We Wrocławiu mogłem mieć willę, bo tam stały puste. Przyjechałem tutaj: gruzy, światła nie ma. Ale to Warszawa. Przeżyło się w Warszawie tyle lat… (Marian Traczyk, Powroty. Warszawa 1945–46). W styczniu 1945 roku zakończyła się wojna dla Warszawy. Do lewobrzeżnej części miasta wkroczyły jednostki Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego, wojska niemieckie wycofały się. W 70. rocznicę tych wydarzeń prezentujemy wybór relacji z Archiwum Historii Mówionej o powrotach do zrujn...
To pierwsza książka z serii Historia Mówiona jest wielogłosem o tak skrajnym doświadczeniu, jak przejście przez nazistowski obóz koncentracyjny. Opowiada o tym ponad stu byłych więźniów Mauthausen-Gusen. Nagrano 164 świadectwa byłych więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego Mauthausen. Ich opowieści (świadectwa, zeznania, wyznania) pogrupowano częściowo chronologicznie, częściowo tematycznie. Chronologiczne rozdziały przedstawiają nam przedwojenne życiorysy rozmówców, dr...
Wśród nieprzeliczonej rzeszy świętych, żaden nie posiadł tak wielkiej w dzisiejszych czasach sławy jak św. Franciszek. U niego to miłość Boża uwydatniła się w cnotach, najbardziej wzruszających serce teraźniejszego człowieka; tym bardziej mu imponują, im mniej sam jest skłonny je pełnić: w miłości bliźniego i ubóstwie. Chwała św. Franciszka trwała przez całe średniowiecze, podczas nowowierstwa w. XVI i oświecenia wolteriańskiego doznała zaciemnienia; dzisiejsze czasy dopiero...
Wraz z rozwojem XIII-wiecznej taktyki zakładającej współpracę kuszników z ciężkozbrojnymi włócznikami, zaczęły pojawiać się warunki umożliwiające odparcie ataku muzułmańskich konnych łuczników, a następnie ciężkozbrojnych kopijników. Piechota była o wiele tańsza w utrzymaniu i prostsza w wyszkoleniu niż rycerstwo, oraz co najważniejsze, liczniejsza. W związku z tym wypracowano rozwiązania taktyczne, przy pomocy których liczniejsze i bardziej zróżnicowane oddziały piechoty, od...
Bazując na wieloletnich badaniach nad dokumentami z epoki, niniejsza książka obrazuje jeden z najbardziej kluczowych zwrotów w historii wojskowości, kiedy to po raz pierwszy w pełni wykorzystano potencjał tkwiący w piechocie wyposażonej w ręczną broń palną. U schyłku XVII stulecia oddziały niderlandzkie walczące z Hiszpanami o niepodległość dokonały wielkiego kroku naprzód na polu sztuki wojennej, łącząc zdyscyplinowane oddziały muszkieterów i pikinierów z odczytanymi na nowo...
Wśród nieprzeliczonej rzeszy świętych, żaden nie posiadł tak wielkiej w dzisiejszych czasach sławy jak św. Franciszek. U niego to miłość Boża uwydatniła się w cnotach, najbardziej wzruszających serce teraźniejszego człowieka; tym bardziej mu imponują, im mniej sam jest skłonny je pełnić: w miłości bliźniego i ubóstwie. Chwała św. Franciszka trwała przez całe średniowiecze, podczas nowowierstwa w. XVI i oświecenia wolteriańskiego doznała zaciemnienia; dzisiejsze czasy dopiero ...
Trzeci, ostatni już tom „Ostańców”, skłania do podsumowań. Pierwszy tom ukazał się w 2010 roku, drugi w 2011. W ciągu blisko czterech lat spisałam opowieści 75 mieszkańców 59 warszawskich kamienic. […] Odszukanie rozmówców nie było proste, mało kto mieszka w tym mieście pod przedwojennym adresem, prawie wszelka ciągłość została tu zerwana. Trud jednak nie poszedł na marne. Nagrodą były dziesiątki niezwykłych opowieści. […] Uświadomienie sobie ceny, jaką ludzie zapłacili za to...
Odbudowa Warszawy po zniszczeniach wojennych, bez względu na kontekst polityczny, w jakim się odbywała, stanowi niezaprzeczalne osiągnięcie polskiego społeczeństwa w XX wieku i stanowi fenomen na tle całej Europy. Po propagandowej wrzawie wokół odbudowy w okresie PRL-u nadszedł czas na spokojną analizę tego trudnego dla społeczeństwa procesu, który wywołał wieloletnią dyskusję i polemikę z mitami. Tym bardziej, że świadomość ogromu zniszczenia Warszawy, a także licznych kontr...
„ORP Krakowiak, ORP Kujawiak i ORP Ślązak…” to publikacja mająca za zadanie przedstawić służbę ORP Krakowiak, ORP Kujawiak i ORP Ślązak w II wojnie światowej, równocześnie opisując ich załogę i jej koleje życiowe oraz krótko scharakteryzować ten typ okrętów. Dla Polskiej Marynarki Wojennej były to jednostki nietypowe, gdyż jako jedyne należały do tzw. „niszczycieli eskortowych” (a dokładniej do typu „Hunt II”), których konstrukcja odbiegała od większych niszczycieli zarówno w...
Bogato ilustrowany album poświęcony dziejom społeczności pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku powstał na podstawie materiałów użyczonych z prywatnych archiwów oraz wyszukanych w stołecznych bibliotekach i muzeach podczas przygotowań do wystawy pod tym samym tytułem, zorganizowanej w Warszawie w 2010 r. Autorzy opowiadają o losach 26 rodów (m.in.: Libeltów, Palów, Schielów, Chuchów, Strausów, Wedlów, Werników, Wernerów i Weiglów) których przodkowie przybyli ni...
Istnieje bardzo wiele książek o Gdańsku, w tym także o „starym Gdańsku”, mieście, które podczas II wojny światowej zostało niemal całkowicie zniszczone. Napisano je z historycznego, urbanistycznego i turystycznego punktu wiedzenia. I tak Peter Oliver Loew, być może najlepszy niemiecki znawca Gdańska, opublikował szereg mądrych książek, a wśród nich obszerną historię miasta nad Motławą od czasów jego założenia w roku 977. Inni autorzy w swych publikacjach przedstawiali los gda...
Trzy lata temu ukazał się inauguracyjny tom Studiów nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku – pierwszej i dotychczas jedynej pracy zbiorowej, mającej ukazywać te służby, działające w naszym kraju od odzyskania niepodległości do końca stulecia. Ryzykowna, ale i kusząca formuła, sprawdziła się. Książka spotkała się z dobrym przyjęciem, czego potwierdzeniem była – poza szybkim rozejściem się nakładu i kolejnymi omówieniami – bardzo duża liczba zgłoszeń do następnej publi...
Tom 33 obejmuje dokumenty o różnym charakterze dotyczące wielu aspektów życia społecznego w getcie warszawskim: akta urzędowe, zarówno wytworzone przez oficjalne struktury administracyjne (niemieckie i żydowskie), jak i przez organizacje konspiracyjne, opracowania sporządzone przez współpracowników „Oneg Szabat”, a także materiały pochodzenia prywatnego. Znalazły się wśród nich: impresje z życia codziennego, dokumenty dotyczące dzieci i młodzieży żydowskiej oraz organizacji e...
Autor omawia rosyjskie rządy w Królestwie Polskim od upadku powstania styczniowego do momentu wycofania się Rosjan z ziem polskich podczas I wojny światowej. „Kraj Nadwiślański” odgrywał kluczową rolę w strukturze imperium carów jako jedna z jego najludniejszych oraz militarnie i gospodarczo najważniejszych części peryferyjnych. Rolf stawia tezę, że Rosjanie traktowali ten obszar jako swoiste laboratorium, miejsce eksperymentów, zbierania doświadczeń i testowania różnych konc...
Pod koniec ubiegłego stulecia w Wielkiej Brytanii została zapoczątkowana reforma dewolucyjna, polegająca na gruntownej reorganizacji systemu zarządzania Szkocją, Walią i Irlandią Północną oraz zdynamizowaniu rozwoju politycznego tych obszarów. Utworzenie regionalnych zgromadzeń parlamentarnych stanowiło instytucjonalizację, a tym samym poddanie kontroli władz krajowych, mniej lub bardziej rozwiniętych tendencji ośrodkowych, będąc równocześnie czynnikiem stymulującym powstani...
Dzieło niniejsze jest niejako uzupełnieniem niedawno wydanego „Albumu wojska polskiego z 1831 r.”, który doznał tak sympatycznego przyjęcia ze strony naszej publiczności. Tam przedstawiony dawny żołnierz polski w barwnym stroju według różnych pułków, oddziałów, i różnej broni – tu skreślony jego udział w tym krwawym dramacie, jaki rozgrywał się nad Wisłą, między dwoma pokrewnymi narodami. Podczas gdy tam chodziło nam o zebranie w jedną całość mundurów pięknych, które były roz...
Wielka Księga Piechoty Polskiej to wyjątkowa seria dla każdego pasjonata historii! Po raz pierwszy w jednej serii dzieje przedwojennych pułków piechoty. W każdym z 30 tomów przedstawiamy: - historie poszczególnych pułków - opisy ich największych bitew - barwne tablice z uzbrojeniem , sztandarami i odznakami a także niepublikowane zdjęcia i materiały archiwalne Kolekcja powstała przy współpracy z Muzeum Wojska Polskiego, Wojskowym Biurem Historycznym oraz Centralną Bibl...
Mroczna strona dwudziestolecia Gdy w 1918 roku Polska odzyskała niepodległość, cały naród ogarnął nieopanowany entuzjazm. Te dwadzieścia lat do dzisiaj zachwyca rozmachem, przyciąga naszą uwagę, intryguje... Błyskawiczny rozwój kraju sprawił jednak, że nie wszyscy dostrzegali niedostatki rzeczywistości, a przecież życie przestępcze to druga strona codzienności dwudziestolecia międzywojennego. Jej królami byli kasiarze, złodzieje, mordercy, oszuści, prostytutki i włamywacze...
Wyznawcy prawosławia stanowili do końca XVI wieku istotną grupę mieszkańców Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dlatego podjęcie badań nad stanem prawosławnego monastycyzmu na tym obszarze do końca XVI wieku związane jest nie tylko z ustaleniem liczby i rozmieszenia monasterów, ale też z ich rolą i sytuacją ekonomiczną oraz stanem kultury i oświaty środowisk monastycznych. Niebagatelne znaczenie ma ocena skutków rozwoju życia monastycznego dla życia Kościoła prawosławnego jako ca...
Pod redakcją profesora warszawskiego UKSW ukazał się tomik poświęcony postaci nietuzinkowej, choć znanej dotąd raczej specjalistom Chodzi o Gertrudę Mieszkównę, Córkę Mieszka II, a wnuczkę Bolesława Chrobrego, przez matkę, żonę Mieszka, spokrewnioną z niemieckim rodem cesarskim Ottonów, a - z kolei - poślubioną przez syna Jarosława Mądrego, księcia kijowskiego Izjasława. Gertruda jest więc postacią uosabiającą jedność ówczesnej Europy. Jakkolwiek by to nie zabrzmiało - córa P...
Największa akcja humanitarna przeprowadzona na terytorium Trzeciej Rzeszy Na początku 1945 roku było już jasne, że upadek hitlerowskich Niemiec to kwestia kilku miesięcy. Rząd neutralnej Szwecji zorganizował niezwykłą akcję humanitarną ratowania więźniów obozów koncentracyjnych. Szwedzki Czerwony Krzyż i rząd Danii podjęły rozmowy z Himmlerem, w których głównym negocjatorem był hrabia Folke Bernadotte. Misja trwała dwa miesiące, ocalono życie 17 tysięcy ludzi, którzy konwoja...
Relacje między zachodnią a islamską cywilizacją budzą obecnie zrozumiałe zainteresowanie. Dotyczy to również przeszłości, szczególnie okresu średniowiecza, kiedy dochodziło do pier- wszych spotkań, gdy kształtowały się schematy zachowań i przesądy istniejące do dziś. Literatura przedmiotu jest niezwykle bogata. Wydaje się jednak, że większość prac ujmuje ten temat nieco jednostronnie. Przeważają zdecydowanie opracowania, które ukazują polityczną historię chrześcijańsko-islams...
W literaturze naszej mało jest pisarzy, wnikających głębiej w życie Przyrody, tej wielkiej Królowej-Matki świata, rysujących życie jej dzieci - zwierząt, hen w głębiach i ostepach leśnych, na bezmiernych stepach i pustyniach, lub głębokich wodach, przedstawiających nam obrazy dotąd przed okiem naszym zasłonięte i nieznane. A jakaż tam pełnia życia tętni nieprzerwanie, i jakież inne, swobodne, wolne to życie... Poznać i pokochać je, uwierzyć, że zwierzęta też mają możność odc...
To nie jest książka historyczna, mimo że traktuje o historii, podaje daty i fakty. Jest to raczej powieść – dziwna i niezwykła. Jej głównym bohaterem nie jest wbrew pozorom Polska, choć to jej dwudziestowieczne losy, dumne i tragiczne zarazem. (…) Bohaterem tej książki jest Honor – poczucie własnej wartości i wiara w wyznawane zasady moralne i religijne. To brak zgody na kompromis ze zdradą, fałszem i obłudą, które zalewały i zalewają nas jak biblijny potop. Dziś wyśmiewany i...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.