Napisane zapewne ok. połowy VI wieku Elegiae Maksymiana należały przez pewien czas do kanonu średniowiecznych lektur szkolnych jako tekst odpowiedni zwłaszcza dla młodszych uczniów. Zalecano je szczególnie z uwagi na ich specyficzny walor edukacyjny: w sposób dokładny, nawet przejmujący opisują bowiem udręki i nieszczęścia starości. W Akademii Krakowskiej był Maksymian czytany jeszcze w XV wieku. Co zaś najbardziej niezwykłe, gdyż zadecydował o tym zbieg okoliczności, to on w...
(…) Książka zarówno zawiera rozważania pojęciowe i teoretyczne, jak i zdaje sprawę z dzisiejszych zastosowań badań nad dyskursami konfliktu w różnych dziedzinach humanistyki (zwłaszcza okołoliterackiej). Mamy nadzieję, że zainspiruje dalsze badania tego skomplikowanego, ale równocześnie centralnego zjawiska współczesnej komunikacji – nie tylko literackiej.
Od Redaktorów
Tom Afektywne historie sytuuje afekt jako pojęcie kluczowe, skupiające różne perspektywy, które przełamują racjonalne formy poznawania rzeczywistości. Autorzy odsłaniają mnogie oblicza teraźniejszości postrzeganej przez pryzmat afektywnego pojmowania historii, często traumatycznej czy niesamowitej (unheimlich). W jaki sposób nastroje, emocje, czy namiętności odciskają się na kształcie wspólnotowych ram pamięci? A może uchylające się świadomości (lecz poniekąd konstytuujące ją...
Ciała zdruzgotane, ciała oporne są pracą o kapitalnym znaczeniu dla współczesnych badań humanistycznych w Polsce, pracą jednoznacznie wpisującą się w „zwrot afektywny”, który dokonał się w humanistyce światowej już jakiś czas temu, ale też ujmującą zagadnienie afektów na swój własny, oryginalny sposób. Chodzi nie tylko o krytyczną refleksję wobec różnych nurtów myślenia o afektach, ale też lekturową egzemplifikację powiązaną ściśle z historią. Jest to praca, która po raz pier...
Pierre-Marc de Biasi (ur. 1950), literaturoznawca, filozof, malarz i rzeźbiarz. Od stycznia 2006 dyrektor naukowy Instytutu Tekstów i Rękopisów Współczesnych (ITEM) w paryskim CNRS, wykładowca uniwersytetów Paris 7 i Paris 4, współpracownik wydawnictw naukowych, członek redakcji pisma „Genesis”. Pierre-Marc de Biasi jest współtwórcą francuskiej krytyki genetycznej, autorem wielu książek i rozpraw dotyczących tej dziedziny, jak również historii pisma, papieru i nowych technolo...
Dyskont słów to książka która w pewnym sensie napisała się sama. Jeśli w tym stwierdzeniu jest przesada, to tylko niewielka. To książka o porywającej przygodzie, jaką są nowe technologie i gwałtowna zmiana technologiczna i komunikacyjna, oraz o języku nowych mediów. Zmiany są tak szybkie, że czasami można mieć obawy, czy jeszcze wiemy, o czym mówimy i czy się rozumiemy. Słownik uzupełniają szkice pisane w latach 2006-2013. Nie są one wzorem chłodnego akademickiego dystansu, g...
Krytyczne wydanie „Pism zebranych” Stefana Żeromskiego pod redakcją Zbigniewa Golińskiego zaczęło ukazywać się w roku 1981 nakładem SW "Czytelnik". Edycja została zaplanowana na 39 tomów podzielonych na sześć serii: trzy serie utworów literackich (nowele, powieści, dramaty – łącznie 23 tomy), serię utworów publicystycznych (3 tomy), dzienniki (7 tomów) oraz listy (6 tomów). W latach 1981-1996 ukazało się kilkanaście tomów „Pism”; w latach późniejszych – w wyniku najpierw prze...
Śmiech w twórczości Zbigniewa Herberta ma wiele odsłon -jest motywem poetyckim, zagadką filozoficzną, projektowaną reakcją odbiorcy, wreszcie odpowiedzią samego pisarza na otaczającą go rzeczywistość. Ma też wiele odcieni - bywa nostalgicznym uśmiechem, zabawą słowem poetyckim i tradycją literacką, dowcipem językowym, ale też reakcją obronną na zło i niesprawiedliwość, szyderstwem, narzędziem mającym poprawiać świat albo odpowiedzią na absurd i grozę rzeczywistości. To poprze...
Na tom składa się jedenaście szkiców przybliżających niektóre wątki z życiorysu Marii Kuncewiczowej oraz ich powiązania z twórczością pisarki, znanej z sięgania w swojej prozie po motywy autobiograficzne. Gruntowna lektura bloków korespondencji zgromadzonych w Dziale Rękopisów Biblioteki Ossolineum we Wrocławiu umożliwiła nową interpretację utworów Kuncewiczowej, ukierunkowaną na relację pomiędzy życiem autorki a jej twórczością. Listy te, pochodzące z okresu powojennego...
Marian Pankowski (1919-2011) - prozaik, dramaturg, poeta, tłumacz, publicysta i literaturoznawca. Obywatel Europy, któremu po drodze z Sanoka do Brukseli przydarzyły się kacetowe „przygody” w Auschwitz i Bergen-Belsen. Naukowiec, który doszedł do godności profesorskiej i kierował slawistyką belgijskiego Uniyersité Libre. „Pisarz europejski o polskich korzeniach”, przekraczający granice gatunkowe; twórca mowy soczystej, dosadnej, „ostrej i graniastej”. Dziś słynna „rozróba” ...
Praca Ewy Kołodziejczyk jest pierwszą tak obszerną i tak dobrze udokumentowaną rozprawą oświetlającą biografię intelektualną Miłosza oraz jego strategię życiową i pisarską w latach powojennych. Autorka wydobywa na światło dzienne bogate materiały archiwalne (najbardziej frapujące są rękopisy z Beinecke Library), niezwykle szeroko też odsyła do ówczesnej amerykańskiej prasy polityczno-kulturalnej, nie mówiąc już o czasopismach i archiwach krajowych. Ponadto posługuje się z wyc...
Czy wciąż jeszcze piszemy i czytamy dramaty? A może inaczej powinniśmy nazywać teksty pisane z myślą o teatrze, ale przecież wciąż, pierwotnie, adresowane do czytelników? Od kilku dekad miejsce dramatu zajmują teksty dla teatru, adaptacje sceniczne, remiksy klasyki albo kompilacje cytatów podane verbatim. Teatr w epoce postdramatycznej wydaje się nie potrzebować dramatu jako tekstu literackiego, wystarczają mu słowa do użytku scenicznego. W przekonaniu wielu ludzi teatru dram...
Żeromski w Niepodległej - to ostatnie, najszczęśliwsze lata prywatnego życia pisarza. Jednak nie tylko tkwił w burzliwym kontekście epoki, ale z gniewem i z nadzieją, bez pardonu, do końca walczył przeciw temu, co w powstającej ojczyźnie wdeptywało "w błoto" dawne ideały. Coraz gwałtowniej był atakowany, obrzucany ohydnymi kalumniami - nawet w dzień pogrzebu. Pożegnał się z ojczyzną rozpaczą Przedwiośnia. Lecz pozostały z tamtych powojennych lat także - i przede wszystkim - k...
Na przekór filozoficznym przeświadczeniom epoki, wbrew dominującym tendencjom teatralnym, wobec obojętności większości badaczy i krytyków, w wąskim gronie utalentowanych entuzjastów, którzy na różne sposoby usiłują zaciekawić swoją twórczością wydawców i dyrektorów scen, powstają dziś teksty stale i od nowa sprawdzające możliwości podmiotowego przeżywania świata w jego wielu wymiarach. Co więcej, są to utwory w taki sposób angażujące odbiorcę, by to on sam jako czytelnik albo...
Monografia Grzegorza Grochowskiego stanowi zapis wnikliwych przemyśleń na temat aktualnej sytuacji w dziedzinie gatunkowych porządków dyskursu, zwłaszcza taksonomii literackich. Porządki te oglądane są z perspektywy rożnych porządków metodologicznych ostatnich dziesięcioleci rozwijanych w nurcie literaturoznawstwa ponowoczesnego, a wnioski wypływające z tych propozycji rozpatrywane są pod kątem przydatności analitycznej poszczególnych rozwiązań. Jest to praca świetnie oddając...
W trzeciej książce z cyklu „W stronę nowej syntezy” przyglądamy się literaturze faktu i wpływowi otoczenia komunikacyjnego na jej kształt i funkcjonowanie. Literatura bez fikcji staje się dla uczestników kultury nie tylko medium opisu świata, ale również kształtowania rzeczywistości. Pisanie i użytkowanie tekstów niefikcjonalnych jest formą interwencji. Udział bohaterów w powstawaniu tekstu doprowadza do odkrycia prawdy o sobie i podjęcia działań przełamujących bariery komuni...
Tematem niniejszej antologii nie jest obłęd rozumiany w duchu Nervala. O nim traktowała w dużej mierze książka wydana w pierwszej serii „Biblioteki Romantycznej” – Ciemne drogi szaleństwa Aliny Kowalczykowej. Autorami tekstów zamieszczonych tutaj są wyłącznie ci, którzy „posługują się tym słowem «choroba»”. Najczęściej lekarze – twórcy rozpraw naukowych, opisów przypadków, ocen sądowych. Ale nie tylko. To również urzędnicy państwowi, autorzy ustaw dotyczących funkcjonowania s...
Lelewel zyskał sobie opinię charyzmatycznego profesora uniwersyteckiego i wykładowcy, która zadecydowała o jego wileńskiej, filomackiej legendzie, ta zaś – o popularności i pozycji historyka wśród romantyków przez Listopadem. Jednak medium owej opinii stanowiły nie tylko żywe słowo głoszone z katedry oraz książki roznoszące, jak to pokazuje Mickiewicz w swoim poetyckim hołdzie, imię Lelewela na barkach księgarzy 14. Niewielkich (przeważnie) rozmiarów, w skromnej szacie grafic...
Dorota Koczanowicz - kulturoznawczyni, doktor nauk o sztuce, pracuje w Instytucie Kulturoznawstwa UWr. Prowadzi też zajęcia na Uniwersytecie SWPS. Jest autorką książki i artykułów dotyczących zagadnień estetycznych, genderowych, sztuki współczesnej i kultury kulinarnej. Była stypendystką John F. Kennedy Institute w Berlinie oraz The Wittgenstein Archiyes w Bergen. W 2014 roku otrzymała grant NCN-u na badanie relacji pomiędzy jedzeniem i estetyką. Opublikowała Doświadczenie sz...
Odnajdujemy w tomie rozmaite próby badawczego ujęcia materialności i sensualności. Podejmowane analizy, niekiedy wsparte odwołaniami do myślicieli i twórców operujących tymi pojęciami, uwzględniają różnorakie eksplikacje: zazwyczaj niuansują albo potwierdzają uznane stanowiska. Niektóre ujawniają także potoczne i niepozbawione trafności intuicje. „Odczytania” materialności dotyczą kilku poziomów dzieła literackiego. [...] Czasem mowa o kwestiach związanych z tzw. warstwą brzm...
W ciągle trwającym, a wręcz zdobywającym kolejne nowe terytoria tzw. boomie pamięciowym, skupionym na tym, co można byłoby określić „rezonowaniem” przeszłości albo jej fantazmatów w kulturze współczesnej, nie mogło zabraknąć rozważań nad fenomenem popkultury. Niniejsza publikacja jest przykładem zbiorowego wysiłku wyodrębnienia tych pól szeroko rozumianej polskiej kultury popularnej ostatnich dwóch dekad, w obrębie których pamięć i jej najróżnorodniejsze korelaty stają się wa...
Pomysł przypomnienia pisarstwa Józefa i Jakuba Goldszmitów - ojca i stryja Janusza Korczaka - uważam za bardzo cenny. Edycja wyboru pism obu braci jest ważnym przyczynkiem do charakterystyki źródeł intelektualnych i szerzej - kulturowych, z których wyrosło pisarstwo i działalność Korczaka. Ma również istotne znaczenie dla historii wzajemnych stosunków polsko-żydowskich w drugiej połowie XIX wieku oraz dla podejmowanych wówczas prób określenia warunków przyjaznej koegzystencji...
Michał Kłosiński kreśli w swojej książce projekt hermeneutyki gier wideo – hermeneutyki o wyraźnym rysie krytycznym i zaangażowanym. Chodzi bowiem o lekturę gier jako utopii i poszukiwane z ich udziałem alternatyw wobec kapitalizmu. Teoretyczną ramę publikacji wyznacza filozoficzna hermenutyka Paula Ricoeura – sposób myślenia o tekście jako nieustannym procesie rozumienia. Ricoeurowska hermeneutyka rozszerzona zostaje przez Autora o teorie utopii; ważnym elementem wywodu jest...
Poetyka rozkwitania... Katarzyny Szopy, choć napisana przez literaturoznawczynię, jest w istocie książką filozoficzną. Rozplątując węzły myśli i pisarstwa Luce Irigaray, badaczka czyni to w sposób, który nie pozbawia tego dyskursu jego niepowtarzalnych właściwości, ale zarazem sprawia, iż staje się on bardziej zrozumiały i przystępny. Jest szansa, iż publikacja tej monografii pogłębi i poszerzy w świecie polskiej humanistyki wiedzę o fascynującym intelektualnie oraz formalnie...
