IPN Książki o historii najnowszej - książki, ebooki i audiobooki

Zasadniczym celem niniejszego opracowania jest przedstawienie miejsca Episkopatu w stosunkach państwa i Kościoła w latach 1970–1989 i jego spojrzenia na rzeczywistość polityczną w okresie schyłku ideologii komunistycznej, który rozpoczął się wraz z objęciem władzy przez Edwarda Gierka4. Cezurą początkową jest 1970 r. – z dwóch bardzo istotnych powodów. W grudniu tego roku ster rządów w PRL przejęła nowa ekipa, z I sekretarzem KC PZPR na czele, bardziej pragmatycznym, skłonnym...

Porucznik Stefan Kobos „Wrzos” to pomnikowa postać wśród niezłomnych żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego. Jego działalność konspiracyjna od 1939 r. do chwili aresztowania w styczniu 1956 r. związana była z niewielką wsią Brzeziny na pograniczu powiatów tomaszowskiego i lubaczowskiego. Był jednym z najdłużej ukrywających się partyzantów podziemia niepodległościowego. Dla takich jak on działania wojenne nie zakończyły się wraz z kapitulacją III Rzeszy. Wejście na ziemie pol...

Przejmująca i szczera rozmowa z matką o synu Emilu. Emil Barchański jest najmłodszą ofiarą stanu wojennego. Gdy został zamordowany w czerwcu 1982 roku, był uczniem warszawskiego liceum, nie skończył jeszcze siedemnastu lat. Krystyna Barchańska-Wardęcka wspomina, jaki był jej syn, co go pasjonowało, o czym marzył i w jakich okolicznościach zaangażował się w walkę po stronie „Solidarności” w pierwszych miesiącach stanu wojennego. Szczegółowo opowiada o przeprowadzonej na wzór A...

Nowe wydanie Armii Krajowej w dokumentach 1939–1945, fundamentalnego dzieła, którego redaktorami byli żołnierze Armii Krajowej, zawiera, oprócz znanych już dokumentów, również te dotychczas niepublikowane. Mamy nadzieję, że podobnie jak pierwsze wydanie, także obecna edycja będzie służyła przez długie lata zarówno historykom, jak i wszystkim miłośnikom historii Polski, a zwłaszcza dziejów Polskiego Państwa Podziemnego. Opublikowane w tomie II dokumenty przedstawiają w miarę p...

Książka Pamiętali… Pamiętamy… Pamiętajcie… Wspomnienia Żydów polskich zawiera relacje, czy raczej zapis rozmów przeprowadzonych przez ówczesnych pracowników Archiwum IPN w Krakowie Michała Zajdę i Pawła Skoruta. Rozmowy były prowadzone od jesieni 2011 r. do zimy 2103 r. Pierwszym rozmówcą był Władysław Bartoszewski, zaangażowany w działalność na rzecz pomocy ludności żydowskiej w czasie okupacji. Następnie autorzy książki rozmawiali z Tadeuszem Jakubowiczem, obecnym przewodni...

Album przedstawiający uroczystość koronacji obrazu w Starej Błotnicy w dniu 21 VIII 1977 r. przez kardynała Karola Wojtyłę. W publikacji znajduje się materiał ikonograficzny ze zbiorów IPN i kościelnych. Przedstawione zostały również działania dezintegracyjne Służby Bezpieczeństwa w związku z tą uroczystością.

Praca Niepodległościowa konspiracja młodzieżowa na ziemiach polskich w latach 1944/1945–1956 zawiera analizę zjawiska konspiracji młodzieżowej. Podziemne organizacje tworzone przez młodzież zostały omówione jako małe grupy społeczne, przejawy opozycji politycznej oraz ruchy polityczne in statu nascendi. Książka stanowi uzupełnienie wiedzy o losach i wyborach dokonywanych przez młodych ludzi, kontynuujących sięgającą XIX w. tradycję młodzieżowego oporu.

Wspomnienia Ireny Jabłońskiej-Kaszewskiej (1927–2014) to opowieść obejmująca kilka epok w dziejach naszego kraju. Autorka przyszła na świat w rodzinie gdańskiej Polonii, w środowisku świadomym swojej tożsamości i polskości. Po dojściu Hitlera do władzy wraz z rodzicami zamieszkała w Toruniu. Kolejne rozdziały wiodą czytelnika przez lata trzydzieste aż po dramat 1 września 1939 r., chaos ewakuacji i pierwszych tygodni wojny. Lata okupacji rodzina Jabłońskich spędza w Toruniu, ...

Praca Bez złudzeń i bez maski. Publicystyka Leopolda Ungera w paryskiej „Kulturze” w latach 1970-2000 jest próbą analizy zawartości artykułów Brukselczyka w miesięczniku. Książka jest poszukiwaniem odpowiedzi na pytania o rolę i miejsce L. Ungera w „Kulturze”, a także o jego niepowtarzalny dziennikarski warsztat. Tłem jest opowieść o trudach życia dziennikarza, które jak w soczewce pokazywały skomplikowaną historię Polski.

Związek Strzelecki przeszedł długą drogę od nielicznego, kruchego stowarzyszenia po niemal półmilionową organizację paramilitarną realizującą coraz ambitniejsze cele edukacyjne. Codzienne życie strzeleckie toczyło się w różnych miejscowościach całego kraju, zarówno w niewielkich wsiach, jak i w miejskich osiedlach. Każde z tych miejsc miało swoją lokalną specyfikę i liderów, często związanych z ważnymi epizodami w historii Polski.

Rok 1960 w życiu Kościoła katolickiego w Polsce stał przede wszystkim pod znakiem dalszego realizowania programu Wielkiej Nowenny, ułożonego przez prymasa Stefana Wyszyńskiego, oraz wzrastającej antykościelnej ofensywy władz Polski „ludowej”. Właśnie w czasie tych dwunastu miesięcy doszło do brzemiennych w skutki wydarzeń w Nowej Hucie, związanych z obroną krzyża przez wiernych (27 kwietnia), tzw. wydarzeń zielonogórskich, czyli obrony domu katolickiego w Zielonej Górze przed...

Przez blisko 40 lat w żydowskiej społeczności na Dolnym Śląsku dokonały się poważne zmiany. Zmniejszyła się znacznie jej populacja. Z powodu kilku fal wychodźstwa żydowskiego z Dolnego Śląska nie udało się zrealizować idei osiedlenia w tym regionie ocalałych z Holocaustu Żydów. Kilkudziesięciotysięczna społeczność skurczyła się do kilkuset osób, ale nie tylko ilościowe zmiany dotknęły tę ludność. Na początku lat pięćdziesiątych Żydzi, mimo że już zdecydowanie mniej homogenicz...

Książka ukazuje wiele aspektów codzienności: prywatność, sferę materialną, życie kulturalne, a także zagadnienia socjalne. Nie jest to monografia życia codziennego w PRL, lecz tom przybliżający nowe, często nierozpoznane dotychczas jego obszary. Do publikacji zaproszono przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, dzięki czemu tytułowe zagadnienie przedstawione zostało z różnych perspektyw, wykorzystano przy tym różnorodne źródła i podejścia badawcze. Mamy nadzieję, że pre...

Album zawiera reprodukcje 360 zdjęć Stefana Pierzchalskiego (1876-1930) wykonanych w latach 1919-1926. Urodzony w Biskupicach pod Toruniem Pierzchalski rodzinnie związał się z Górnym Śląskiem, gdzie zamieszkał około 1919 roku. Prowadząc zakład fotograficzny w Katowicach, dokumentował wydarzenia związane z burzliwymi dziejami Górnego Śląska w okresie powstań śląskich i plebiscytu (1919-1921), a później pierwszymi latami istnienia województwa śląskiego w granicach II Rzeczpospo...

W albumie przedstawiono dzieje niepodległościowej organizacji zbrojnej, zrzeszającej w głównej mierze byłych żołnierzy Armii Krajowej, której twórcą i dowódcą był kpt. Stanisław Sojczyński ps. „Warszyc”. Konspiracyjne Wojsko Polskie, liczące w szczytowym okresie kilka tysięcy żołnierzy, przez długi czas stawiało skuteczny opór komunistycznej władzy i masowym represjom ze strony Sowietów i ich polskich kolaborantów. Podstawę źródłową publikacji stanowią zróżnicowane materiały ...

Publikacja stanowi edycję źródłową, opatrzoną obszernym wstępem, zawierającą 20 dokumentów (sprawozdania rezydentur krajowych Departamentu I MSW oraz podsumowanie aktywności wywiadu naukowo-technicznego MSW w latach 1987-1989). Dokumenty przedstawione w publikacji są podstawowym źródłem do analizy działalności służb specjalnych PRL prezentując efekty pracy pionu wywiadu naukowo-technicznego MSW w ostatnich dwóch dekadach istnienia PRL.

Przez całą dekadę lat siedemdziesiątych szeregi PZPR nieustannie rosły. W 1980 r. partia liczyła ponad 3 mln członków, którzy wstąpili do niej albo z pobudek ideowych, albo ze zwykłego konformizmu. Po Sierpniu ’80 okazało się jednak, że jest ona kolosem na glinianych nogach i nie potrafi się utrzymać u władzy bez użycia siły. Stan wojenny wcale nie wzmocnił PZPR, a końcówka lat osiemdziesiątych przyniosła jej dekompozycję, zakończoną rozwiązaniem w styczniu 1990 r. Książka dr...

W czerwcu 1976 r. w Radomiu doszło do demonstracji, zakończonych starciami z MO i dramatycznymi walkami ulicznymi. Wszystko zaczęło się od ogłoszenia podwyżek cen żywności przez premiera Piotra Jaroszewicza 24 czerwca 1976 r. Na drugi dzień rozpoczęły się strajki w wielu zakładach przemysłowych na terenie całego kraju. W Radomiu strajk zaczął się w Zakładach Metalowych im. Waltera na wydziale P-6. Około ósmej rano robotnicy opuścili miejsca pracy, przez mniej więcej 40 minut ...

Postać i poglądy prezesa Kurtyki były przedstawiane w publikacjach wspomnieniowych . Wydany został również zbiór jego najważniejszych tekstów oraz wybór wywiadów, artykułów i oświadczeń . Nieznane szerzej pozostawały jego wystąpienia w Sejmie i Senacie RP. Ich lektura stanowi nie tylko istotne uzupełnienie wcześniejszych publikacji poświęconych Januszowi Kurtyce, potwierdza informacje w nich zawarte, ale też pozwala odczytać na nowo jego najważniejsze myśli, jasne poglądy, a...

Wznawiając w setną rocznicę utworzenia pułku Dzieje ułanów jazłowieckich, których pierwsze wydanie ukazało się trzydzieści lat temu, pragnęliśmy przede wszystkim ponownie złożyć hołd ułanom ówczesnego mjr. Konstantego Plisowskiego, którzy na dalekim Kubaniu, w jakże trudnych warunkach, podjęli starania o wolną Ojczyznę, następnie z bronią w ręku najpierw wywalczyli sobie imię ułanów jazłowieckich, a później skutecznie obronili upragnioną przez wszystkich i niedawno zdobytą ni...

W państwie rządzonym przez komunistów robotnicy mieli odgrywać szczególną rolę. Poprzez poparcie dla programu politycznego i aprobatę kolejnych inicjatyw rządzących, mieli legitymizować system władzy tworzony w Polsce w drugiej połowie lat czterdziestych XX w. Kontrolę i bezpośredni wpływ na rzesze zatrudnionych umożliwiła nacjonalizacja znacznej części zakładów przemysłowych, w wyniku której państwo stało się największym pracodawcą. Warto w tym kontekście spróbować odpowiedz...

Album Węgrowskie drogi do niepodległości ukazuje historię Węgrowa i powiatu węgrowskiego z okresu odzyskiwania niepodległości przez Polskę oraz lat II Rzeczypospolitej. Karty albumu rozpoczynają się od czasu I wojny światowej i początków organizowania się społeczeństwa węgrowskiego pod okupacją niemiecką. Następnie ukazują szczególny dzień – 11 listopada 1918 r. – i zaprowadzenie polskiej władzy w Węgrowie. Zaznaczony został udział mieszkańców powiatu w szeregach Wojska Polsk...

Prezentowany tom nie aspiruje do roli monograficznego ujęcia dziejów PPR po 1944 r. partii obozu władzy. Tematyka poruszana w publikacji wymaga dalszych badań, zwłaszcza porównawczych, i nie może być uznana za zamkniętą, mimo że przed 1989 r. o PPR i jej powojennych dziejach publikowano w PRL bardzo wiele. W kontekście widocznego renesansu badań nad komunizmem poruszana w książce problematyka może być użyteczna dla realizacji istotnych postulatów badawczych z tego zakresu, ta...

In this story the dark history of the Stalinist period intertwines with the knowledge of the state-of-the-art technology of genetic identification. The scientists profes-sionalism contrasts with the emotions of the victims families - hope, tension, and painful memories. We go from the excavated section of the Powązki cemetery to the high-tech genetic laboratories in Szczecin and Cracow. We access the memory of the communist prisons, brutal investigations, and fatherless child...