Wznawiając w setną rocznicę utworzenia pułku Dzieje ułanów jazłowieckich, których pierwsze wydanie ukazało się trzydzieści lat temu, pragnęliśmy przede wszystkim ponownie złożyć hołd ułanom ówczesnego mjr. Konstantego Plisowskiego, którzy na dalekim Kubaniu, w jakże trudnych warunkach, podjęli starania o wolną Ojczyznę, następnie z bronią w ręku najpierw wywalczyli sobie imię ułanów jazłowieckich, a później skutecznie obronili upragnioną przez wszystkich i niedawno zdobytą ni...
W państwie rządzonym przez komunistów robotnicy mieli odgrywać szczególną rolę. Poprzez poparcie dla programu politycznego i aprobatę kolejnych inicjatyw rządzących, mieli legitymizować system władzy tworzony w Polsce w drugiej połowie lat czterdziestych XX w. Kontrolę i bezpośredni wpływ na rzesze zatrudnionych umożliwiła nacjonalizacja znacznej części zakładów przemysłowych, w wyniku której państwo stało się największym pracodawcą. Warto w tym kontekście spróbować odpowiedz...
Album Węgrowskie drogi do niepodległości ukazuje historię Węgrowa i powiatu węgrowskiego z okresu odzyskiwania niepodległości przez Polskę oraz lat II Rzeczypospolitej. Karty albumu rozpoczynają się od czasu I wojny światowej i początków organizowania się społeczeństwa węgrowskiego pod okupacją niemiecką. Następnie ukazują szczególny dzień – 11 listopada 1918 r. – i zaprowadzenie polskiej władzy w Węgrowie. Zaznaczony został udział mieszkańców powiatu w szeregach Wojska Polsk...
Prezentowany tom nie aspiruje do roli monograficznego ujęcia dziejów PPR po 1944 r. partii obozu władzy. Tematyka poruszana w publikacji wymaga dalszych badań, zwłaszcza porównawczych, i nie może być uznana za zamkniętą, mimo że przed 1989 r. o PPR i jej powojennych dziejach publikowano w PRL bardzo wiele. W kontekście widocznego renesansu badań nad komunizmem poruszana w książce problematyka może być użyteczna dla realizacji istotnych postulatów badawczych z tego zakresu, ta...
In this story the dark history of the Stalinist period intertwines with the knowledge of the state-of-the-art technology of genetic identification. The scientists profes-sionalism contrasts with the emotions of the victims families - hope, tension, and painful memories. We go from the excavated section of the Powązki cemetery to the high-tech genetic laboratories in Szczecin and Cracow. We access the memory of the communist prisons, brutal investigations, and fatherless child...
Przekazujemy niniejszym do rąk Czytelników album prezentujący życie Gruzinów w przedwojennej Polsce. Zarys historii Gruzinów, drogi, przyczyny ich przybycia do Polski i życie w Polsce opisuje wprowadzenie pióra samego autora tomu. Fotografie z kolei, wraz z obszernymi ich opisami, powiedzą bardzo wiele nt. przebiegu ich kariery i życia w Polsce.
Archiwum Solidarności zostało powołane w 1983 r. przez Marka Owsińskiego, Janinę Jankowską, Andrzeja Paczkowskiego, Grzegorza Bogutę i Wojciecha Adamieckiego jako podziemna struktura, mająca na celu gromadzenie i publikowanie dokumentów NSZZ „Solidarność”. Do 1989 r. Archiwum Solidarności, autoryzowane przez konspiracyjne władze Związku, wydało 22 książki, m.in.: reportaż historyczny Małgorzaty Szejnert i Tomasza Zalewskiego Szczecin: Grudzień – Sierpień – Grudzień, stenogram...
Niniejszy tom, zawierający 13 artykułów historyków z Katowic, Opola i Warszawy, ukazuje konflikt w relacjach Kościół – państwo na kilku płaszczyznach: specyfiki lokalnej, rozmów duchowieństwa z przedstawicielami władz, prasy, zaangażowania społeczno-politycznego duchowieństwa, szkolnictwa oraz pielgrzymowania. Na początku skupiono się na kwestii górnośląskiego oblicza konfliktu ideologicznego Kościół – państwo. Doktor Andrzej Grajewski zwrócił m.in. uwagę na potrzebę komparat...
Wraz z powstaniem Centralnego Projektu Badawczego IPN „Polska emigracja polityczna 1939–1990” skupieni wokół niego historycy stanęli przed problemem badawczym, gdzie znaleźć kompletną informację o zbiorach przechowywanych zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami. Dlatego w porozumieniu z archiwistami m.in. z Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, Archiwum Akt Nowych oraz Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN postanowili zrobić przegląd istniejących zasobów. Mi...
Album ukazuje losy żołnierzy formacji niepodległościowych działających po lipcu 1944 r. na Białostocczyźnie (AK-AKO-WiN oraz NOW-NSZ-NZW) za pomocą fotografii zachowanych w Archiwum IPN. Podzielony jest na dwie zasadnicze części. Pierwsza – „My jesteśmy z miast i wiosek polskich…” – ukazuje podziemie niepodległościowe na Białostocczyźnie przez pryzmat poszczególnych organizacji i oddziałów. Część druga – Między bohaterstwem a zdradą – poświęcona jest losom wybranych żołnierzy...
Odwilż polityczna 1956 r. była badana przede wszystkim z perspektywy procesów zachodzących w Warszawie i kilku innych dużych miastach. Polski Październik miał jednak swoje prowincjonalne oblicze, a u podstaw tej książki legło przekonanie autora, iż badania nad odwilżą należy rozciągnąć również na peryferia życia politycznego, gospodarczego i kulturalnego. W przeciwnym wypadku obraz polskiej prowincji w okresie PRL będzie dalece niepełny. Autor analizuje, jak na procesy odwilż...
Jest to trzecie legalne wydanie wspomnień legendarnego dowódcy oddziału partyzanckiego Narodowych Sił Zbrojnych, kpt. Władysława Kołacińskiego „Żbika”. Pierwsze wyszło w 1961 roku w Chicago, podpisane: Władysław Żbik-Kaniewski-Kołaciński. „Kaniewski” to było jedno z jego konspiracyjnych nazwisk, którym posługiwał się przez jakiś czas również na emigracji. Pierwsza wersja wspomnień z natury rzeczy pozbawiona była najważniejszych szczegółów: imion i nazwisk, dat, dokładnego opi...
W książce – będącej tomem esejów z pogranicza literaturoznawstwa, historii społecznej i antropologii – przedstawiono losy wybranych osób, które swoje XX-wieczne przemiany tożsamości zapisały w literaturze dokumentu osobistego. Obok przedstawienia indywidualnych portretów podjęto się próby opisania grup społecznych represjonowanych w XX w. Opisani bohaterowie doświadczyli totalitaryzmów – brunatnego bądź czerwonego. Ich świat wartości i wyobrażeń odszedł już w przeszłość. Korz...
Pierwsza jak dotąd próba opisania życia Ludwika Muzalewskiego ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy. Szeroka kwerenda przeprowadzona przez autora pozwoliła poznać jego losy, działalność i posługę od jego narodzin w 1883 r. aż po tragiczną śmierć w obozowym rewirze w Reichenau w 1944 r. Książka wpisuje w zainteresowania badawcze gdańskiego oddziału IPN osobami losami duchowieństwa związanego z Pomorzem w okresie II wojny światowej.
Wspomnienia wojenne z lat 1918–1920, dotyczące konfliktu niepodległej Polski z bolszewicką Rosją, to cenne źródło do poznania dziejów oddziału kawalerii II Rzeczypospolitej, który nie został jeszcze w sposób wyczerpujący opisany, a mianowicie 13. Pułku Ułanów Wileńskich. Autorem wspomnień jest pochodzący z ziemi szczuczyńskiej ułan 13. pułku – Stefan Szyłkiewicz. Podejmując się w latach sześćdziesiątych XX w. opisania wydarzeń wojennych, których był uczestnikiem, stworzył nie...
W październiku 2017 r. na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego została zorganizowana trzecia konferencja naukowa poświęcona historii Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim. Niniejsza publikacja jest zapisem wygłoszonych wówczas referatów. Projekt realizowany jest we współpracy z Wydziałem Teologicznym US. Publikacja powstała w ramach Centralnego Projektu Badawczego „Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944–1989”.
Książka ukazuje losy licznej polskiej kolonii uchodźczej w Portugalii w latach 1939–1945. Przedstawia wiele wątków towarzyszących problemowi polskich uchodźców podczas II wojny światowej, m.in. całkowicie zapomniane wysiłki polityczne, dyplomatyczne i finansowe polskiego rządu w Londynie i innych instytucji centralnych, by uzyskać dla nich pomoc poza granicami okupowanego kraju. Losy licznej polskiej kolonii uchodźczej w Portugalii lat 1939–1945 nie były dotąd polem szczegól...
Maciej Klich (ur. 1958) w latach 1976–1977 studiował na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (kolportował tam m.in. materiały ROPCiO, potem utrzymywał jeszcze kontakty z krakowskimi środowiskami opozycyjnymi). Od 1977 do 1981 r. studiował historię na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Należał do grupy współzałożycieli NZS na tej uczelni i najbardziej aktywnych członków organizacji. W latach 1980–1981 pełnił m.in. funkcje: sekretarza Międzywydział...
Pod koniec 2016 r. do Oddziałowego Archiwum IPN w Szczecinie zostały przekazane protokoły przesłuchań byłych więźniarek i więźniów obozów koncentracyjnych położonych w Niemczech i na terenach okupowanych przez Niemców. Materiały te zostały sporządzone przez pracowników Polskiego Instytutu Źródłowego w Lund. Publikacja ta ma na celu nie tylko ukazanie życia codziennego w żeńskim obozie Ravensbrück, lecz także przybliżenie działalności Polskiego Instytutu Źródłowego w Lund jako...
Książka przybliża Czytelnikowi wielkopolskie dążenia do odzyskania niepodległości przedstawiając w dwunastu artykułach najważniejsze etapy wydarzeń z lat 1918-1919: Sejm delegatów Polaków z wszystkich obszarów byłej Dzielnicy Pruskiej i skupisk Polaków mieszkających głębi Rzeszy Niemieckiej, charakterystyczne przykłady przejmowania władzy w wielkopolskich miasteczkach, walki zbrojne, w tym zdobycie lotniska na Ławicy i walki o granice. Podjęto też ważny wątek upamiętniania ty...
Biografia czeskiego księdza męczennika Josefa Toufara, proboszcza z Czyhoszczy na Wysoczynie. 11 grudnia 1949 r. podczas odprawianej przez niego w czyhoskim kościele mszy świętej kilkakrotnie poruszył się krzyżyk ołtarzowy. Władze uznały, że zostało to sfingowane przez Toufara. Księdza aresztowano i brutalnymi metodami zmuszano do tego, by przyznał się do skonstruowania oszukańczego mechanizmu, za pomocą którego rzekomo poruszał krzyżykiem. W wyniku tortur ks. Toufar zmarł, z...
Celem książki jest przedstawienie funkcjonowania grup dogmatycznych PZPR w latach osiemdziesiątych na płaszczyźnie ogólnopolskiej oraz lokalnej, wskazanie ich bliższej i dalszej genezy, ukazanie platformy programowej, sylwetek głównych liderów, znaczenia politycznego, popularności wśród członków PZPR, nakreślenia form działalności, a także powiązań z zagranicznymi partiami komunistycznymi i służbami specjalnymi. Zadaniem pracy jest kompleksowe ukazanie nurtu dogmatycznego jak...
Systemy totalitarne XX w. pozostawiły po sobie wiele ofiar, których miejsca spoczynku do dzisiaj pozostają nieznane. Rozwój nauki sprawił jednak, że coraz więcej z tych miejsc udaje się odnaleźć, a nierzadko nawet ustalić tożsamość znajdujących się w nich szczątków. Wymaga to współpracy specjalistów z wielu różnych dziedzin – historyków archeologów, antropologów, lekarzy medycyny sądowej, genetyków. Ogromne znaczenie ma wymiana doświadczeń między badaczami z różnych państw. A...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
