Podczas II wojny światowej nieformalna grupa polskich dyplomatów z poselstwa RP w Bernie oraz przedstawicieli organizacji żydowskich współdziałała pod kierownictwem posła RP w Szwajcarii Aleksandra Ładosia w celu ratowania europejskich Żydów. Co najmniej od początku 1941 aż do końca 1943 r. jej członkowie nielegalnie kupowali, sporządzali i dostarczali osobom zagrożonym Zagładą sfałszowane paszporty oraz poświadczenia obywatelstwa czterech państw Ameryki Południowej i Środkow...
Piotr Dzięciołowski, rocznik 1954. Dziennikarz, autor kilkunastu książek, wśród nich: "Jur" - o łączniczce Armii Krajowej; "Nie był malarzem koni" - o wybitnym artyście, profesorze Ludwiku Maciągu; "Malują, rysują, rzeźbią konie" - o twórcach, dla których te majestatyczne zwierzęta stanowią ważny motyw twórczości; "Wielki koniuszy polskiego filmu" - o Tomaszu Biernawskim, specjaliście od filmowych koni, kostiumów, scen batalistycznych. Dzięciołowski uczestniczył w kilkudziesi...
Wojny prowadzone przez Rzeczpospolitą w epoce nowożytnej mają ogromną literaturę i ciągle cieszą się dużym zainteresowaniem historyków. Niebagatelne miejsce zajmują pośród nich konflikty polsko-tureckie XVII stulecia, w tym szczególnie kluczowe ich wydarzenia, a więc wielkie bitwy. Są to również tematy bardzo mocno utrwalone w kulturze – malarstwie, literaturze i nawet filmie. W historiografii wojen Rzeczpospolitej z Imperium Osmańskim znajdują się liczne pozycje zdumiewają...
Bohdan Osadczuk) Beauvois odkrywa całe połacie nieznanych faktów i problemów, pomaga w istotny sposób sprawie przywracania pamięci historycznej Polakom, Ukraińcom i Rosjanom. Czyni to naprawdę sine ira et studio w imię maksymalnej rzetelności badacza... Chyba tylko bezstronny i neutralny historyk może dojść do przedstawiania procesów społecznych obarczonych w dotychczasowej historiografii trzech zainteresowanych czy, inaczej mówiąc, biorących udział w ówczesnym rozwoju sytuac...
"Na Szlaku Świętej Warmii" to trzeci tom ze świętowarmijnej serii podpowiedników po Szlaku. Poświęcony jest kulturze niematerialnej Warmii, stworzonej przez ludzi tu urodzonych lub mieszkających, zarówno tych wielkich, jak i prostych. Podróżnik to "szkic do ich portretu" w postaci kilku esejów. Ich zadaniem nie jest podanie usystematyzowanej, przewodnikowej wiedzy. Maja zachęcić do poszukiwania, do odkrywania, zbaczania z głównych dróg i tras, aby odkryć Warmię dla siebie i m...
Tiger, „król” pól bitewnych na froncie wschodnim, w Afryce Północnej i Europie Zachodniej w latach drugiej wojny światowej, to – za sprawą swojej masywnej sylwetki i wielkiej siły ognia – jeden z najsławniejszych czołgów w historii. Jego zabójczo celne i skuteczne działo 8,8-cm KwK L/56 budziło postrach wśród czołgistów sowieckich i alianckich, i nie bez powodu – było w stanie przebić pancerz każdego ówczesnego wozu bojowego. Książka przedstawia historię Tygrysa od jego począ...
Miecze Watykanu Seweryna Ashkenazego to książka niezwykła, w której łączą się i splatają się trzy opowieści: Pierwsza z nich to mroczna historia prześladowań, pogromów, wypędzeń i innych ludobójczych praktyk, jakich Watykan i jego sojusznicy - tytułowe „miecze”, dopuszczali się wobec Żydów, ale także innowierców, heretyków i wszystkich, którzy faktycznie lub rzekomo zagrażali potędze Kościoła. To historia obejmująca XVI wieków, począwszy od roku 339 n.e. gdy na mieszane małż...
Zawarty w lutym 1456 roku pokój w Jażełbicach między Wielkim Księstwem Moskiewskim a Nowogrodem Wielkim nie rozwiązał wszystkich problemów, lecz je zaostrzył. Przede wszystkim ze względu na istnienie dwóch wersji traktatu pokojowego. Ale wielki książę moskiewski Wasyl II Ślepy nie mógł liczyć na więcej. Wyraźnie brakowało mu sił wojskowych. Pewną rolę odegrało nieoczekiwane wsparcie Nowogrodu Wielkiego ze strony Pskowa. Ponadto były też inne przyczyny. Wiosną tego samego roku...
Uprowadzenie i zamordowanie Bohdana Piaseckiego początkowo było sensacją dnia, potem przedmiotem śledztwa angażującego w ciągu 25 lat ogromne siły i środki. Śledztwo wywołało ze zrozumiałych względów wielkie emocje wówczas, a o jego przebiegu toczy się dyskusja do dziś. Każda historia może mieć kilka wersji. Historia z pogranicza polityki i przestępstwa kryminalnego, a szczególnie taka w której nie znaleziono winnego, ma zwykle kilka wersji. Ta ma ich wyjątkowo dużo. Działal...
Z radością przedstawiamy 5 tom serii Monografie Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana — monografię Jakuba Rogulskiego Insignia ducalis splendoris. Splendor rodziny książąt Sanguszków i środki jego manifestacji od XV do XVIII wieku. To książka niezwykle oryginalna, poruszająca zagadnienia bardzo rzadko podejmowane przez historyków. Można ją uznać za pewien przełom i narodziny nowego nurtu badawczego w historiografii polskiej. Jakie treści składały się na splendor rodziny k...
Opowieść o wojennym dzieciństwie Wiesława Adamczyka spędzonym na Syberii i naznaczonym sowieckim barbarzyństwem. Autor był małym chłopcem, gdy w maju 1940 roku wraz z matką i rodzeństwem deportowano go na sowiecką Syberię. Jego ojciec, oficer Wojska Polskiego, wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną, zginął jako jedna z tysięcy ofiar zbrodni katyńskiej. Rozdzielenie rodziny i wysiedlenie zapoczątkowało dziesięcioletnią tułaczkę. Skrajnie trudne warunki życia w Kazachstanie, ...
Królowe epoki przepychu i upadku – Kamil Janicki powraca do historii silnych kobiet! Kontynuacja bestsellerowych Dam złotego wieku, na jaką czekaliśmy! XVII wiek był stuleciem nieskrępowanej wolności, ale tylko dla tych, którzy nosili szlacheckie kontusze. Jednak być może było to przede wszystkim stulecie wyjątkowych kobiet? W dużej mierze dzięki nim trudny wiek XVII nie przeszedł do historii jako epoka ostatecznego upadku, ale srebrny okres dziejów Rzeczypospolitej… W swoj...
Na polskiej ziemi to wspomnienia Attili Szalaiego (1950–2020), węgierskiego dziennikarza i tłumacza, dyplomaty, historyka, działacza opozycyjnego, animatora życia kulturalnego, diarysty i pasjonata fotografii, który w latach 1976–1990 mieszkał w Polsce. Był przyjacielem całego narodu polskiego i każdego Polaka z osobna, a ich przeciwników politycznych nienawidził tak mocno, jak kochał swoich bratanków. W swoim dzienniku autor nie tylko dokumentuje, jak tworzy się historia, le...
Kontynuacja sprzedanego w 10 milionach egzemplarzy kultowego dzieła „Ślady palców bogów”. Nowe sensacyjne dowody na poparcie rewolucyjnej hipotezy o początkach naszej cywilizacji. Czy kosmiczny kataklizm zniszczył 12 000 lat temu nieznaną, wysokorozwiniętą cywilizację? GRAHAM HANCOCK to jeden z najwybitniejszych i najbardziej kontrowersyjnych badaczy dziejów ludzkości. Autor bestsellerów przetłumaczonych na 27 języków. Dwadzieścia lat temu Hancock zaszokował świat nauki k...
Fascynująca opowieść o życiu legendarnego konstruktora, który przez cztery dziesięciolecia zbroił wojska monarchii austro-węgierskiej i Trzeciej Rzeszy. Zdobył też sławę jako twórca pojazdów wyścigowych i samochodów osobowych. Uznawany za jednego z największych inżynierów XX wieku działających w przemyśle motoryzacyjnym, Ferdinand Porsche jest dziś pamiętany jako twórca znakomitych i popularnych pojazdów, takich jak Volkswagen Garbus czy samochody wyścigowe Auto Union Grand ...
Czołgi odegrały pierwszoplanową rolę w niemieckich ofensywach na początku drugiej wojny światowej. Znajdowały się w szpicy atakujących zgrupowań Wehrmachtu podczas błyskawicznego podboju krajów Europy Zachodniej w 1940 roku, w czasie działań Afrika Korps w Afryce Północnej i w trakcie uderzenia na Związek Sowiecki w 1941 roku. Czołg, traktowany początkowo jako militarny eksperyment, za sprawą wykorzystania przez armię niemiecką przeobraził się w oręż, który mógł zadecydować...
Trzydziestego listopada 1939 roku Armia Czerwona zaatakowała Finlandię, licząc na rozbicie w kilka dni nielicznych i słabo uzbrojonych oddziałów armii fińskiej. Jednak niespodziewanie – przez ponad trzy zimowe miesiące, aż do zakończenia konfliktu 13 marca 1940 roku – Finowie opierali się radzieckiemu najeźdźcy, zadając jego wojsku ogromne straty i niszcząc rzucane na front dywizje. Żeby zrekonstruować przebieg tych nierównych zmagań, Bair Irincheev sięgnął po imponujący wyb...
O Polesiu na ogół pisano tak, jakby niczym nie różniło się od innych krain. A przecież wszystko tam wyglądało inaczej – siano zbierano, stojąc po kolana w błocie, na pińskim targu handlowano wprost z łodzi, a centralna część Polesia na kilka miesięcy w roku zamieniała się w śródlądowe morze. Sławomir Łotysz podjął próbę przepisania międzywojennej historii tej krainy, za punkt wyjścia przyjmując wszechobecne tam mokradła. Plany ich osuszenia były w tym okresie, jak dowodzi, gł...
"Pancernik Bismarck" został przetłumaczony na 10 języków i był wielokrotnie wznawiany, stając się klasykiem literatury wojennomorskiej. W oparciu o relacje ocalałych i bogatą dokumentację, zarówno niemiecką jak i brytyjską, powstała najpełniejsza historia najsłynniejszego hitlerowskiego pancernika II wojny światowej.
Teby są wyraźnie przedzielone Nilem – żywi zajmują wschodni brzeg, a martwi zachodni. W małym, czteropokojowym domu o powierzchni 40 metrów kwadratowych żyje nawet 12 osób. Mało tego – większość osób ma w domu jeszcze osobną kaplicę. Wybór różnych rodzajów chleba jest niemal tak bogaty, jak współcześnie. Kobiety, mężczyźni, królowe i bogowie w Egipcie używają na co dzień wielu kosmetyków. Starożytny Egipt fascynuje od wielu lat. Nie tylko za sprawą monumentalnych piramid, a...
Przemilczana historia chłopskiej walki Walczyli o kraj, którego chcieli być pełnoprawnymi obywatelami. Walczyli o swoje, pragnąc dzięki służbie wojskowej zrzucić jarzmo pańszczyzny. Towarzysze broni nazywali ich samotnymi wilkami i odszczepieńcami. W czasach pokoju widziano w nich darmową siłę roboczą. W czasach wojen widziano w nich mięso armatnie. Polscy panowie wyzyskiwali ich niemiłosiernie. Zaborcy siłą wcielali do swoich armii. Z ich pracy korzystali wszyscy. O ic...
W XI wieku wielka chrześcijańska armia zebrała się na wezwanie papieża i wyruszywszy na świętą wojnę, przetoczyła się przez muzułmańskie kraje wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego. Swój marsz zakończyła zdobyciem Jerozolimy – miasta otoczonego czcią przez wyznawców obu religii. W ciągu kolejnych dwustu lat islam i Zachód walczyły o władzę nad Ziemią Świętą, ścierając się w szeregu wyjątkowo brutalnych wojen. Obie strony były przekonane, że wypełniają wolę Boga. Niniejsza k...
Prace nad szkicem poświęconym działalności Konsula RP na Śląsku Opolskim rozpoczął Wojciech Poliwoda jeszcze w latach 60. Maszynopis datowany jest na luty 1972 r., a jego oryginalny tytuł brzmiał: Orzeł Biały na opolskiej Pasiece. Praca poświęcona Leonowi Malhomme, byłemu Polskiemu Konsulowi Generalnemu w Bytomiu-Opolu. Depozytariuszem tego maszynopisu jest jego najmłodszy syn Jerzy Poliwoda, który przyszedł na świat wiosną 1938 roku w budynku opolskiego konsulatu. Wojciech ...
W 1420 roku Anglia była najpotężniejszym państwem w zachodniej Europie, jej król uchodził za ozdobę świata, a jej przyszłość rysowała się w świetlanych barwach. W tych czasach za niedorzeczność uznano by stwierdzenie, że w ciągu jednego pokolenia kraj ten pogrąży się w chaosie nieporównywalnym z żadnym innym na kontynencie. Jak wiele tragedii, także ta rozpoczyna się w momencie triumfu… Współcześni historycy uznają, że wojna Dwóch Róż w rzeczywistości była czymś znacznie ba...
Książka jest dokumentem piśmienniczym, obszernym zazwyczaj zapisem wszelkiej ludzkiej myśli. Występuje w postaci wielostronicowej publikacji o określonej liczbie stron i trwałym charakterze.
Postać dzisiejszej książki drukowanej ma formę kodeksu będącego zbiorem kartek połączonych grzbietem. Taki sposób utrwalania zapisu w momencie upowszechnienia pergaminu zastąpił wcześniejszą formę dokumentu piśmienniczego, jakim był zwój.
Według definicji Słownika języka polskiego PWN książka jest złożonym oraz oprawionym arkuszem papieru zadrukowanym tekstem o charakterze literackim, użytkowym bądź naukowym. Jednak współcześnie definicja ta powinna zostać poszerzona o książki elektroniczne będące cyfrowym odpowiednikiem tych drukowanych. Do książek elektronicznych zaliczane są zarówno ebooki, jak i audiobooki. Treść utrwaloną w formie elektronicznej można odczytać za pomocą odpowiedniego oprogramowania na laptopach, tabletach, smartfonach, a przede wszystkim na przeznaczonych do tego celu czytnikach.
E-książki odgrywają bardzo dużą rolę. Podjęty jakiś czas temu proces digitalizacji książek umożliwia dostęp do światowych zasobów wiedzy znacznie większej liczbie osób. Zbiory ksiąg to niepodważalne światowe dziedzictwo kultury, jednak ze względu na ograniczoną możliwość szybkiego dostępu do przechowywanych w księgozbiorach publikacji, a także brak możliwości jakiegokolwiek dostępu do dzieł o znacznej wartości historycznej proces digitalizacji daje szansę na udostępnianie światowych dzieł szerokiej masie odbiorców.
Okładka to wszystko, co zostało od zewnątrz trwale złączone ze znajdującym się w środku wkładem. Składa się z przedniej i tylnej okładziny (potocznie zwanej okładką), a także z grzbietu okładki. To właśnie okładka definiuje i określa ostateczny wygląd książki, gdyż determinuje między innymi sposób, w jaki łączą się ze sobą wszystkie kartki i jaka jest wewnętrzna budowa książki. Oprawy mogą być miękkie, twarde czy też zintegrowane – różnią się przede wszystkim wielkością, wagą, wytrzymałością oraz ceną. Przykładowo książki w twardej oprawie są większe, cięższe, bardziej wytrzymałe i droższe od tych w miękkiej.
Każdy z nas miał w swoim życiu styczność z nauką historii i świetnie zdaje sobie sprawę, że najlepiej zapamiętuje się te opowieści o przeszłości, które są ciekawie opowiedziane i wciągają od pierwszych stron. Współczesnej literaturze historycznej daleko bowiem do nudnych podręczników, a sama historia jest przecież pełna fascynujących wydarzeń i osób! W wielu wypadkach głos zabierają świadkowie tych ważnych chwil, dzięki czemu możemy poznać ich relacje i przeżycia “z pierwszej ręki”. Stąd wśród tytułów dotyczących historii znajdziecie sporo biografii, pamiętników czy wspomnień, takich jak dwutomowy “Gombrowicz. Ja, geniusz” Klementyny Suchanow, “Lachert i Szanajca” Beaty Chomątowskiej czy “Nieopowiedziane biografie. Polskie dzieci urodzone z powodu wojny” Jakuba Gałęziowskiego. Znaleźć można tu także wiele błyskotliwych podsumowań - jak “Krótka historia prawie wszystkiego” Billa Brysona lub “Zaginione królestwa” Normana Daviesa. Niektóre ebooki historyczne łączą się z reportażami i literaturą podróżniczą - jak chociażby “Cień jedwabnego szlaku” Colina Thurbona bądź “W oblężeniu. Życie pod ostrzałem na sarajewskiej ulicy” Barbary Demick. Wszystkie dostępne są na Woblink w różnych formatach, w tym epub, mobi lub pdf. Znajdziecie tutaj liczne przykłady historiografii - działu piśmiennictwa obejmującego na przykład kroniki. Dobrym przykładem jest tutaj “Historiografia XX wieku” Georga G. Iggersa. Interesują Was militaria i historia wojskowości? “50 idei, które powinieneś znać. Historia wojskowości” to świetne wprowadzenie do tego tematu.
Przeszłość zawiera w sobie niezliczoną ilość ciekawych historii, niewyjaśnionych zagadek i nieznanych wcześniej tajemnic, które odkrywają przed nami kolejni autorzy i autorki. Jak wybrać najlepsze dla siebie książki? Podpowiadamy! Jeśli ciekawi Was, jak wyglądało codzienne funkcjonowanie ludzi w dawnych wiekach, polecamy sięgnąć po serię “ Życie w średniowieczu” Frances Gies i Josepha Gies. Składają się nań: “Życie w średniowiecznym zamku”, “Życie w średniowiecznej wsi”, “Życie w średniowiecznym mieście”, “Życie średniowiecznej kobiety”, “Życie średniowiecznej rodziny” oraz “Życie średniowiecznego rycerza”. Znajdziecie je wszystkie na Woblink jako ebooki (epub, mobi, pdf). A może lubicie rozwiązywać zagadki kryminalne? Świetnie! Sięgnijcie po “Wszystkie trupy prowadzą do Rzymu. Kryminalne zagadki starożytnych” Emmy Soulthon. Całościową historię człowieka na Ziemi zawarł w swojej bardzo znanej książce “Sapiens. Od zwierząt do bogów” Yuval Noah Harari. Z kolei analizę dotyczącą przede wszystkim współczesnej sytuacji politycznej zawarł w swojej “Drodze do niewolności” Timothy Snyder. Interesują Was losy kobiet w różnych, kluczowych momentach historii Polski? Właśnie dla Was są ebooki autorstwa Anny Herbich, takie jak “Dziewczyny z Wołynia”, “Dziewczyny z Powstania”, “Dziewczyny z Solidarności” czy “Dziewczyny ocalałe”. Szukajcie ich na Woblink jako książek papierowych, audiobooków bądź ebooków (epub, mobi, pdf)!
Wiele popularnych ebooków historycznych opowiada o przeszłości naszego kraju. Jednym z najbardziej znanych światowych historyków zajmujących się tym tematem jest Norman Davies. Jego “Boże igrzysko. Historia Polski” stanowi obecnie w zasadzie już klasyczne opracowanie tego zagadnienia. Podobnie jest w wypadku jego “Powstania 44”, które zostało opublikowane w 60. rocznicę Powstania Warszawskiego. Wydarzenie to zostało umieszczone w szerokim kontekście okresu 1939-1956 i stanowi cenny wkład w debatę toczoną wokół tego zrywu. Z tym trudnym temat mierzy się także Magda Łucyan w swojej książce “Powstańcy. Ostatni świadkowie walczącej Warszawy”. O innych momentach z historii Polski opowiadają także między innymi Iwona Kienzler i jej “W oparach absyntu. Skandale Młodej Polski”, “Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie” Cezarego Chlebowskiego, “Zawodowe dziewczyny. Prostytucja i praca seksualna w PRL” Anny Dobrowolskiej, “Kroków siedem do końca. Ubecka operacja, która zniszczyła podziemie” Piotra Lipińskiego czy “Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej” Tomasza Grzywaczewskiego. Klasyczną już pozycją dotyczącą różnych epok w historii naszego kraju są książki Pawła Jasienicy. Jego “Polska Jagiellonów”, “Polska Piastów” czy “Myśli o dawnej Polsce”, a także wiele innych tytułów zajmujących się historią Polski znajdziecie na Woblink między innymi jako ebooki (epub, mobi, pdf)!
Wiele ważnych tytułów z gatunku literatury historycznej skupia się na innej lub szerszej perspektywie niż dzieje Polski, na przykład na historii Europy. Jednym z najbardziej monumentalnych dzieł wspomnianego już Normana Daviesa jest jego trzytomowa “Europa. Rozprawa historyka z historią”, która od momentu publikacji pierwszego tomu w 1996 roku wywołuje liczne debaty. Niektóre książki łączą w sobie cechy literatury historycznej i reportażu - tak dzieje się na przykład w wypadku wydanego nakładem Wydawnictwa Czarne tytułu “Gorsze dzieci Republiki. O Algierczykach we Francji” Ludwiki Włodek. O historii Stanów Zjednoczonych opowiada między innymi “Droga do wyzwolenia. Scjentologia, Hollywood i pułapki wiary” Lawrence’a Wrighta czy “Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od 1492 roku do dziś” Howarda Zinna. Szeroką perspektywę proponuje także znany brytyjski historyk Eric Hobsbawm w książce “Wiek skrajności. Spojrzenie na krótkie XX stulecie”. Wiele dzieł literatury historycznej skupia się historii nowożytnej, zwłaszcza na okresie II wojny światowej, opowiadając o obozach zagłady - są to na chociażby “Płakaliśmy bez łez. Relacje byłych więźniów z żydowskiego Sonderkommando w Auschwitz” Gideona Griefa, “Noc” Eliego Wiesela czy “Leningrad. Tragedia oblężonego miasta 1941-1944” Anny Reid. Niejedno wydarzenie, osoba lub perspektywa do dziś pozostawałyby w ukryciu gdyby nie dociekliwość licznych autorów i autorek pozycji historycznych - zapoznajcie się z ich dziełami z pomocą Woblinka!
Literatura historyczna pełna jest pozycji, które zajmują się różnymi epokami - od starożytności po współczesność. Jeśli interesują Was najdawniejsze czasy, a przy tym chcecie dowiadywać się o nich jak najwięcej w lekkiej formie, sięgnijcie po “Jak przeżyć w starożytnym Rzymie” L. J. Trafford, “Jak przeżyć w starożytnej Grecji” Roberta Garlanda czy “Jak zmieścić całą starożytność w jednej windzie” Theodore’a Papakostasa. A może wolicie nieco bardziej naukowe opracowania? “Mity, rytuały i polityka Inków” Jana Szemińskiego i Mariusza Ziółkowskiego lub “Historia Korei” Joanny Rurarz są właśnie dla Was! Wiele z tych pozycji opiera się na wiedzy zdobytej dzięki archeologii i jej odkryciom. Taka sytuacja ma miejsce na przykład w książce “Pierwsze słowo. Narodziny mowy i pisma” Martina Kuckenburga z serii “ Rodowody cywilizacji”. Bardziej interesuje Was średniowiecze? “Przeżyj rok w średniowieczu” Tillmanna Bendikowskiego, “Długie średniowiecze” Jacquesa Le Goffa, “Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420” George’a Duby bądź “Jesień średniowiecza” Johana Huizingi czekają na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki i ebooki (epub, mobi, pdf)!
Najsłynniejsi i zupełnie nieznani bohaterowie, największe i nigdy dotąd nie opowiedziane bitwy, szalone rewolucje i ciche, codzienne życie - to wszystko znajdziecie na kartach książek historycznych. Starożytność, średniowiecze, nowożytność - bez względu na to, która epoka interesuje Was bardziej, czeka na Was mnóstwo tytułów! Dzięki nim nie tylko lepiej poznacie przeszłość, ale także łatwiej będzie Wam zrozumieć teraźniejszość. Zarówno naukowe opracowania, jak i reportaże, biografie czy powieści historyczne - to wszystko czeka na Was na Woblink w postaci książek papierowych, audiobooków oraz ebooków (epub, mobi, pdf).
