Noworoczne

Książki o historii najnowszej

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność
    Promocja
    okładka Śmierć bale i skandale Część 3 i 4 Śladami śląskiej arystokracji. Arystokracja od Śląska po Wołyń, Książka | Marek Gaworski

    "Pikantne" szczegóły z życia dawnej arystokracji od lat cieszą się wielkim zainteresowaniem Czytelników, a tym bardziej, jeśli są to fakty dotyczące znanych nam rodzin żyjących niegdyś na terenach leżących w granicach dawnej i obecnej Polski. I w tym właśnie kierunku poszedł autor, gdyż losy arystokratów, którzy dawniej byli naszymi "sąsiadami" są nam szczególnie bliskie i budzą duże zainteresowanie. Dużym sentymentem darzymy również losy szlachty żyjącej na dawnych Kresach, ...

    Promocja
    okładka Starożytny Rzym Infografiki, Książka | Scheid John, Guillerat Nicolas, Melocco Milan

    Historii starożytnego Rzymu nigdy wcześniej nie opowiedziano w tak niezwykły sposób, opierając się na wizualizacji danych – infografikach. Wiedza i erudycja Johna Scheida wraz ze wspaniałymi ilustracjami Nicolasa Guillerata pozwalają nam się zanurzyć w dziejach antycznego Rzymu, poznać jego system polityczny i gospodarczy oraz życie mieszkańców od republiki po upadek cesarstwa zachodniego. Autorzy dzięki drobiazgowym badaniom historycznym i wykorzystaniu źródeł z archiwów n...

    Promocja
    okładka Karol Potkański w życiu i nauce (1861-1907) Między tradycją a modernizacją, Książka | Andrzej Kobak

    Prezentowana publikacja jest rozprawą naukową. Dotyczy postaci ważnej dla rozwoju polskiej historiografii, jaką był Karol Potkański, a zapomnianej jakby nieco we współczesnych studiach nad narodzinami i rozwojem nowych prądów w obrębie polskiego historyzmu końca XIX i początków XX wieku. Ogromną zaletą pracy jest przypomnienie i dowartościowanie zapoczątkowanych przez niego studiów nad historią osadnictwa. W sensie metodologicznym książka rozwija interesujące i ważne rozważan...

    Promocja
    okładka Sobowtóry, Książka | Przemysław Słowiński, Teresa Kowalik

    Sobowtóry, czyli osoby fizycznie identyczne, chociaż w żaden sposób niespokrewnione, od zawsze budziły grozę. We wszystkich podaniach ludowych obcy „brat bliźniak” zwiastował zawsze tragedię lub czyjąś rychłą śmierć. Nieomal każdy wielki władca w historii miał swoich sobowtórów, którzy go zastępowali, myląc w ten sposób spiskowców czyhających na życie monarchy. Przez całe wieki szefowie policji, kontrwywiadu i ochrony osobistej głów koronowanych używali sobowtórów dla przech...

    Promocja
    okładka PPN język niepodległości 1976-1981, Książka | Łukasz Bertram

    Książka stanowi pierwszy całościowy zapis historii Polskiego Porozumienia Niepodległościowego (1976-81) - wybitnego przedsięwzięcia antysystemowej opozycji w Peerelu, zapoczątkowanego przez historyka literatury, Zdzisława Najdera. Ogłoszony 15 maja 1976 na łamach emigracyjnego, londyńskiego "Tygodnika Polskiego" Program PPN wzbudził powszechne poruszenie, po raz pierwszy tak bezkompromisowo definiując PRL jako państwo pozbawione niepodległości oraz ujmując kondycję Polski i P...

    Promocja
    okładka Boski wiatr Japońskie formacje kamikaze w II wojnie światowej, Książka | Rikihei Inoguchi, Tadashi Nakajima, Roger Pineau

    Fenomen kamikaze fascynuje od lat, stanowiąc przedmiot sporów nie tylko wśród Japończyków. Dzisiaj trudno jest nam zrozumieć to jedyne w swoim rodzaju zjawisko masowego samobójstwa
    w drugiej wojnie światowej. Mam nadzieję, że ta niezwykła książka napisana przez twórców, a jednocześnie dowódców jednostek kamikaze będzie dla Państwa pasjonującą lekturą. Ale czy odpowie ona na wszystkie Państwa pytania i wątpliwości?... (ze wstępu)

    Promocja
    okładka Księża i dyplomaci Spotkania pracowników amerykańskich placówek dyplomatycznych w PRL z przedstawicielami Kościoła w św, Książka |

    Książka zawiera wybór źródeł: polskich tłumaczeń dokumentów sporządzonych przez amerykańskich dyplomatów pracujących w PRL w ostatnim piętnastoleciu jej istnienia. Źródła te dotyczą spotkań przedstawicieli USA z duchownymi Kościoła katolickiego w Polsce – od najważniejszych hierarchów po zwykłych księży.

    Promocja
    okładka Kolaboracja z Sowietami na terenie województwa lubelskiego we wrześniu i w październiku 1939 r., Książka | Romanek Jacek

    Kolaboracja z Armią Czerwoną na terenach woj. lubelskiego jest jednym z istotnych zagadnień związanych ze stosunkiem mniejszości narodowych do państwa polskiego w okresie II wojny światowej. Jej skala ale przede wszystkim skutki, stanowią bez wątpienia jeden z elementów wpływających na wzajemne relacje w całym okresie okupacji. W prosowieckie działania włączyli się również polscy komuniści, dla których przynależność do powstających komitetów rewolucyjnych czy też czerwonej mi...

    Promocja
    okładka Symon Petlura Przywódca niepodległej Ukrainy, Książka |

    Symon Petlura odegrał czołową rolę w ukraińskiej rewolucji narodowej w latach 1917–1921, a następnie był przywódcą ukraińskiej emigracji politycznej. Jest z pewnością symbolem walk o niepodległość. Jednakże wokół jego postaci narosło wiele mitów i stereotypów. Ich źródłem była przede wszystkim sowiecka propaganda, która przez ponad 70 lat zwalczała zaciekle Petlurę i „petlurowców” jako synonim kontrrewolucji i zaprzedania się „polskim interwentom”. Stąd też po odzyskaniu niep...

    Promocja
    okładka Pakiet Czy prehistoryczne zwierzęta przetrwały? Tom 1-2, Książka | dr Karl Shuker

    Kultowy bestseller światowego autorytetu kryptozoologii Czy pradawne zwierzęta uważane za wymarłe w czasach prehistorycznych nadal żyją? „Czy prehistoryczne zwierzęta przetrwały?” to apogeum osiągnięć doktora Shukera. Kilkaset bogato ilustrowanych stron – w znakomitej części wypełnionych rysunkami specjalizującego się w ilustracji kryptozoologicznej Williama M. Rebsamena – składa się na najobszerniejsze kompendium wiedzy o tajemniczych zwierzętach, którym kiedykolwiek przyp...

    Promocja
    okładka Husaria Skrzydlaci wojownicy, Książka | Marek Groszkowski

    Książka opowiada o fenomenie najsłynniejszej polskiej formacji ciężkiej jazdy, jej wyjątkowej taktyce walki oraz ponadprzeciętnych dowódcach. Omawia najciekawsze starcia, w których wygrywała i ponosiła porażki. To opowieść o wojownikach, których nawet niewielka grupa potrafiła zmienić losy niejednej bitwy

    Promocja
    okładka 9 Dywizja Piechoty i Południowe Podlasie w wojnie polsko-sowieckiej (1919-1920), Książka | Paweł Borek

    Publikacja powstała z okazji setnej rocznicy zakończenia wojny polsko-sowieckiej 1919-1920 r., największego w historii odrodzonej II Rzeczypospolitej konfliktu zbrojnego prowadzonego w obronie wolności i niepodległości Ojczyzny. Jest ona pierwszą całościową próbą jednoczesnego zaprezentowania aktualnego stanu wiedzy historycznej na temat działań wojennych 9 Dywizji Piechoty w latach 1919-1920 oraz istotnej roli Południowego Podlasia w konflikcie z Sowiecką Rosją....

    Promocja
    okładka Z księgą w herbie Słownik biograficzny introligatorów warszawskich okresu zaborów, Książka | Elżbieta Pokorzyńska

    Książka zdobyła Wyróżnienie w konkursie „GAUDEAMUS – Nagroda SWSW Kraków 2021” za walory edytorskie publikacji. Wyniki konkursu Stowarzyszenie Wydawców Szkół Wyższych ogłosiło 15 października br., drugiego dnia 24. Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie, podczas których odbyło się również wręczenie nagród. Praca poświęcona jest warszawskim introligatorom okresu zaborów (lata 1795-1918). Składa się z dwóch części. Pierwszą stanowi wstęp, w którym przedstawiono kluczowe za...

    Promocja
    okładka Opakowania czyli perfumowanie śledzia O grafice, reklamie i handlu w PRL-u, Książka | Jasiołek Katarzyna

    Co oznaczała tajemnicza „jedynka” na pudełkach? Kto wymyślił sklep samoobsługowy i jak pojawienie się supersamów w Polsce wpłynęło na wygląd opakowań? Kto zbierał papierki po cukierkach, opakowania po czekoladach albo ustawiał na meblościance piramidy z puszek po napojach? Któż z nas nigdy nie kupił kawy czy landrynek ze względu na puszkę, która będzie miłą dekoracją? Albo kto podczas zjadania czekoladek nie rozważał, czy w pudełku po bombonierce schowa listy czy wstążeczki?...

    Promocja
    okładka Wstecz Historia Warszawy do początku, Książka | Brzostek Błażej

    Prof. Błażej Brzostek podważa niejeden ugruntowany obraz miasta, eksperymentuje z formą, proponując tytułowe spojrzenie Wstecz – od roku 2021 do średniowiecznych początków miasta.Dotychczasowe syntezy i prace naukowe na temat dziejów Warszawy są obecne w tle książki – autor sięga do nich jednak najczęściej po to, aby uzmysłowić, że są tylko interpretacjami, a każda z nich powstała pod wpływem danej sytuacji i potrzeby czasu. Brzostek proponuje wielowątkową i pełną dygresji op...

    Promocja
    okładka Dogonowie z bliska Tom 2, Książka | Łapott Jacek

    Książka ta to interdyscyplinarna antologia prezentująca wyniki badań prawie wszystkich polskich badaczy zajmujących się kulturą Dogonów. Jest studium odsłaniającym różne aspekty tej kultury w szerszym tematycznie i metodologicznie ujęciu. Są to bowiem prace etnologów, antropologów kultury, archeologów i muzealników, a więc każdorazowo odsłaniają różne jej aspekty – zarówno materialne, jak i niematerialne: nie tylko artefakty, lecz ich głębokie zakotwiczenie w systemie filozof...

    Promocja
    okładka Niszczyciele Japońskiej Marynarki Wojennej, Książka | Jastrzębski Jarosław

    Celem niniejszej monografii jest całościowe przedstawienie organizacji floty niszczycieli Japońskiej Marynarki Wojennej (jap. Dai Nippon Teikoku Kaigun) oraz jej możliwości bojowych. W opracowaniu dane zostały ukazane w różnych przekrojach, z szerokim wykorzystaniem tabel, które jak sądzę pozwalają niejednokrotnie przystępniej zobrazować fakty, ułatwiając też ich porównywanie i przede wszystkim odnajdywanie potrzebnych danych. O ile zatem opierałem się na materiale źródłowym ...

    Promocja
    okładka Oskar Dirlewanger. SS-Sonderkommando „Dirlewanger”, Książka | Soraya Kuklińska

    Na czym polegał fenomen Oskara Dirlewangera, że do dzisiaj opowieści o nim i jego jednostce „rozpalają wyobraźnię” tak wielu ludzi? Czy faktycznie był tylko zapijaczonym bandytą i rzezimieszkiem, którego nienawidzili nawet jego podwładni? Czy był „mentalnie niestabilnym, gwałtownie fanatycznym alkoholikiem, mającym skłonność do wybuchów przemocy pod wpływem narkotyków”, a jego Sonderkommando wsławiło się jedynie „nieustannym nadużywaniem alkoholu, grabieżami, sadystycznym okr...

    Promocja
    okładka Archeologia o kulturze i mentalności społeczeństw wczesnośredniowiecznych tzw. barbarzyńskiej Europy Studium przypadku: grzebień ze Stroszek koło Giecza, Książka | Michał Kara

    Spis treści Zagadnienia wstępne / 9 I. Kontekst archeologiczny, dane techno-stylistyczne, chronologia i proweniencja grzebienia ze Stroszek / 23 II. Grzebień ze Stroszek w kontekście analogii przedmiotowo-ikonograficznych / 45 III. Ornamentyka grzebienia ze Stroszek ze szczególnym uwzględnieniem motywu ryby: sens kulturowo-funkcjonalny przedmiotu w kontekście semantyczno-porównawczej analizy ikonografii / 63 IV. Grzebień w wybranych kontekstach źródeł pisanych: próba ustalen...

    Promocja
    okładka Wrzesień 1939 Sprawcy polskiej klęski, Książka | Andrzej Ceglarski

    Klęska Polski we wrześniu 1939 roku w starciu z hitlerowskimi Niemcami i stalinowskim Związkiem Sowieckim wstrząsnęła polskim społeczeństwem. Państwo odrodzone zaledwie przed 20 laty upadło błyskawicznie, wbrew zapowiedziom władz, że jesteśmy „Silni, zwarci, gotowi” i „Nie oddamy nawet guzika”. Oczywiście Polska nie mogła sama obronić się przed dwiema totalitarnymi potęgami. Ale ? jak twierdzi autor książki, Andrzej Ceglarski ? „stracono ją wskutek nieuctwa, nieudolności i by...

    Promocja
    okładka Operacja IV Rzesza Jak Hitler i Niemcy wygrali II wojnę, Książka | Leszek Pietrzak

    Dr Leszek Pietrzak to historyk i publicysta, specjalista od historii najnowszej i tajnych służb. Był funkcjonariuszem Urzędu Ochrony Państwa, pracował w Instytucie Pamięci Narodowej oraz w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego u śp. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Od lat popularyzuje polską historię XX wieku, opisując wydarzenia nieznane lub zakłamane, często omijane przez innych badaczy. Prowadzi m.in. popularny kanał „Zakazane historie” na YouTubie. Jego książka nosi prowokac...

    Promocja
    okładka LUBLINIEC.PL Cicho i skutecznie, Książka | Jarosław Rybak

    Drugie, zaktualizowane wydanie bestsellera z 2011 r. › Poznaj stacjonujący w Lublińcu oddział o numerze 4101. Utworzono go przed 60 laty, a od 10 lat nosi nazwę Jednostka Wojskowa Komandosów. › Zobacz, co w tej jednostce zmieniło się w ciągu ostatniej dekady. › Dowiedz się, co komandosi z Lublińca robili w Kambodży, Macedonii, Kongu, Pakistanie, Iraku, Afganistanie i na Ukrainie. › Sprawdź, jak przygotowywali się do prowadzenia tajnych operacji na terenie Polski, gdyby znala...

    Promocja
    okładka Kościół i państwo na Kresach Południowo-Wschodnich II Rzeczypospolitej, Książka | Ryba Mieczysław

    W książce zostały omówione niezwykle skomplikowane relacje religijne i narodowościowe na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. Autor swoje zainteresowania koncentruje na terenach, gdzie występowała zacięta rywalizacja polsko-ukraińska o sympatie miejscowej ludności. W sensie terytorialnym chodzi tu o dawną Galicję Wschodnią łącznie z zachodnią Łemkowszczyzną oraz o część dawnego zaboru rosyjskiego, tj. Wołyń, południowe Polesie, Podlasie oraz Chełmszczyznę. To na tych obsza...

    Promocja
    okładka Polskie rehabilitacje Wybrane zagadnienia polityki karnej władz PRL w latach 1953–1957, Książka | Arkadiusz Kutkowski

    Książka jest opisem polityki karnej władz PRL w latach 1953-1957. Jednym z jej wyznaczników były rehabilitacje. Rozumiano przez nie z jednej strony wyrównanie krzywd wyrządzonych działaniami funkcjonariuszy państwa komunistycznego, a z drugiej – rozliczanie tych funkcjonariuszy na drodze dyscyplinarnej i prawnokarnej. Opis ten więc wpisuje się w dyskusję na temat charakteru przemian dokonujących się w Polsce w tamtym czasie. Autor podaje przykłady procesów rehabilitacyjnych, ...

Co to jest książka?

Książka jest dokumentem piśmienniczym, obszernym zazwyczaj zapisem wszelkiej ludzkiej myśli. Występuje w postaci wielostronicowej publikacji o określonej liczbie stron i trwałym charakterze.

Postać dzisiejszej książki drukowanej ma formę kodeksu będącego zbiorem kartek połączonych grzbietem. Taki sposób utrwalania zapisu w momencie upowszechnienia pergaminu zastąpił wcześniejszą formę dokumentu piśmienniczego, jakim był zwój.

Według definicji Słownika języka polskiego PWN książka jest złożonym oraz oprawionym arkuszem papieru zadrukowanym tekstem o charakterze literackim, użytkowym bądź naukowym. Jednak współcześnie definicja ta powinna zostać poszerzona o książki elektroniczne będące cyfrowym odpowiednikiem tych drukowanych. Do książek elektronicznych zaliczane są zarówno ebooki, jak i audiobooki. Treść utrwaloną w formie elektronicznej można odczytać za pomocą odpowiedniego oprogramowania na laptopach, tabletach, smartfonach, a przede wszystkim na przeznaczonych do tego celu czytnikach.

E-książki odgrywają bardzo dużą rolę. Podjęty jakiś czas temu proces digitalizacji książek umożliwia dostęp do światowych zasobów wiedzy znacznie większej liczbie osób. Zbiory ksiąg to niepodważalne światowe dziedzictwo kultury, jednak ze względu na ograniczoną możliwość szybkiego dostępu do przechowywanych w księgozbiorach publikacji, a także brak możliwości jakiegokolwiek dostępu do dzieł o znacznej wartości historycznej proces digitalizacji daje szansę na udostępnianie światowych dzieł szerokiej masie odbiorców.

Czym wyróżnia się dana okładka (oprawa)?

Okładka to wszystko, co zostało od zewnątrz trwale złączone ze znajdującym się w środku wkładem. Składa się z przedniej i tylnej okładziny (potocznie zwanej okładką), a także z grzbietu okładki. To właśnie okładka definiuje i określa ostateczny wygląd książki, gdyż determinuje między innymi sposób, w jaki łączą się ze sobą wszystkie kartki i jaka jest wewnętrzna budowa książki. Oprawy mogą być miękkie, twarde czy też zintegrowane – różnią się przede wszystkim wielkością, wagą, wytrzymałością oraz ceną. Przykładowo książki w twardej oprawie są większe, cięższe, bardziej wytrzymałe i droższe od tych w miękkiej.

Co znajdziesz w kategorii: Książki o historii najnowszej

Nierzadko najbardziej interesującymi, bo obejmującymi sprawy, które znamy i pamiętamy z naszego własnego życia, są książki o historii najnowszej. Jest to ostatnia, obecnie trwająca epoka historyczna.

Jakie wydarzenie stanowi początek historii najnowszej?

Za datę początkową przyjmuje się z reguły 1789 rok, czyli wybuch rewolucji francuskiej. Niekiedy pojawiają się także terminy późniejsze - rok 1815 (kongres wiedeński) lub nawet 1848 (Wiosna Ludów). W Polsce liczy się historię najnowszą z reguły od trzeciego rozbioru Rzeczypospolitej w 1795 roku. Obejmuje ona zatem kilka wieków, w czasie których wydarzyło się wiele kluczowych dla Polski i świata wydarzeń oraz przemian. Wśród nich wspomnieć z pewnością należy o dwóch rewolucjach przemysłowych, a także o I i II wojnie światowej (w tym powstaniu warszawskiemu), okresie międzywojennym, PRL-u, jak również o czasie tzw. zimnej wojny.

Ebooki o historii najnowszej, jakie znajdziecie w księgarni internetowej Woblink, opowiadają o sprawach z całego świata. Znawca dziejów Europy Wschodniej Serhii Plokhy zabiera nas do Czarnobyla, by w swoim dziele “Czarnobyl. Historia nuklearnej katastrofy” odtworzyć tamtą dramatyczną historię. Ukazuje walkę naukowców, strażaków i żołnierzy, którzy walczyli heroicznie w samym środku nuklearnego piekła. Piotr Żurek skupia się na dziejach Słowenii w okresie, gdy ta była częścią republiki jugosłowiańskiej, państwem rządzonym przez Josipa Broza-Tito. Jego dzieło “Słowenia pod rządami Tity (1945-1980). W cieniu Jugosławii” czeka na Was na Woblink jako ebook w formatach epub, mobi lub pdf. Polecamy także sięgnąć po niezmiennie aktualny esej wybitnego historyka Timothy’ego Snydera zatytułowany “O tyranii”, a także jego dzieło “Droga do niewolności. Rosja, Europa, Ameryka”.

Najciekawsze ebooki o historii najnowszej Europy i świata

W książkach opowiadających o postaciach, wydarzeniach czy zjawiskach, które miały miejsce w epoce historii najnowszej znajdziemy obrazy z całego świata. Do Chin przenosi nas między innymi Profesor Bogdan Góralczyk w dziełach “Wielki renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje” oraz “Chiński feniks. Paradoksy wschodzącego mocarstwa”, gdzie stara się wyjaśnić fenomen chińskich reform, a także przewidzieć, jakie kroki podejmie w przyszłości Państwo Środka. Martin Meredith przedstawia z kolei “Historię współczesnej Afryki”, a Tadeusz A. Olszański ukazuje “Ukraińskie stulecie 1914-2014. Szkice historyczne”. Napięcie między USA a Rosją, które ma swoje początki w okresie po II wojnie światowej, wywołało tzw. zimną wojnę, której kolejne rozdziały dopisywane były nieustannie aż do dziś. Historię tych zmagań stara się jak najbardziej rzetelnie opisać Tim Weinter w ebooku “Szaleństwo i chwała. Wojna polityczna pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Rosją, 1945-2020”. Nie sposób nie wspomnieć także o dziełach Normana Daviesa, brytyjskiego historyka, który z sukcesem od wielu lat opisuje historię Europy, Polski oraz Wysp Brytyjskich, w dużej mierze skupiając się na epoce najnowszej. Na Woblink znajdziecie między innymi jego “Powstanie’44”, “Europa walczy. 1939-1945” czy “Szlak Nadziei. Armia Andersa. Marsz przez trzy kontynenty”. Tych i wielu innych fascynujących pozycji opowiadających o historii najnowszej szukajcie na Woblink jako książek papierowych, audiobooków oraz ebooków (epub, mobi, pdf).

Najlepsze książki o historii najnowszej Polski

Najnowsza historia Polski pełna jest dramatycznych wydarzeń, ważnych postaci, porażek, błędów i aktów ogromnej odwagi. Agnieszka Witkowska-Krych podejmuje trudny temat w swoim dziele “Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim”. Nie mogło zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz. Pod redakcją Beaty Halickiej ukazał się zbiór świadectw zatytułowany “Mój dom nad Odrą. Pamiętniki osadników Ziem Zachodnich po 1945 roku”. “Płakaliśmy bez łez” to niełatwy w lekturze, lecz niezwykle cenny zbiór wspomnień byłych więźniów, członków żydowskiego Sonderkommando w Auschwitz, zebranych przez Gideona Greifa. Wiele ciekawych pozycji dotyczy wydarzeń, jakie miały miejsce w Polsce w latach 80. i 90. XX wieku. Należą do nich na przykład “Okrągły stół” Jana Skórzyńskiego czy “Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny, czyli kontrrewolucja generałów” Andrzeja Paczkowskiego. Procesy budowy demokratycznego państwa prawa III Rzeczypospolitej opisują Daria i Tomasz Nałęcz, których “Czas przełomu 1989-1990” pozwala prześledzić, jak tworzony był współczesny polski system parlamentarny, samorząd lokalny, czy jak wprowadzano kluczowe prawa obywatelskie. Wiele ciekawych tytułów o historii najnowszej znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki oraz ebooki (w formatach epub, mobi lub pdf).