Felietony zawarte w niniejszej książce były drukowane w ciągu ostatnich dwóch lat na łamach „ABC”, lokalnej gazety wydawanej w Lesznie. Krótkie, czasami bardzo krótkie teksty, mówią nam o tęsknocie za światem lepiej urządzonym, bardziej sprawiedliwym, bardziej wyciszonym, w którym zwyczajny człowiek cieszy się życiem i drobnymi rzeczami, a problemy owszem są, ale na marginesie prawdziwego życia.
„Od dawna czytam felietony Krzysztofa Orzechowskiego z wielką uwagą. Teraz, zebrane w jeden tom, brzmią jeszcze inaczej. Widać, że jest w nich i zapis otaczającego nas świata, i osobliwa empatia kogoś, kto widział i przeżył wiele. Pisane są na dodatek z tak niemodną dziś elegancją, którą bardzo lubię i cenię. Książka dla ludzi myślących i – wrażliwych”. Józef „Żuk” Opalski „Felietony Krzysztofa Orzechowskiego pisane są z miłości do teatru. Autor porusza tematy bardzo różne –...
Wiele lat temu, ucząc w amerykańskiej szkole filmowej, poprosiłem studentów, aby wycięli sobie z papieru okulary, których otwory będą w proporcji klatki filmowej: 3 na 4 centymetry. Chciałem im uświadomić, że tak jak język składa się z liter, wyrazów i zdań, gramatykę filmu tworzą ruchome klatki, ułożone w sceny i sekwencje. W każdej sekundzie projekcji filmowej jest tych klatek 24, w każdej minucie – 1444, w każdej godzinie – 67 866. Do wszystkich moich filmów nakręciłem pra...
„Genetyczne mutanty”, „niezniszczalne superchwasty”, „rakotwórcze pestycydy”, „szczepionki wywołujące autyzm”, „uzależniający gluten”. Podobne nagłówki od lat straszą nas z pierwszych stron gazet. Gdzie leży prawda? Czy genetycznie zmodyfikowane rośliny, szczepionki i gluten faktycznie są takie straszne, jak je malują ekoaktywiści, politycy i celebryci? I czy firmy zajmujące się produkcją GMO – z niesławnym Monsanto na czele – naprawdę zagrażają współczesnemu rolnictwu? Dzie...
Opublikowany w roku śmierci francusko-rumuńskiego filozofa Emila Ciorana (1911–1995) tom wywiadów z nim stanowi bardzo szczególną publikację. Na początku lat 70. XX wieku Cioran pisał do znajomego: „Mam sześćdziesiąt lat i nigdy nie występowałem publicznie”. Nie cenił „życia literackiego”, nie przyjmował nagród, a swoje pisarstwo uważał za „terapeutyczne”. Żył paradoksalnie: uznawał życie za bezsensowne, lecz je kochał i cieszył się nim. W późniejszym okresie jednak, w miarę ...
Czym jest kino noir? Jakie relacje zachodzą między kinem noir a neo-noir? W jaki sposób bracia Coen czerpią z tradycji klasycznego filmu noir? Czy ich filmy jedynie „pasożytują” na historii kina, czy jednak stanowią coś więcej niż tylko próbę reanimacji nobliwego przodka? Czytelnik otrzymuje do rąk pierwszą polską monografię, w której tak gruntownie podejmuje się tematykę filmu noir i próbę doprecyzowania tego pojęcia. Zarówno w części pierwszej, dotyczącej rozważań teoretycz...
Kochaj i rób – tylko co? „Co chcesz” – odpowiada św. Augustyn. Kinga Dunin i Sławomir Sierakowski rozmawiają jednak dalej. On pyta, ona odpowiada, a w sukurs przychodzą im teksty publicystyczne autorki. Czasem rozmówcy ścierają się, przerzucają opiniami, kłócą. Czym jest etyka, a czym moralność? Na czym budować związek, jeśli miłość przemija po trzech latach? Czy faceci powinni spotykać się z młodszymi kobietami? Rozmawiają o tym, co jest dla niej wartościowe, o jej marzeniac...
Czy książka ma przyszłość? Trwają gorące dyskusje na ten temat. Wielu nie ma wątpliwości, że drukowane książki, linearna narracja, biblioteki, księgarnie, wreszcie tradycyjni wydawcy zostaną zastąpieni przez elektroniczne dokumenty i instytucje. Eseje zebrane w tym tomie zdecydowanie wskazują inaczej. Autorzy zastanawiają się nad przyszłością książki w kontekście wszechobecnej digitalizacji treści. "Dyskusja, która złożyła się na tę książkę, odbyła się w czasach, kiedy nie b...
Kino jest poetycką siłą. A kamera – poetycką bronią. Dokładnie w takim znaczeniu, jak ujął to Kafka, pisząc: »Książka powinna być jak siekiera, która rozbija zamarznięte morze wewnątrz nas«. Ja także wierzę, że film powinien być jak siekiera rozłupująca zamarznięte morze naszego wnętrza” – mówi Fred Kelemen, wybitny niemiecki reżyser i operator, bohater książki „W blasku ciemności”. W wywiadzie rzece, przeprowadzonym przez Małgorzatę Sadowską, opowiada o dorastaniu w cieniu p...
Kanon filmów. Historia kinematografii od jej początków po obrazy z 2016 roku. W książce znajdują się omówienia najważniejszych dzieł sztuki filmowej, które powinien zobaczyć każdy miłośnik kina. Jest to kolejne, zaktualizowane wydanie publikacji cieszącej się od lat ogromnym zainteresowaniem czytelników. Wspaniały przewodnik po świecie kina. Po przeczytaniu zajmującego artykułu, dogłębnie omawiającego temat dzieła, którego się nie widziało, człowiek ma ochotę natychmiast bie...
Film - ciało - historia. Kino polskie lat sześćdziesiątych. „Rozprawa Karola Jachymka jest niezwykle rzetelnym tekstem o filmie polskim lat sześćdziesiątych, dającym z jednej strony bardzo szeroką panoramę tego zjawiska, z drugiej zaś szereg pogłębionych i ciekawych analiz […]. Lata sześćdziesiąte definiowane przez film tego okresu jawią się – czego jak dotąd w piśmiennictwie poświęconym historii filmu zdecydowanie brakowało – jako epoka w istocie zróżnicowana i pełna wewnęt...
Pierwszy raz rozprawa Mendelssohna ukazała się w języku polskim w krakowskim wydawnictwie „Aureus” w 2006 roku. Tamten przekład publikujemy teraz ponownie, dołączając go do powstającej polskiej edycji Pism wybranych Mendelssohna. Dołączamy do niego również nieco tylko poprawiony i opracowany na nowo „Wstęp” oraz „Aneks”, który wypełnia dyskusja wokół „Przedmowy” Do przyjaciół Lessinga. Dodajmy, że w ówczesnym środowisku filozoficznym publikacja rzeczonej „Przedmowy” wywołała ...
ŁUKASZ GIBAŁA (rocznik 1977) – krakowianin, przedsiębiorca, założyciel Stowarzyszenia Logiczna Alternatywa. Doktorat z logiki napisał na Uniwersytecie Notre Dame (USA), a obronił na Uniwersytecie Jagiellońskim. Był radnym małopolskiego Sejmiku, a także posłem na Sejm VI i VII kadencji. W rankingu „Polityki” został uznany za jednego z najlepszych posłów za „wierność kwestiom gospodarczym i nieuczestniczenie w typowo politycznych awanturach”. Jako parlamentarzysta znany był z c...
Prezentowana antologia opatrzona tytułem-cytatem „W czasie zatrzymane”, zaczerpniętym z twórczości Zbigniewa Żakiewicza (1933–2010), stanowi wybór 161 szkiców literackich pióra tego wybitnego pisarza, historyka literatury i jej krytyka, rusycysty, wieloletniego pracownika Uniwersytetu Gdańskiego, które dotychczas istniały w rozproszeniu. Pierwotnie zostały one zamieszczone w latach 1989–2008, jeden z nich zaś tylko w 1977 roku, na łamach znanych polskich periodyków, głównie t...
Moi rozmówcy reprezentują patriotyzm wydaniu 'archaicznym', jak określiliby go z niechęcią jedni, czy 'staromodnym' jak stwierdziliby pobłażliwie inni. Oni sami twierdzą, że to zwyczajny patriotyzm, w wydaniu klasycznym, taki jaki kultywowano w Polsce od setek lat, niezależnie od tego jak zmieniały się historyczne okoliczności. Że innego patriotyzmu nie ma, lub jest to patriotyzm częściowy, niepełny. Trudno się z nimi nie zgodzić, a na pewno warto ich wysłuchać, bo mówią w i...
Monografia Szajna: Teatr/Te-art. W poszukiwaniu formuły teatru plastycznego powraca do nieco - choć zgoła niesłusznie - zapomnianej spuścizny Józefa Szajny, jednego z najbardziej oryginalnych twórców polskiego teatru drugiej połowy XX wieku. Nawet jeśli od kilku lat odbywa się jesienią w Rzeszowie festiwal jemu poświęcony, nie zaowocował on dotąd pogłębionymi analizami proponowanej przez Szajnę koncepcji teatru plastycznego, podejmowanymi w nowych perspektywach badawczych. Ty...
Niniejsze opracowanie poświęcone jest sylwetce Andrieja Tarkowskiego (1932-1986) - rosyjskiego reżysera filmowego i teatralnego, syna znanego poety Arsienija Aleksandrowicza i Marii Iwanowny z domu Wiszniakowej [...]
Monografia jest przeznaczona przede wszystkim dla studentów szkół filmowych, filmoznawców i kulturoznawców, filologów, rusycystów, a także dla szerokiego kręgu czytelników. Słowem, dla tych, którym X Muza nie jest obojętna.
Ze Wstępu
Wywiad-rzeka (około pięćdziesięciu godzin rozmowy!) z mistrzem polskiego kina Grzegorzem Królikiewiczem, autorem najbardziej oryginalnej w rodzimej kinematografii koncepcji języka filmowego. O filmach, widowiskach telewizyjnych, pracach wideo, teorii, formie, awangardzie, przestrzeni poza kadrem, demokratycznej inscenizacji, „białym szumie”, kinie pozawerbalnym, metodzie prowadzenia aktorów, współpracy z artystami sztuk wizualnych. O niezrealizowanych projektach, polityce, fi...
Łacińska Rozprawa o scenicznym wykonaniu (1727) bawarskiego jezuity Franza Langa to przede wszystkim jeden z pierwszych europejskich podręczników „koniecznej i szlachetnej sztuki” – gry aktorskiej. Ale nie tylko – problematykę aktorstwa osadzono bowiem w ramach poradnika dla nauczycieli odpowiedzialnych za przygotowanie przedstawień szkolnych od początku, tj. napisania tekstu sztuki, do finału, jakim był spektakl. W świetle dużej mobilności nauczycieli szkół jezuickich i kosm...
Robert Musil jest wciąż w Polsce pisarzem prawie nieobecnym, choć jego proza - złożona, błyskotliwa i wymagająca - jak rzadko która przynosi czytelniczą satysfakcję. Musilologie 1 (red. Mateusz Falkowski, Warszawa 2017) to zbiór zapoczątkowujący, mamy nadzieję, intensywniejszy namysł nad osobliwym dziełem autora Człowieka bez właściwości. SPIS TREŚCI ZANIM POJAWI SIĘ AGATA. WPROWADZENIE MUSILOLOGIE Przemysław Batorski, „Niewidzialna granica niby wąska brama”. O szczególnej ...
Marek Basiaga Urodzony w Nowym Sączu; poeta, prozaik, krytyk literacki, filmoznawca. Ukończył studia filmoznawcze na Uniwersytecie Łódzkim i tam pracował jako historyk filmu. Debiutował w „Życiu Literackim” w 1974 r. Wiersze i prozę publikował m.in. w: „Tygodniku Kulturalnym”, „Poezji”, „Nadodrzu”, „Literaturze”, „Regionach”, „Miesięczniku Literackim”, „Magazynie Kulturalnym”, „Nowym Wyrazie”, „Faktach”, „W drodze”, „Toposie”, „Tytule”, „Przeglądzie Artystyczno-Literackim”, ...
Polska krytyka i myśl teatralna drugiej połowy XIX wieku tworzyły doniosły poznawczo dokument rodzimej świadomości estetyczno-kulturowej. Przejawiały się w tym dokumencie ślady ówczesnego kontekstu filozoficzno-estetycznego, wybrzmiewały w nim echa ideowych i światopoglądowych polemik oraz kluczowe problemy życia społecznego i narodowego w dobie zaborów. Zagadnienia te w różnorodny sposób omawiali i komentowali wybitni krytycy teatralni, ludzie teatru i pisarze zainteresowani...
W powieściowym Mieście białych kart Jose Saramago wyborcy wypowiadają systemowi lojalność. W rzeczywistej Bułgarii ulica obala rząd, we Włoszech to samo robią rynki finansowe, w Rosji zaczyna się ferment. Wyciekają największe tajemnice dyplomacji amerykańskiej i stają się własnością publiczną. Rewolucja technologiczna w komunikacji daje ludziom zupełnie nowe możliwości: protestu, prześwietlania władzy i organizowania się, za którymi współczesne państwa wydają się nie nadążać....
