Zbiór nowel opisujących stosunki polsko-niemieckie w Poznańskiem w czasach zaboru pruskiego.

Trzydziesta pierwsza część sagi o wielopokoleniowym rodzie z rycerzy z Lipowej. Kupiec Herzog nadal ma zamiar wyswatać Mateusza z Lipowej z córką swojej siostry, młodą Utą. Jego żona nie pochwala tego pomysłu. Historia mocno się komplikuje, gdy Mateusz powraca do kancelarii biskupa Arnolda, gdzie którejś nocy zjawia się u niego Henryk Von Plauen z Gdańska. Rycerz znowu rusza w podróż. Podczas wędrówki przez Żmudź spotyka wodną pannę. Legenda głosi, że uwodzi ona młodzieńców ...

Z Warszawy na Zachód wyjeżdża młoda para świeżo upieczonych małżonków. Janusz Zabitowski jest dwudziestopięcioletnim lekarzem, a Otylja, jego dwa lata młodsza żona, jest córką warszawskiego profesora. Po miesiącu miodowym w Szwajcarii osiadają na stałe w Paryżu, gdzie Janusz otrzymał posadę asystenta światowej sławy okulisty. Związek Otylji i Janusza wydawał się idealnym połączeniem miłości i rozsądku. Wszyscy wokół powtarzali, że są bardzo dobraną parą. Jednak była to tylko ...

Listopad 1918 roku to wyjątkowy czas dla Polaków dotychczas znajdujących się pod pruskim zaborem. W końcu nadchodzi kres długoletniej niewoli. Wielu mieszkańców wciąż nie może w to uwierzyć, a odzyskanie wolności brzmi dla nich jak bajka. Młodzi chłopcy nie dowierzają, że dyrektor Brodscheidt zniknie z ich szkoły, a jego miejsce wkrótce zajmie polski nauczyciel. Koniec z karami za posługiwanie się językiem polskim. Koniec z germanizacją. Jeden z chłopców, Boguś Prusinowski po...

Powieść opisuje autentyczne zdarzenia powstania poznańskiego wiosną 1848 r. Tytułowy bohater jest z pochodzenia chłopem, który dzięki splotowi okoliczności ukończył poznańskie Gimnazjum. Jest wyborowym strzelcem i bierze aktywny udział w powstaniu. Kulminacją powieści jest bitwa o Książ Wielkopolski 29 kwietnia 1848 r. Epilog opowiada historię kolejnej bitwy powstańczej – pod Miłosławiem 30 kwietnia 1848. W powieści i w postaci Stacha Wichury można doszukać się fascynacji pis...

Andrzej Kromicz po osiemnastu latach spędzonych w Paryżu wraca do Polski. We Francji próbował szczęścia jako muzyk, jednak po kilku nieudanych próbach jego ambicje przygasły. Z biegiem lat przekształcił się w okolicznościowego kompozytora drobnych utworów. Został dżentelmenem, który wraz ze swoją bardzo majętną żoną z angielskiego rodu stanowił ozdobę kół artystycznych. Przez cały ten czas towarzyszyło mu wspomnienie, które ostatecznie skłoniło go do powrotu... Dwadzieścia la...

Jedna z nowel Michała Bałuckiego pesymistycznie nawiązująca do kwestii oświaty. Bohaterką utworu jest panna Anielka z Obierzynki – tytułowa profesorka. Jej historia przedstawia tragiczne losy panny z dobrego domu, pełnej ideałów. Dziewczyna z pełnym zaangażowaniem i wytrwałością oddaje się pracy wiejskiej nauczycielki. Jej poświęcenie nie spotyka się jednak z uznaniem, na jaki zasługuje. Opowieść o życiu Anielki może przywoływać na myśl późniejszą i równie przejmującą nowelę ...

Młody nauczyciel z galicyjskiej szkółki po pracy oddawał się pracy w ogródku. W krótkim czasie zaczął sadzić drzewka, aż stworzył lasek, który przez wiele lat codziennie pielęgnował. Teraz mija czterdziesta rocznica jego powstania. W szkole wnuczka bohatera trwają przygotowania do majówki. Nauczyciel w trakcie rozmowy ze staruszkiem wspomina o uczczeniu jubileuszu lasku podczas uroczystości. Przed dotychczas skromnym mężczyzną rodzą się nadzieje na docenienie jego pracy. Ubie...

Pewien mężczyzna postanawia odpocząć od miejskiego gwaru. Chcąc zaczerpnąć tatrzańskiego powietrza, zagaduje parę górali spotkanych pod Wawelem. Nazajutrz korzysta z ich propozycji podwózki i wspólnie przemierzają trasę w Tatry. Towarzysze dzielą się z miastowym historiami z góralskiej rzeczywistości. Opowiadają o swoim życiu, a także przekazują lokalne legendy o ukrytych w lasach skarbach. A może to coś więcej niż tylko ludowe podania? Może zaklęte pieniądze czekają na odkry...

„Młodzi i starzy" to powieść zaliczana do wczesnej twórczości Michała Bałuckiego. Jej fabułę autor wykreował na podstawie wydarzeń z powstania styczniowego. Bohaterowie pochodzą z kręgu radykałów demokratycznych. W swoich działaniach dążą do jak najszybszego podjęcia otwartej walki z zaborcą. Wierzą, że wywołanie powstania pomoże im wprowadzić szereg reform społecznych, które na zawsze odmienią oblicze kraju. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwiercied...

Mistrz komedii Michał Bałucki zabiera czytelników w podróż do XIX-wiecznego Krakowa. Doskonale obrazuje rzeczywistość ówczesnych mieszczan, ich relacje społeczne i wszystko to, czym żyło miasto u stóp Wawelu. Nie brakuje plotek, zdrad i spraw kryminalnych. Cięte pióro Bałuckiego nie szczędzi nikogo. Dostaje się zarówno przestępcom, jak i literatom. Opisom barwnej społeczności towarzyszą odniesienia do topografii Krakowa. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie ...

Radczyni Rzepska wybiera się na urlop zdrowotny. Z tej okazji wraz z mężem zapraszają wielu znamienitych gości na przyjęcie pożegnalne. Wśród nich znajduje się hrabia Rumpell, słynący ze swych porażek w relacjach damsko-męskich. Podczas przyjęcia kawaler czyni zaloty do jedynej kobiety, która nie korzysta z uroków zabawy. Jest nią kuzynka Rzepskiego – Pelagia. Rumpell wyczuwa w starej pannie szansę na zaślubiny, a jego ochotę dodatkowo pobudza pogłoska, że Pelagia posiada spo...

Jeden z ostatnich utworów Michała Bałuckiego. W powieści autor obwinia miasto za źródło moralnej zgnilizny świata. Przykładem miejskiej degeneracji i snobizmu są dekadenci, spotykający się w salonie prowadzonym przez ciocię Dorcię. W artystycznym świecie króluje rozpusta i nonsens. Bałucki pod koniec życia jednostronnie krytykuje ideę nowej sztuki. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają poglądów ani opinii wydawcy. Utwór ma charakter publikacj...

Rodzina Linowskich należy do grupy zubożałej szlachty. Mimo że nie posiadają majątku i ledwo wiążą koniec z końcem wciąż uważają się za przedstawicieli wyższych sfer. Ani myślą kalać się zarobkową pracą. W takim duchu wychowują też swoje dzieci: syna i dwie córki. Młodsza z sióstr Antosia nie podziela poglądów rodziców i lokuje swoje uczucia w pewnym rzemieślniku. Jednak na drodze do wspólnego życia stają Linowscy. Nie mogą pozwolić na taki mezalians! Bałucki w mistrzowski sp...

Wiara w zabobony może wyrządzić wiele szkód. Boleśnie przekonał się o tym Tomasz, właściciel dorożki o numerze 13. Przez wzgląd na „pechowość" swojego pojazdu nieustannie boryka się z brakiem klientów. Mimo że jego dorożka w niczym nie ustępuje pozostałym w mieście, ludzie boją się korzystać z jego usług, by nie ściągnąć na siebie nieszczęścia. Zrozpaczony mężczyzna próbuje nawet zmienić kłopotliwy numer w urzędzie, ale spotyka się z odmową. Niespodziewanie trafia na zamożneg...

Nowela z 1882 roku. Polska rodzina po prawie dwudziestu latach przymusowej emigracji wraca z wygnania. Pełni nostalgii wciąż zdają się żyć wydarzeniami powstania styczniowego. Tymczasem w kraju stykają się z obojętnością, a nawet wrogością rodaków. Nikt nie przejmuje się ich losem i nie chce zaoferować pomocy. Bałucki przedstawia gorzką satyrę na ówczesnych mieszkańców Galicji, bezdusznych i egoistycznych. Język, postacie i poglądy zawarte w tej publikacji nie odzwierciedlają...

Umierający król prosił swojego sługę, by opiekował się synem królewskim. Książę miał odziedziczyć wszystkie dobra, król nakazał jednak, by młodzieniec nie wchodził do jednej z komnat. Znajdował się w niej portret przepięknej dziewczyny, córki króla Wyspy o Złotym Brzegu. Książę jednak nie usłuchał przestróg sługi, kazał otworzyć komnatę, zobaczył portret i natychmiast zakochał się w królewnie. Za radą sługi syn króla kazał wybudować okręt i wyładować go złotymi sprzętami i oz...

Początkowy okres samodzielnego funkcjonowania Galicji. W prowincjonalnym miasteczku o wdzięcznej nazwie Pipidówka rządy obejmuje burmistrz Pocięgiel-Pocięglewicz. Wzorowo zarządza małą miejscowością, podejmuje rozsądne ekonomicznie decyzje, lecz wszystko zmienia się wraz z jego podróżą do Krakowa. Pod wpływem wielkomiejskiego blichtru Pocięglewicz postanawia wprowadzić zmiany w Pipidówce. Zamroczony snobizmem burmistrz na dalszy plan spycha prawdziwe potrzeby mieszkańców, a z...

W pogrążonym w ruinie dworku w Niezdołach mieszka młoda Salomea Brynicka. Dziewczyna narażając własne życie, ratuje jednego z powstańców styczniowych. Ocalałym okazuje się książę Józef Odrowąż. Między bohaterami rodzi się uczucie. Początek romansu zapowiada się wręcz bajkowo. Niestety Salomea nie może liczyć na szczęśliwe zakończenie tej historii. Uboga szlachcianka nie poślubi księcia. Zostanie tylko rozpacz i upokorzenie. W ukojeniu bólu pomoże jej kontakt z tytułową wierną...

Marek Kochliwski, weteran kawalerii i... przygód miłosnych przedstawia „podręcznik do szukania małżeństw". Bohater spisał wszystkie zgromadzone doświadczenia sercowe, które mają służyć kolejnym kawalerom szukającym drugiej połówki. W albumie znajdziemy kandydatki z każdego stanu i o różnych cechach charakteru: dworzanki i mieszczki, „antyki" i „podlotki", piękności i oszustki, które czyhają na majątek przyszłego męża. „Album kandydatek do stanu małżeńskiego" to humorystyczny ...

Młody Adolf Schmidt wraca właśnie z kilkuletnich studiów za granicą. Pochodzi z niemieckiej rodziny osiadłej i zasymilowanej w Polsce. Jego dziadek pracował w dworskiej kuźni, a ojciec po kilku perturbacjach został kapitalistą, z sukcesem rozwijającym fabrykę. Adolf ma w sobie niezmierzone pokłady energii, posiada wszechstronne wykształcenie oraz rozsądne podejście do polityki. Chce rozwijać fabrykę ojca. Na drodze do realizacji jego zamierzeń staje baron. Konserwatywny dworz...

Jedyna w polskiej literaturze historia w całości poświęcona rzemieślnikom. Tomasz Baryłkiewicz poślubiając żonę, otrzymał posag w wysokości kilkuset guldenów. Dzięki temu udało mu się zdobyć wykształcenie, otrzymać tytuł majstra i otworzyć własny warsztat. Jego kariera w cechu rozwija się w szybkim tempie, lecz wraz z sukcesami Baryłkiewicz coraz chętniej zleca pracę czeladnikom, a sam sięga po kieliszek... Inny rzemieślnik, Jędrzej Dyl marzy o tym, by jego synowie mogli wyrw...

Inżynier Jan Leszczyc darzy uczuciem pewną warszawską pannę – Julię. Gdy ta ostentacyjnie odrzuca jego zaloty, urażony młodzieniec opuszcza miasto i wraca do rodzinnej miejscowości. Na miejscu okazuje się, że jego matka ciężko choruje. Przy jej łóżku czuwa piękna nieznajoma - Amelia Holska. Dziewczyna już wkrótce skutecznie zabliźni zranione serce Jana. Młodzi nie zdają sobie jednak sprawy, że ojciec Amelii prowadzi szemrane interesy. Gdy prawda o przestępczej działalności Ho...

Satyra na obyczajowość mieszczaństwa. W galicyjskim miasteczku o wymownej nazwie Pipidówka ktoś puszcza plotkę, że niedługo zawita tam sam książę. Mieszkańcy w popłochu zaczynają wielkie przygotowania. Nawzajem prześcigają się w pomysłach, jak przypodobać się księciu i uświetnić jego wizytę. Michał Bałucki wyśmiewa mieszczańską obyczajowość. Drwi ze snobizmu miastowych, oszustów pozujących na arystokratów i panny uganiające się za idealnym kandydatem na męża. Język, postaci...