Wirtualne Targi

Wielka Litera Biografie i wspomnienia - książki, ebooki i audiobooki

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność
    Promocja
    okładka Marek Edelman: Bóg śpi, Ebook | Witold Bereś, Krzysztof Burnetko

    Poruszająca, mądra lektura. Dla każdego, bez względu na światopogląd.Zapis rozmów, które Witold Bereś i Krzysztof Burnetko prowadzili z Markiem Edelmanem, ostatnim przywódcą powstania w getcie warszawskim. Rozmawiali o Bogu i religii z człowiekiem niewierzącym, boleśnie doświadczonym przez życie, a jednocześnie uchodzącym za autorytet moralny. Edelman zapytany o wiarę powiedział, że Boga wymyślili sobie ludzie j...

    Promocja
    okładka Mistrz offu, Audiobook | Jacek Fedorowicz

    Wyjątkowe pióro, potężna moc pamięci – książka, która łączy pokolenia. „W tej opowieści postanowiłem skupić się na mojej miłości do kina, wieloletniej, uwieńczonej najpierw zaręczynami, potem krótkim szczęśliwym pożyciem, wreszcie zdradą, po której nastąpiła separacja.” Jacek Fedorowicz, twórca wielu talentów, jeden z najwybitniejszych polskich satyryków i felietonistów, w nowej książce barwnie opowiada o swojej miłości do filmu i kina. Opisuje jego siermiężne początki w c...

    Promocja
    okładka Mistrz offu, Ebook | Jacek Fedorowicz

    Wyjątkowe pióro, potężna moc pamięci – książka, która łączy pokolenia. „W tej opowieści postanowiłem skupić się na mojej miłości do kina, wieloletniej, uwieńczonej najpierw zaręczynami, potem krótkim szczęśliwym pożyciem, wreszcie zdradą, po której nastąpiła separacja.” Jacek Fedorowicz, twórca wielu talentów, jeden z najwybitniejszych polskich satyryków i felietonistów, w nowej książce barwnie opowiada o swojej miłości do filmu i kina.Opisuje jego siermiężne począt...

    Promocja
    okładka Śmierć w Amazonii, Audiobook | Artur Domosławski

    Domosławski otwiera nam oczy i pokazuje brutalne zasady rządzące również naszym światem. W zapadłej wiosce w brazylijskim interiorze ginie para obrońców Amazonii. W dalekim miasteczku w Andach „nieznani sprawcy“ polują na księdza, który broni praw górali do ziemi i wody. Ktoś zabija towarzysza wspólnej sprawy. Pewien robotnik rolny zostaje prawnikiem. Domaga się odszkodowań dla mieszkańców miasteczek i wsi, którzy zaczęli zapadać na nieznane wcześniej choroby. Dostaje telefo...

    Promocja
    okładka Kuba Wojewódzki: Nieautoryzowana autobiografia, Audiobook | Kuba Wojewódzki

    Przygotujcie się na największy show Kuby Wojewódzkiego! Bohater kultury pop, gość z krainy próżności, l’enfant terrible polskiego show biznesu opowiada o swojej drodze do oszałamiającego sukcesu. Oto bezczelna, irytująca, bulwersująca, czyli najlepsza autobiografia celebryty. O jego medialnej osobowości powstały już prace naukowe, a typowa dla niego bezczelność stała się telewizyjną dyscypliną olimpijską. Pogromca osobowości płaskich i bez charakteru. Wyznawca zasady, że prze...

    Promocja
    okładka Brzydki, zły i szczery, Audiobook | Adam Ostrowski

    Pierwsza autobiografia największego polskiego rapera! Oto historia wielkiego idealisty, niezwykle zdeterminowanego i wytrwałego człowieka, który miał cel i konsekwentnie dążył do jego realizacji. O.S.T.R., czyli Adam Ostrowski, ikona polskiego rapu. Od początku lat 90. konsekwentnie utrzymuje, że nie wyobraża sobie, by mógł robić coś innego i nadal „robi to z serca”. Liczba zagranych koncertów i sprzedanych płyt jest tego niezbitym dowodem. Wszystko zaczęło się w mieszkaniu n...

    Promocja
    okładka Terrorysta. Michał Wójcik w rozmowie z Józefem Piłsudskim, Audiobook | Michał Wójcik

    Nie znamy Józefa Piłsudskiego. Ten z rocznicowych plakatów (sumiasty wąs, krzaczaste brwi, dziarska postawa) to nie cała prawda. Ziuk już jako trzydziestolatek był wrakiem człowieka, a sumiasty wąs zapuścił nie po to, by się podobać. Chciał ukryć brak zębów. Nie wiemy kim jest, bo zbudowaliśmy jego wizerunek z naszych marzeń. Wizjoner, profeta, wódz. Niezwyciężony. Takiego go sobie wymarzyliśmy. A Piłsudski taki nie był, choć taki – być może – bywał. Naprawdę był kłębowiskie...

    Promocja
    okładka Brzydki, zły i szczery, Książka | Adam Ostrowski

    "Pierwsza autobiografia legendy polskiego rapu Cała rodzina mocno wierzyła, że zostanę skrzypkiem. Został ikoną polskiego rapu, a rymowane opowieści do zapętlonych bitów uczynił sposobem na życie. Od początku lat dziewięćdziesiątych konsekwentnie utrzymuje, że nie wyobraża sobie, by mógł robić coś innego. O.S.T.R., czyli Adam Ostrowski – „Rocznik osiemdziesiąty, bez Insta, Facebooka, smartfona” nadal „robi to z serca”. Liczba zagranych koncertów i sprzedanych płyt są tego nie...

    Promocja
    okładka Brzydki, zły i szczery, Ebook | Adam Ostrowski

    Pierwsza autobiografia największego polskiego raperaO.S.T.R., czyli Adam Ostrowski, ikona polskiego rapu. Od początku lat dziewięćdziesiątych konsekwentnie utrzymuje, że nie wyobraża sobie, by mógł robić coś innego i nadal „robi to z serca”. Liczba zagranych koncertów i sprzedanych płyt jest tego niezbitym dowodem.Wszystko zaczęło się w mieszkaniu na trzecim piętrze bałuckiego wieżowca, w którym nocami montowała pier...

    Promocja
    okładka Kuba Wojewódzki. Nieautoryzowana autobiografia, Ebook | Wojewódzki Kuba

    O jego medialnej osobowości powstały już prace naukowe, a typowa dla niego bezczelność stała się telewizyjną dyscypliną olimpijską.Pogromca osobowości płaskich i bez charakteru.Wyznawca zasady, że przeginanie pały to takie samo prawo obywatelskie jak udział w wyborach.Bohater kultury pop, gość z krainy próżności.Od dziecka lubił szokować, a rzeczywistość dawała mu do zabawy niezbędne gadżety i okoliczności. Chciał zostać aktorem, ale znawcy sceny prognozowali mu rolę halabard...

    Promocja
    okładka Kuba Wojewódzki Nieautoryzowana autobiografia, Książka | Wojewódzki Kuba

    Przygotujcie się na największy show Kuby Wojewódzkiego. L’enfant terrible polskiego show biznesu. O jego medialnej osobowości powstały już prace naukowe, a typowa dla niego bezczelność stała się telewizyjną dyscypliną olimpijską. Pogromca osobowości płaskich i bez charakteru. Wyznawca zasady, że przeginanie pały to takie samo prawo obywatelskie jak udział w wyborach. Bohater kultury pop, gość z krainy próżności. Od dziecka lubił szokować, a rzeczywistość dawała mu do zabawy n...

    Promocja
    okładka Pierwszy człowiek Historia Neila Armstronga, Książka | James R. Hansen

    PIERWSZA AUTORYZOWANA BIOGRAFIA NEILA ARMSTRONGA, CZŁOWIEKA, KTÓREGO JEDEN „MAŁY KROK” ZMIENIŁ HISTORIĘ. Jego legenda rozpoczęła się w 20 lipca 1969 roku, gdy jako dowódca misji Apollo 11 stanął na Księżycu i wypowiedział słynne zdanie: „To jest mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości”. Spokojny i bezpretensjonalny. Choć to on dowodził załogą, która podjęła pierwszą daleką wyprawę w kosmos, nie lubił być nazywany „Pierwszym Człowiekiem” i zawsze podkreślał, że ...

    Promocja
    okładka Kantor. Nigdy tu już nie powrócę, Książka | Pleśniarowicz Krzysztof

    Biografia najbardziej symbolicznej postaci polskiej awangardy. Portret Tadeusza Kantora, ostatniego wielkiego artysty, twórcy teatru Cricot2, wybitnego malarza, grafika, scenografa, reżysera i performera. Jego biografię symbolicznie znaczą największe historyczne wydarzenia epoki: urodził się po wybuchu I wojny światowej, zmarł, gdy żywa była jeszcze euforia po zburzeniu muru berlińskiego. Jego dzieło, malarskie i teatralne, wyraziło prawdę naszych czasów. Portret tego artysty...

    Promocja
    okładka Kantor, Ebook | Krzysztof Pleśniarowicz

    Twórca teatru Cricot2. Indywidualista i Europejczyk ponad podziałami. Nieustannie buntujący się przeciwko samemu sobie, niepokorny wizjoner, charyzmatyczny i wybitny malarz. Twórca awangardy niesłychanie nieśmiesznej, niepokojącej i bezśladu banalności. Podziwiany naświecie Polak najmniej doceniany w rodzinnym kraju nad Wisłą.Krzysztof Pleśniarowicz sięga doźródełkonstrukcji wyobraźni Tadeusza Kantora: począwszy od rodzinnej historii, przez edukacjęw Tarnowie i Krakowie ...

    Promocja
    okładka A ja żem jej powiedziała, Ebook | Katarzyna Nosowska

    Wydawało się, że nic już nas nie zaskoczy w internecie. I wtedy pojawiła się ona. Śmieszna gęba, która mówi mądrze o życiu. Prosto, zwięźle, szczerze i bez owijania w bawełnę. Ze zrozumieniem, bez pouczania – ciepło, z doświadczeniem i życiową mądrość.Mówi o show-biznesie, celebrytach, współczesnych snobizmach, fobiach i modach. O druzgocącym wpływie portali społecznościowych na nasze życie, o dylematach partnerstwa, problemach w okiełznaniu nastolatków, o ...

    Promocja
    okładka Szkło pod powieką, Książka | Anna Jakubowska (Paulinka), Patrycja Bukalska

    Końców świata w jej życiu było kilka. I z każdego podnosiła się z myślą, że teraz musi już być dobrze. Mocny i ważny głos kobiety, która przetrwała najgorsze. Anna Jakubowska, ps. „Paulinka”, pamięta gorące lato roku 1939. Jej świat – jeszcze nastolatki – zawalił się wtedy po raz pierwszy. Apokalipsą było Powstanie Warszawskie. Kolejny raz spojrzała śmierci w oczy wtrącona do stalinowskiego więzienia. Przez 6 lat uniemożliwiano jej kontakt z małym synkiem. Na wolność wyszła j...

    Promocja
    okładka Radiota czyli skąd się biorą niedźwiedzie, Audiobook | Marek Niedźwiecki

    Wszyscy znamy głos Marka Niedźwieckiego. Dla wielu to wzorzec radiowego brzmienia. Jest jednym z niewielu mistrzów tworzenia nastroju wyłącznie za pomocą dźwięku. Ale nie wszyscy wiedza, jaka cenę ten chłopak z Szadku zapłacił za popularność. W swojej nowej książce Marek Niedźwiecki opowiada nie tylko o drodze, jaką rozpoczął w prowincjonalnym miasteczku, ale też o samotności z wyboru, w której żyje w Warszawie. Mówi też dużo o muzyce, która nie odstępuje go na krok. W 'Ra...

    Promocja
    okładka 60 felietonów najjadowitszych, Książka | Jerzy Pilch

    Pilch jako bokser wagi ciężkiej „Autor pragnie poinformować Czytelników, iż podczas przygotowywania tekstów nieobce mu były tak podstawowe chwyty, jak: tendencyjny dobór materiału, preparowanie fragmentów, wyrywanie cytatów z macierzystego kontekstu, ogólnie zła wola oraz szereg innych, pomniejszych ekscesów krytycznoliterackich.” Pilch złośliwy i uszczypliwy, czujny komentator absurdów rzeczywistości, tropiciel potknięć nieudolnych kolegów po piórze – sieje popłoch i bezli...

    Promocja
    okładka Herbatka z Hitlerem Jak brytyjskie elity chciały zjednać Trzecią Rzeszę, Książka | Tim Bouverie

    Wciągająca opowieść o największym błędzie w historii. Nadszedł czas, by spojrzeć na to, co wydarzyło się w latach trzydziestych na nowo. By otworzyć oczy. Tym bardziej, że niektóre ówczesne zagrożenia odżyły. W pochmurne wrześniowe popołudnie 1938 roku Neville Chamberlain wysiadł z samolotu na lotnisku z Heston i ogłosił, że jego wizyta u Hitlera pozwoliła uniknąć największego kryzysu w historii. Niecały rok później Niemcy napadły na Polskę i rozpoczęła się II wojna światow...

    Promocja
    okładka Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana, Książka | Artur Domosławski

    Wielki powrót autora Kapuściński non-fiction O Zygmuncie Baumanie pisze Artur Domosławski. Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana. O miłości nieuleczalnej i o małostkowym, okrutnym odrzuceniu. O obcości i bezdomności, w której trzeba się zadomowić, gdy cię z domu wypędzają, a tam, gdzie przyjmują, nie czujesz się u siebie. O antykomunizmie w Polsce po 1989 roku, który pozbawił nas wrażliwości na inne doświadczenie i utrudnił nam dostęp do samowiedzy. O decyzjach, kt...

    Promocja
    okładka Tischner Podróż, Książka | Witold Bereś, Artur Więcek

    Biografia legendarnego księdza i filozofa, uzupełniona o nieznane kazania i nowe informacje na temat kontaktów ze służbami. Ta opowieść jest kolażem anegdot o Tischnerze - historią pasjonującą, snutą przez charyzmatyczne i barwne postacie z najbliższego kręgu przyjaciół i współpracowników. Jakim był człowiekiem? Czym były dla niego dom i ukochane góry, bez których nie powstałaby słynna Filozofia po góralsku? Dlaczego tak ważne były dla niego dzieci, dla których celebrował spe...

    Promocja
    okładka Kuba Wojewódzki. Nieautoryzowana autobiografia, Książka | Wojewódzki Kuba

    Przygotujcie się na największy show Kuby Wojewódzkiego. L’enfant terrible polskiego show biznesu. O jego medialnej osobowości powstały już prace naukowe, a typowa dla niego bezczelność stała się telewizyjną dyscypliną olimpijską. Pogromca osobowości płaskich i bez charakteru. Wyznawca zasady, że przeginanie pały to takie samo prawo obywatelskie jak udział w wyborach. Bohater kultury pop, gość z krainy próżności. Od dziecka lubił szokować, a rzeczywistość dawała mu do zabawy n...

    Promocja
    okładka Ostaniec, czyli ostatni świadek, Książka | Jerzy Wojciech Borejsza

    Znany w świecie historyk totalitaryzmów Jerzy W. Borejsza (rocznik 1935) jest dzisiaj ostatnim, który ocalał z dwóch rozgałęzionych niegdyś rodzin. Gdy jego najbliżsi ginęli jako Żydzi z rąk Niemców, był małym dzieckiem. Nie był jeszcze pełnoletni, kiedy umarł Stalin. Już jako zawodowy dziejopis potrafił odnaleźć niedostępne dokumenty i nałożyć je na strzępy pamięci dziecka, na własne archiwum prywatne. Jest też ostatnim, który zdążył porozmawiać z ministrami Mussoliniego i a...

    Promocja
    okładka Wszystko jest lekko dziwne, Książka | Jerzy Radziwiłowicz, Łukasz Maciejewski

    „Nie miałem nigdy problemów z popularnością, ponieważ mnie jakoś mało rozpoznają. Nawet nie wiem, czy to powinno mnie drażnić czy cieszyć” – mówi w charakterystyczny dla siebie sposób Jerzy Radziwiłowicz. Trudno w te słowa uwierzyć, wszyscy bowiem zapamiętaliśmy Radziwiłowicza choćby z dwóch ról: Mateusza Birkuta w Człowieku z marmuru i Macieja Tomczyka w Człowieku z żelaza Andrzeja Wajdy. Dzięki nim przeszedł przecież do legendy. Inna rzecz, że konsekwentnie odmawiał wywiadó...

Co znajdziesz w kategorii: Biografie i wspomnienia

Co to jest książka biograficzna?

Książki biograficzne to dzieła opisujące życie, karierę, osiągnięcia jakiejś znanej postaci lub popularnej osoby, na przykład muzyka, polityka czy sportowca. Niektóre z tych tytułów są fabularyzowane, inne nie. W przeciwieństwie do autobiografii, ebooki biograficzne napisane są z perspektywy osoby trzeciej, opisującej daną postać. Z kolei autobiografie to historie tworzone przez same osoby w nich opisywane - znajdziecie w nich zatem wiele osobistych opowieści oraz pierwszoosobową formę narracji. Czasami biografie skupiają się na osobach lub wydarzeniach kontrowersyjnych - innym razem na tych najbardziej cenionych i lubianych. Sensację wywołał na przykład debiut literacki Jennette McCurdy, “Cieszę się, że moja mama umarła”. Ten pełen emocji zapis zmagań z toksyczną matką, zaburzeniami odżywiania i uzależnieniami jednej z najbardziej znanych współczesnych amerykańskich dziecięcych aktorek. Nie zawsze jednak biografie lub autobiografie opierają się na tak trudnych zwierzeniach i wspomnieniach.

Z czego składa się biografia?

Jakie elementy składają się na ciekawe biografie? Przede wszystkim wciągająca, często wielowątkowa historia odmalowująca obraz człowieka z krwi i kości - z jego radościami i smutkami, problemami i sukcesami. Często dzieła te opierają się na wspomnieniach - czy to samej opisywanej osoby, czy jej przyjaciół, znajomych, rodziny, bliskich. Dzięki temu otrzymujemy w miarę możliwości jak najbardziej pełny obraz życia, do którego poznania zostajemy zaproszeni. Nierzadko dzięki temu poznajemy inne, czasem zaskakujące oblicze danej osoby, odmienne od tego, co znamy z mediów czy opinii społecznej. Najlepsze książki biograficzne często opierają się na sytuacjach, które są czytelnikom zupełnie nieznane lub niewyobrażalne. Tak dzieje się na przykład w wypadku tytułu “ Czesałam ciepłe króliki. Rozmowa z Alicją Gawlikowską-Świerczyńską” Dariusza Zaborka. Ta lekarka i więźniarka obozu w Ravensbrück opowiada historię o niesamowitym optymizmie, który udało się jej utrzymać nawet pomimo tragicznych warunków obozu koncentracyjnego. W wieku 92 lat zdecydowała się opowiedzieć Zaborkowi o swoim życiu, dzięki czemu otrzymujemy poruszający obraz o życiu silnej, odważnej i niezależnej kobiety. Ebook z tym wywiadem znajdziecie na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie są rodzaje ebooków biograficznych?

Na Woblink znajdziecie wiele różnych rodzajów biografii literackich skupiających się na osobach o różnych zawodach, pochodzeniu czy żyjących w zupełnie odmiennych od dzisiejszych warunkach. Wiele tego typu dzieł odmalowuje portrety artystów i twórców. W tej grupie znajdziecie chociażby historię życia Kory zatytułowaną “Się żyje. Kora. Biografia” napisaną przez Katarzynę Kubisiowską. Z kolei autobiograficzna “My Love Story. Autobiografia” została spisana przez samą Tinę Turner. Nie tylko ta wielka piosenkarka wzięła sprawy w swoje ręce, gdy przyszło do opowiedzenia historii swojego życia. Taką drogą poszli także Dave Grohl, muzyk, lider zespołu Foo Fighters, w swojej książce “The Storyteller. Moje historie. Opowieści o życiu i muzyce” czy Woody Allen w “A propos niczego. Autobiografia”. Specyficzny rodzaj autobiografii przedstawił w swoim dziele “Tysiąc lat radości i trosk. Wspomnienia” chiński artysta Ai Weiwei, przeplatając własne doświadczenia i wspomnienia z historią swojego ojca oraz kontekstem przemian, jakie miały miejsce w Chinach w ciągu kilku ostatnich dekad. Ciekawą perspektywę biografii artysty proponuje także Natalia Budzyńska w swoim dziele “Witkiewicz, ojciec Witkacego”. Opisuje ona bowiem życie znanego malarza, krytyka sztuki oraz pisarza, ojca Witkacego, twórcy architektonicznego stylu zakopiańskiego, o którym czasem zapomina się, mówiąc głównie o jego synu. Wśród ważnych biografii polskich artystów znajdziecie także książkę Moniki Śliwińskiej “Wyspiański. Dopóki starczy życia”. Dzięki danym zebranym w archiwach, rodzinnych dokumentach, listach i pamiętnikach Śliwińskiej udaje się zrekonstruować mało znanego, prywatnego Wyspiańskiego, który ściga się z własną śmiercią, najbardziej intymne wiersze pisze o żonie i gorączkowo szuka sposobu, by dostąpić artystycznego spełnienia i nieśmiertelności. Cennym źródłem wiedzy są także biografie świętych (hagiografie). Dotyczą one zarówno postaci historycznych (na przykład “Ignacy Loyola. Sam i na piechotę”), jak i współczesnych (jak “Siostra Faustyna. Biografia świętej”). Wiele z nich dotyczy także świętych papieży, w tym Jana Pawła II - tutaj znajdziecie chociażby “Pontyfikat na czasy zamętu. Jan Paweł II wobec wyzwań Kościoła i świata” o. Macieja Zięby lub “Niezapomniany. Jan Paweł II we wspomnieniach przyjaciół i współpracowników” Włodzimierza Rędziocha. Te i wiele innych biografii oraz autobiografii znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).

Najlepsze książki biograficzne i autobiograficzne

Wiele popularnych biografii i autobiografii opowiada historie osób rozpoznawalnych na całym świecie, odkrywając nieznane lub przemilczane wcześniej elementy ich życia. Biografie sławnych ludzi zawierają w sobie także między innymi najciekawsze biografie sportowców, polityków, pisarzy czy muzyków. Znajdziecie tu na przykład ebooka “Ten drugi”, opowieść o księciu Harrym. Wcześniej ukrywane wydarzenia i okoliczności zawiera w sobie także na przykład biografia aktora Matthew Perry'ego , znanego głównie z roli Chandlera w serialu “Przyjaciele”. Jego “ Przyjaciele, kochankowie i ta Wielka Straszna Rzecz”, choć pełne charakterystycznego dla niego humoru, opowiada o trudnej walce z chorobą i nałogami, najciemniejszych momentach życia i najważniejszych, prawdziwych przyjaciołach. Swoją autobiografię, w której wyjaśnia wiele wcześniejszych kontrowersji i ujawnia nieznane dotąd fakty, stworzyła także Pamela Anderson w “Love, Pamela. Autobiografia”. Poznać możecie także życie innych aktorów - Matthew McConaughey’a w książce “Zielone światła” czy Toma Feltona w “Po drugiej stronie różdżki”. Michał Rusinek, przez wiele lat sekretarz Wisławy Szymborskiej, opowiada o tej wybitnej poetce w swoim “Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej”. David Gardner napisał biografię jednego z najbardziej znanych współcześnie amerykańskich aktorów zatytułowaną “ Tom Hanks. Enigma”. Nie tylko artyści są jednak podmiotami książek biograficznych. Jedna z najbardziej głośnych swego czasu pozycji dotyczy współtwórcy sukcesu firmy Apple - to “Steve Jobs” Waltera Andersona. Znaną autobiografię napisała także Michelle Obama - jej “ Becoming. Moja historia” to pełne szczerości i humoru wspomnienia byłej Pierwszej Damy Stanów Zjednoczonych. O swoich przodkach pisała z kolei znana dziennikarka Oriana Fallaci. “Kapelusz cały w czereśniach” to epicka historia jej własnych przodków, pełna miłości, zdrady, namiętności i niespokojnego ducha, artystów, chłopów, buntowników, bohaterów i tchórzy, a przy tym literacki hołd dziennikarki dla jej rodzinnych Włoch i Florencji. Te i wiele innych tytułów biograficznych odsłaniających życie znanych i mniej znanych osób z Polski i świata, czeka na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).