Inspirująca podróż w czasie przez krakowskie życie literackie – od kawiarń Młodej Polski przez kultowe miejsca PRL-u po alternatywną cyberkulturę XXI wieku. Owoc wieloletnich badań Jacka Olczyka, który przeczesywał pamiętniki, korespondencję, dobrą i złą prasę, by stworzyć pierwszą tego rodzaju panoramę w historii miasta. Składają się na nią soczyste plotki, barwne domysły, donosy, dyskusje i kłótnie, wzloty i upadki, walka o wolność i o stolik w modnym miejscu – czyli wszys...

Lektura w dialogu literaturoznawczo-językoznawczym pozwoliła nam zaproponować określony sposób analizy tekstów. W dużej mierze jest to fascynacja wolnością języka literatury – od jego wirtuozerskiej kondensacji w wierszu wolnym po szerokie pasaże w przestrzeni prozy. Zarazem jest tu urzeczenie niezawisłością czytelniczych, nie tylko analityczno-interpretacyjnych, gestów, które pozwalały nam doświadczać swobody (i ograniczeń) odbiorczego powtórzenia. Dokonaliśmy wyboru utworów...

Charakter tych opracowań jest zróżnicowany, tak jak różne pod względem formy, treści i wyrazu są ich podmioty – zbiory wierszy. I jak różni są ich twórcy, mieszkający zarówno w Warszawie, jak i w innych, niekiedy dość odległych od stolicy miejscach: w Bydgoszczy, na Dolnym Śląsku czy Podkarpaciu. Łączy te teksty jedno: próba wnikliwej analizy twórczości poetyckiej piątki autorów z SPP, ujrzenia i opisania jej z perspektywy literaturoznawczej, pokazania na szerszym tle, z wszy...

Autorka rozpatruje problem niezgodności między płcią doświadczaną przez bohatera a płcią przypisaną mu przy urodzeniu, podejmuje też temat tranzycji – stopniowego uzewnętrzniania tożsamości płciowej w wyniku procesów psychologicznych, społecznych, prawnych oraz medycznych. Analizując i interpretując doświadczenia transpłciowych kobiet i transpłciowych mężczyzn, sięga po przykłady literackie i filmowe powstałe głównie w ostatnich kilku dekadach. Podmiot, narracja, ciało, tekst...

Tematem książki jest regionalizm literacki w Polsce. Autorka trojako oświetla zagadnienia z tego kręgu, rozpatrując je w perspektywie historycznej i teoretycznej oraz w ujęciu interpretacyjnym. Pisze o rozwoju idei regionalistycznej, omawia problemy badawcze, które towarzyszą literackiej regionalistyce, analizuje wybrane tematy literatury regionalnej, a w zakończeniu przygląda się wątkom regionalnym w twórczości Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta. Jej rozpoznania wyrastają...

Na książkę Osobowości i osobliwości. Z życia literackiego współczesnej Częstochowy składa się 9 esejów dotykających zjawisk, których cechą wspólną jest „skończoność”. Autor pisze bowiem o twórcach już nieżyjących (Edmund Łągiewka, Waldemar M. Gaiński, Tadeusz Gierymski i Władysław Edward Piekarski), częstochowskim okresie w życiu i twórczości znakomitej poetki Elżbiety Cichli-Czarniawskiej (od 1983 roku mieszkającej w Lublinie), wreszcie o Grupie Literackiej „Lit-Ars” (1986-1...

Krzysztof Pilarczyk – profesor zwyczajny w Instytucie Religioznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kierownik Pracowni Historii Relacji Chrześcijańsko-Żydowskich, członek Stowarzyszenia Biblistów Polskich oraz Towarzystwa Studiów Interdyscyplinarnych „Fides et Ratio” we Wrocławiu. Współpracownik Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie i Polskiego Centrum Syndonologicznego. Autor około 300 publikacji naukowych. Zainteresowania koncentruje na historii judaizmu, lit...

Niniejsza książka dotyczy słabo obecnego w polskich i niemieckich badaniach literackich tematu współczesnych niemieckich podróży do Polski oraz polskich podróży do Niemiec. Poprzedzone bogatą tradycją gatunku współczesne niemieckie podróżopisarstwo zawiera wiele interesujących uwag i obserwacji na temat Polski. Charakteryzują one zarówno przedmiot, jak i podmiot dokonujący opisu. Polskie podróżopisarstwo wyraźnie ewokuje następstwa historycznych zależności i uwarunkowań. Zawa...

Książka Izabeli Domaciuk-Czarny to interesująca, a miejscami wciągająca opowieść o fantastycznych światach i wyodrębnionych w ich strukturze nazwach własnych. Nazwy te zostały zinterpretowane jako znaczące, ważne elementy literatury i gier typu fantasy, oddające klimat i wpisujące się w obowiązującą konwencję językową. Autorka pokazuje ich wielopiętrowe nieraz uwikłania i konotacje, odsłania ich wymiar semantyczno-symboliczny, a jednocześnie rekonstruuje w strukturze opisywan...

Książka Jacka Balucha, Powiedz coś po czesku!, należy do tego gatunku literackiego humoru, który z powodzeniem uprawiali i Julian Tuwim – w książce Pegaz dęba, i Stanisław Barańczak – w książce Pegaz zdębiał. Skomponowana na kształt quasi-słownika, łączy popularyzację wiedzy filologicznej z zabawą poetycką, uczy i bawi. Podobnie jak w książce Tuwima, Cicer cum caule (po łacinie znaczy to po prostu „groch z kapustą”, ale brzmi bardziej uczenie), autor umieścił tu całkiem poważ...

Boszniacy. Literackie narracje tożsamościowe po 1992 roku to studium poświęcone kształtowaniu się tożsamości muzułmanów z Bośni i Hercegowiny oraz jej emanacjom w najnowszej twórczości literackiej. Autorka przez pryzmat boszniackich narracji o wojnie, historii i islamie, a także kształtowania się uwikłanego w dyskurs narodowościowy kanonu literatury boszniackiej i bośniacko-hercegowińskiej przekonująco pokazuje mechanizmy rozwoju samoświadomości Boszniaków na przestrzeni XX ...

Monografia polsko-żydowskiego tygodnika „Izraelita” ma walor pracy pionierskiej, ważnej dla ogólnego obrazu polskiej i żydowskiej kultury oraz społeczeństwa w pięciu postyczniowych, popowstaniowych dekadach. W dotychczasowych badaniach, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, „Izraelita” stanowił bowiem wyłącznie źródło wykorzystywane w studiach nad politycznymi, społecznymi i kulturalnymi dziejami społeczności żydowskiej w Królestwie. Książka Zuzanny Kołodziejskiej przynosi ...

Stanley Fish (ur. 1938) to jeden z najwybitniejszych amerykańskich humanistów przełomu XX i XXI wieku, to przede wszystkim literaturoznawca, ale także teoretyk prawa i polityki, filozof nauki (neopragmatysta). i historyk idei Jego Profesjonalna poprawność jest opatrzonym krótką przedmową i obszernymi komentarzami zbiorem pięciu utrzymanych w eseistyczno-polemicznym tonie wykładów wygłoszonych na uniwersytecie w Oksfordzie w 1993 roku. Autor zajmuje się w nich bodaj najistotni...

U podstaw książki tkwi pomysł opisu narracji literackich, które odnoszą się do choroby. Iwona Boruszkowska próbuje zmapować różnoraką materię chorowania jako tematu i tekstowej praktyki. Tom cechuje ten szczególny stosunek do krytycznego fachu, który pozwala odpowiadać na pytanie: po co dziś czytamy? Bardzo ciekawa jest zastosowana w tytule dekonstrukcyjno-psychoanalityczna kategoria defektu, która w części drugiej książki ulegnie przewartościowaniu: defektywne narracje okażą...

J.M. Coetzee, jeden z najbardziej cenionych powieściopisarzy, w roli krytyka literackiego. W Wewnętrznych mechanizmach analizuje twórczość największych pisarzy XX wieku - od Samuela Becketta i Güntera Grassa po Gabriela Garcię Marqueza i Philipa Rotha. Te eseje, olśniewająco wnikliwe, wymagające, a jednocześnie przystępne, dowodzą bystrego oka i niezachwianej krytycznej przenikliwości. Napisane z jasnością i precyzją, czytelnikom, którzy znają omawiane tu utwory, proponują ś...

Eseje z Białego pisarstwa poświęcone są zagadnieniom Afryki Południowej i jej literatury. Coetzee jako biały człowiek pisze o świecie znanym doskonale jemu samemu, ale całkiem obcym dla europejskiego czytelnika. Używa naszego języka, by opisać zupełnie obcą rzeczywistość.
Spojrzenie noblisty na problemy Afryki poprzez jej literaturę to próba odpowiedzi na pytanie, czy możliwy jest język, którym da się opisać nieznane.  

[…] recenzowana książka świadczy, że jej autorka, p. Beata Garlej, znakomicie rozumie nie tylko samą koncepcję warstw dzieła literackiego, ale też uwzględnia zróżnicowanie i rozległość kontekstów tej koncepcji. […] Chciałbym jednak podkreślić przede wszystkim duże zalety naukowe recenzowanej książki. Daje ona przekrojowy obraz może najważniejszej teorii dzieła literackiego, jaka zrodziła się na gruncie polskiej myśli literaturoznawczej. Przywołuje wątki mało dotąd obecne w re...

W książce podjęto refleksję nad tym, jak literaturoznawstwo zajmować może się codziennymi praktykami literackimi, które autor rozumie jako praktyki łączące to, co artystycznie literackie i to, co społeczne. Proponuje on, aby do takich badań stosować model twórczości godzący literackość (tropy, strategie twórcze) i codzienność (relacje między ludźmi, zachowania społeczne) we wspólnej poszerzonej przestrzeni literackiej. Literatura pojmowana jako praktyka codzienności byłaby ba...

Publikacja prezentuje efekty trwającej siedem lat inwentaryzacji niezwykle bogatego Archiwum Instytutu Literackiego w Maisons-Laffitte pod Paryżem – wydawcy paryskiej „Kultury”. Archiwum Instytutu to cenne źródło dokumentujące działalność placówki oraz życie polskiej emigracji politycznej w okresie powojennym. Znajduję się tu m.in.: akta osobiste Jerzego Giedroycia, fragmenty spuścizny po Witoldzie Gombrowiczu, Konstantym Jeleńskim i Jerzym Stempowskim. Prace porządkowe, któ...

"Historie odzyskane. Literackie dziedzictwo Wrocławia i Dolnego Śląska" to książka o literaturze i kulturze literackiej Wrocławia, Śląska, Sudetów i Łużyc Wschodnich. Równie ważnym jak sama literatura tematem są w niej tradycje, dziedzictwo kulturowe oraz społeczna tożsamość mieszkańców tego obszaru. Literatura opowiada o ich doświadczeniach, wyobraźni i pamięci zbiorowej, a przede wszystkim o integracji ich własnej kultury z tym, co pozostało po ich poprzednikach. Tytułowe l...

Tematem książki jest literatura cyfrowa: jej status, właściwości, związki i zerwania z tradycją, a także wyzwania, jakie stawia swoim czytelnikom. W mediach elektronicznych granice pomiędzy sztukami i dyskursami się zacierają, a dotychczasowe kategorie opisu stają się niewystarczające, niekiedy nawet całkiem nieprzydatne. Rozważaniom o utworach e-literackich towarzyszą więc pytania o status literatury elektronicznej, która ma często charakter multimedialny i hybrydyczny. Stą...

W literaturze przedmiotu poświęconej Józefowi Czapskiemu od dawna funkcjonuje przeświadczenie, że jego eseistyka wymaga wysiłku wydobycia się z ram zbiorowych nawyków, wyzwolenia ze stereotypów i utartych kolein myślenia. Autorka wyposaża nas w klucz lekturowy otwierający teksty ściśle zrośnięte z tragiczną historią dwudziestego wieku, te, które dotyczą sztuk pięknych – zwłaszcza malarstwa – oraz eseje krytycznoliterackie. Badaczka uwzględnia przy tym zarówno wydane zbiory es...

Słownik ma w dużym stopniu charakter rewelatorski, gdyż uwzględnia nie tylko postaci, instytucje, zjawiska powszechnie znane, odnotowane w literaturze przedmiotu, lecz także takie, które sytuują się na marginesie kultury literackiej Łodzi i nie zaistniały dotąd w powszechnej świadomości. Autorom udało się odkryć i przedstawić sylwetki twórców prawie całkiem zapoznanych oraz dotrzeć do niepublikowanych tekstów. Hasła składają się na bogaty [...] obraz kultury literackiej Łodzi...

Reguły sztuki Pierre’a Bourdieu to oryginalne studium procesów powstania i umacniania się nowoczesnej literatury, proklamującej własną autonomię w kulturze XIX i XX wieku, i zarazem pokaz własnej, nowatorskiej metody socjologii sztuki. Autor analizuje nie izolowane, wyrwane z kontekstu społecznego, kulturowego, historycznego fakty literackie czy estetyczne, lecz to, co nazywa polem literackim – cały, skomplikowany i bogaty system instytucji literackich, napięć i zależności wi...