Publikacja Marii Prussak i Teresy Rączki-Jeziorskiej stanowi dla mickiewiczologów, historyków literatury w ogóle, wreszcie dla ogółu czytelników wydarzenie wyjątkowe i zgoła sensacyjne. Oto Autorki odnalazły nieznany dotąd badaczom autograf pierwszych czterdziestu wersów Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Każde znalezisko archiwalne, utrwalające ,ślad własnoręcznego pisma poety tej miary i znaczenia dla kultury narodowej, co Mickiewicz budzi zrozumiałe zaciekawienie i po prostu...
Pierwszy tom z serii edycji dokumentów osobistych "Archiwum Kobiet". Autorka listów Bronisława Emma Waligórska (1847 lub 1848-1887) była nauczycielką, od 1885 r. działaczką Proletariatu. Brała udział w zorganizowaniu zamachu na agenta Piotra Pińskiego, planowała atak terrorystyczny na generała-gubernatora Józefa Hurkę. Aresztowana w lipcu 1886 r., została osadzona w X Pawilonie cytadeli warszawskiej. W więzieniu popełniła samobójstwo, zmarła 3 stycznia 1887 r. Jej zachowana k...
Bibliografia Stanisława Wyspiańskiego, będąca kolejnym tomem „Nowego Korbuta”, w swoim układzie stosuje zasady obowiązujące w dotychczas wydanych tomach tej serii, a więc trójczłonowy podział na: Biogram, bibliografię podmiotową (Twórczość) i przedmiotową (Opracowania). Także zasady opisu pozycji bibliograficznej oraz układu materiału wewnątrz głównych działów są zgodne z wymogami serii korbutowej, choć nie dało się uniknąć pewnych odstępstw wynikających ze specyfiki zgromad...
Dziewiętnastego lutego 1838 roku zaczęta się w Polsce epoka nowoczesności. Celowo użyłem tutaj konstrukcji, którą niektórzy z Czytelników pamiętać mogą z głośnego telewizyjnego wystąpienia Joanny Szczepkowskiej. Komunizm, jak wiadomo, nie skonał nagle, nie skończył się w wyborczych urnach, po pamiętnym czerwcu 1989 roku długo jeszcze (i nie bez zahamowań) dokonywał się w Polsce proces dekomunizacji, dla przedstawicieli niektórych ugrupowań politycznych trwa on zresztą nadal i...
Ewa Szczęsna - dr hab., prof. nadzw. Uniwersytetu Warszawskiego; specjalizuje się w zakresie poetyki, semiotyki, perswazji wieloznakowych, multimedialnych i interaktywnych tekstów kultury współczesnej; autorka książek: Poetyka reklamy (2001, 2003), Poetyka mediów (2007), współaut. i red. Słownika pojęć i tekstów kultury (2002; 2004) oraz tomów zbiorowych, np.: Przekaz digitalny. Z zagadnień semiotyki semantyki i komunikacji cyfrowej (2015); Komparatystyka dzisiaj, t. 1: Probl...
Hugon zdał sobie sprawę z wagi metodologii i z metodologii nauczania już na początku swej kariery wykładowcy i dlatego jednym z pierwszych jego pism jest właśnie Didascalicon, książka opatrzona wymownym podtytułem Czyli co i jak czytać. Podręcznik ten cieszył się wielką popularnością, gdyż nie tylko zawierał zespół wskazówek pouczających czytelnika, co należy robić, a czego unikać, lecz także dlatego, że nie był wyłącznie zbiorem nakazów i zakazów. Jest przemyślanym przewodni...
Rozprawa jest krytycznym przeglądem teorii edytorskich sformułowanych w anglo-amerykańskiej literaturze naukowej drugiej połowy XX wieku, ale w sposób oczywisty sięgających korzeniami dziewiętnastowiecznych koncepcji Karla Lachmanna (1793-1851) oraz Josepha Bédiera (1864-1938). Autor podjął się zadania niezwykle interesującego, a zarazem nieco, by tak rzec, egzotycznego, w bardzo bogatej bowiem polskiej tradycji edytorstwa naukowego zamorskie koncepcje nigdy w zasadzie nie by...
Książka proponuje nowe wszechstronne odczytanie liryki Franciszka Dionizego Kniaźnina. Na tle sytuacji literackiej, życiowej i historycznej poety, systematycznie analizuje jego zmieniające się sposoby grupowania wierszy w nowe całości. Z uporem i pomysłowością zestawia Kniaźnin swoje (i nie swoje) utwory liryczne w pięciu coraz to innych książkach i zbiorach. Każdy z nich „pochłania” wcześniejsze tomy, żywiąc się nimi, odnawiając je i potępiając - chodzi o Erotyki 1779, Carm...
Nasze czasy, jak określił je Pierre Nora, jeden z proroków zwrotu pamięciowego w kulturze, historii i nauce, to „czas pamięci”. Ale już blisko 150 lat temu Julian Ursyn Niemcewicz zapisał myśl niemal identyczną: „Żyjemy w czasie pamiętników”. Niniejszy tom próbuje zrelacjonować obecność kwestii pamięciowych w dziewiętnastowiecznej świadomości, celowo wszakże – jeśli nie liczyć drobnych wyjątków – rezygnując z tych obszarów, na których te odniesienia są najłatwiejsze do zdiagn...
Agata Agnieszka Konczal - ur. 1990, antropolożka, doktor nauk humanistycznych. Zajmuje się antropologią środowiska, ekologią polityczną i historią środowiskową. W badaniach podejmuje problematykę zarządzania zasobami naturalnymi, dyskursów dotyczących przyrody i lasu, koncepcji dzikości i zrównoważenia, relacji władzy i wiedzy, a także etnografii wielogatunkowej oraz zagadnienia antropocenu i zmian klimatu w naukach humanistycznych. Autorka artykułu Koriki, świerki, leśnicy i...
Jest to rodzaj podsumowania ważnego nurtu w dziejach naszej humanistyki. Na pytanie „Co nam zostało ze strukturalizmu?” Janusz Sławiński odpowiadał przed laty: „wszystko” [. . .] Strukturalizm we wszelkich swych odmianach stawiał sobie za wzór modele lingwistyczne, choć wykraczał daleko poza tematykę językową. Maria Renata Mayenowa jako pole badań wybrała jednak właśnie tę tematykę, splot, gdzie łączą się sprawy języka i literatury. Zapoczątkowała w swej Pracowni Poetki Hist...
Aleksandra Wójtowicz Metamorfozy Pałacu Staszica Metamorfozy Pałacu Staszica to książka o historii gmachu znajdującego się przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, ale to także książka o formacji kulturowej z nim związanej i o dziejotwórczej roli środowisk naukowych. Przedmiotem badań jest Pałac Staszica, którego losy pokazują, że w różnych momentach dziejowych jego figura stawała się katalizatorem działań zmierzających do dokonania radykalnych zmian w krajobrazie mentalny...
Książka, o której mowa, a powiem od razu, że książka to znakomita, jako zbiór bardzo wyspecjalizowanych, kształcących, pomysłowych i arcyciekawych studiów, realizuje dążenie do syntezy poprzez wgląd w praktyki wytwarzania i recepcji literatury w kulturze, w której ani sztuka słowa ani w ogóle sztuka, nie są już centralnymi kategoriami organizującymi. Bo tym, co tę kulturę organizuje i nakręca, jest proces społecznego komunikowania się, rozkrzewiony na media, określający inacz...
Ryszard Nycz - prof. dr hab., teoretyk i historyk literatury i kultury, kierownik Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych WP UJ, redaktor naczelny „Tekstów Drugich” IBL PAN. Wcześniej opublikował: Sylwy współczesne (1984, 1996), Tekstowy świat (1993, 2000, tłum. bułg. 2005, tłum. ukr. 2007), Język modernizmu (1997, 2002, 2013, tłum. ang. 2017), Literaturę jako trop rzeczywistości (2001,2012), Poetykę doświadczenia (2012). Kultura jako czasownik to książka o tym,...
Oczywiste są kłopoty z ustaleniem wyznaczników (czy raczej cech gatunkowych) utworów branych pod uwagę jako współtworzące zbiór [...] „ballad gotyckich”. Autor - szczęśliwie! - nie podejmuje próby wyznaczenia gatunkowych wzorców, lecz przeciwnie: swobodnie poza tego rodzaju praktykę wykracza, jakby tworzył model szerszy, w którym uzupełniają się różne wątki, np. gotycyzm i osjanizm; a przede wszystkim - tropi cele i metody istnienia topiki „gotyckiej” w polskiej literaturze p...
Tytułowe inter esse –kategoria pożyczona od Sorena Kierkegarda – wskazuje na „ to trzecie”, to, co znajduje się pomiędzy, co nieuchwytne, wymykające się jednoznacznym klasyfikacjom, a co stanowi istotę romantyzmu. Zebrane w tej książce teksty nie mają stworzyć syntezy, a raczej konstelację. Ich kompozycja wynika ze zdarzenia studiów przypadków, ich konfrontacji, zbliżania się do jednej, wyraziście określonej wersji romantyzmu i oddalania od niej przez kontrapunktowanie inną....
Tytuł tomu redaktorki zapożyczyły od inicjatorów konferencji, która odbyła się w Warszawie 21 i 22 kwietnia 2016 roku. A zarówno konferencja, jak i książka stanowią część składową projektu badawczego Polska i ukraińska proza kobieca - perspektywa modernizmu (środkowo)europejskiego, zrealizowanego w Instytucie Badań Literackich PAN z udziałem międzynarodowej grupy historyków literatury i tłumaczy […] Redaktorki i współautorki przyjęły, że czas od początku pierwszej wojny świa...
Rozprawa Andrzeja Karcza poświęcona jest zjawisku wartemu refleksji, które nie znajdowało dotąd należytego uznania. Badacze zajmujący się piśmiennictwem pozakrajowym po 1939 roku kierowali uwagę przede wszystkim ku twórczości literackiej czy poetyckiej, pomijając niewątpliwą zasługę krytyki emigracyjnej w analizie twórczości pisarzy polskich i obcych. Autor stawia czoło temu zaniechaniu, dokonując analizy twórczości krytycznej osób o różnych rodowodach intelektualnych i zaint...
Jako tom 22. „Pism zebranych”, wydawanych początkowo pod redakcją prof. Zbigniewa Golińskiego, a obecnie pod red. prof. Zdzisława Jerzego Adamczyka, ukazują się dwa dramaty Stefana Żeromskiego: "Biała rękawiczka" i "Turoń".
„Pisma zebrane” Żeromskiego są wspólnym wydawnictwem Instytutu Badań Literackich PAN i Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Książka jest pionierska. A przecież - zdawać by się mogło - nie sposób już napisać czegoś nowego o Miłoszu. Bo też nie „coś” okazuje się tu nowe, lecz „jak”, czyli metoda, owa droga do dróg (zgodnie z grecką etymologią). Proponuje się czytelnikom noblistę autoemendacyjnego, kapryśnego, nieoczekiwanego, ba - nieznanego, a opisanego z dużą kompetencją, zaskakująco świeżego. Paweł Bem nie twierdzi wprawdzie, że o Miłoszu można nieskończenie, wie jednak, iż można zgoła inaczej ni...
Po raz pierwszy przemknęła mi myśl o tytułowej tematyce, gdy 12 września 2001 roku, w dzień po zamachu na World Trade Center, ujrzałem na Krakowskim Przedmieściu orszak manifestacyjny prowadzony przez prominentnego polityka; uczestnicy nieśli tabliczki z napisem: „Oto kara za świat bez Boga” i śpiewali religijne pieśni. Zastanawiało mnie, do jakiej tradycji przypisać to wydarzenie i słowa na transparentach: do polskiej romantycznej, w której Bóg gotów jest w odwecie za ludzki...
W ostatnim zdaniu przedmowy Beata Mytych-Forajter powiada, że należy dzisiaj sięgać „po romantyczne intuicje”, dotyczące odpowiedzialności ludzi za świat przyrody. Należy zaś dlatego, ponieważ właśnie w czasach romantyzmu, czyli w pierwszej połowie wieku XIX, problem tej odpowiedzialności i formułowanych dziś postulatów ekologicznych „niejako wszedł «w zakręt» i wciąż w nim pozostaje, doznając wszystkich niemożności charakterystycznych dla wirażu. Trzeba sporej siły, by pokon...
Antologia ukraińskiej prozy kobiecej okresu międzywojennego Modernistki jest owocem wspólnego, polsko-ukraińskiego projektu badawczego, poświęconego modernizmowi kobiecemu w Europie Środkowo-Wschodniej. Ambicją badaczek uczestniczących w projekcie było szerokie ujęcie porównawcze, które umożliwiłoby nowe spojrzenie na epokę modernizmu: poszerzenie jego ram czasowych oraz wzbogacenie o nurt feministyczny. Oddawana w ręce czytelnika antologia jest pierwszą próbą ukazania inn...
Jerzy Franczak - prozaik, eseista, literaturoznawca. Adiunkt w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych na Wydziale Polonistyki UJ. Redaktor magazynu literackiego w „Tygodniku Powszechnym”. Autor zbiorów opowiadań i powieści oraz rozpraw: Rzecz o nierzeczywistości. Jean-Paul Sartre i Witold Gombrowicz (2002), Poszukiwanie realności. Światopogląd polskiej prozy modernistycznej (2007). Książka ta przynosi pierwszą całościową prezentację filozofii Jacques’a Rancie...
