Publikacja "Urząd do spraw Wyznań. Struktury, działalność, ludzie", t. 5, ma wypełnić lukę badawczą dotyczącą kadr Urzędu ds. Wyznań. Jest to pierwsze szersze opracowanie zwarte poświęcone tej ważnej problematyce, która będzie podejmowana w dalszych badaniach prowadzonych w ramach IPN. Tom składa się z trzech części: Centrala, Struktury wojewódzkie - portrety zbiorowe oraz Struktury wojewódzkie - sylwetki. Opublikowano w nim artykuły poświęcone kierownictwu Urzędu – Jerzemu S...
Prezentowany Dzienniczek ks. Stanisława Bełcha (1904–1989), pochodzącego z diecezji przemyskiej niezłomnego kapłana, który przeszło połowę życia spędził poza Polską, wybitnego historyka (autora m.in. monumentalnych prac o Pawle Włodkowicu i św. Stanisławie ze Szczepanowa) oraz katolickiego wydawcy (założyciela Katolickiego Ośrodka Wydawniczego „Veritas” w Londynie, inicjatora przetłumaczenia z łaciny i wydania w języku polskim Sumy teologicznej św. Tomasza z Akwinu), jest nie...
Dobór treści zawartych w publikacji dyktowała potrzeba ukazania bogactwa oraz stopnia złożoności prawnych i administracyjnych aspektów realizowanego przez Rzeczpospolitą Polską obowiązku ochrony grobów oraz cmentarzy wojennych. Analizy prowadzone przez Autorów – w których gronie znaleźli się uznani eksperci prawa międzynarodowego – odwołują się do postanowień wielostronnych umów z zakresu międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych i ochrony dziedzictwa kultury,...
Dla dużych i małych Czytelników, którzy od kilkunastu już lat towarzyszyli Antkowi Srebrnemu i jego przyjaciołom w wojennych wędrówkach, nie mamy niestety dobrych wieści. Prezentowany dwunasty zeszyt jest jednocześnie ostatnim odcinkiem całej serii. Podobnie jak i w dwóch poprzednich, nie opowiedziano w nim – przynajmniej do pewnego momentu – losów samego Antka, ale jego starszego brata Sebastiana.Zeszyt ten zabierze nas w fascynującą przygodę po zakamarkach wileńskiej legali...
Poezja pokolenia wojennego wyrastała z dylematów artystów w obliczu konfliktów zbrojnych. Twórczość tej generacji dowodzi, że Muzy w czasie wojny nie muszą milczeć, poeta niekoniecznie winien ustąpić żołnierzowi, a jego głos ma siłę wykraczającą poza okoliczności historyczne. Maciej Urbanowski żywo portretuje twórców z odwagą angażujących się w konspirację i walkę. Na nowo odczytuje okupacyjne czasopisma i je problematyzuje. Monografia zawiera obszerny aneks z materiałem źród...
Zeszyt ćwiczeń i łamigłówek nawiązujący tematyką do z. 2 serii komiksowej "Wojenna odyseja Antka Srebrnego 1939-1946".
Czytelnicy wraz z bohaterami komiksu uczestniczą w ważnych wydarzeniach z czasów II wojny światowej.
Rozwiązując rysunkowe, matematyczne i słowne zagadki, jednocześnie utrwalają wiedzę historyczną.
Archiwum Historyczne Sekretariatu Stanu (ASRS) zawiera w swoich zbiorach dokumenty dotyczące papieskiej dyplomacji z XIX i XX w. Zespół Piusa XII (1939–1958) zawiera dokumenty dotyczące relacji papieża do Polski i Polaków. Odpowiada na pytanie o zakres wiedzy Watykanu na temat zbrodni nazistowskich i sowieckich. Ukazuje działania dyplomacji watykańskiej wobec systemów totalitarnych. Inwentarz przygotowany przez IPN dotyczący jednej z serii narodowych „Polska” jest pierwszym t...
Nie chcemy seryjnej produkcji magistrów stanowi zbiór relacji dotyczących strajku studentów uczelni łódzkich, jednego z najdłuższych strajków okupacyjnych młodzieży akademickiej w powojennej Europie, który przeprowadzono na przełomie stycznia i lutego 1981 r. Protestujący domagali się m.in. wprowadzenia autonomii uczelni w kwestiach naukowych i dydaktycznych, wydłużenia studiów do 5 lat, zniesienia obowiązkowego nauczania języka rosyjskiego, zmian w odbywaniu służby wojskowej...
Kompleks zagadnień dotyczących Europy Środkowej od wielu lat koncentruje uwagę polityków, intelektualistów, uczonych i artystów. Kwestie terminologii, struktury geopolitycznej, rozległości terytorialnej, specyfiki doświadczenia historycznego regionu i wspólnoty kulturowej zamiesz-kujących go narodów pośród wielu innych powracają w refleksji powstającej często w reakcji na wyzwania współczesności. W niniejszym tomie – pierwszym z cyklu – podejmujemy przede wszystkim tematykę d...
Po zakończeniu II wojny światowej żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie musieli zmierzyć się z trudną decyzją o powrocie do Polski „ludowej” lub pozostaniu na emigracji. Pomimo obaw część środowiska żołnierzy PSZ decydowała się na repatriację. Tymczasem nowe władze w kraju, pozornie do niej zachęcając, uznawały powracających wojskowych za „element politycznie wrogi” – wysłanników i sprzymierzeńców emigracji politycznej skupionej wokół Rządu Rzeczypospolitej Polskiej n...
Publikacja Opolska bezpieka 1945–1956. Struktury – kadry i obsada stanowisk kierowniczych cywilnych organów bezpieczeństwa państwa na Śląsku Opolskim. Informator personalny przedstawia stan wiedzy na temat historii cywilnych organów bezpieczeństwa państwa na Śląsku Opolskim w latach 1945–1956. Część pierwsza dotyczy okresu od 1945 do 1950 r. i porusza m.in. takie zagadnienia jak zdobycie regionu przez Armię Czerwoną po klęsce III Rzeszy, sytuacja społeczno-polityczna na Śląsk...
Przedstawiamy Czytelnikom czwarty tom wydawnictwa Polska pod okupacją 1939–1945. Na jego łamach publikujemy artykuły naukowe przygotowywane w ramach Centralnego Projektu Badawczego „II wojna światowa i okupacje ziem polskich 1939–1944/45” (wcześniej: „Losy Polski i jej obywateli w latach II wojny światowej” oraz „Ziemie polskie pod okupacją 1939–1945”). Celem tego przedsięwzięcia jest krytyczna ocena dotychczasowego dorobku w badaniach nad dziejami Polski w latach 1939–1945 o...
Przełom lat 20. i 30. XX wieku przyniósł dekadę ogromnych przemian w Związku Sowieckim. Wówczas to w 1929 r. rozpoczął się w państwie pozostającym pod rządami Józefa Stalina pierwszy plan pięcioletni. Również wtedy masową skalę przybrała kolektywizacja rolnictwa. Oba procesy miały na celu nie tylko przekształcenie sowieckiej gospodarki. Zmiany te, w połączeniu z trwającym terrorem, miały dosięgnąć całości życia społeczno-politycznego państwa ze stolicą w Moskwie. Powyższe wyd...
Stan uzbrojenia Wojska Polskiego we wrześniu 1939 r. był efektem działań realizowanych w dwudziestoleciu międzywojennym. W tym czasie prowadzono unifikację uzbrojenia połączoną z równoczesną wymianą na nowsze wzory, w większości już produkcji polskiej. W połowie lat trzydziestych zdołano ujednolicić podstawową broń strzelecką i uzupełnić ją nowymi rodzajami. Częściowo wymieniono też sprzęt artyleryjski na wyprodukowany po I wojnie światowej i uzupełniono go nowocześniejszymi ...
Publikacja w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN: Dzieje Żydów w Polsce i stosunki polsko-żydowskie w latach 1917-1990. Seria: Pomoc Żydom na Ziemiach Polskich podczas Okupacji Niemieckiej, tom 2. Niniejsza monografia jest drugim tomem w serii Pomoc Żydom na Ziemiach Polskich podczas Okupacji Niemieckiej, powstającej w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN Dzieje Żydów w Polsce i stosunki polsko-żydowskie w latach 19171990. Prezentowane opracowanie ukazuje rozmait...
Zakończenie II wojny światowej oraz niekorzystne dla Polski decyzje Wielkiej Trójki postawiły polskich uchodźców wojennych oraz żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych wobec konieczności podjęcia decyzji o powrocie do zniewolonego przez Sowietów kraju lub pozostaniu poza jego granicami. Dlatego ich powojenne losy naznaczone były trudem urządzenia sobie życia na obczyźnie lub koniecznością egzystowania w rządzonej przez komunistów Polsce. W ten sposób powstała kolejna fala wychodźstw...
Zawarty w lipcu 1941 r. sojusz wojskowy między Polską a Związkiem Sowieckim był niezwykłym wydarzeniem w relacjach obu tych państw w XX w. Zakładał utworzenie w ZSRS Armii Polskiej, która na froncie wschodnim „ramię w ramię” z Armią Czerwoną będzie walczyć przeciwko wspólnemu wrogowi – III Rzeszy . Armię pod wodzą gen. Władysława Andersa udało się sformować, ale jej losy potoczyły się inaczej, niż zakładano.
Jesienią 1939 i zimą 1940 r. wskutek zorganizowanych działań niemieckiego okupanta na Pomorzu doszło do masowych zabójstw ludności cywilnej. Wydarzenia te nazywa się dziś pomorską krwawą jesienią lub zbrodnią pomorską 1939. Jednym z największych miejsc kaźni były doły śmierci znajdujące się w okolicy miejscowości Mniszek i Grupa, gdzie zgodnie z powojennymi szacunkami zginęło 10–20 tys. przedwojennych mieszkańców powiatu świeckiego oraz część pacjentów szpitala psychiatryczne...
Publikacja podejmuje problematykę zbrodni wojennych popełnionych przez Wehrmacht na żołnierzach polskich od września do grudnia 1939 r. Dwutomowa monografia, oparta na krytycznej analizie znanych źródeł oraz szeroko zakrojonej kwerendzie w niemieckiej dokumentacji wojskowej, wnosi istotną korektę dotychczasowego stanu wiedzy. Dzięki nowym ustaleniom – w zakresie liczby przypadków, ich przebiegu oraz motywacji sprawców – polska historiografia zyskuje solidne podstawy, by stać ...
Historia podziemia obozu narodowego na północnym Mazowszu i Kurpiach była zjawiskiem wyjątkowym w skali ogólnopolskiej. Tutaj twórcami i dowódcamiNSZ-NZW byli dawni żołnierze AK, którzy w wyniku różnych sytuacji konfliktowych zdecydowali się na służbę w tych organizacjach. Wnieśli do nich nową jakość i standardy obecne w podziemnej armii. Ich obecność pozwoliła też na uniknięcie sytuacji konfliktowych pomiędzy NZW a ROAK, czy też AKO i WiN. Dzieje podziemia narodowego na tym ...
Zebrane w tomie teksty wybitnych historyków z Polski, Rosji, Ukrainy, Białorusi, Gruzji i USA ukazują złożony wymiar represji wymierzonych w Polaków – obywateli Związku Sowieckiego – oraz inne narodowości uznane za „nielojalne”. Książka omawia genezę i przebieg „operacji polskiej”, analizuje jej lokalny, grupowy i indywidualny wymiar, przedstawia mechanizmy sowieckiego terroru, a także podejmuje refleksję nad upamiętnieniem ofiar i odzyskiwaniem pamięci historycznej. Publikac...
Księga Myśliwców 1939 jest pierwszym w historiografii słownikiem biograficznym pilotów polskich, którzy w kampanii polskiej 1939 r. walczyli w jednostkach myśliwskich. Obejmuje lotników zarówno z oddziałów frontowych, jak i wykonujących zadania w formacjach tworzonych samorzutnie na zapleczu. Odtworzenie ich losów było możliwe głównie za sprawą archiwaliów, m.in. zachowanych rozkazów dziennych przedwojennych pułków lotniczych. Dostęp do dokumentów pozwolił na zrewidowanie nie...
Na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza, równolegle z zachodzącymi w Polsce przeobrażeniami o charakterze politycznym i społecznym, zmieniał się także IPN. Postępowała ewolucja zakresu jego ustawowych zadań. Instytut początkowo zajmował się gromadzeniem, zarządzaniem i udostępnianiem materiałów organów bezpieczeństwa państwa sporządzonych od 22 lipca 1944 do 31 lipca 1990 r., prowadzeniem badań naukowych i działalności w zakresie edukacji publicznej, a także śledztw w sprawie ...
Pierwszy tom nowej popularnonaukowej serii „Solidarność na Dolnym Śląsku” wydawanej przez Oddział IPN we Wrocławiu i Ossolineum poświęcony jest wydarzeniu przełomowemu w powojennej historii Polski – strajkom z sierpnia 1980 r. To właśnie wówczas rodziła się prawdziwa solidarność, która dała początek wielkiemu masowemu ruchowi społecznemu. Na Dolnym Śląsku kluczowy okazał się strajk rozpoczęty 26 sierpnia w Zajezdni Autobusowej nr VII we Wrocławiu. Wkrótce rozszerzył się on n...
