystrym umyśle.Jeśli spodziewacie się, że dostaniecie soczysty opis staczania się w chorobę wraz z receptą na cudowne ozdrowienie, to czeka was rozczarowanie. Nie dowiecie się też, ile trzeba wypić i jak nisko upaść, żeby otrzymać diagnozę: alkoholik. Nie poznacie cudownego sposobu na to...

    PromocjaNowość
    okładka Historia sztuki, którą przed tobą ukrywano. Artystyczne smaczki i ploteczki, Książka |

    HISTORIA SZTUKI NIE JEST NUDNA! Czy wiesz, co łączy Fridę Kahlo z Taylor Swift? Albo co ma wspólnego prerafaelicki malarz Millais z trójkątem miłosnym ze „Zmierzchu"? Dasz wiarę, że niepozorna martwa natura jest jednym z najwspanialszych autoportretów w historii sztuki? Co Ty na to, że niektóre z obrazów Caravaggia to właściwie przyznanie się do winy? Albo że istnieje rysunek potwierdzający romans Lorki z Dalim? Możesz sobie wyobrazić, że w greckiej mitologii ...

    PromocjaNowość
    okładka Megalodony, syreny i huragany. Dziwne pytania i naukowe odpowiedzi, Książka |

    CZY PREHISTORYCZNE REKINY GIGANTY NADAL PŁYWAJĄ W GŁĘBINACH OCEANÓW? CZY NASIKANIE NA MIEJSCE POPARZONE PRZEZ MEDUZĘ PRZYNIESIE CI ULGĘ? CZY DA SIĘ ROZWALIĆ HURAGAN ATOMÓWKĄ? Nieustraszeni Ellen Prager i Dave Jones, uzbrojeni w naukową wiedzę i poczucie humoru, wyruszają na wojnę z mitami i fałszywymi informacjami. W prosty i dowcipny sposób odpowiadają na częste, nietypowe i odjechane pytania dotyczące oceanu, biologii mórz, pogody, zmian klimatycznych i nie t...

    PromocjaNowość
    okładka On nigdy taki nie był, Książka |

    On nigdy taki nie był – Opowieść o życiu z demencją i chorobą Alzheimera. Relacje bliskich i rozmowy ze specjalistami Ta książka daje nadzieję, że czas choroby najbliższych możemy wspólnie godnie i dobrze przeżyć Życie z demencją lub chorobą Alzheimera jest piekielnie trudne i nieprzewidywalne – zarówno dla chorego, jak i jego bliskich. I coraz częściej staje się rzeczywistością naszą, naszych rodzin, przyjaciół i znajomych. Zebrane w tej książce rozmowy z ekspe...

    Promocja
    okładka Moja wielka piękna nienawiść Biografia Victorii Benedictsson, Książka | Elisabeth Åsbrink

    Poruszający portret pisarki, która swoją twórczością wyprzedziła czasy, w których przyszło jej żyć. W dziewiętnastowiecznej Szwecji większość kobiet żyła zgodnie z narzuconymi społecznie normami. Jednak nie wszystkie. Victoria Benedictsson, córka rolnika ze Skanii, od dziecka marzyła o czymś więcej niż podporządkowanie mężowi i rodzinie. W świecie, w którym ambicje kobiet były tłumione, a ich głos bagatelizowany, Benedictsson postanowiła pisać o prawie do samostanowienia, nie...

    Promocja
    okładka Szkic. Hanka i Jacek Fedorowiczowie w rozmowie z Patrycją Bukalską, Ebook | Patrycja Bukalska

    Opowieść o codziennej odwadze i poczuciu odpowiedzialności, które łączą ludzi w chwilach próby.Był bal maturalny w liceum plastycznym w Gdyni Orłowie, a rok był 1953. Jacek Fedorowicz stał na scenie, a Hanka, wtedy jeszcze Rytlówna, zanosiła się śmiechem na widowni. Od tego czasu są zawsze razem. Łączy ich sztuka, film, teatr, poczucie humoru, psy, koty i polityka. Mają też wyjątkowe szczęście do ludzi.Z przeprowadzonych przez Patrycję Bukalską wielogodzinnych rozmów o zwykły...

    Promocja
    okładka Najsłodszy, Audiobook | Michał Figurski

    Mów mi Michał. Michał Figurski. Mam licencję na wszystko. Radio? Proszę bardzo. Gdy mam powiedzieć w porze największej słuchalności ogłaszając zabójcze wyniki wyborów: „Drodzy Państwo! KURWA MAĆ!” – nie ma problemu. Zorganizować koncert Perfectu w ścisłym centrum, zakorkować Warszawę o ósmej rano w poniedziałek i dogadać się z policją, żeby przed kamerami skuła Grzegorza Markowskiego? Przyjemność po mojej stronie. Poprowadzić program telewizyjny na żywo w trakcie udaru krwoto...

    Promocja
    okładka Niewygodni, Ebook | Magdalena Rigamonti

    Porażające, uniwersalne w wymowie i odważne. Rozmowy z ludźmi, którzy przeszli przez piekło wojny i nie boją się mówić na głos tego, co bywa manipulowane lub niedopowiedziane. „Niewygodni” autorstwa Magdaleny Rigamonti – jednej z najbardziej znanych i nagradzanych polskich dziennikarek – to zapis szesnastu świadectw tych, którzy musieli zmierzyć się z powojennątraumą.Żydówka ukrywana przez polską rodzinę. Polak niemieckiego pochodzenia, opowiadający o swojej fascynacji Hitl...

    Promocja
    okładka Zełenski. Biografia, Audiobook | Wojciech Rogacin

    Wołodymyr Zełenski. Jego nazwisko od kilku tygodni jest na ustach całego świata. Ile wiemy o charyzmatycznym przywódcy kraju, którego niezłomna walka o wolność budzi powszechny szacunek? Tej postaci nie trzeba przedstawiać. Popularny aktor komediowy, który zagrał rolę prezydenta, a następnie naprawdę nim został. Prezydent, który stał się mężem stanu oraz symbolem walki o wartości demokratyczne, naśladowany przez największych politycznych graczy. Już teraz historia jego ży...

    Promocja
    okładka Szpieg, Ebook | Latrache-Qvortrup Jim, Elmelund Rasmus

    Były kryminalista infiltruje północnokoreański reżim?Takie historie się nie zdarzają!Jim prowadzi burzliwe życie. Jako niepokorny nastolatek z postępującym ADHD zaciąga się do Legii Cudzoziemskiej i zostaje spadochroniarzem. Po powrocie do kraju zostaje dilerem narkotykowym kopenhaskich elit. W końcu zostaje złapany przez policję z ponad kilogramem kokainy. Wyrok: osiem lat. Poznaje miłość swojego życia, porzuca przestępczą przeszłość, a jego firma odnosi sukces. Gdy pewnego ...

    Promocja
    okładka Szpieg. Jak diler narkotyków został agentem w Korei Północnej, Audiobook | JIM LATRACHE-QVORTRUP, RASMUS ELMELUND

    Były kryminalista infiltruje północnokoreański reżim? Takie historie się nie zdarzają! Jim prowadzi burzliwe życie. Jako niepokorny nastolatek z postępującym ADHD zaciąga się do Legii Cudzoziemskiej i zostaje spadochroniarzem. Po powrocie do kraju zostaje dilerem narkotykowym kopenhaskich elit. W końcu zostaje złapany przez policję z ponad kilogramem kokainy. Wyrok: osiem lat. Poznaje miłość swojego życia, porzuca przestępczą przeszłość, a jego firma odnosi sukces. Gdy pewneg...

    Promocja
    okładka Starcie tyranów, Ebook | Laurence Rees

    Z początku byli partnerami i zawiązali swego rodzaju sojusz, wkrótce jednak stali się największymi wrogami w dziejach. Nigdy się nie spotkali, ale oczywiście jeden uważnie śledził wszelkie posunięcia drugiego, a nawet podziwiał jego bezwzględność. Przez sześć lat ich losy były nierozerwalnie splecione, co czyni wszelkie porównania szczególnie fascynującymi.Znakomita książka poświęcona Hitlerowi i Stalinowi, kulminacja trzydziestu lat pracy badawczej brytyjskiego historyka Lau...

    Promocja
    okładka Tęgie głowy, Ebook | Michał Głowiński

    Wybitny humanista we własnej osobie, profesor Michał Głowiński, portretuje wielkie postaci - myślicieli, naukowców, literaturoznawców, pisarzy, ale też działaczy społecznych i osoby, które ze względu na niepoślednie talenty chce ocalić od zapomnienia. Andrzej Kijowski, Miron Białoszewski, Irena Sendlerowa, Stanisław Barańczak, Maria Janion czy Teresa Torańska to zaledwie kilkoro z nich.Biografie tych niezwykłych osób obfitują w ważne i doniosłe wydarzenia, które Autor pokazuj...

    Promocja
    okładka Pilchu, Ebook | Witold Bereś

    Jerzy Pilch (1952–2020), jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy i felietonistów polskich, autor m.in. Pod Mocnym Aniołem czy Spisu cudzołożnic (udanie sfilmowanych przez Wojciecha Smarzowskiego i Jerzego Stuhra), przez całe życie żył ze swoimi nienasyceniami: demonem seksu i demonem alkoholu. Wreszcie – z demonem ciężkiej choroby. Ale demony te skutecznie zwalczał swoją jasną stroną mocy – słowem pisanym i mówionym. PILCHU. Na rogu Wiślnej i ...

    Promocja
    okładka KIEŚLOWSKI. Od Bez końca do końca, Ebook | Krzysztof Piesiewicz, Mikołaj Jazdon

    Książka, która wyrosła z niedosytu.Jej bohaterowie to jeden z najwybitniejszych, rozpoznawalnych na całym świecie polskich reżyserów filmowych – Krzysztof Kieślowski – i jego przyjaciel, najbliższy współpracownik oraz autor scenariuszy do najgłośniejszych filmów – adwokat Krzysztof Piesiewicz.Już ich pierwsze spotkanie nosi znamiona legendy – zostało zaaranżowane przez wybitną polską reportażystkę Hannę Krall. Spotkanie twórców okazało się przełomowe dla każdego z nich – dzię...

    Promocja
    okładka Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana, Ebook | Artur Domosławski

    WIELKI POWRÓT AUTORA “KAPUŚCIŃSKI NON-FICTION”O ZYGMUNCIE BAUMANIE PISZE ARTUR DOMOSŁAWSKIO miłości nieuleczalnej i o małostkowym, okrutnym odrzuceniu.O obcości i bezdomności, w której trzeba się zadomowić, gdy cię z domu wypędzają, a tam, gdzie przyjmują, nie czujesz się u siebie.O antykomunizmie w Polsce po 1989 roku, który pozbawił nas wrażliwości na inne doświadczenie i utrudnił nam dostęp do samowiedzy.O decyzjach, które po latach wydają się błędne, lecz w chwili ich pod...

    Promocja
    okładka Herbatka z Hitlerem, Ebook | Tim Bouverie

    Wciągająca opowieść o największym błędzie w historii.Nadszedł czas, by spojrzeć na to, co wydarzyło się w latach trzydziestych na nowo. By otworzyć oczy. Tym bardziej, że niektóre ówczesne zagrożenia odżyły.W pochmurne wrześniowe popołudnie 1938 roku Neville Chamberlain wysiadł z samolotu na lotnisku z Heston i ogłosił, że jego wizyta u Hitlera pozwoliła uniknąć największego kryzysu w historii. Niecały rok później Niemcy napadły na Polskę i rozpoczęła się II wojna światowa. T...

    Promocja
    okładka Pamiętnik 4, Ebook | Henryk Grynberg

    Grynberg naprawia światKolejny tom Pamiętnika przynosi głęboki namysł nad rozpędzoną współczesną cywilizacją. W swoich zapiskach dzień po dniu pisarz ocala najważniejsze fragmenty świata: prawdę historyczną, pamięć o ludziach i wydarzeniach, literaturę, która się nie starzeje, portrety bliskich mu osób, nawet resztki przyrody. Nie przestaje też czujnie przyglądać się Historii i przestrzega, abyśmy nie ulegli złu po raz kolejny.„Jedna długowłosa blondyna zagląda do mnie przez ...

    Promocja
    okładka DyrdyMarki, Ebook | Marek Niedźwiecki

    Marek Niedźwiecki po raz pierwszy ujawnia tajemnicę swojego głosu…- o życiu na antenie i poza nią- o muzyce i ciszy- o PRL-u i współczesności- o niezwykłych podróżach i zwykłej codziennościMarek Niedźwiecki, jeden z najpopularniejszych dziennikarzy muzycznych i być może najwspanialszy głos w historii Polskiego Radia, zaprasza do siebie. Do obejrzenia kolekcji 15 tysięcy płyt, do wysłuchania prywatnej listy płyt wszech czasów, do podróży po ulubionych miejscach na świecie...

    Promocja
    okładka Mieszkam w domu, w którym wszyscy umarli, Ebook | Piotr Bratkowski

    „Chciałem dowiedzieć się prawdy o wydarzeniach, o których rodzice i dziadkowie najpierw latami milczeli, a potem – niemiłosiernie kłamali”.Piotr Bratkowski, poeta, krytyk literacki i publicysta, sięga do własnej biografii, żeby rozprawić się z demonami polskiej historii – przede wszystkim z antysemityzmem.Losy polskiej rodziny, która szarpana wiatrami historii tułała się od Lwowa do Wrocławia, od wioski w Bieszczadach do Warszawy, od Krakowa do Amsterdamu, z Izraela na Mazury...

Co znajdziesz w kategorii: Biografie i wspomnienia

Co to jest książka biograficzna?

Książki biograficzne to dzieła opisujące życie, karierę, osiągnięcia jakiejś znanej postaci lub popularnej osoby, na przykład muzyka, polityka czy sportowca. Niektóre z tych tytułów są fabularyzowane, inne nie. W przeciwieństwie do autobiografii, ebooki biograficzne napisane są z perspektywy osoby trzeciej, opisującej daną postać. Z kolei autobiografie to historie tworzone przez same osoby w nich opisywane - znajdziecie w nich zatem wiele osobistych opowieści oraz pierwszoosobową formę narracji. Czasami biografie skupiają się na osobach lub wydarzeniach kontrowersyjnych - innym razem na tych najbardziej cenionych i lubianych. Sensację wywołał na przykład debiut literacki Jennette McCurdy, “Cieszę się, że moja mama umarła”. Ten pełen emocji zapis zmagań z toksyczną matką, zaburzeniami odżywiania i uzależnieniami jednej z najbardziej znanych współczesnych amerykańskich dziecięcych aktorek. Nie zawsze jednak biografie lub autobiografie opierają się na tak trudnych zwierzeniach i wspomnieniach.

Z czego składa się biografia?

Jakie elementy składają się na ciekawe biografie? Przede wszystkim wciągająca, często wielowątkowa historia odmalowująca obraz człowieka z krwi i kości - z jego radościami i smutkami, problemami i sukcesami. Często dzieła te opierają się na wspomnieniach - czy to samej opisywanej osoby, czy jej przyjaciół, znajomych, rodziny, bliskich. Dzięki temu otrzymujemy w miarę możliwości jak najbardziej pełny obraz życia, do którego poznania zostajemy zaproszeni. Nierzadko dzięki temu poznajemy inne, czasem zaskakujące oblicze danej osoby, odmienne od tego, co znamy z mediów czy opinii społecznej. Najlepsze książki biograficzne często opierają się na sytuacjach, które są czytelnikom zupełnie nieznane lub niewyobrażalne. Tak dzieje się na przykład w wypadku tytułu “ Czesałam ciepłe króliki. Rozmowa z Alicją Gawlikowską-Świerczyńską” Dariusza Zaborka. Ta lekarka i więźniarka obozu w Ravensbrück opowiada historię o niesamowitym optymizmie, który udało się jej utrzymać nawet pomimo tragicznych warunków obozu koncentracyjnego. W wieku 92 lat zdecydowała się opowiedzieć Zaborkowi o swoim życiu, dzięki czemu otrzymujemy poruszający obraz o życiu silnej, odważnej i niezależnej kobiety. Ebook z tym wywiadem znajdziecie na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie są rodzaje ebooków biograficznych?

Na Woblink znajdziecie wiele różnych rodzajów biografii literackich skupiających się na osobach o różnych zawodach, pochodzeniu czy żyjących w zupełnie odmiennych od dzisiejszych warunkach. Wiele tego typu dzieł odmalowuje portrety artystów i twórców. W tej grupie znajdziecie chociażby historię życia Kory zatytułowaną “Się żyje. Kora. Biografia” napisaną przez Katarzynę Kubisiowską. Z kolei autobiograficzna “My Love Story. Autobiografia” została spisana przez samą Tinę Turner. Nie tylko ta wielka piosenkarka wzięła sprawy w swoje ręce, gdy przyszło do opowiedzenia historii swojego życia. Taką drogą poszli także Dave Grohl, muzyk, lider zespołu Foo Fighters, w swojej książce “The Storyteller. Moje historie. Opowieści o życiu i muzyce” czy Woody Allen w “A propos niczego. Autobiografia”. Specyficzny rodzaj autobiografii przedstawił w swoim dziele “Tysiąc lat radości i trosk. Wspomnienia” chiński artysta Ai Weiwei, przeplatając własne doświadczenia i wspomnienia z historią swojego ojca oraz kontekstem przemian, jakie miały miejsce w Chinach w ciągu kilku ostatnich dekad. Ciekawą perspektywę biografii artysty proponuje także Natalia Budzyńska w swoim dziele “Witkiewicz, ojciec Witkacego”. Opisuje ona bowiem życie znanego malarza, krytyka sztuki oraz pisarza, ojca Witkacego, twórcy architektonicznego stylu zakopiańskiego, o którym czasem zapomina się, mówiąc głównie o jego synu. Wśród ważnych biografii polskich artystów znajdziecie także książkę Moniki Śliwińskiej “Wyspiański. Dopóki starczy życia”. Dzięki danym zebranym w archiwach, rodzinnych dokumentach, listach i pamiętnikach Śliwińskiej udaje się zrekonstruować mało znanego, prywatnego Wyspiańskiego, który ściga się z własną śmiercią, najbardziej intymne wiersze pisze o żonie i gorączkowo szuka sposobu, by dostąpić artystycznego spełnienia i nieśmiertelności. Cennym źródłem wiedzy są także biografie świętych (hagiografie). Dotyczą one zarówno postaci historycznych (na przykład “Ignacy Loyola. Sam i na piechotę”), jak i współczesnych (jak “Siostra Faustyna. Biografia świętej”). Wiele z nich dotyczy także świętych papieży, w tym Jana Pawła II - tutaj znajdziecie chociażby “Pontyfikat na czasy zamętu. Jan Paweł II wobec wyzwań Kościoła i świata” o. Macieja Zięby lub “Niezapomniany. Jan Paweł II we wspomnieniach przyjaciół i współpracowników” Włodzimierza Rędziocha. Te i wiele innych biografii oraz autobiografii znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).

Najlepsze książki biograficzne i autobiograficzne

Wiele popularnych biografii i autobiografii opowiada historie osób rozpoznawalnych na całym świecie, odkrywając nieznane lub przemilczane wcześniej elementy ich życia. Biografie sławnych ludzi zawierają w sobie także między innymi najciekawsze biografie sportowców, polityków, pisarzy czy muzyków. Znajdziecie tu na przykład ebooka “Ten drugi”, opowieść o księciu Harrym. Wcześniej ukrywane wydarzenia i okoliczności zawiera w sobie także na przykład biografia aktora Matthew Perry'ego , znanego głównie z roli Chandlera w serialu “Przyjaciele”. Jego “ Przyjaciele, kochankowie i ta Wielka Straszna Rzecz”, choć pełne charakterystycznego dla niego humoru, opowiada o trudnej walce z chorobą i nałogami, najciemniejszych momentach życia i najważniejszych, prawdziwych przyjaciołach. Swoją autobiografię, w której wyjaśnia wiele wcześniejszych kontrowersji i ujawnia nieznane dotąd fakty, stworzyła także Pamela Anderson w “Love, Pamela. Autobiografia”. Poznać możecie także życie innych aktorów - Matthew McConaughey’a w książce “Zielone światła” czy Toma Feltona w “Po drugiej stronie różdżki”. Michał Rusinek, przez wiele lat sekretarz Wisławy Szymborskiej, opowiada o tej wybitnej poetce w swoim “Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej”. David Gardner napisał biografię jednego z najbardziej znanych współcześnie amerykańskich aktorów zatytułowaną “ Tom Hanks. Enigma”. Nie tylko artyści są jednak podmiotami książek biograficznych. Jedna z najbardziej głośnych swego czasu pozycji dotyczy współtwórcy sukcesu firmy Apple - to “Steve Jobs” Waltera Andersona. Znaną autobiografię napisała także Michelle Obama - jej “ Becoming. Moja historia” to pełne szczerości i humoru wspomnienia byłej Pierwszej Damy Stanów Zjednoczonych. O swoich przodkach pisała z kolei znana dziennikarka Oriana Fallaci. “Kapelusz cały w czereśniach” to epicka historia jej własnych przodków, pełna miłości, zdrady, namiętności i niespokojnego ducha, artystów, chłopów, buntowników, bohaterów i tchórzy, a przy tym literacki hołd dziennikarki dla jej rodzinnych Włoch i Florencji. Te i wiele innych tytułów biograficznych odsłaniających życie znanych i mniej znanych osób z Polski i świata, czeka na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).