Prezentowany tom stanowi pokłosie rozważań teoretycznych oraz prowadzonych badań, które zaprezentowane zostały podczas I Toruńskiego Sympozjum Naukowego „Egodokumenty – samoświadectwa – teksty autobiograficzne. Praktyka i teoria”. Znajdują się w nim 24 teksty – owoc autorefleksji badaczy podejmujących analizy człowieka jednostkowego oraz refleksji teoretycznej dotyczącej samych badań, jak i ich podstawy – egodokumentu. Owa autorefleksja, mniej lub bardziej rozbudowana, czy te...
5 września 1939 roku, w piątym dniu II wojny światowej, w wyniku nalotu hitlerowskich samolotów na Dworzec Wschodni w Warszawie zginęło od bomb 30 harcerek, pełniących służbę sanitarną przy rannych żołnierzach polskich. Od pierwszych dni wojny aż po dramatyczne dni Powstania Warszawskiego 1944 około 5 tysięcy harcerek ze Związku Koniczyn i prawie 9 tysięcy harcerzy z Szarych Szeregów toczyło na różnych odcinkach walkę z niemieckim okupantem. Nie zabrakło w niej 12-15-letnich ...
Dwutomowa publikacja a w niej biogramy ok. 6340 jeńców obozu w Ostaszkowie, zamordowanych wiosną 1940 r. przez NKWD. W Księdze... omówiono tło historyczne, zasady funkcjonowania obozu, okoliczności zbrodni, założenia i metody opracowania Księgi... oraz historię powstania Polskiego Cmentarza Wojennego.
Obecny tom – będący wspólną inicjatywą Wydziału Nauk Historycznych i Biblioteki Uniwersyteckiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – jest wydawnictwem wyjątkowym, zawiera bowiem nieopublikowane dotychczas, chociaż przygotowywane przez wiele lat przez wybitnego toruńskiego historyka – Profesora Tadeusza Grudzińskiego tłumaczenie kroniki Galla Anonima. Tadeusz Grudziński należał do grona badaczy, którzy zaczynali swoje studia i pracę naukową krótko po zakończeniu II wojny światowe...
Książka stanowi wprowadzenie do przekładu wszystkich biblijnych tekstów z Pustyni Judzkiej, omawia ich problematykę oraz kwestię tworzenia się kanonu Biblii Hebrajskiej. Zasadnicza część opracowania to opis i klasyfikacja wszystkich rękopisów hebrajskich, aramejskich i greckich, łącznie z zalążkiem zbioru pism "deuterokanonicznych", które także są reprezentowane w bibliotece z Qumran i z okolicznych grot odkrytych na zachodnim brzegu Morza Martwego. Czytelnik otrzymuje tu wyc...
III.3. Miasto Rzymian panuje nad całym światem tam, gdzie jest on dostępny i zamieszkały przez ludzi. Ma pod sobą całe morze, nie tylko należące do Słupów Heraklesa, ale także ocean do granic dostępnych żegludze. Jest pierwszym i jedynym miastem, o którym mamy wiadomości od samego początku jego istnienia. Granice jego władzy określa wschód i zachód słońca. Czas tej władzy nie jest krótki, lecz dużo dłuższy niż jakakolwiek władza królewska czy władza jakiejkolwiek wspólnoty. ...
Przechowywany w Musée du Louvre, pochodzący z XVIII wieku przed Chrystusem monument, inspiruje kolejne pokolenia historyków prawa, historyków sztuki i historyków starożytnego Bliskiego Wschodu. Ze względu na ogromny wkład, zapisanego na steli wykazu praw, który nakazał Hammurabi, w rozwój światowej jurystyki sam kodeks budzi wciąż duże zainteresowanie badaczy. Nie można go jednak skutecznie analizować, bez choćby syntetycznego poznania historii regionu i dziejów monarchii st...
Kolejny tom kodykologicznej serii „Studia nad skryptorium i spuścizną rękopiśmienną średniowiecza” jest zasadniczo pokłosiem czwartego toruńskiego spotkania konferencyjnego z cyklu „Textus et pictura” z 2022 roku, którego myślą przewodnią było „drugie” (po wyjściu z obiegu czytelniczego) oraz – „dalsze” życie wciąż na nowo użytkowanej i aktualizowanej książki średniowiecznej. Zagadnienie to, zogniskowane na substancji materialnej ksiąg – na wiele sposobów modyfikowanej i prze...
Książka przygotowana z okazji sto siedemdziesiątej piątej rocznicy jego urodzin. Tom poza swoją wartością merytoryczną pokazuje troskę lokalnej społeczności, by zachować pamięć o najwybitniejszych postaciach związanych z ziemią kujawską, a w tym wypadku o znakomitym humaniście, przedstawicielu nieco dziś już zapomnianej w naszym społeczeństwie filologii klasycznej, której był koryfeuszem szeroko znanym swego czasu w całej wykształconej Europie, a nawet poza nią. Fragment ...
W 1571 roku chan krymski Dewlet I Girej spalił Moskwę. Jest to dobrze znany fakt, jak to jednak często bywało w historii Chanatu Krymskiego, nawet dobrze znane fakty pociągają za sobą wiele kontrowersyjnych pytań. Jak to się stało, że jazda krymska i nogajska dotarła do carskiej stolicy? Czy armia rosyjska utraciła Moskwę bez bitwy? A jeśli doszło do bitwy, to w jaki sposób doprowadziła ona do zagłady rosyjskiej stolicy? Wyprawa armii krymskiej w 1571 roku zapisała się w pam...
Relacja dla Jana Chodkiewicza z 1572 roku jest fascynującą opowieścią o dworze Iwana Groźnego, jego despotycznych rządach, jego podstępach i przerażających okrucieństwach, napisaną przez naocznych świadków, Inflantczyków, Johanna Taubego i Elerta Krusego, którzy przez jedenaście lat byli początkowo więźniami Iwana, a potem jego dyplomatami. Po nieudanej próbie zbrojnego odbicia Dorpatu z rąk cara uciekli do Rzeczpospolitej. Przeszli na służbę Zygmunta Augusta, który niezwykle...
Książka zawiera dzieje powstawania i przekształcania grybowskich kościołów – historię ich budowy i stopniowego wyposażania dziełami sztuki, a także odbudowywania zniszczeń powstałych w wyniku pożarów czy działań wojennych. Obejmuje czas od powstania pierwszej świątyni w Grybowie w 1340 r. po dzień dzisiejszy. W opracowaniu pojawia się szereg postaci historycznych, jakie miały wpływ na kształt grybowskiej parafii, takich jak duchowni, artyści, włodarze miasta, rzemieślnicy czy...
Tekst, wstęp, przekład i komentarz – Ireneusz Mikołajczyk Czwarty już tom Historii naturalnej Pliniusza, liczący osiem ksiąg, został w całości poświęcony ziołolecznictwu. Wraz z księgą XX rozpoczyna się przegląd roślin wykorzystywanych jako lekarstwa, a więc różnych warzyw i roślin aromatycznych. W księdze XXI została naszkicowana, w sposób nieco pobieżny i pozostawiający miejsce na pewne dygresje, kategoria botaniczna, którą współcześnie trudno zapewne uznać za odrębną ka...
Przystępując do inwazji na Polskę naziści dysponowali precyzyjnym planem grabieży państwowych i prywatnych zbiorów sztuki. W tym celu powołano kilka organizacji, które przekroczyły granice naszego kraju razem z regularną armią. Plan przejęcia polskich muzealiów został przez Niemców szczegółowo opracowany jeszcze przed wybuchem II wojny światowej. Oczywiście oprócz grabieży ,usankcjonowanej" niemieckimi przepisami wraz z nią trwała grabież prywatna. Liczni funkcjonariusze Ges...
Kiedy przed blisko stu laty Roman Grodecki (1889–1964) przygotowywał dla słuchaczy studiów historycznych w Uniwersytecie Jagiellońskim wykład o dziejach cechów w średniowiecznej Polsce, pisał, że „w życiu potocznym mało się słyszy o cechach. […] Ich istnienie formalne to tylko objaw tradycjonalizmu, objaw przywiązania do dawnych form, pietyzmu dla tego, co nam się wydaje w przeszłości pięknym i dobrym i symbolizuje jakiekolwiek sympatyczne nam idee czy pojęcia”. Ów stan rzecz...
A oto opowieść szejka Abu Abd Allaha: Wyjechałem z Tangeru, mojego rodzinnego miasta, we czwartek, drugiego dnia miesiąca Pańskiego rajab al-ard, roku 725, z zamiarem udania się na pielgrzymkę do Domu Bożego i odwiedzenia grobu Posłańca, którego niech Bóg błogosławi i da mu zbawienie. Wyjechałem sam, bez przyjaciela, którego towarzystwem mógłbym się cieszyć. Nie byłem też członkiem żadnej karawany, ale przynaglony zdecydowanym duchem i żywiłem w sercu ogromne pragnienie odw...
Praca niniejsza została podzielona na sześć rozdziałów. Pierwszy charakteryzuje terytorium, uwzględniając sytuację polityczną, szczególnie wytworzoną wskutek Powstania Wielkopolskiego i Traktatu Wersalskiego, następnie przynależność kościelną, od delegatury arcybiskupa gnieźnieńsko-poznańskiego, poprzez administrację apostolską, aż po prałaturę pilską, z uwzględnieniem dokonujących się przekształceń administracji kościelnej. Rozdział drugi został poświęcony sieci parafialnej,...
Wstęp i opracowanie naukowe – Waldemar Rezmer Wielkie znaczenie dla poznania dziejów Wojska Polskiego we wschodniej Rosji i na Syberii po obaleniu caratu w 1917 r. oraz dla zrozumienia przebiegu wydarzeń na tym obszarze podczas wojny domowej mają wspomnienia osób, które w nich bezpośrednio uczestniczyły. Ich memuary zawierają bowiem masę spostrzeżeń, opisów, charakterystyk i opinii, których badacz nie znajdzie w dokumentach. To właśnie te źródła są w stanie przekazać niepowt...
Dwudziestolecie. Oblicza nowoczesności to owoc konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie w dniach 18-19 listopada 2008 r. W publikacji znajduje się zapis czterech paneli dyskusyjnych dotyczących polityki wewnętrznej II RP, polityki międzynarodowej, gospodarki i społeczeństwa oraz przemian cywilizacyjnych. Każda dyskusja jest podsumowana przez moderatora, m.in. prof. dr. hab. Tomasza Nałęcza, dr. hab. Marka Kornata, prof. dr. hab. Marka Jabł...
Książka autorstwa wybitnej badaczki dziejów dziecka i dzieciństwa, kolekcjonerki polskich lalek – prof. Doroty Żołądź-Strzelczyk oraz kolekcjonerki zabawek, pasjonatki i znawczyni lalek – Alicji Sztylko jest bez wątpienia pionierską publikacją, wpisującą się w nurt badań nad historią kultury materialnej, życia codziennego oraz historią przemysłu – w tym wypadku zabawkarskiego. W polskiej historiografii nie powstała bowiem do tej pory praca, w której tak szczegółowo opracowana...
W książce zaprezentowano kilkanaście historii ratowania Żydów na Podlasiu. Większość z nich znajdowała się dotychczas poza obiegiem naukowym. Publikacja ma charakter popularyzatorski, a dobór opowieści był subiektywny. Zostały one uporządkowane wedle kryterium terytorialnego. Opierają się głównie na relacjach i wspomnieniach ocalonych Żydów, w rezultacie część narracji to nieprawdopodobne wprost perypetie ocalonych. Książkę otwiera krótka opowieść o zamordowanej przez Niemców...
Znaczące wydaje się, że Michelet pisze o tej jednej czarownicy, jednej postaci, niezmiennej od czasów średniowiecza, ba, czasów starożytnych. Robi to w znanym już czytelnikom jego prac stylu: barwnie, z rozmachem, dramatycznie, wręcz patetycznie. Opisuje czarownictwo jako formę rebelii przeciwko zastanemu porządkowi (także porządkowi proponowanemu przez Kościół). Zniewolony, uciskany lud wykreował postać czarownicy jako remedium na wszystkie swoje opresje i nieszczęścia. Czar...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
