Oddawany do rąk Czytelników tom to próba oceny piśmiennictwa powstałego w ćwierćwieczu między Powszechnym Zjazdem Historyków Polskich w Łodzi i Zjazdem w Szczecinie, dotyczącego dziejów ziemiaństwa, warstwy społecznej odgrywającej przez cały XIX wiek wiodącą rolę w życiu publicznym i gospodarczym ziem polskich. Zaprosiliśmy do współpracy historyków z różnych ośrodków naukowych, najlepszych w Polsce znawców problematyki ziemiańskiej. Są wśród nich: Wiesław Caban, T...
Przedstawiając i analizując różnorakie aspekty działalności Ligi Kobiet, Autorzy zaprezentowali szeroki wachlarz podejmowanych inicjatyw. Były to nie tylko te inspirowane przez PZPR, gdyż wiele z nich miało charakter oddolny, wynikający z potrzeby reagowania na bieżące problemy środowiska lokalnego. Stąd w monografii zawarto działalność szkoleniową (podnoszenie kwalifikacji), edukacyjną – zwalczanie analfabetyzmu, upowszechnianie wiedzy o ś wiecie, kształtowanie potrzeby obco...
Rękopis Włodzimierza S. Czerewki, poświęcony ostatniej wojnie Bohdana Chmielnickiego z lat 1654–1655, zachowany jest pod sygnaturą 629, w fondzie 26 (opis 4) archiwum po dawnym Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Powstał na seminarium profesora Stanisława Zakrzewskiego i należał do najciekawszych prac, jakie tam powstały. Został pozyskany w wyniku kwerend badawczych prowadzonych w latach 2016–2018. Pomimo upływu blisko sto lat od momentu jego powstania w 1932 roku, pozos...
Jednak pojawienie się dawnych spiskowców w środowiskach, z których się wywodzili, ich niezłomna wiara w uzyskanie przez Polaków niepodległości, i to w granicach z 1772 r., mobilizowała młodzież do działań spiskowych. Dla wszystkich Polaków kontakt z zesłańcami syberyjskimi, ich opinie na temat dróg dojścia do niepodległości, były niezwykle ważne. Jest to zrozumiałe, gdyż te opinie wypowiadali ludzie, którzy – jeśli tak można powiedzieć – na miejscu doznali rozmiarów carskiego...
Ważne tło ewolucji Jedwabnego Szlaku stanowi wielokulturowa warstwa tego mechanizmu, także dynamicznie ewoluująca wraz z biegiem czasu. Szlak funkcjonuje w ramach realiów różnych kul- tur – tak integrujących się, jak i wzajemnie się ścierających. Jednak sam również jest czynnikiem zmieniającym owe ramy kulturowe – przyspieszającym lub umożliwiającym przemiany – stając się ich niezwykłym katalizatorem. Ta opowieść jest jednak przede wszystkim pochwałą siły, odporności i stabil...
Wprawdzie nasza przeszłość z warunkami swojego bytu przeminęła jak sen wiekowy, zastawiając po sobie niezatarte ślady swojego istnienia, nasza teraźniejszość w bólach i mękach krzepi się nadzieją lepszego bytu, nasza wreszcie przyszłość ukryta jeszcze za oponą przeznaczeń, jakie opatrzność wszystkim narodom zgotowała, miło jest przecież obudzić w sobie dawne wspomnienia i przenosić się myślą w owe wieki, kiedy jako naród wolny i samoistny słynęliśmy cnotą, orężem i nauką. Cze...
Franciszka Urszula z Wiśniowieckich Radziwiłłowa jest w polskiej historii postacią wyjątkową. Była jedną z pierwszych, a z pewnością najbardziej znaną polską dramatopisarką i poetką późnego baroku. Urodzona w wielkim rodzie magnackim, który swoją potęgę wzniósł na ziemiom ukrainnych, związana małżeństwem, a prawdopodobnie i wielką miłością z przedstawicielem jednego z największych litewskich rodów magnackich, stała się symbolem nowoczesności w Rzeczypospolitej pogrążonej w ci...
Rękopis Bohdana Murija, poświęcony ostatnim latom życia byłego hetmana kozackiego Jana Wyhowskiego, ukończony został w 1931 roku. Zarejestrowano go pod pozycją Lp. 123/31, 4 lipca 1931 roku. Było to ukoronowanie prac badawczych młodego historyka, ucznia profesora Stanisława Zakrzewskiego. Rękopis rozprawy doktorskiej Bohdana Murija sporządzony jest wyraźnym pismem, za pomocą długopisu, którego tusz mimo u pływu blisko stu lat nie wyblakł. Tekst pozyskany został w wyniku kwere...
Postać Stefana Szolc Rogozińskiego znana jest we współczesnej literaturze z jego wielu wcieleń. Zainteresowani tematyką znają kaliszanina jako: podróżnika, pisarza, etnografa, żeglarza, prekursora polskiej afrykanistyki, alpinistę, świeckiego inicjatora działalności misyjnej, gorącego patriotę – jednak Rogoziński wciąż pozostaje niemal zupełnie nieznany jako plantator. Autor tej monografii, chcąc wypełnić biograficzną lukę w życiorysie słynnego podróżnika (którego zwłoki eks...
Zmiany polityczne w Polsce po 1989 r. pozwoliły na swobodny rozwój badań historycznych nad dawnymi elitami, w tym także nad polską arystokracją. W mijających dekadach powstało wiele opracowań i opublikowano liczne źródła, przede wszystkim pamiętniki. Nadal jednak dużo zagadnień czeka na swoich monografistów. Nawet tak wybitne rodziny, jak Czartoryscy nie doczekały się pełnego omówienia, dlatego niniejsza książka wypełnia lukę w dziejach tego znakomitego rodu, charakteryzując ...
Tuż za polsko-ukraińską granicą przecinającą Bieszczady zaczyna się Bojkowszczyzna – obszar etnograficzny górali ukraińskich, zwanych w przeszłości Bojkami, ale także Rusynami, Werchowyńcami. Zamieszkiwali oni także część Bieszczadów polskich, skąd w latach 1945–1947 zostali wysiedleni na tereny ZSRR oraz ziemie zachodnie i północne Polski. Prowadząc badania po ukraińskiej stronie granicy, w rejonie turczańskim, mieliśmy możliwość obcowania nie tylko z zachowywaną tam w widoc...
Kierując się rozstrzygnięciem, że modlitwa (odmawiana i/lub śpiewana), którą posługujemy się w celu nawiązania wewnętrznej łączności z istotą wyższą od człowieka, jest cechą immanentną każdego modlitewnika (wszak bez modlitwy modlitewnik nie istnieje), o zaszeregowaniu danej publikacji do zaproponowanego zespołu druków zadecydowało występowanie w niej tekstu (bądź zbioru tekstów) o określonej strukturze formalno-treściowej, tę łączność umożliwiającą, a tym samym – zaspakajają...
Korespondencja hetmańska obejmująca okres od połowy XVII do połowy XVIII wieku, to bezcenne źródło do dziejów Rzeczypospolitej. Idea zebrania, opracowania a następnie wydania listów pięciu hetmanów wywodzących się z rodziny Potockich herbu Pilawa, narodziła się jako odpowiedz na pojawiające się postulaty, niedostatecznego wykorzystania epistolografii w badaniach nad dziejami państwa polsko-litewskiego. Listy wytwarzane w otoczeniu kolejnych hetmanów koronnych, a kierowane do ...
Korespondencja hetmańska obejmująca okres od połowy XVII do połowy XVIII wieku, to bezcenne źródło do dziejów Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Idea zebrania, opracowania a następnie wydania listów pięciu hetmanów wywodzących się z rodziny Potockich herbu Pilawa, narodziła się jako odpowiedź na pojawiające się postulaty, niedostatecznego wykorzystanie pistolografii w badaniach nad dziejami państwa polsko-litewskiego. Listy wytwarzane w otoczeniu kolejnych hetmanów koronnych, a...
Adam Regiewicz Prof. zw. dr hab. nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, filolog i filmoznawca, od 2012 kieruje Instytutem Filologii Polskiej Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie. Zajmuje się badaniem zjawisk na pograniczu literaturoznawstwa i komparatystyki kulturowej, m.in. transkulturowym badaniem średniowieczności, antropologią i kulturą współczesną badanymi w perspektywie chrześcijaństwa jako paradygmatu kulturowego Europ...
Język polski na Kresach rozwijał się w ciągu wieków. Rewolucja 1917 r. zdziesiątkowała ludność polską na Ukrainie i na Białorusi, a po 1944 r. represje objęły także Polaków na Kresach bliższych, które przed II wojną wchodziły w skład Państwa Polskiego. Książka porusza zagadnienia genezy polszczyzny, jej zróżnicowania związanego z przynależnością stanową jego nosicieli, uwarunkowań jej trwania oraz funkcjonowania. Wiele uwagi poświęcono konkurencji wyrazów rodzimych i zapożycz...
Od połowy XV w. coraz popularniejszym określeniem kobiet pomagającym rodzącym był termin „akuszerka” pochodzący od francuskiego słowa accoucher—rodzić. To określenie, być może z uwagi na powszechne posługiwanie się w wieku XVIII językiem francuskim, upowszechniło się na ziemiach polskich. Nazewnictwo używane w innych językach nie weszło w ogóle do użycia. Akuszerkami nazywano jednak nie wszystkie osoby zajmujące się pomaganiem rodzącym. Było ono niejako zarezerwowane dla niew...
Cenne uzupełnienie opublikowanych herbarzy i innych źródeł do genealogii szlachty Królestwa Polskiego na podstawie zachowanych protokołów posiedzeń Rady Stanu Królestwa Polskiego. Książka otrzymała Nagrodę im. Adama Heymowskiego. Publikacja wydana wspólnie z Polskim Towarzystwem Heraldycznym i Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych.
Seria Medycyna i religia jest poświęcona prezentacji badań nad wzajemnymi relacjami tych dwóch obszarów ludzkiej kultury. Medycyna jest tu definiowana jako zespół działań, których celem jest zachowanie i przywrócenie zdrowia, których uzasadnienie teoretyczne jest czerpane ze zmieniających się w kolejnych okresach historycznych standardów wiedzy i racjonalności. Realizacja tych celów przyjmuje w związku z tym różne formy praktyczne, zmieniające się zgodnie z aktualnym poziomem...
Seria Medycyna i religia jest poświęcona prezentacji badań nad wzajemnymi relacjami tych dwóch obszarów ludzkiej kultury. Medycyna jest tu definiowana jako zespół działań, których celem jest zachowanie i przywrócenie zdrowia, których uzasadnienie teoretyczne jest czerpane ze zmieniających się w kolejnych okresach historycznych standardów wiedzy i racjonalności. Realizacja tych celów przyjmuje w związku z tym różne formy praktyczne, zmieniające się zgodnie z aktualnym poziomem...
Korespondencja hetmańska obejmująca okres od połowy XVII do połowy XVIII wieku, to bezcenne źródło do dziejów Rzeczypospolitej. Idea zebrania, opracowania a następnie wydania listów pięciu hetmanów wywodzących się z rodziny Potockich herbu Pilawa, narodziła się jako odpowiedz na pojawiające się postulaty, niedostatecznego wykorzystania epistolografii w badaniach nad dziejami państwa polsko-litewskiego. Listy wytwarzane w otoczeniu kolejnych hetmanów koronnych, a kierowane do ...
Korespondencja hetmańska obejmująca okres od połowy XVII do połowy XVIII wieku, to bezcenne źródło do dziejów Rzeczypospolitej. Idea zebrania, opracowania a następnie wydania listów pięciu hetmanów wywodzących się z rodziny Potockich herbu Pilawa, narodziła się jako odpowiedz na pojawiające się postulaty, niedostatecznego wykorzystania epistolografii w badaniach nad dziejami państwa polsko-litewskiego. Listy wytwarzane w otoczeniu kolejnych hetmanów koronnych, a kierowane do ...