„Historyk mentalności” i „antropolog historyczny” – tak Jacques Le Goff (1924–2014), najsłynniejszy bodaj w XX i XXI wieku francuski mediewista, chciał definiować siebie jako historyka. Jego praca zawodowa skupiała się wokół średniowiecza, w nim bowiem upatrywał najwyraźniejszy przejaw „długiego trwania”. Jego „inne” średniowiecze trwało rzeczywiście długo, bo od schyłku zachodniego cesarstwa rzymskiego do początków epoki industrialnej w XIX wieku. Cały ten okres, w którym „n...
„Europa się tworzy”, napisał Jacques Le Goff (1924–2014), światowej sławy francuski mediewista, autor takich fundamentalnych dzieł, jak "Kultura średniowiecznej Europy" (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2022), "Narodziny czyśćca" (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2021) czy "Intelektualiści w średniowieczu" (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2023). Napisał te słowa w 2003 roku, na krótko przed faktycznym „utworzeniem się” Europy, tj. poszerzeniem Unii Europejskiej o kraje Europy Środ...
Zbiór rozmów, jak zazwyczaj, powinien mieć dwóch autorów-rozmówców. W tym wypadku autor wszakże jest jeden. Hermann Rauschning (1887–1982), niemiecki historyk i muzykolog, działał w latach trzydziestych z ramienia partii nazistowskiej jako prezydent Senatu Wolnego Miasta Gdańska. Szczyt jego krótkiej kariery przypada na lata 1932–1934. Intelektualista, ziemianin, szybko rozstał się z partią, a ona tym chętniej z nim, i wyemigrował na Zachód, by ostatecznie osiąść w USA. "Rozm...
Klasyk francuskich nauk historycznych Marc Bloch (1886–1944) mógł jeszcze bardziej zaznaczyć się w tej dziedzinie nauki, gdyby nie zginął przedwcześnie z rąk niemieckich nazistów wskutek działalności w résistance podczas II wojny światowej. Głównym dziełem Blocha pozostaje monumentalne "Społeczeństwo feudalne" (1940). Jego inna znana monografia to "Królowie cudotwórcy" (1924, wydanie polskie: Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2023). Społeczeństwo… opisuje średniowieczne warunki ...
Henri-Irénée Marrou (1904–1977), francuski starożytnik, od 1945 roku profesor Sorbony, jest znany głównie z tego imponującego dzieła wydanego w 1948 roku. Stanowi ono opis starożytnego wychowania w ciągu piętnastu wieków: od X wieku p.n.e. po V wiek n.e. Przez „wychowanie” rozumie się tu przede wszystkim edukację, choć zdaniem autora pojawiła się ona dopiero w momencie, gdy „kultura wojownika” przeszła w „kulturę skryby”, kulturę pisma, a „wychowanie” oparte na ideale tężyzny...
Marc Bloch (1886–1944), francuski historyk rozstrzelany przez nazistów za działalność w ruchu oporu, jest dziś w swojej dziedzinie legendą, a na jego dorobku wychowali się tacy badacze jak na przykład Jacques Le Goff. Główne dzieła Blocha to Społeczeństwo feudalne (1940) i właśnie Królowie cudotwórcy (1924). Królowie… są pracą zaliczaną do antropologii historycznej i historii mentalności w duchu słynnego czasopisma „Annales”, którego Bloch był współzałożycielem. Traktują o na...
To bodaj najsłynniejsze dzieło francuskiego mediewisty Jacques’a Le Goffa (1924–2014) zrewidowało nasz obraz średniowiecza zniekształcony zarówno przez krytyczne wobec niego oświecenie, jak i przez entuzjastyczny romantyzm. Dla Le Goffa czasy te to ani nie „wieki ciemne”, ani nie wyidealizowana „złota legenda”, „mit założycielski” niejednego europejskiego narodu. Jego monumentalna, encyklopedyczna praca z 1964 roku podejmuje całościowe badanie epoki wprawdzie historyczne, ale...
Najbardziej znany z badań nad historią „życia prywatnego” francuski historyk Georges Duby (1919–1996) z kręgu czasopisma „Annales” poszukuje w tym tomie społecznych (religijnych, obyczajowych, politycznych) uwarunkowań twórczości artystycznej. Inaczej niż przedstawiciele historyzmu nie zajmuje się historią jako wynikiem aktywnej kreacji ludzkiej, lecz raczej twórczą aktywnością ludzką jako warunkowaną przez zastane struktury społeczne. Książka jest podzielona na trzy części: ...
Jacques Le Goff (1924–2014) to najwybitniejszy chyba w ostatnich czasach francuski mediewista, autor takich fundamentalnych dzieł, jak Kultura średniowiecznej Europy, Narodziny czyśćca, Czy Europa narodziła się w średniowieczu?, O inne średniowiecze, Intelektualiści w średniowieczu. Teksty zawarte w niniejszym tomie oświetlają z różnych stron pewien wyróżnik średniowiecza, który inaczej niż w innych epokach był niemal czynnikiem organizującym całokształt ówczesnego życia: l’i...
To ostatnia, napisana na rok przed śmiercią książka Jacques’a Le Goffa (1924–2014), wybitnego francuskiego mediewisty z trzeciego pokolenia szkoły Annales, której programem było badanie historii życia codziennego i mentalności. Le Goff zapisał się w mediewistyce ideą „długiego średniowiecza”. Wbrew rozpowszechnionej opinii o odrębności włoskiego renesansu XV wieku uważał go za jeden spośród kilku średniowiecznych „renesansów”, a samo średniowiecze rozciągał do połowy XVIII wi...
Amerykański pisarz i badacz Robert Ardrey (1908–1980) był oryginalnym twórcą, który łączył pasję badacza naukowego z karierą scenarzysty i dramatopisarza w Hollywood oraz na Broadwayu. Jego sztuka "Thunder Rock" (1939) jest zaliczana do światowej klasyki. Jako badacz początków gatunku ludzkiego, mimo że nie akademicki (lub może właśnie dlatego), jest autorem wielu śmiałych koncepcji. Jego metodologia opiera się na poglądzie, że w regularnym mechanizmie przyrody „wszystko ma s...
Wybitny francuski historyk Georges Minois (ur. 1946) zasłynął wieloma monografiami, które zgłębiają zjawiska z pogranicza życia duchowo-umysłowego i codzienności, takie jak samotność, praktyki religijne i zdrowotne, melancholia czy depresja, a w niniejszym tomie śmiech, tj. różne formy „wesołego” życia. Ich ukazana tu historia od starożytności do dziś jest dwuwątkowa. Z jednej strony, autor śledzi historię świąt, karnawałów, różnych odmian zbiorowej zabawy ludności, a z drugi...
Francuski mediewista Jacques Le Goff (1924–2014), jeden z najwybitniejszych i najbardziej znanych w świecie, w swoich dziełach badał średniowieczną mentalność i rozmaite dziedziny życia powszedniego, gospodarczego i religijnego (Wydawnictwo Aletheia: Historia ciała w średniowieczu, Warszawa 2018; Narodziny czyśćca, Warszawa 2021). W niniejszej książce zawarł podsumowanie swoich podjętych jeszcze w młodości badań nad obecnością pieniędzy w życiu średniowiecznego społeczeństwa,...
Droga brytyjskiej religioznawczyni Karen Armstrong (ur. 1944) do światowej sławy miała szczególny, a nawet dramatyczny przebieg. Katoliczka irlandzkiego pochodzenia, w wieku 18 lat została mniszką i będąc w zakonie, podjęła studia na Uniwersytecie Oksfordzkim. Jeszcze w trakcie studiów opuściła klasztor, a w pierwszej swojej książce (1982) opisała traumatyczne przeżycia z pobytu w nim. Również kariera akademicka zakończyła się niepowodzeniem, ponieważ londyński uniwersytet od...
To dzieło brytyjskiego historyka Paula Johnsona (ur. 1928) jest tyleż monumentalne co „osobiste”, jak stwierdza sam autor. Johnson, konserwatysta, katolik i skandalista obyczajowy, autor licznych książek z dziedziny historii, napisał tę opowieść o losach narodu żydowskiego niejako z potrzeby serca i z życzliwością wykraczającą poza suchy warsztat historyka. Nie miały to również być zwykłe dzieje określonej populacji, lecz poszukiwanie odpowiedzi na pytania niemal metafizyczne...
Teraz chodzi konkretnie o medycynę i o niezwykle ważny proces stosunków między "uzdrowicielami duszy" a leczącymi ciało. Minois zaczyna opowieść od starożytności, by pokazać, że od samego początku medycyna uchodziła za domenę boską, nie ludzką. Wyzdrowienie zależało raczej od woli bóstwa niż od umiejętności medyka. Chrześcijaństwo wsparło tę perspektywę swoim doloryzmem, tj. akceptacją choroby jako dopustu Bożego i jej afirmacją jako Bożego daru służącego zbawieniu. Dzięki fa...
Alain Corbin (ur. 1936) należy do trzeciego, przedostatniego pokolenia francuskiej szkoły Annales, tj. do pokolenia urodzonych jeszcze przed II wojną światową. Szkoła ta od lat trzydziestych XX wieku zmieniała perspektywę postrzegania historii zarówno przez jej badaczy, jak i przez czytelników. Tradycyjne pojmowanie dziejów jako ciągu doniosłych wydarzeń w postaci wojen, bitew, traktatów i rozejmów zastąpiła mikrohistoria podłoża tych wszystkich wydarzeń: przemian mentalności...
Thomas Paine (1737–1809) to jedna z najznaczniejszych i najbardziej oryginalnych postaci światowej myśli politycznej. Choć był Anglikiem, położył wielkie zasługi na rzecz oderwania Ameryki od opresyjnej macierzy i przyczynił się do powstania niepodległego państwa. A wszystko to za sprawą publikowanego tu (po raz pierwszy w przekładzie na język polski) pamfletu z 1776 roku. Jest on największym bestsellerem w historii USA. Proporcjonalnie biorąc, jego ówczesna sprzedaż w krótki...
Historia człowieka poucza nas o jego (naszej) naturze. Georges Minois (ur. 1946) kontynuuje dzieło kilku już pokoleń francuskich historyków, którzy zajęli się rekonstrukcją historii życia codziennego, zwykłej powszedniości spoza wielkich wydarzeń. Pola jego zainteresowań nie stanowi już jednak kultura materialna, lecz historia mentalności. Jest autorem kilkunastu książek o historii depresji, samobójstwa, śmiechu czy drwiny. Niniejsza opowieść o samotnikach i samotnictwie jako...
W tej niewielkiej książce Joel Kotkin (ur. 1952), wykładający w Kalifornii amerykański demograf, urbanista i geograf, zawarł zdumiewające bogactwo syntetycznych informacji o siedmiu mileniach historii miast świata. Zasadnicza wartość tego dzieła nie wyczerpuje się jednak w wiedzy historycznej, łatwo dziś dostępnej z wielu źródeł, lecz w głębokim rozumieniu tego fenomenu ludzkiego instynktu społecznego, jakim jest miasto. Śledzimy, jak główne wyróżniki jego istoty, zwłaszcza s...
Ta książka o tak podstawowym tytule nie jest elementarnym wprowadzeniem, lecz próbą spojrzenia na starożytnych filozofów z perspektywy, która współczesnemu człowiekowi zdążyła umknąć. Pierre Hadot (1922–2010), wybitny francuski historyk, z wykształcenia także teolog i w młodości nawet przez pewien czas duchowny katolicki, przedstawia tu i uzasadnia swoją główną tezę: starożytna filozofia była nie tyle teorią, ile sposobem życia. Zadaniem filozofa nie jest budowa systemu, lecz...
Klasyk wśród współczesnych francuskich historyków, Jean Delumeau (ur. 1923) zamierzył sobie opisanie historii tego, co przez stulecia inspirowało ludzkie marzenia: historii ziemskiego raju. Wcześniej badał strach i poczucie winy w zachodniej kulturze. Przejście do studiów nad wizjami szczęśliwości jest wbrew pozorom konsekwentne, ponieważ mieści się w sferze dla tego historyka najważniejszej: „egzystencjalnych” motywacji każących człowiekowi tworzyć kulturę. To właśnie one de...
Iain Gately (ur. 1965), brytyjski pisarz, autor powieści, a jednocześnie historyk kultury, opisał dwa nader ważne (nawet jeśli mało poważne) zjawiska kulturowe: picie (alkoholu) i palenie (tytoniu). „Kulturowa historia alkoholu” (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2011) relacjonuje historię pierwszego, niniejszy tom – drugiego zjawiska. Panuje opinia, że historia tytoniu Gately’ego to najlepsza rzecz, jaką na ten temat dotychczas napisano. Żywa, pełna humoru narracja i sensacyjne...
Historia wprowadzania się ludzi w stan odmiennej świadomości, odurzania się, intoksykacji, rauszu, odlotu napisana przez brytyjskiego badacza tej tematyki Stuarta Waltona nie jest typową historią zdarzeń i procesów. Śledzimy ją z kontrowersyjnej perspektywy autora, który rzuca wyzwanie „prohibicjonistom”. Jego podstawowa teza głosi, że człowiek od zawsze poszukiwał takich doznań. Jest to stała wszystkich kultur i cywilizacji. Używki, środki mniej lub bardziej odurzające, lega...
Nierzadko najbardziej interesującymi, bo obejmującymi sprawy, które znamy i pamiętamy z naszego własnego życia, są książki o historii najnowszej. Jest to ostatnia, obecnie trwająca epoka historyczna.
Za datę początkową przyjmuje się z reguły 1789 rok, czyli wybuch rewolucji francuskiej. Niekiedy pojawiają się także terminy późniejsze - rok 1815 (kongres wiedeński) lub nawet 1848 (Wiosna Ludów). W Polsce liczy się historię najnowszą z reguły od trzeciego rozbioru Rzeczypospolitej w 1795 roku. Obejmuje ona zatem kilka wieków, w czasie których wydarzyło się wiele kluczowych dla Polski i świata wydarzeń oraz przemian. Wśród nich wspomnieć z pewnością należy o dwóch rewolucjach przemysłowych, a także o I i II wojnie światowej (w tym powstaniu warszawskiemu), okresie międzywojennym, PRL-u, jak również o czasie tzw. zimnej wojny.
Ebooki o historii najnowszej, jakie znajdziecie w księgarni internetowej Woblink, opowiadają o sprawach z całego świata. Znawca dziejów Europy Wschodniej Serhii Plokhy zabiera nas do Czarnobyla, by w swoim dziele “Czarnobyl. Historia nuklearnej katastrofy” odtworzyć tamtą dramatyczną historię. Ukazuje walkę naukowców, strażaków i żołnierzy, którzy walczyli heroicznie w samym środku nuklearnego piekła. Piotr Żurek skupia się na dziejach Słowenii w okresie, gdy ta była częścią republiki jugosłowiańskiej, państwem rządzonym przez Josipa Broza-Tito. Jego dzieło “Słowenia pod rządami Tity (1945-1980). W cieniu Jugosławii” czeka na Was na Woblink jako ebook w formatach epub, mobi lub pdf. Polecamy także sięgnąć po niezmiennie aktualny esej wybitnego historyka Timothy’ego Snydera zatytułowany “O tyranii”, a także jego dzieło “Droga do niewolności. Rosja, Europa, Ameryka”.
W książkach opowiadających o postaciach, wydarzeniach czy zjawiskach, które miały miejsce w epoce historii najnowszej znajdziemy obrazy z całego świata. Do Chin przenosi nas między innymi Profesor Bogdan Góralczyk w dziełach “Wielki renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje” oraz “Chiński feniks. Paradoksy wschodzącego mocarstwa”, gdzie stara się wyjaśnić fenomen chińskich reform, a także przewidzieć, jakie kroki podejmie w przyszłości Państwo Środka. Martin Meredith przedstawia z kolei “Historię współczesnej Afryki”, a Tadeusz A. Olszański ukazuje “Ukraińskie stulecie 1914-2014. Szkice historyczne”. Napięcie między USA a Rosją, które ma swoje początki w okresie po II wojnie światowej, wywołało tzw. zimną wojnę, której kolejne rozdziały dopisywane były nieustannie aż do dziś. Historię tych zmagań stara się jak najbardziej rzetelnie opisać Tim Weinter w ebooku “Szaleństwo i chwała. Wojna polityczna pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Rosją, 1945-2020”. Nie sposób nie wspomnieć także o dziełach Normana Daviesa, brytyjskiego historyka, który z sukcesem od wielu lat opisuje historię Europy, Polski oraz Wysp Brytyjskich, w dużej mierze skupiając się na epoce najnowszej. Na Woblink znajdziecie między innymi jego “Powstanie’44”, “Europa walczy. 1939-1945” czy “Szlak Nadziei. Armia Andersa. Marsz przez trzy kontynenty”. Tych i wielu innych fascynujących pozycji opowiadających o historii najnowszej szukajcie na Woblink jako książek papierowych, audiobooków oraz ebooków (epub, mobi, pdf).
Najnowsza historia Polski pełna jest dramatycznych wydarzeń, ważnych postaci, porażek, błędów i aktów ogromnej odwagi. Agnieszka Witkowska-Krych podejmuje trudny temat w swoim dziele “Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim”. Nie mogło zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz. Pod redakcją Beaty Halickiej ukazał się zbiór świadectw zatytułowany “Mój dom nad Odrą. Pamiętniki osadników Ziem Zachodnich po 1945 roku”. “Płakaliśmy bez łez” to niełatwy w lekturze, lecz niezwykle cenny zbiór wspomnień byłych więźniów, członków żydowskiego Sonderkommando w Auschwitz, zebranych przez Gideona Greifa. Wiele ciekawych pozycji dotyczy wydarzeń, jakie miały miejsce w Polsce w latach 80. i 90. XX wieku. Należą do nich na przykład “Okrągły stół” Jana Skórzyńskiego czy “Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny, czyli kontrrewolucja generałów” Andrzeja Paczkowskiego. Procesy budowy demokratycznego państwa prawa III Rzeczypospolitej opisują Daria i Tomasz Nałęcz, których “Czas przełomu 1989-1990” pozwala prześledzić, jak tworzony był współczesny polski system parlamentarny, samorząd lokalny, czy jak wprowadzano kluczowe prawa obywatelskie. Wiele ciekawych tytułów o historii najnowszej znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki oraz ebooki (w formatach epub, mobi lub pdf).
