Serhij Żadan

Serhij Żadan urodził się w 1974 roku w Starobielsku. To jeden z najbardziej znanych współczesnych pisarzy ukraińskich. Jest autorem kilku powieści i tomów poezji. Ponadto zajmuje się tłumaczeniami i pisaniem esejów. W 2015 roku otrzymał Nagrodę Literacką Europy Środkowej „Angelus” za powieść „Mezopotoamia”. Na co dzień mieszka w Charkowie.

Żadan jest również muzykiem, współpracował z zespołem Luk. Od 2007 roku Żadan występuje z zespołem Sobaky v Kosmosi wykonującym muzykę z pogranicza ska, punku, rocka i popu. Po kilku latach zespół zmienił nazwę na Żadan i Sobaky, który ma na swoim koncie kilka albumów – „Sportyvny Klub Armiyi” (2008), „Zbroya Proletariatu” (2012), „Byisya za neyi” (2012), „Sobaky” (2016) i „Madonna” (2019) .

Żadan studiował filologię ukraińską i niemiecką na Uniwersytecie w Charkowie. Obronił tam pracę doktorską. Od czasów studenckich zaangażowany jest w działalność polityczną. Uczestniczył w demonstracjach podczas Pomarańczowej Rewolucji w 2004 roku. Opowiadał się przeciwko korupcji czy zastraszaniu polityków opozycji. W 2013 roku zaangażował się w działanie tzw. Euromajdanu w Charkowie. Od rozpoczęcia wojny w Donbasie w 2014 roku Żadan wielokrotnie odwiedzał front. Na podstawie doświadczeń z wojny napisał jedną ze swoich najważniejszych powieści – „Internat”. W lutym 2017 roku założył fundację swojego imienia, która ma nieść pomoc humanitarną w miastach dotkniętych konfliktem zbrojnym. Po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku Żadan postanowił pozostać w swoim rodzinnym Charkowie. W mediach społecznościowych na bieżąco relacjonuje wydarzenia z miasta, angażuje się w liczne zbiórki i akcje pomocy ofiarom i rannym.

Serhij Żadan ma na swoim koncie blisko 20 książek, w Polsce ukazało się 12 z nich – „Historia kultury początku stulecia”, „Big Mac”, „Depeche Mode”, „Anarchy in the UKR”, „Hymn demokratycznej młodzieży”, „Etiopia”, „Woroszyłowgrad”, „Mezopotamia”, „Templariusze”, „Drohobycz”, „Internat” i „Antena”. Ponadto teksty Żadana ukazały się w czasopismach, licznych antologiach i zbiorach poezji m.in. w „Piśmie”, „Listach z Ukrainy”, „Dryblując przez granicę”, „Odessa transfer”, „Ludzie, miasta. Literatura Białorusi, Niemiec, Polski i Ukrainy”, „Ukrainie”.

Po inwazji Rosji na Ukrainę z całej Polsce zaczęły płynąć wyrazy wsparcia z wszystkimi Ukraińcami. Z naszymi wschodnimi sąsiadami bardzo wyraźnie solidaryzowali się (i nadal solidaryzują) ludzie świata kultury. W akcie otuchy, a także prób lepszego zrozumienia tego, co dzieje się na Ukrainie, w mediach społecznościowych bardzo często cytowano Serhija Żadana. Większość z udostępnianych tekstów stanowiły wiersze dotyczące głównie wojny pochodzące z wydanego w Polsce przez Wydawnictwo Warstwy tomu „Antena”.

Internat

Jednym z najważniejszych dzieł w dorobku Serhija Żadana jest powieść „Internat”, która powstała w wyniku doświadczeń pisarza związanych z obecnością na pierwszej linii frontu w objętym wojną Donbasie. Żadan jest kronikarzem brutalnej i przerażającej rzeczywistości, w której dochodzi do końca świata jaki znamy. Głównym bohaterem powieści jest Pasza – trzydziestopięcioletni nauczyciel, który przemierza miasto w kierunku tytułowego internatu, z którego chce wyciągnąć swojego siostrzeńca i w miarę możliwości wrócić z nim do domu. Zadanie wydaje się niemal niewykonalne, bowiem w okolicy pojawili się dziwni ludzie, którzy nie są sympatyczni, nie pachną najlepiej i choć można się z nimi komunikować, to mówią w nieco innym języku.

Krok po kroku świat Paszy wywraca się do góry nogami i zaczyna wyglądać jak opustoszała, zimna ruina, w której panują okupanci. Powieść „Internat” ukazała się w 2017 roku. Przedstawiona w książce historia skupia się wokół Donbasu, ale dziś można powiedzieć, że ponura wizja ukraińskiego pisarza zaczyna się realizować na terenie całej wschodniej Ukrainy. Podobnie, jak w powieści Żadana kraj Paszy, tak teraz cała Ukraina może w ciągu kilku chwil zostać „anulowana”.

Dzieło wielokrotnie było porównywane do „Drogi” Cormaca McCarthy’ego. Jest jednak znaczna różnica między książkami obu pisarzy. Amerykanin stworzył postapokaliptyczną wizję świata, natomiast Żadan doświadczył opisywanej rzeczywistości na własnej skórze.

Książki Serhija Żadana na Woblinku

Książki Serhija Żadana w formie ebooka i papierowej dostępne są w księgarni internetowej Woblink. Dostępne są książki „Internat”, „Mezopotamia” oraz „Antena”.