The Volume no 2 of “Colloquia Balkanica” entitled Macedonia: Land, Region, Borderland, produced by an international team of researchers under grant No. NN108 187138, presents a synthetic approach to this territory’s history. The key to the research for this synthesis is connected with the image of Macedonia, a consequence of the premise adopted by all the participants of the grant. The period covered by the present volume begins in the times of the ancient Macedonian state an...
Publikacja w sposób wielostronny ukazuje wpływ kobiet na kształtowanie się rzeczywistości przełomu wieków oraz ich rolę w zachowaniu dziedzictwa i pielęgnowaniu wartości ponadczasowych. Bohaterkami książki są kobiety, które pochodzeniem, pracą bądź sercem związane były z Kresami Wschodnimi. Czytelnik odnajdzie w publikacji odkryte na nowo postaci, obecne już na kartach historii, a także kobiety nieco mniej znane, o których pamięć jest żywa wyłącznie w społecznościach lokalny...
Książka — wpisująca się w nurt badań prozopograficznych — stanowi próbę wyznaczenia i opisania wspólnej dla całej zbiorowości szlacheckich posesjonatów cechy, jaką była mobilność, zarówno w ujęciu społecznym, jak i terytorialnym. Wykorzystując niedoceniane metody badawcze i słabo znane dotąd źródła, autor stara się odpowiedzieć na pytania dotyczące m.in. wpływu migracji na skład stanu uprzywilejowanego województwa chełmińskiego po wojnie trzynastoleniej oraz czynników społecz...
Książka Stolica świata... stanowi próbę zarysowania obrazu osiemnastowiecznego Londynu jako centrum życia politycznego, gospodarczego i kulturalnego w Wielkiej Brytanii. Najpierw zostały przedstawione główne formy komunikacji społecznej w kulturze i życiu umysłowym tej metropolii w epoce Oświecenia — kawiarnie i kluby, Royal Society (Królewskie Towarzystwo Naukowe) i loże wolnomularskie oraz czasopiśmiennictwo na przykładzie „Spectatora”. Następnie dokonano próby ogólnej char...
Kto był pierwszym właścicielem Warszawy? Skąd wywodzi się herb stołecznego miasta? Jak wyglądała pierwsza siedziba książęca w Warszawie? Prezentowana książka poszukuje odpowiedzi na te i inne trudne pytania, dotyczące słabo znanych początków stolicy Polski na tle dziejów Mazowsza. W kolejnych tekstach Autorzy, historycy i archeolodzy, mimo niezwykle skąpej bazy źródłowej, mierzą się z takimi problemami, jak m.in.: granice podziałów Mazowsza w XIV w., tytulacja pierwszych ksi...
„Lata 1945–1948 są w historii Słowacji momentem przełomowym, w którym większa część społeczeństwa została zmuszona do po-rzucenia idei Państwa Słowackiego oraz ponownego ułożenia stosunków z dominującymi gospodarczo oraz kulturowo Czechami. [...] W pracy skupiono się przede wszystkim na analizie stosunków słowacko-czeskich w odniesieniu do ówczesnych umów polityczno-prawnych zawieranych pomiędzy Pragą a Bratysławą. [...] Punktem wyjścia do badań stały się obietnice złożone Sł...
„Herbarz szlachty żmudzkiej” to program badawczy nad dziejami szlachty żmudzkiej, pomyślany jako dzieje poszczególnych osób, rodzin, a wyjątkowo i rodów w określonym czasie. Okres ten zaczyna się w końcu XIV w., kiedy można wyodrębnić zbiorowość bojarów (szlachty) żmudzkiej i trwa aż do końca XIX i początku XX w., kiedy ostatecznie znika szlachta jako grupa społeczna. Ze względu na tak obszerne ramy cały program został podzielony na dwa etapy: serię pierwszą i drugą. Z serii ...
Jedenasty zeszyt słownika biograficznego Ziemianie polscy XX wieku zawiera 87 życiorysów osób reprezentujących kilkadziesiąt rodzin ziemiańskich. Szczęśliwie udało się zgromadzić w tym tomie sylwetki ziemian wywodzących się prawie z całego obszaru dawnych ziem Rzeczypospolitej w granicach przedrozbiorowych.
Książka obejmuje bardzo rozległą tematykę - od dominujących zagadnień polityczno-wojskowych i parlamentarnych, poprzez kwestie wyznaniowe, społeczne i prawnoustrojowe, aż po wątki odnoszące się do szeroko pojętej biografistyki. Elementem spajającym jest Wielkie Księstwo Litewskie w epoce nowożytnej, przedstawione w studiach i przyczynkach 24 autorów - specjalistów w tej problematyce. Zabrakło wśród nich Prof. Andrzeja Rachuby, ale to Jemu właśnie prezentowany tom dedykowali „...
To siódmy tom serii, której założeniem jest udostępnienie w języku polskim zawartości ksiąg wpisów Metryki Koronnej czyli produktu działalności centralnego organu władzy wykonawczej króla. Metryka to źródło podstawowe do dziejów Polski późnośredniowecznej i czasów nowożytnych. Tom obejmuje m.in. okres wyprawy Zygmunta III do Szwecji. Jest zaopatrzony w indeksy: rzeczowy, osób, miejscowości i nazw geograficznych.
Książka niekonwencjonalna. Tak najbardziej lapidarnie scharakteryzować można zastosowaną niej metodologię oraz poznawcze wyniki analiz i interpretacji kilkudziesięciu pozycji książkowych autorstwa 23 publicystów z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Krzysztof Stępnik potraktował te pozycje jako utwory, w których liczą się nie tylko wypowiedziane treści, ale i forma ich artykulacji oraz sposób prowadzenia dyskursu. Wziął pod uwagę książki służące celom walki i polemiki pol...
Pięć lat spędzonych przez Andrzeja Zebrzydowskiego (1496-1560) na stolicy biskupiej we Włocławku stanowiło w jego życiu okres kluczowy. Czas ten, przypadający na przełomowy w dziejach XVI-wiecznej Rzeczypospolitej moment zmiany na tronie po śmierci Zygmunta I, okazał się prawdziwym sprawdzianem umiejętności i talentów politycznych ordynariusza włocławskiego. Podejmowane wówczas działania zadecydować miały o dalszych losach hierarchy i jego miejscu na scenie politycznej za pan...
To kolejna zbiorowa monografia powstała w ramach projektu badawczego „Henryk Sienkiewicz. Obecność w kulturze polskiej XX wieku. Polskość i nowoczesność. Recepcja i nowe odczytania”. W części jest ona pokłosiem ogólnopolskiej konferencji naukowej, przeprowadzonej w kwietniu 2015 roku. Książka ukazuje się w serii „Sienkiewicz — nowe odczytania” jako część czwarta. W tomie udało się zgromadzić znaczące studia historyków literatury, często zarazem wybitnych sienkiewiczologów, do...
„(...) człowiek, jego wierzchowiec i niezbędna infrastruktura na polu bitwy i podczas podróży — będą omówione w poszczególnych pracach z cyklu: «Rycerz na wojnie, w podróży i na kwaterze». Prezentowana pierwsza praca z tej serii poświęcona jest uzbrojeniu ochronnemu wojownika, rycerza, żołnierza. Było ono i nadal jest człowiekowi niezbędne z powodu jego «ubóstwa, gdyż jest pozbawiony sierści, nie ma kłów i pazurów». W związku z tym bohaterami niniejszej części wspomnianego ...
Prezentowany tom materiałów, zatytułowany W obcym mundurze, będący rezultatem współpracy Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko–Mazurskiego w Olsztynie oraz Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, w głównej mierze poświęcony jest problematyce szeroko rozumianych postaw politycznych polskiego społeczeństwa wobec zaborcy w XIX stuleciu oraz biografiom indywidualnym i zbiorowym tych Polaków, którzy swoje losy związali ze sł...
W monografii ukazano metody terrorystyczne stosowane przez lewicowe ugrupowania (socjalistyczne i anarchistyczne) działające na przełomie XIX i XX w. na terenie Królestwa Polskiego. Punktem wyjścia przeprowadzonych rozważań była geneza oraz charakterystyka różnych nurtów lewicowych przejawiających się w życiu społecznym zachodniej i wschodniej Europy w omawianym okresie, działalność polskich formacji lewicowych oraz teoretyków i propagatorów tego kierunku. Przedstawiając kole...
Idylliczne dni dzieciństwa i późnych, nastoletnich lat w rozległym rodzinnym majątku na Lubelszczyźnie to przedwojenny obraz życia autora. Jego autobiografia przynosi ulotną wizję codziennej egzystencji w otoczeniu bliskich, gdzie rzadkie, niespodziewane wydarzenia splatały się z obrazami ludzi, którzy odegrali ważną rolę w kształtowaniu charakteru Rafała Smorczewskiego i jego brata.
Książka jest formą publikacji źródła historycznego wytworzonego przez centralny urząd pomocniczy władzy królewskiej o najwyższym stopniu zaufania publicznego, a więc podstawowego do dziejów Polski późnośredniowiecznej i nowożytnej. Zawiera sumariusz Metryki Koronnej z roku 1595 czyli regesty to znaczy streszczenia w języku polskim 430 dokumentów królewskich o charakterze publiczno-prawnym, o rozmaitym stopniu ważności, wystawionych przez kancelarię Królestwa Polskiego dla roz...
Pierwszy tak obszerny zbiór dokumentów, wytworzonych przez powstałą na polecenie Niemców Radę Żydowską (Judenrat), z przewodniczącym Adamem Czerniakowem na czele, oraz przez okupacyjnego komisarza ds. dzielnicy żydowskiej Heinza Auerswalda. Raporty, memoriały, elaboraty i urzędowa korespondencja oraz zestawienia statystyczne ukazują tragedię ginącego narodu z perspektywy aparatu biurokratycznego okupanta oraz żydowskich władz getta, uwikłanych w — skazaną z góry na niepowodze...
W prezentowanej książce ukazano strukturę majątkową szlachty powiatu ksiąskiego w okresie panowania dwóch ostatnich Jagiellonów. Badania pokazały, że w tym czasie doszło do ogromnych, wręcz rewolucyjnych przemian w obrębie stanu szlacheckiego. Największe zmiany objęły własność zagrodową (tj. szlachtę nie posiadającą kmieci), która w powiecie ksiąskim w stosunkowo niedługim czasie niemal zupełnie zanikła. Głównym beneficjentem opisywanych głębokich przeobrażeń społecznych była...
Zgodnie z naszą wiedzą źródłową w 1596 r. rada toruńska nakazała powieszenie w kościele Najświętszej Marii Panny w Toruniu tarcz drewnianych z namalowanymi na nich herbami rodzin patrycjuszowskich. W literaturze przedmiotu uważano, że tarcze te były tam wieszane systematycznie od średniowiecza, dokumentując niejako wchodzenie kolejnych rodzin w krąg toruńskiego patrycjatu. (…) Nikt jednak nie pokusił się o szerszą analizę historii tego niezwykle ciekawego zbioru, nie poddał t...
„Herbarz szlachty żmudzkiej” to program badawczy nad dziejami szlachty żmudzkiej, pomyślany jako dzieje poszczególnych osób, rodzin, a wyjątkowo i rodów w określonym czasie. Okres ten zaczyna się w końcu XIV w., kiedy można wyodrębnić zbiorowość bojarów (szlachty) żmudzkiej i trwa aż do końca XIX i początku XX w., kiedy ostatecznie znika szlachta jako grupa społeczna. Ze względu na tak obszerne ramy cały program został podzielony na dwa etapy: serię pierwszą i drugą. Z serii ...
Dyplomatyka to nauka o dokumencie, traktowanym szeroko jako sporządzone w odpowiedniej formie pisane świadectwo dokonanych czynności prawnych. To jeden z najważniejszych rodzajów źródeł historycznych. Właśnie na podstawie krytyki dokumentów wypracowywano podstawowe zasady krytycznej analizy źródłowej. Dyplomatyka jest najstarszą nauką pomocniczą historii i uchodzi za królową w ich zespole. Tradycyjnie skupiała się na dokumentach średniowiecznych, obecnie jednak coraz szerzej ...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
