Prace nad historią Lubelszczyzny w XX w. trwają już od ponad dekady. Ze względu na zakres przedsięwzięcia są pracochłonne i wymagają zaangażowania wielu osób. Wydane dotychczas przez IPN Oddział w Lublinie opracowania obejmujące życie polityczne, społeczne, gospodarcze, oświatowe i kulturalne Lubelszczyzny w latach 1918–1939 (dwa tomy opublikowane w latach 2020–2023) i 1944–1956 (2016–2017) stanowią owoc pracy ponad trzydziestoosobowego zespołu badaczy. Niniejszy tom jest kol...
1 września 1939 r., w dniu niemieckiego ataku na Polskę, dla jej mieszkańców rozpoczął się okres skomplikowany, tragiczny. W niniejszej publikacji ukazano zasługującą na utrwalenie postawę ludzi wobec agresorów i postępowanie tych ostatnich na podbijanych obszarach. Mimo braku sił i środków próbowano stawić im opór. Z drugiej strony ludność białoruska i żydowska oraz polscy komuniści wznosili bramy triumfalne na powitanie Sowietów. Obu okupantów łączyło prowadzenie masowych...
Na początku 1944 r. do zamku w Pieskowej Skale przyjeżdżają młodzi uciekinierzy z Wołynia. Ocaleli z rzezi. Znajdują tu schronienie i opiekę. Często nie wiedzą, co się stało z ich najbliższymi, więc piszą do nich listy. Nie dotrą one do adresatów, bo do Pieskowej Skały zbliża się front. Opiekunka dzieci zachowa 129 niewysłanych listów. 60 lat później autorzy tej książki przeczytają je, odnajdą nadawców i pojadą na Kresy śladami ich losów. To opowieści pełne emocji, które czyt...
W świadomości społecznej Polaków lata siedemdziesiąte do dziś budzą pozy¬tywne skojarzenia. Okres rządów Edwarda Gierka wspominany jest jako czas politycznego i kulturalnego otwarcia na świat oraz względnego dobrobytu Polaków. Jednak po kilku dostatnich latach, napędzanych konsumowanymi niefrasobliwie kredytami zagranicznymi, w oczy partyjnego kierownictwa zaj¬rzało widmo kryzysu, ponieważ ceną za dynamiczny rozwój na początku de¬kady było ogromne zadłużenie kraju i rozchwian...
Wielu mieszkańców państwa polskiego posiada obecnie podstawowe informacje na temat pomocy udzielanej Żydom przez Polaków. Znikoma jest natomiast wiedza polskiego społeczeństwa o pomocy udzielanej przez organizacje żydowskie Polakom po zakończeniu II wojny światowej. Jedną z organizacji, która udzielała im wsparcia był Centralny Komitet Żydów w Polsce. W podaniach kierowanych do CKŻwP zarówno ze strony polskiej, jak i żydowskiej znajdują się opisy przeżyć ratujących i ich podo...
Wieczorem 1 marca 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Dziś rocznica ich śmierci obchodzona jest jako Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Kiedy we wrześniu 1939 r. Łukasz Ciepliński, młody oficer Wojska Polskiego, stawał do walki w obronie Polski, nie przypuszczał, że będzie ją prowadził aż do końca swojego życia. Nie pogodził się z utratą niepodległości kieru...
Shady Networks offers unique insights into the criminal history of twentieth-century communist Poland. Built around case studies at the intersections of government institutions, business, foreign trade, and the criminal underworld, the book scrutinizes the organization of particular social settings, analyzing the circumstances, contexts, and mechanisms that enabled their growth. Shady networks existed in the Polish People’s Republic (PRL) irrespective of Marxist ideology and ...
Publikacja zawiera dokumenty opisujące zbrodnię pomorską 1939 – czyli eksterminację polskiej ludności cywilnej, pacjentów szpitali psychiatrycznych oraz ludności żydowskiej na terenie 23 powiatów przedwojennego województwa pomorskiego w pierwszych miesiącach okupacji niemieckiej. Tom I dotyczy powiatów: morskiego (z powiatem miejskim Gdynia), kartuskiego, kościerskiego, tczewskiego, starogardzkiego, świeckiego, chojnickiego, tucholskiego i sępoleńskiego. Dokumenty pochodzą pr...
W 120. rocznicę urodzin Stanisława Mierzwy (1905–1985) prezentujemy album poświęcony życiu i działalności tego wybitnego przedstawiciela ruchu ludowego, adwokata i społecznika. Przedstawiono w nim ponad trzysta fotografii oraz skanów dokumentów. Znaczna część z nich pochodzi z prywatnego archiwum Stanisława Mierzwy, przekazanego do zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej przez jego rodzinę. To właśnie dzięki tym materiałom możliwe stało się zobrazowanie losów jednego z najwybitni...
Lexicon of the Soviet camps and prisons in Polish lands in 1944-1945 is a publication presenting beginnings, development and role of the Soviet camps in system of repression aiming at Poles.
The book contains information concering almost every identified by historians prisons and camps, i.a. its leadership, localisation, approximate figures of inmates and periods of activity.
A picture is worth a thousand words. With 1,200 archival photographs, this album is the largest published collection of pictures presenting the facets of German and Soviet terror in the occupied Polish territories during World War II.While the school book chronicles the global conflict through numbers and names to be memorized, popular culture mostly concentrates on telling a good story, dazzling us with graphic depictions of wartime violence for dramatic effect. In this albu...
Manifestacja dawała gromadzącym się ludziom poczucie uczestniczenia w akcie wykraczającym poza codzienność, w świętowaniu wspólnoty, która w zwykłych warunkach niknęła wobec bardziej namacalnych ról społecznych, zawodowych, podziałów religijnych czy ekonomicznych. Była to forma egalitarna, gdzie każdy mógł znaleźć swe miejsce i zamanifestować np. swe przywiązanie do Polski. Sprowadzając rzecz do konkretu, warto zacytować zapis wrażeń Janiny Gajewskiej z pochodu 3 maja 1916 r....
Często zdarza się, że wielkie postacie z historii – kiedy przyłożymy lupę – tracą swój urok, czasem wartość. Lotnicy polscy z czasów II wojny światowej stanowią chlubne tego zaprzeczenie. Zdecydowana większość walczących wówczas pilotów pomyślnie zdała egzamin z patriotyzmu i człowieczeństwa. Odważni, lojalni, koleżeńscy, ze szczyptą pikantnej brawury, zdobyli nieśmiertelną sławę, stając się częścią kulturowego DNA Polaków. François de la Rochefoucauld, francuski arystokrata,...
Kreowanie negatywnego wizerunku papieża Piusa XII stanowiło ważny element propagandy antykościelnej w Polsce po II wojnie światowej. Biskupa Rzymu przedstawiano jako sympatyka faszyzmu i nazizmu, germanofila, antypolskiego rewizjonistę, sojusznika „anglo-amerykańskiego imperializmu”, orędownika kapitalizmu, nepotystę, wroga robotników i chłopów, a także reakcjonistę w dziedzinie nauki, wiary i moralności. Ataki pod adresem Piusa XII i Watykanu wybrzmiewały m.in. podczas przem...
Edukacyjny komiks paragrafowy Powstanie Warszawskie, tom 3 to kontynuacja przygód 17-letniej- Zosi „Oczka” i 15-letniego Janka „Wydry”. W kolejnej części serii czytelnik zastaje bohaterów w różnych częściach miasta, oddzielonych od siebie niemieckim natarciem na dzielnicę wojskową. 13 sierpnia Zosia wraz z batalionem Korpusu Bezpieczeństwa „Nałęcz” broni na Starym Mieście pozycji wokół centrali telefonów PAST, a Janek rozpoczyna służbę w plutonie gospodarczym batalionu „Golsk...
Jazzowe ballady na koniec wieku obejmują kariery nadal aktywnych twórczo muzyków starszego pokolenia oraz młodsze twarze polskiego jazzu, które zdobyły w ubiegłym wieku uznanie krytyków i jazzfanów. Zamieszczone biogramy mówią o działalności przed końcem XX w. i… czekają na kolejnych biografów. Ludzie jazzu w rozmowach chętnie dzielą się doświadczeniami, malują obrazy i różne smaki bytu minionego czasu, a dzieje Polski nie stanowią tu tylko tła, ale są niemal cały czas obecne...
Edycja listów Kornela Makuszyńskiego (1884–1953), dzisiaj znanego przede wszystkim jako autor bestsellerowych książek dla dzieci i młodzieży. Popularność Makuszyński zyskał także jako poeta, felietonista, krytyk teatralny i działacz społeczny, a prócz tego niezrównany humorysta i gawędziarz oraz zapalony brydżysta. Życie pisarza było intensywne: obfitowało w miejsca, ludzi, inicjatywy, pracę i spotkania towarzyskie. Listy pisarza do ukochanej żony Janiny oraz do teściów – Zof...
Wraz z likwidacją warszawskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego pod koniec 1954 r. zdecydowano o utworzeniu Urzędu do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego m.st. Warszawy.
W ten sposób przedłużono trwanie stołecznej części policji politycznej PRL.
Jej aktywności w okresie przejściowym 1954–1956 poświęcona jest niniejsza książka.
Publikacja poświęcona jest podstawom prawnym utworzenia Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce (późniejszej Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce) oraz działalności tej instytucji w kontekście wydarzeń politycznych i społecznych w powojennej Europie. Do głównych zadań Komisji należało ściganie z urzędu zbrodniarzy hitlerowskich w celu
Rok 1963 w Polsce wiązał się z zaostrzeniem polityki wyznaniowej, którą stosowały władze komunistyczne. Skutkowało to zwiększeniem napięcia we wzajemnych relacjach państwa i Kościoła, a nad życiem kościelnym coraz bardziej rozciągał swą kontrolę Urząd do spraw Wyznań. Rok ten przyniósł nowe represje i ograniczenia w życiu kościelnym. Pro memoria kard. Wyszyńskiego zawiera relacje sporządzane przez autora prawie z każdego dnia. Przez fakt, że prymas był wielkim autorytetem i g...
W latach osiemdziesiątych, kiedy Wojciech Jaruzelski skupił w swoich rękach pełnię władzy w PRL, setki Polaków i Polek decydowało się na pisanie prywatnych listów do generała. Nadawcy zamieszczali w nich skargi, żale, postulaty, życzenia, słowa poparcia, prośby, referowali sprawy do załatwienia. Jaruzelski czytał dużą część tej korespondencji, selekcjonowanej wstępnie przez jego doradców i współpracowników. Nierzadko podpisywał i odręcznie poprawiał grzecznościowe odpowiedzi....
Polska od początków swojej drugiej niepodległości zawierała alianse militarne, w tym fundamentalne z Francją i Rumunią w 1921 r. Kolejny układ sojuszniczy – z Wielką Brytanią – zamierzano podpisać dopiero w sierpniu 1939 r. Po zakończeniu II wojny światowej legalny rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii stracił w lipcu 1945 r. uznanie aliantów zachodnich na rzecz marionetkowego Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Polska ludowa była krajem postrze...
Pochodzący z Kielecczyzny Władysław Zwiejski był prawnikiem, działaczem ruchu ludowego i społecznikiem. W jego wspomnieniach jak w soczewce widać wiele ważnych dla Polski wydarzeń historycznych. Autor, opisując swoje przeżycia, przedstawił zarówno realia funkcjonowania wsi w okresie zaborów i I wojny światowej, jak i skomplikowaną sytuację wewnętrzną II Rzeczypospolitej. Cenne są opisy działalności ruchu ludowego, ukazane z perspektywy niezamożnego studenta prawa, a następnie...
W ogłoszonym przez polski parlament Roku Józefa Mackiewicza, 17 listopada 2022 r. wrocławski oddział Instytutu Pamięci Narodowej wraz Instytutem Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego zorganizował konferencję naukową poświęconą życiu i twórczości tego wybitnego, choć mało znanego, a dla niektórych również kontrowersyjnego autora. Jej plonem jest niniejsza publikacja – zbiór studiów i polemik historyków, literaturoznawców, teoretyków literatury oraz językoznawców z Pols...
