Pisarską
biografię Różewicza otwierają młodzieńcze wiersze religijne publikowane w
miesięczniku Związku Sodalicji Mariańskich Uczniów Szkół Średnich w Polsce „Pod
Znakiem Marji”, zamykają zaś prośba o chrześcijański pochówek, stwierdzenie
przynależności do Kościoła katolickiego oraz ekumeniczne wezwanie do zgody
między „rozdzielonymi wyznaniami” i do przezwyciężania różnic dzielących
„kultury i narody”. Między tymi biegunami rozciąga się wielowątkowa twórczość
poetycka, prozatorska i dramaturgiczna Różewicza, który przez wiele lat
przedstawiany był przez badaczy literatury jako apostata, ateista lub ‒ w najlepszym
razie ‒ agnostyk. Do takiego postrzegania autora Głosu Anonima przyczyniły się jego własne dzieła, ze słynnymi
wierszami Lament i Ocalony na czele, oraz specyficzny
kształt powojennego życia społeczno-kulturalnego, którego komunistyczni
inżynierowie wyjątkowo ochoczo akcentowali wątki w kulturze i sztuce
współbrzmiące z bliską im ideologią.
Na
niniejszą książkę złożyły się artykuły z kilku ostatnich lat. Punktem wyjścia
jest tu późny wiersz nauka chodzenia, którego bohaterem uczynił
Różewicz protestanckiego teologa Dietricha Bonhoeffera, twórcę koncepcji
„chrześcijaństwa bezreligijnego”, wedle którego chrześcijanin współczesny musi
zanurzyć się w „bezbożny” świat, by – w jedności ze Zbawicielem – doświadczyć
ostatecznego opuszczenia i ogołocenia. W dwóch tekstach otwierających książkę autor
stara się udowodnić, że teologia autora Naśladowania skłoniła
Różewicza do ponownego przemyślenia problemu wiary i stała się podstawą
rozwiązania elementarnej sprzeczności sformułowanej w słynnym wierszu bez: „życie bez boga jest możliwe / życie bez boga
jest niemożliwe”. Od czasu opublikowania nauki chodzenia nie
sposób mówić o Różewiczu inaczej niż jako o „poecie (bez)religijnym”.
W
kolejnych artykułach ukazano związek twórczość Różewicza z katastrofizmem Dwudziestolecia, przede wszystkim
z myślą Stanisława Ignacego Witkiewicza i poddano szczegółowej analizie i
interpretacji trzy redakcje wiersza ***[Czas na mnie…]
z przełomowego tomu Płaskorzeźba, próbując dowieść, że w
przestrzeni międzytekstowej ujawnia się tu procesualna i dynamiczna świadomość
człowieka „(bez)religijnego”, który „nie wierzy w Boga, ale jest człowiekiem…
wierzącym”.
W aneksie znajdzie Czytelnik zapis rozmowy z Janem Stolarczykiem,
długoletnim wydawcą dzieł Różewicza, do której doszło latem 2011 r. w Nowym
Sączu. Jej przedmiot stanowi biograficzno-pisarskie tło relacji łączącej
Tadeusza Różewicza i Czesława Miłosza.
Ebooka „Poeta (bez)religijny. O twórczości Tadeusza Różewicza”, tak jak pozostałe książki w formacie elektronicznym przeczytacie w aplikacji mobilnej Woblink
na Android lub iOS
lub na innym urządzeniu obsługującym format epub lub mobi - czytnik ebooków (Pocketbook, Kindle, inkBook itd.), tablet, komputer etc. Czytaj tak, jak lubisz!
Zanim zdecydujesz się na zakup, możesz również przeczytać u nas darmowy fragment ebooka. A jeśli wolisz słuchać, sprawdź, czy książka jest dostępna w Woblink także jako audiobook (mp3).