Książka jest efektem kilkuletniej pracy członków i współpracowników warszawskiego Centrum Badań nad Zagładą Żydów. Na tom składają się oryginalne studia poświęcone mniej znanym aspektom dramatu Żydów ukrywających się na wsi w trzeciej, ostatniej fazie Zagłady. Dramat ten rozgrywał się na ziemiach polskich w latach 1942–1945, kiedy to dziesiątki tysięcy żydowskich niedobitków, którym udało się uniknąć śmierci w okresie likwidacji gett i masowych wywózek do obozów ś...
Dwanaście warszawskich ulic, tętniących życiem, niegdyś miejsce pracy i zamieszkania warszawskich Żydów, których kultura i obyczaje nadawały tej części miasta swoisty, odrębny charakter. To właśnie bohaterowie najnowszej książki prof. Jacka Leociaka Biografie ulic. O żydowskich ulicach Warszawy: od narodzin po Zagładę. W dwunastu obszernych esejach Jacek Leociak tworzy historyczny portret dzielnicy północnej, opowiadając jej dzieje poprzez losy ludzi. Przywołuje wielowiekową ...
Rudolf Höss, komendant Auschwitz-Birkenau – powracający na łono Kościoła katolickiego, skruszony, przystępujący do spowiedzi i na kolanach przyjmujący w celi więzienia w Wadowicach komunię świętą – nie tylko może, ale wręcz musi być zbawiony. Jeśli chrześcijańskie orędzie ma mieć sens, jeśli miłosierny Bóg jest naprawdę miłosierny, nie odrzuca nikogo i bezgranicznie kocha wszystkich ludzi – Höss jest zbawiony. Poprzez swoją śmierć i zmartwychwstanie Pan Jezus oczyścił każdego...
Tytuł zbioru studiów o życiu i zagładzie Żydów z dystryktu warszawskiego pożyczyliśmy od Józefa Czechowicza. Pojęcia "prowincja" i "noc" określają w sensie metaforycznym problematykę, jaką zajmuje się oddawany w ręce czytelnika tom. Wskazują na jego podstawowe współrzędne: zainteresowanie tym, co dzieje się na terenach oddalonych od centrum, oraz etyczny wymiar refleksji nad wojennym spustoszeniem. Poetyckie źródła tytułowej formuły świadczą także o tym, że poję...
We wstępie redakcja zwraca uwagę na niebezpieczeństwo wynikające z coraz śmielej artykułowanych zapowiedzi radykalnych działań w obszarze tzw. polityki historycznej, a zwłaszcza zagrożenia dla prowadzenia badań naukowych oraz groźbę instrumentalizowania problematyki Holokaustu. Spośród tekstów zamieszczonych w dziale „Studia” na szczególną uwagę zasługuje artykuł Karoliny Panz poświęcony fenomenowi powojennej przemocy na Podhalu. Autorka analizuje przebieg i me...
Granice między ofiarą a świadkiem czy świadkiem a sprawcą bywają nieostre. Kategoria „świadka” ma bardzo szeroki zakres znaczeniowy i może oznaczać zarówno gapia, obserwatora, przechodnia, jak i biernego lub czynnego – na rozmaite sposoby uwikłanego – uczestnika wydarzeń. W książce analizujemy kategorię „świadka Zagłady”, uwzględniając całą jej wieloaspektowość i złożoność, szczególnie widoczną w okupowanej Polsce. Tu rozróżnienie świadka, ofiary i sprawcy często nastręcza tr...
Autor bada dokumenty osobiste z getta warszawskiego (dzienniki, pamiętniki, zapiski kronikarskie, raporty) pisane tam i wtedy. Podejmuje – po raz pierwszy w takiej skali – analizę tych tekstów z perspektywy literaturoznawczej (przedstawia odmiany gatunkowe, formy i typy dyskursu, strategie opisu i opowiadania, sposoby kreacji podmiotu mówiącego). Rozważania w tej książce wpisują się w ostatecznym rachunku w horyzont hermeneutyczny – próbę odczytania i zrozumienia ocalałych z...
Wiem doskonale, że Polacy ratowali Żydów w czasie Zagłady. Robiły to także siostry zakonne oraz księża diecezjalni (dawniej mówiło się świeccy) i zakonnicy. Dużo się na ten temat pisze. Ja sam napisałem książkę o pomocy Żydom „Ratowanie. Opowieści Polaków i Żydów”. Spory rozdział poświęciłem tam ratowaniu w klasztorach. Według danych z 2007 roku wśród Polaków uhonorowanych Medalem Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata jest czterdzieści sióstr zakonnych i dwudziestu księży. Na...
Granice między ofiarą a świadkiem czy świadkiem a sprawcą bywają nieostre. Kategoria „świadka” ma bardzo szeroki zakres znaczeniowy i może oznaczać zarówno gapia, obserwatora, przechodnia, jak i biernego lub czynnego – na rozmaite sposoby uwikłanego – uczestnika wydarzeń. W książce analizujemy kategorię „świadka Zagłady”, uwzględniając całą jej wieloaspektowość i złożoność, szczególnie widoczną w okupowanej Polsce. Tu rozróżnienie świadka, ofiary i sprawcy często nastręcza tr...