Książka niekonwencjonalna. Tak najbardziej lapidarnie scharakteryzować można zastosowaną niej metodologię oraz poznawcze wyniki analiz i interpretacji kilkudziesięciu pozycji książkowych autorstwa 23 publicystów z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Krzysztof Stępnik potraktował te pozycje jako utwory, w których liczą się nie tylko wypowiedziane treści, ale i forma ich artykulacji oraz sposób prowadzenia dyskursu. Wziął pod uwagę książki służące celom walki i polemiki pol...
Pięć lat spędzonych przez Andrzeja Zebrzydowskiego (1496-1560) na stolicy biskupiej we Włocławku stanowiło w jego życiu okres kluczowy. Czas ten, przypadający na przełomowy w dziejach XVI-wiecznej Rzeczypospolitej moment zmiany na tronie po śmierci Zygmunta I, okazał się prawdziwym sprawdzianem umiejętności i talentów politycznych ordynariusza włocławskiego. Podejmowane wówczas działania zadecydować miały o dalszych losach hierarchy i jego miejscu na scenie politycznej za pan...
To kolejna zbiorowa monografia powstała w ramach projektu badawczego „Henryk Sienkiewicz. Obecność w kulturze polskiej XX wieku. Polskość i nowoczesność. Recepcja i nowe odczytania”. W części jest ona pokłosiem ogólnopolskiej konferencji naukowej, przeprowadzonej w kwietniu 2015 roku. Książka ukazuje się w serii „Sienkiewicz — nowe odczytania” jako część czwarta. W tomie udało się zgromadzić znaczące studia historyków literatury, często zarazem wybitnych sienkiewiczologów, do...
„(...) człowiek, jego wierzchowiec i niezbędna infrastruktura na polu bitwy i podczas podróży — będą omówione w poszczególnych pracach z cyklu: «Rycerz na wojnie, w podróży i na kwaterze». Prezentowana pierwsza praca z tej serii poświęcona jest uzbrojeniu ochronnemu wojownika, rycerza, żołnierza. Było ono i nadal jest człowiekowi niezbędne z powodu jego «ubóstwa, gdyż jest pozbawiony sierści, nie ma kłów i pazurów». W związku z tym bohaterami niniejszej części wspomnianego ...
Prezentowany tom materiałów, zatytułowany W obcym mundurze, będący rezultatem współpracy Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko–Mazurskiego w Olsztynie oraz Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, w głównej mierze poświęcony jest problematyce szeroko rozumianych postaw politycznych polskiego społeczeństwa wobec zaborcy w XIX stuleciu oraz biografiom indywidualnym i zbiorowym tych Polaków, którzy swoje losy związali ze sł...
W monografii ukazano metody terrorystyczne stosowane przez lewicowe ugrupowania (socjalistyczne i anarchistyczne) działające na przełomie XIX i XX w. na terenie Królestwa Polskiego. Punktem wyjścia przeprowadzonych rozważań była geneza oraz charakterystyka różnych nurtów lewicowych przejawiających się w życiu społecznym zachodniej i wschodniej Europy w omawianym okresie, działalność polskich formacji lewicowych oraz teoretyków i propagatorów tego kierunku. Przedstawiając kole...
Idylliczne dni dzieciństwa i późnych, nastoletnich lat w rozległym rodzinnym majątku na Lubelszczyźnie to przedwojenny obraz życia autora. Jego autobiografia przynosi ulotną wizję codziennej egzystencji w otoczeniu bliskich, gdzie rzadkie, niespodziewane wydarzenia splatały się z obrazami ludzi, którzy odegrali ważną rolę w kształtowaniu charakteru Rafała Smorczewskiego i jego brata.
Książka jest formą publikacji źródła historycznego wytworzonego przez centralny urząd pomocniczy władzy królewskiej o najwyższym stopniu zaufania publicznego, a więc podstawowego do dziejów Polski późnośredniowiecznej i nowożytnej. Zawiera sumariusz Metryki Koronnej z roku 1595 czyli regesty to znaczy streszczenia w języku polskim 430 dokumentów królewskich o charakterze publiczno-prawnym, o rozmaitym stopniu ważności, wystawionych przez kancelarię Królestwa Polskiego dla roz...
Pierwszy tak obszerny zbiór dokumentów, wytworzonych przez powstałą na polecenie Niemców Radę Żydowską (Judenrat), z przewodniczącym Adamem Czerniakowem na czele, oraz przez okupacyjnego komisarza ds. dzielnicy żydowskiej Heinza Auerswalda. Raporty, memoriały, elaboraty i urzędowa korespondencja oraz zestawienia statystyczne ukazują tragedię ginącego narodu z perspektywy aparatu biurokratycznego okupanta oraz żydowskich władz getta, uwikłanych w — skazaną z góry na niepowodze...
W prezentowanej książce ukazano strukturę majątkową szlachty powiatu ksiąskiego w okresie panowania dwóch ostatnich Jagiellonów. Badania pokazały, że w tym czasie doszło do ogromnych, wręcz rewolucyjnych przemian w obrębie stanu szlacheckiego. Największe zmiany objęły własność zagrodową (tj. szlachtę nie posiadającą kmieci), która w powiecie ksiąskim w stosunkowo niedługim czasie niemal zupełnie zanikła. Głównym beneficjentem opisywanych głębokich przeobrażeń społecznych była...
Zgodnie z naszą wiedzą źródłową w 1596 r. rada toruńska nakazała powieszenie w kościele Najświętszej Marii Panny w Toruniu tarcz drewnianych z namalowanymi na nich herbami rodzin patrycjuszowskich. W literaturze przedmiotu uważano, że tarcze te były tam wieszane systematycznie od średniowiecza, dokumentując niejako wchodzenie kolejnych rodzin w krąg toruńskiego patrycjatu. (…) Nikt jednak nie pokusił się o szerszą analizę historii tego niezwykle ciekawego zbioru, nie poddał t...
„Herbarz szlachty żmudzkiej” to program badawczy nad dziejami szlachty żmudzkiej, pomyślany jako dzieje poszczególnych osób, rodzin, a wyjątkowo i rodów w określonym czasie. Okres ten zaczyna się w końcu XIV w., kiedy można wyodrębnić zbiorowość bojarów (szlachty) żmudzkiej i trwa aż do końca XIX i początku XX w., kiedy ostatecznie znika szlachta jako grupa społeczna. Ze względu na tak obszerne ramy cały program został podzielony na dwa etapy: serię pierwszą i drugą. Z serii ...
Dyplomatyka to nauka o dokumencie, traktowanym szeroko jako sporządzone w odpowiedniej formie pisane świadectwo dokonanych czynności prawnych. To jeden z najważniejszych rodzajów źródeł historycznych. Właśnie na podstawie krytyki dokumentów wypracowywano podstawowe zasady krytycznej analizy źródłowej. Dyplomatyka jest najstarszą nauką pomocniczą historii i uchodzi za królową w ich zespole. Tradycyjnie skupiała się na dokumentach średniowiecznych, obecnie jednak coraz szerzej ...
Mściwoj II był ostatnim męskim przedstawicielem dynastii Sobiesławowiców, rządzącej w XIII wieku na Pomorzu Wschodnim. Ten syn wojowniczego księcia Świętopełka, pod wpływem kilkuletniego pobytu jako zakładnik u Krzyżaków zmienił ojcowski sposób uprawiania polityki. Pierwszeństwo oddał bowiem działaniom dyplomatycznym, przez co w historiografii przydawano mu często epitety księcia niewojowniczego i dopuszczającego się niezrozumiałych matactw politycznych. Prezentowana monograf...
Badania nad starością i ludźmi w starszym wieku od pewnego czasu przeżywają wyraźny rozkwit, szczególnie w obszarze nauk społecznych. Wynika to z dość oczywistych względów: wydłużenia się życia ludzkiego i stałego, przynajmniej w państwach zamożniejszych, spadku urodzin, co ma zapowiadać szybki, zawrotny statystycznie wzrost udziału ludzi starych w społeczeństwach europejskich. Dość dynamicznie rozwija się też w tym kontekście historiografia starości — z niedostatecznym jedna...
„[...] książkę Janusza Tandeckiego i Krzysztofa Kopińskiego należałoby na początku ocenić przede wszystkim z punktu widzenia zapotrzebowania na takie syntetyczne opracowanie przede wszystkim, chociaż nie wyłącznie, wśród historyków. Otóż nie ulega żadnej wątpliwości, że mamy do czynieniami z książką nie tylko wartościową z racji prezentowanych w niej zagadnień, ale przede wszystkim zapełniającą poważną lukę w polskiej historiografii. O ile dysponujemy licznymi, starszymi i no...
Prezentowana monografia przedstawia efekty prac badawczych dr Karoliny Studnickiej–Mariańczyk — adiunkta w Instytucie Historii Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Autorka, wykorzystując obszerny materiał źródłowy, ukazała proces formowania domeny należącej do Korabitów Ostrowskich, skupionej wokół maluszyńskiego klucza, omówiła sposób prowadzenia zarządu oraz scharakteryzowała rozwój gospodarstwa rolnego, hodowli zwierzęcej i zakładów przetwórczo–przemysłowych. Najwięk...
Książka to wynik 3–letnich badań terenowych prowadzonych przez pracowników naukowych i studentów w zachodniej Macedonii — kraju zamieszkałym przez egzystujące obok siebie różnorodne społeczności etniczne o odmiennych zwyczajach, językach, wyznające zarówno prawosławie, jak i islam, naznaczonym napięciem politycznym między Macedończykami i Albańczykami. Obserwacje poczynione z perspektywy wspólnoty lokalnej i głównie w kontekście różnych aspektów życia codziennego ukazują, j...
„Herbarz szlachty żmudzkiej” to program badawczy nad dzieja-mi szlachty żmudzkiej, pomyślany jako dzieje poszczególnych osób, rodzin, a wyjątkowo i rodów w określonym czasie. Okres ten zaczyna się w końcu XIV w., kiedy można wyodrębnić zbiorowość bojarów (szlachty żmudzkiej) i trwa aż do końca XIX i początku XX w., kiedy ostatecznie znika szlachta jako grupa społeczna. Ze względu na tak obszerne ramy cały pro-gram został podzielony na dwa etapy: serię pierwszą i drugą. Z seri...
Pokolenie jako kategoria pojęciowa w praktyce interpretacyjnej historyków może prowadzić do uproszczeń, a nawet do nadużyć, gdy oceny postaw oraz działań indywidualnych podmiotów nie dokonuje się z uwzględnieniem ich intencji, kontekstu sytuacyjnego oraz nie poszukuje się subiektywnej racjonalności i nie analizuje motywów działań podejmowanych przez owe podmioty, ale usiłuje się je wtłoczyć w z góry ustanowiony schemat, w którym operuje się kategorią zbiorowej świadomości pok...
Kolejny tom tzw. zielonej serii „Polskie ruchy społeczno–polityczne i życie literackie 1832–1855. Studia i materiały”. Zawarte w nim dokumenty pochodzą głównie z akt wileńskich komisji śledczych, przechowywanych w Litewskim Państwowym Archiwum Historycznym w Wilnie. Znajdziemy tu zeznania członków Stowarzyszenia Ludu Polskiego, Towarzystwa Demokratycznego Franciszka Sawicza, Komitetu Litewskiego oraz tajnego kółka Karola Hildebrandta w Dorpacie, a także akta procesu oficerów ...
„Herbarz szlachty żmudzkiej” to program badawczy nad dziejami szlachty żmudzkiej, pomyślany jako dzieje poszczególnych osób, rodzin, a wyjątkowo i rodów w określonym czasie. Okres ten zaczyna się w końcu XIV w., kiedy można wyodrębnić zbiorowość bojarów (szlachty) żmudzkiej i trwa aż do końca XIX i początku XX w., kiedy ostatecznie znika szlachta jako grupa społeczna. Ze względu na tak obszerne ramy cały program został podzielony na dwa etapy: serię pierwszą i drugą. Z serii ...
Tom składa się z siedmiu artykułów napisanych przez grono specjalistów z Polski, Litwy i Białorusi — historyków, znawców literatury i myśli społeczno–politycznej. Podjęty temat badawczy jest wynikiem interdyscyplinarnej współpracy międzynarodowej w dziedzinie nauk humanistycznych. Dotyczy związków dworu i wsi na Litwie i Białorusi w XIX i na początku XX wieku, kiedy stosunki społeczne ulegały przeobrażeniom, a zachodzące procesy prowadziły do modernizacji społeczeństwa....
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
