Czytając wielką równą prozie Gogola i Czechowa, prozę Szolema Alejchema, w rozbawieniu ulegamy podobnemu wrażeniu, jakiemu ulega czytelnik Dziejów Tewji Mleczarza i widz Skrzypka na dachu. Istnieje jakiś los, jakaś bieda, która jest częścią świata. Jest bohater, który postanawia coś zmienić. Jest nierówne zmaganie człowieka z prawem. Jest zły obrót spraw. Lecz jest i czułość, która ratuje całą logikę i cały chaos zdarzeń od szyderstwa, odrzucenia, a nawet buntu. (ze wstępu...
„Trudno polubić tę postać. Nikołaj Tarabas zdaje się przeciwieństwem Mendla Singera, pamiętnego Hioba z powieści, którą Roth ogłosił cztery lata wcześniej. Mendel był pobożny, bogobojny, prosty. Był całkiem zwyczajnym Żydem, a jego życie, zanim Bóg zapragnął go wypróbować, «płynęło spokojnie, niby nikły, nędzny strumyk pośród ubogich brzegów». Tarabas, niegdyś chrześcijanin, teraz bezbożnik o mrocznym sercu, któremu pozostała wiara w siłę, fatum i cygańskie wróżby, «niekiedy ...
Autorka postawiła sobie za cel opisanie programu i działalności Cukunftu, a także wypunktowanie, co na tle propozycji innych żydowskich organizacji młodzieżowych w przedwojennej Polsce mogło być w jego ofercie atrakcyjne dla młodych Żydów. Do tak postawionego zadania podeszła w sposób metodyczny , tworząc konsekwentną, usystematyzowaną, logicznie spójną narrację, z której wyłania się interesujący obraz działalności Cukunftu, zaprezentowany na szerokim tle historyczno-społeczn...
Nabu jest małym uchodźcą. Takim, jakich tysiące wędruje dziś do Europy, żeby znaleźć bezpieczny dom. Jakich tysiące tonie w Morzu Śródziemnym. Poruszająca książeczka dla dzieci i dorosłych. Napisana przez Jarosława Mikołajewskiego, zilustrowana przez Joannę Rusinek. Nabu mieszka za morzem. W wiosce, w której co i raz płoną domy. Również jej dom rodzinny. Pewnego razu postanawia uciec. Chce znaleźć dom murowany, który się nie spali. A kiedy go znajdzie, zaprosi do niego ro...
Opowieści chasydzkie Gézy Röhriga, węgierskiego poety i undergroundowego rockmana, który sam został chasydem i przeniósł się na Bronx, ukazujące dwudziestowieczne dzieje hipotetycznego Rebego, zostały zmyślone, bo powinny były powstać, ale ich jakoś aż do tego czasu nie było. Było natomiast 9 bram do tajemnic chasydów Jiříego Langera, któremu autor zadedykował swoją książkę – a także poniekąd swoją drogę życiową. Bohater Oskubanej papugi Rebego, cadyk ze zmyślonych Grujowiec...
Irit Amiel urodziła się w Częstochowie w 1931 roku jako Irena Librowicz. Wojnę przeżyła w Polsce w częstochowskim getcie, a po ucieczce z niego – na „aryjskich papierach”. Opuściła Polskę w 1945 roku i nielegalną drogą, przez obozy dipisów w Niemczech, we Włoszech i na Cyprze w 1947 roku dotarła do Palestyny. Od tego czasu mieszka w Izraelu. Studiowała języki, historię i literaturę. Jest pisarką, poetką i tłumaczem, tworzy po polsku i po hebrajsku. Debiut poetycki Irit Am...
Praca zbiorowa pod redakcją Arlety Galant, Eryka Krasuckiego, Piotra Krupińskiego i Pawła Wolskiego Książka przybliża zupełnie odmienny model miasta od tego, który dominował w dotychczasowych studiach literackich i kulturoznawczych. Autorki i autorzy rekonstruują przestrzeń miejską zdeterminowaną przez wewnętrzne granice, podziały, rozwarstwienia. Są to albo aktualne linie podziałów tworzące liczne strefy pogranicza, albo linie dawne, które czynią ze współczesnych miast obsz...
O ile Żydzi z Juden auf Wanderschaft opuszczają ojczyznę, rozbitkowie wojenni starają się do niej wrócić. Ale droga tych ostatnich jest równie zwodnicza i nie kończy się odnalezieniem Heimatu, lecz stwierdzeniem braku i nieistnienia ojczyzny. Synowie, jak powiedziano w powieści Zipper i jego ojciec (1928), wracają do ziemi obcej, na której nie znajdują już niczego, ponieważ wszystko zostało im odebrane przez ojców winnych tego, że ich wysłali na wojnę. Synowie polegli pod Kar...
Z prawa i z lewa, przypowieść o asymilacji, ukazuje nieodwracalne utożsamianie się Ostjude – i człowieka w ogóle – z fałszywą ojczyzną, w nacjonalistycznym bałwochwalczym podziwie. W tym znaczeniu asymilujący się Żydzi naśladują europejskie grzechy […] Przeciwieństwem tego świata jest Nikołaj Brandeis ze swoją osobistą „egzotyczną” prawością, która pozwala mu zapanować nad tym zagrożonym światem, czyniąc z niego jedną z pierwszych postaci Rothowskich poza Historią, jak to po...
Wracam tu do starych znajomych: Joyce’a, Kafki i Schulza, sięgam po postaci nowe (Celan, Cylkow, Bialik). Próbuję zmierzyć się z twórcą może dla mnie najważniejszym – Tadeuszem Kantorem – i zrozumieć hipnotyczny wpływ, jaki wciąż na mnie wywiera. W tym sensie jest to książka osobista, chociaż staram się unikać osobistego tonu, oddając głos samej literaturze. To ona jest i powinna być bohaterką pierwszoplanową. Czytelniczce albo Czytelnikowi na pewno rzuci się w oczy rozmaitoś...
Hotel „Savoy” jest wielką powieściową metaforą drogi na Zachód, widzianej jako błędna ścieżka ku pustyni, coraz dalej od Ziemi Obiecanej, jak podróż do Sodomy; hotel i jego piętra uporządkowane wedle hierarchii społecznej, przypominające kręgi dantejskiego świata, symbolizują piekło i śmierć. [...] Hotel „Savoy” jest zbudowany jak scenariusz filmowy, jak seria obrazów czy sekwencji (coś w rodzaju nemezis kina w stosunku do Rotha, który go nienawidził ze ślepą zaciekłością); ...
Zbiór opowieści chasydzkich, zebranych i przetłumaczonych na język niemiecki przez Eliasberga, rosyjskiego Żyda, który korzystał przy tym z żydowskich modlitewników i popularnej książki „Kehal chasidim”.
Zbiór, wydany po raz pierwszy w 1916 r. w Monachium, był zapewne lekturą Bubera i Scholema.
„W ostatnim okresie twórczości Rotha, oddanego również osobiście „mitomańskiej” autodestrukcji (jak pisze David Bronsen), wschodnio-żydowski Ulisses zdaje się zauważać pustkę swojego punktu archimedesowego usytuowanego poza rzeczywistością i zdaje się zmieniać kierunek, dążąc w stronę umyślnego zatonięcia. (…) Podobny jest los Nissena Pieczenika, który osiąga swój prawdziwy Heimat na dnie morza, obok Lewiatana (…). Jak na początku, tak również na końcu Roth powraca, by zide...
Wydany w 1932 roku "Marsz Radetzky'ego" to kronika schyłku i upadku Monarchii Austro-Węgierskiej opowiedziana przez pryzmat historii trzech generacji rodziny von Trottów. Jej początkiem jest bohaterski czyn Józefa Trotty, który ratując życie cesarza w bitwie pod Solferio, przeszedł do legendy, z którą będą musieli się zmierzyć jeszcze jego syn i wnuk. „Pamiętam pogrzeb, któremu się przypatrywałam z okna Burgu – pisała we wspomnieniach Karolina Lanckorońska. – Przesuwał się p...
„W 1952 roku napisałam Nasze dni wczorajsze, powieść, w której moje postaci straciły zdolność rozmowy. Albo raczej – mówią do siebie, ale już nie w formie bezpośredniego dialogu. Znienawidziłam dialogi. W tej książce zostały one wplecione ściśle w tkaninę historii; w tkaninę o bardzo ścisłej osnowie, jak w robótce na drutach zbyt gęstej, przez co nie przepuszcza powietrza”, pisała Natalia Ginzburg w 1964 roku. "Książka Nasze dni wczorajsze stanowi powieściowe pendant do najs...
"W banalnym łańcuchu konsekwencji negatywnych i przypadkowych rozbłyśnie chaos egzystencjalny i społeczny. Roth jest mistrzem w snuciu cienkich i ledwie widocznych nici maleńkich pomyłek, wydarzeń mało znaczących, przypadków banalnych i pozornie pozbawionych następstw, drobnych ustępstw i nieświadomych zaniedbań, które niepostrzeżenie oplatają jednostkę w sieć, z której nie sposób się uwolnić, w pułapkę bez wyjścia. W Historii tysiąca i drugiej nocy Roth osiągnie szczyt swoic...
"Jeśliby dla zapisanych w tej książce opowieści szukać jakiegoś skrótu, metafory, można by powiedzieć, że są jak gest uniesienia dłoni, kiedy o chłodnym poranku, stojąc na osnutym węglowym dymem i mgłą kolejowym peronie, żegna się tych, którzy odjeżdżają na zawsze, nie wiedząc na pewno, czy żegna się ich, czy siebie. Mgła zaciera kontury rzeczy, w oświetlonych oknach widać jakieś postacie, twarze sprzed lat – nierozpoznawalne już, chociaż znajome; za chwilę znikną w ciemności...
Życie Dawida Mitznera, amerykańskiego przedsiębiorcy, toczyło się w pięciu językach i na trzech kontynentach. Doświadczył on tego, co los żydowski w XX wieku miał najgorszego - i najbardziej budzącego nadzieję. Urodzony w ortodoksyjnej żydowskiej rodzinie w Warszawie, dorastał w niepodległej Polsce, dzieląc nadzieje i złudzenia jej żydowskich obywateli, aż w końcu znalazł swe miejsce w przedsiębiorstwie prowadzonym wspólnie z ojcem...
Opowieść o aresztowaniu i przesłuchaniach Menachema Begina, z załączeniem protokołów i dokumentów odtajnionych po upadku Związki Radzieckiego. Menachem Begin - (1913-1992) lider Irgun (podziemnej organizacji militarnej), działacz syjonistyczny, premier Izraela w latach 1977- 1983, przeszedł do historii, jako izraelski polityk, który negocjował w 1979 r. Traktat Pokojowy Izraelsko-Egipski z egipskim prezydentem Anwarem Sadatem, laureat Pokojowej Nagrody Nobla. W 1983 Menachem...
Opowieści Jerzego Pomianowskiego nagrane przez Joannę Szwedowską dla Programu II Polskiego Radia. Ich sens i treść są ponadczasowe. Dowodzą istnienia zjawiska tak istotnego dla wieku XX, jakim była inteligencja, i dlatego mogą być istotne dla czytelnika również w XXI wieku, chociażby jako świadectwo.
Był tam na drugim piętrze i wykonywał swoją codzienną pracę, gdy wszystko się zmieniło. Mały skrawek papieru wręczony mu przez sekretarkę zawierał wiadomość, której nie mógł się spodziewać w najśmielszych oczekiwaniach. Najpierw przypuszczał, że może zapomniał jakichś akt, ale zapisane na kartce zdanie, które tępo się w niego wpatrywało, brzmiało: „Michael Shore został zastrzelony”. Larry nie pamiętał, czy coś wtedy powiedział sędziemu, ale był pewien, że musiał wymamrotać ja...
