Rozbłyśnięcie świadomości jest prawdopodobnie największym skokiem jakościowym, jaki dokonał się w dziejach wszechświata. Chociaż wskutek odwiecznego ruchu światów i ich elementów we wszechświecie wyłoniło się już wiele zjawisk pięknych i niesamowitych, to najbardziej zdumiewającym i niepojętym - ze wszystkich nam znanych - jest świadomość. Jaśnieje ona najsilniej w blasku istnienia, gdyż czuje je i próbuje zrozumieć - jest zwierciadłem świata. Sam jednak „cud” świadomości poz...
Etyczno-religijne egzystowanie chrześcijanina zwrócone jest w stronę Boskiej tajemnicy, względem której możliwe jest egzystowanie w prawdzie. Zakłada ono wysiłek duchowej transformacji jednostki. Dopiero taka przetwarzająca się indywidualność może stać się "narzędziem prawdy".
Fragment Wprowadzenia tłumacza
Ze Wstępu wydawcy: (...) Lektura mów Cycerona, nazwanego przez jemu współczesnych „ojcem ojczyzny”, powinna być obowiązkiem każdego polityka, każdego kto chce publicznie zabierać głos. Cyceron uczy bowiem nie tylko jak mówić mądrze, logicznie i pięknie - uczy przede wszystkim jak za słowo odpowiadać: męstwem, honorem i patriotyzmem.(...) Mowy stanowią, w życiorysie Marka Tuliusza, najbardziej twórczą dziedzinę jego aktywności publicznej. Dzięki zdolnościom retorycznym zrobił ...
W tym punkcie rozważań dochodzimy do ich najciekawszego punktu, mianowicie konfrontacji przeświadczenia o wieczności Bożego aktu zachowywania świata z dogmatem głoszącym koniec świata. Te dwie idee są ze sobą potencjalnie w konflikcie – wydaje się, że najprostszym i intuicyjnie akceptowalnym wyjaśnieniem końca świata może być ustanie zachowywania go przez Boga. Ono zostało jednak wykluczone we wcześniejszych artykułach kwestii. Zatem w pozostałej partii kwestii Tomasz tłumacz...
Marcel Conche, emerytowany profesor Sorbony, autor licznych dzieł filozoficznych m. in. Żyć i filozofować (1992), Wyznania filozofa (2003), Jaka filozofia jutra?, jest bardzo ważnym myślicielem dwudziestego i dwudziestego pierwszego wieku. Znawca filozofii greckiej, myśli Michela de Montaigne’a, Friedricha Nietzschego, w sposób oryginalny poszukuje prawdy o świecie i człowieku. W prezentowanym dziele francuski filozof przedstawia własny światopogląd, dotyczący w szczególności...
Przedstawiane w tym wydaniu przekłady dołączają do katalogu tłumaczeń na język polski dzieł Anzelma trzy traktaty, a mianowicie O prawdzie, O wolności woli i O upadku diabła. Ich przedmiot najlepiej rekomenduje sam autor w Przedmowie: „Pierwszy z tych trzech jest traktat O prawdzie: czym mianowicie jest prawda, w czym zwykle jest orzekana, i czym jest sprawiedliwość. Drugi natomiast jest traktat O wolności woli: czym jest i czy człowiek ją zawsze posiada, ile jest jej różnych...
Ze Wstępu tłumaczki: (...) Moim celem był przekład adresowany nie tylko do miłośników antyku, lecz także do czytelników zainteresowanych nauką o państwie i prawie, których chciałam przekonać, że stawiane obecnie tezy i założenia mają swoje źródło w starożytnej teorii i praktyce. Tempora mutantur... czasy się zmieniają, lecz problemy zostają. Nadal roztrząsamy zależności między jednostką i społeczeństwem, elitą i gminem et cetera. Wiele cycerońskich uwag i utyskiwań brzmi niep...
Logika nauk o kulturze Ernsta Cassirera to zbiór pięciu powiązanych wzajemnie rozpraw, który pełni w jego dorobku podobną rolę w stosunku do nauk o kulturze, co praca Substancja i funkcja w stosunku do nauk ścisłych – na podstawie badań historyczno-systematycznych rekonstruuje metodyczną bazę dla badań szczegółowych. Stanowi nie tylko znakomity zarys i podsumowanie historycznych prób teoretycznej legitymizacji refleksji humanistycznej, lecz także jeden z najważniejszych i n...
(...) swoją Rozprawę o metodzie, stanowiącą epokę w dziejach myśli ludzkiej, [Descartes] napisał, wbrew zwyczajom ówczesnego świata naukowego, w mowie ojczystej, umyślnie, jak mówi, aby się mogła znaleźć w rękach wszystkich. Znamienną dla kultury francuskiej - od Montaigne`a aż po najnowsze czasy - jest ta dążność do kruszenia barier dzielących „fachową” mądrość od świata profanów. I język, jakim ta książka przemawia, jest językiem zdolnym trafić do uszu każdego myślącego czł...
Książka Mikołaja Bierdiajewa Źródła i sens komunizmu rosyjskiego ukazuje się w języku polskim z półwiecznym opóźnieniem. Przekład francuski tej książki został bowiem opublikowany w 1937 r., a po nim pojawiły się przekłady na inne języki. Miało to miejsce w czasach, gdy komunizm cieszył się na Zachodzie dużą popularnością i nawet pisarze oraz myśliciele, jak Andre Gide, Roman Rol-land, Jean-Paul Sartre, pozostawali pod jego urokiem. Mało tego, niektórzy myśliciele aktywnie pro...
Walka z wszelkim dogmatyzmem prowadzona przez Sekstusa Empiryka, wielkiego przedstawiciela antycznego sceptycyzmu (II w. n.e. ), oprócz krytyki trzech działów filozofii zawartej w tekście Przeciw dogmatykom, obejmuje również refutację nauk stanowiących fundament późnoantycznej edukacji. W tekście pt. Przeciw matematykom (ks. I-VI) Sekstus obala główne tezy, na których ufundowana jest dogmatyczna pewność takich nauk jak gramatyka, retoryka, arytmetyka, geometria, astrologia i ...
Spekulacja i objawienie jest być może jedną z najbardziej rosyjskich książek w dorobku Szestowa. Może ona stanowić przyczynek do badań nad rosyjskimi źródłami myśli autora, które jak się wydaje, nie są wystarczająco dobrze znane, i co gorsza – nie są chyba należycie docenione. Książka „powstała” już po śmierci filozofa. Składają się na nią artykuły zebrane przez jego córki. Fundamentalnym jest artykuł o Włodzimierzu Sołowiowie, a także teksty o Buberze, Jaspersie, Husserlu, B...
Cysterski myśliciel, gdy analizuje kwestię natury duszy ludzkiej, ze zrozumieniem mówi o tych, którym trudno pojąć to ważkie zagadnienie. Niemniej, jest przekonany, że w istnienie duszy wątpić nie powinien nawet wyznawca filozofii akademickiej, ponieważ każdy człowiek posiada świadomość tego, że żyje, myśli i odbiera bodźce zewnętrzne. A właśnie ta świadomość świadczy o istnieniu w ciele ludzkim substancji duchowej. Toteż jeśli nawet człowiek nie posiada w swym umyśle obrazu ...
Wedle trafnego określenia V. Brocharda dzieło Sekstusa jest prawdziwą sceptyczną "summą". To paradoksalne, zważywszy na sceptyczny kontekst, sformułowanie dobrze oddaje charakter dzieła Sekstusa, które rzeczywiście odznacza się szeregiem cech łączących go ze średniowiecznymi kompendiami. Celem Sekstusa nie jest przedstawienie argumentacji nowatorskich, ale zwieńczenie wielkiej tradycji sceptycznej, sporządzenie wyczerpującego zestawu argumentacji krytycznych, które podważyłob...
Moje poszukiwania filozoficzne zmierzają od wielu lat do adekwatnego opisu i interpretacji doświadczenia etycznego. Przygotowując się do urzeczywistnienia tego zamiaru, staram się przemyśleć przede wszystkim cztery stanowiska etyczne: fenomenologiczną etykę wartości, myśl etyczną Karola Wojtyly, etykę dialo-giczną oraz etykę odpowiedzialności.
(...) w rozumieniu wielu badaczy zajmowanie się kwestiami polityki stanowi dla samej filozofii poważny problem. Filozof niejako z definicji powinien przecież mieć na uwadze znacznie poważniejsze kwestie aniżeli troskę o porządek państwa. Historia jednak z nieubłaganą konsekwencją pokazuje, że nie może on rozmyślać w politycznej próżni. Powodzenie działań politycznych oznacza wysiłek tworzenia takiego ustroju państwowego, w którym życie jednostki wiązałoby się z podporządkowan...
(...) Potędze techniki towarzyszy coraz wyraźniej ubóstwo ducha. Nowe wydarzenie na miarę nowego czasu osiowego być może nastąpi w przyszłości, takiej szansy nie możemy całkowicie przekreślić, ale sprawa pozostaje otwarta. Fałszywe byłoby jednak mniemanie, że w sytuacji zagubienia ducha jest możliwy istotny przełom. Mamy dziś poczucie planetarnej jedności, lecz dalszy kierunek jest nieznany. Elity muszą się teraz liczyć z masami, kompromisy są nieuchronne, jednak co zwycięży?...
Szczególnie ważne dla współczesnej lektury Boga wody jest to, że Griaule, by zapewnić swoim ideom szerszy odbiór, nadał książce formę literacką atrakcyjniejszą pod względem estetycznym od przeciętnej książki antropologicznej. Książka cieszyła się w chwili wydania znaczną popularnością. Naturalnie wykluczyło to cały przyjmowany zazwyczaj aparat naukowy, zamiast niego czytelnik otrzymał szereg informacji o człowieku, który był źródłem wiedzy o myśli Dogonów, o przebiegu przekaz...
Teoria cnoty Tomasza z Akwinu, najpełniej rozwinięta w jego Sumie teologicznej, ale w zarysie przedstawiona już we wcześniejszym Komentarzu do Sentencji Piotra Lombarda, a w szczegółach dopracowana w późniejszych Questiones disputatae de virtutibus, jest bez wątpienia czymś więcej niż tylko najdojrzalszą formą średniowiecznego arystotelizmu w etyce czy też teologii moralnej. Z etycznymi koncepcjami Arystotelesa spotykają się w niej i łączą - często nie bez napięć - swoiste id...
Dzieło Marsyliusza z Padwy noszące tytuł Obrońca Pokoju (Defensor pacis) należy niewątpliwie do najoryginalniejszych i najciekawszych średniowiecznych utworów poświęconych problemom państwa i polityki. Uznane zrazu za antykościelny pamflet napisany dla doraźnych politycznych celów w walce Ludwika Bawarskiego z Janem XXII, krytykowane za swe radykalne sformułowania nawet przez takich stronników cesarza, jakim był Ockham, i rychło zapomniane, doczekało się ponownego odkrycia i ...
