Książka jest pionierska. A przecież - zdawać by się mogło - nie sposób już napisać czegoś nowego o Miłoszu. Bo też nie „coś” okazuje się tu nowe, lecz „jak”, czyli metoda, owa droga do dróg (zgodnie z grecką etymologią). Proponuje się czytelnikom noblistę autoemendacyjnego, kapryśnego, nieoczekiwanego, ba - nieznanego, a opisanego z dużą kompetencją, zaskakująco świeżego. Paweł Bem nie twierdzi wprawdzie, że o Miłoszu można nieskończenie, wie jednak, iż można zgoła inaczej ni...
Po raz pierwszy przemknęła mi myśl o tytułowej tematyce, gdy 12 września 2001 roku, w dzień po zamachu na World Trade Center, ujrzałem na Krakowskim Przedmieściu orszak manifestacyjny prowadzony przez prominentnego polityka; uczestnicy nieśli tabliczki z napisem: „Oto kara za świat bez Boga” i śpiewali religijne pieśni. Zastanawiało mnie, do jakiej tradycji przypisać to wydarzenie i słowa na transparentach: do polskiej romantycznej, w której Bóg gotów jest w odwecie za ludzki...
W ostatnim zdaniu przedmowy Beata Mytych-Forajter powiada, że należy dzisiaj sięgać „po romantyczne intuicje”, dotyczące odpowiedzialności ludzi za świat przyrody. Należy zaś dlatego, ponieważ właśnie w czasach romantyzmu, czyli w pierwszej połowie wieku XIX, problem tej odpowiedzialności i formułowanych dziś postulatów ekologicznych „niejako wszedł «w zakręt» i wciąż w nim pozostaje, doznając wszystkich niemożności charakterystycznych dla wirażu. Trzeba sporej siły, by pokon...
Antologia ukraińskiej prozy kobiecej okresu międzywojennego Modernistki jest owocem wspólnego, polsko-ukraińskiego projektu badawczego, poświęconego modernizmowi kobiecemu w Europie Środkowo-Wschodniej. Ambicją badaczek uczestniczących w projekcie było szerokie ujęcie porównawcze, które umożliwiłoby nowe spojrzenie na epokę modernizmu: poszerzenie jego ram czasowych oraz wzbogacenie o nurt feministyczny. Oddawana w ręce czytelnika antologia jest pierwszą próbą ukazania inn...
Jerzy Franczak - prozaik, eseista, literaturoznawca. Adiunkt w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych na Wydziale Polonistyki UJ. Redaktor magazynu literackiego w „Tygodniku Powszechnym”. Autor zbiorów opowiadań i powieści oraz rozpraw: Rzecz o nierzeczywistości. Jean-Paul Sartre i Witold Gombrowicz (2002), Poszukiwanie realności. Światopogląd polskiej prozy modernistycznej (2007). Książka ta przynosi pierwszą całościową prezentację filozofii Jacques’a Rancie...
Agata Skórzyńska (1977) — kulturoznawczyni, prowadzi badania w perspektywie kulturowych studiów miejskich, studiów performatywnych i kulturoznawstwa krytycznego. Interesuje się także metodologią aktywistycznych badań miejskich. Zajmuje się problematyką działania, sprawczości i praktyk kulturowych w przestrzeni miejskiej, a także animacji i edukacji kulturowej. Opublikowała książkę Teatr jako źródło ponowo czesnych spektakli społecznych (2007), jest też współautorką pracy zbio...
Godne podkreślenia i wyróżnienia jest to, że wśród istniejących już badań tego tematu Paweł Dobrosielski obiera drogę odrębną i proponuje swoją własną autorską problematyzację. (...) Jego podstawowym zamierzeniem jest nie tyle odtworzenie tego, co zostało powiedziane w publicznych debatach wokół Grossa, ile raczej rozpoznanie warunków możliwości mówienia oraz leżących u podstaw dyskursu reguł jego wytwarzania. (...) Wartość poznawcza pracy Pawła Dobrosielskiego, a także jej...
Pośród burzliwych debat nad takimi kwestiami jak testy genetyczne, aborcja czy obowiązkowe szczepienia, Joanna Żylińska proponuje odmienne spojrzenie na istotę bioetyki. Stwierdza ona, że w epoce technologii cyfrowych i nowych mediów głównym zadaniem, z którym musi zmierzyć się bioetyka, jest nie tyle rozwiązanie konkretnych sporów z dziedziny medycyny i zdrowia co przedefiniowanie samego pojęcia życia. W swych analizach, obejmujących zarówno klasyczne koncepcje bioetyki jak ...
W drugiej książce z cyklu „W stronę nowej syntezy literatury polskiej początku XXI wieku” pytamy o udział i funkcje literatury w dyskusjach po przełomie 1989 roku. Wybraliśmy te, które wydały nam się szczególnie znaczące. Te dyskusje o stosunku do PRL, kontrowersje wokół feminizmu i mniejszości seksualnych, polemiki na temat Jedwabnego oraz starcia wywołane katastrofą smoleńską. Staramy się opisać strategie literatury w nowych warunkach. Zależnie od układu sił i presji, staj...
„New Literary History” nie stało się nigdy organem programowym żadnej doktryny badawczej (...)„ a swą specyfikę oparło raczej na formule swobodnej konwersacji między przedstawicielami różnych tradycji, szkół czy kierunków (publikowano tu teksty tak odmiennych autorów, jak choćby Jurgen Habermas i Stanley Fish, Hélene Cixous i Terry Eagleton, Claude Lévi-Strauss i Harold Bloom). Zasada różnicowania perspektyw i stanowisk jest utrzymana - z zachowaniem wszelkich proporcji - ta...
Bajki” Franciszka Dzierżykrąja-Morawskiego - pierwsza po 133 latach edycja bajek twórcy z pogranicza Oświecenia i Romantyzmu. literata z Wielkopolski, częstego gościa w Puławach książąt Czartoryskich, generała w powstaniu listopadowym, autora wierszy i utworów dramatycznych, znanego krytyka literackiego i teatralnego, ale przede wszystkim - poety bajkopisarza. W bajkach odnajdujemy wszystkie zalety pióra Morawskiego: dowcip, humor, delikatną satyrę oraz prosty i żywy jęz...
Monografia ta jest unikatowym dziełem zbiorowym poruszającym tematykę deficytową w obrębie naukowej twórczości poświęconej Cyganom/Romom. Jest o znakomity zbiór szczegółowych, głębokich i profesjonalnych opracowań poszczególnych fragmentów polskiej (i częściowo rosyjskiej) literatury, filmu, twórczości muzycznej, fotografii dotyczących cygańskiej kultury, cygańskiego charakteru, cech społecznych. Wypełnia poważną lukę w obrębie studiów romologicznych w Polsce i dostarcza bad...
Women and the Holocaust: New Perspectives and Challenges expands the existing scholarship on women and the Holocaust adopting current approaches to gender studies and focusing on the texts and contents from Central and East-Central Europe. The authors complicate earlier approaches by considering the intersections of gender and nation, region, and sexuality. In these essays, the Communist regimes after WWII often provide a productive framework for studying women and the Holoca...
Jako tom 26. „Pism zebranych”, wydawanych początkowo pod redakcją prof. Zbigniewa Golińskiego, a obecnie pod red. prof. Zdzisława Jerzego Adamczyka, ukazała się „Publicystyka 1920–1925” Stefana Żeromskiego. W tomie znalazło się 28 utworów publicystycznych autora „Przedwiośnia” (artykuły, przedmowy, listy otwarte, recenzje), między innymi tak znane teksty, jak „Na probostwie w Wyszkowie” lub „Snobizm i postęp”. Publikacja zawiera także dwa aneksy – w jednym znajdziemy dwa teks...
Książka analizuje powieści i sztuki teatralne takich autorek i autorów, jak Jane Austen, siostry Brontë, Charles Dickens, Wilkie Collins, Emil Zola, Aleksander Dumas, Henryk Ibsen, Zofia Nałkowska, Gabriela Zapolska, Alice Munro, Marilyn French, Elfriede Jelinek, Toni Morrison, Alice Walker, Arundhati Roy, David Herbert Lawrence, Michel Faber i Sarah Waters. Wszystkie te dzieła opisują doświadczenia kobiet żyjących w świecie, który ogranicza ich wolność i możliwości spełnieni...
Teksty, które złożyły się na tom zbiorowy zatytułowany „Kariera pisarza w PRL-u”, cechuje merytoryczna dojrzałość i interpretacyjna odkrywczość. Różnorodność perspektyw badawczych uwyraźnia przeglądowy charakter tomu , zbliżający go do ujęcia monograficznego. Poszczególne artykuły poszerzają wiedzę o pomijanych wcześąniej obszarach badawczych lub przypominają o zjawiskach usuwanych dziś z głównego nurtu badań historycznoliterackich. Współczesne dążenia do marginalizowania zja...
Bogusław Schaeffer — jeden z najwybitniejszych kompozytorów polskich, teoretyk muzyki i autor rozpraw o sztuce, napisał też ponad czterdzieści utworów scenicznych. Kilka z nich to rozbudowane dramaty idei, ponad połowa to komedie o błyskotliwych dialogach, resztę autor sam określał mianem tekstów dla teatru, scenariuszy dla aktorów, partytur scenicznych. Pośród tego bogactwa form najcenniejszą grupę stanowią, w przekonaniu redaktora niniejszego wyboru, te dzieła, których tema...
Teksty zamieszczone w książce zostały już zaprezentowane w ramach przeglądu najnowszej dramaturgii włoskiej „Viva l’Italia”, który odbył się w dniach 17-18 maja 2012 roku w Warszawie z inicjatywy Instytutu Kultury Włoskiej we współpracy z Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego. Wybór autorów nie jest przypadkowy. Edoardo Erba to najbardziej ceniony dramatopisarz średniego pokolenia, wystawiany zarówno we Włoszech, jak i za granicą. Fausto Paravidino uważany jest za ...
Książka niniejsza powstała jako efekt konferencji, której celem był, po pierwsze, rekonesans co do stopnia zaawansowania, zróżnicowania problemowego, metodologii i geografii badań spod znaku Law Literature, po drugie, włączenie prowadzonych w Polsce, a zintensyfikowanych po1989 r., studiów nad cenzurą w minionych dwóch stuleciach w rozleglejsze pole badawcze – właśnie w ową szeroko rozumianą problematykę powiązań prawa i literatury, a tym sposobem zarysowanie nowych dla nich ...
Z pieczołowitej typologii materiału rękopiśmiennego oraz dokonywanych na nim autorskich operacji wynika kilka wniosków praktycznych, ale jeden zdaje się dla współczesnej tekstologii – a w efekcie i praktyki edytorskiej – najistotniejszy. Otóż świat rękopisu posiada swoją specyfikę i swoją autonomię, a co za tym idzie, nie jest to świat, który można sprowadzić do odmiany świata tekstu – ten bowiem swój początek ma dopiero w druku. Cezura, którą wyznacza publikacja, moment prze...
"Afektywny modernizm" Agnieszki Daukszy to niezwykła rozprawa: innowacyjna metodologicznie, odkrywcza w zakresie historii literatury XX wieku, innowacyjna w robocie analitycznej. A także wzorcowa pod względem trafności doboru źródeł i kontekstów, imponująca pod względem oczytania, inspirująca dla teoretyka literatury, dla historyka sztuki modernistycznej i dla kulturoznawcy. prof. dr hab. Przemysław Czapliński Rozprawa Agnieszki Daukszy jest bardzo udaną wycieczką dokonaną z...
Książka Miejsca od-miejscowione, przygotowana w Instytucie Badań Literackich PAN, stanowi sumienne potwierdzenie wiedzy teoretycznej i umiejętności interpretacyjnej autorów tekstów. Wybór optyki przestrzennej, bez wątpienia skorelowany z kulturowym nachyleniem współczesnej teorii literatury, okazał się dobrym pryzmatem badawczym, pozwalającym uchwycić umykającą materialność świata zafiksowaną w zapisie literackim. Topografia okazała się pojemnym przedmiotem opisu i operatywn...
Zbiór badań, który tu prezentujemy, jest owocem umysłowej i ludzkiej wspólnej drogi twórczej, na którą wkroczyliśmy dziesięć lat temu wraz z profesor Hanną Dziechcińską. To ona przedstawiła niektórym włoskim przyjaciołom, tym, którzy brali udział w stworzeniu tej książki, pomysł konferencji poświęconej swojej koncepcji komparatystyki: komparatystyki – jak chętnie powtarzała – która nie byłaby wyłącznie samym poszukiwaniem źródeł czy wpływu pewnego autora na drugiego, pewnej e...