ostatnich dwóch dekadach, dzięki dostępowi do materiałów zdeponowanych w archiwach IPN, pojawiły się liczne opracowania dotyczące zarówno struktur, kadr, jak i działalności poszczególnych jednostek UB/SB oraz służb wojskowych. Jednak na poziomie lokalnym, w odniesieniu do historiografii dotyczącej Pomorza Zachodniego, wciąż brakuje syntetycznych opracowań, które wypełniłyby tę niełatwą, specjalistyczną niszę. Szczególnie widoczny jest brak wydawnictw omawiających podstawy: st...
Historia oddziału Konspiracyjnego Wojska Polskiego o kryptonimach „Jastrzębie” i „Oświęcim” ppor. Alfonsa Olejnika „Babinicza”, działającego w latach 1946-1947 r. między Wieluniem a Częstochową. Autor przedstawia dzieje oddziału na tle historii KWP, a także rysuje społeczno-polityczny portret zbiorowy kilkudziesięciu partyzantów: ich indywidualne losy, ich poglądy, motywacje, stosunek wobec PSL i komunistów, konspiracyjną codzienność a także ich dalsze losy, w tym represje i ...
Reedycja zbioru wspomnień "więźniów ideowych" - żołnierzy walczących o niepodległość Polski w latach 1914-1921 i więzionych m.in. w obozach w Werlu, Hawelbergu, Szczypiornie, Beniaminowie, Huszcie, Máramaros Sziget i innych - opublikowanych po raz pierwszy w latch 1927 (tom I) i 1928 (tom II) z inicjatywy Komitetu Organizacyjnego Zjazdu Byłych Więźniów Ideowych z lat 1914–1921.
Pytanie jakie każdy fan klubu i znawca historii regionu powinien sobie zadać brzmi: co wiem o historii „Dumy Pomorza”? Z socjologicznego punktu widzenia ciekawe byłyby również badania na temat tego, ilu kibiców interesuje się swoim klubem w sposób kompleksowy, ogarniając nie tylko teraźniejszość, czyli bieżące wyniki i ruchy kadrowe klubu, a ilu jest zorientowanych w tematyce przeszłości swojego zespołu, jego historii oraz różnych społeczno-polityczno-gospodarczych uwarunkowa...
Dwutomowe opracowanie Jana Sienkiewicza obejmuje całość zachowanych obiektów cmentarnych rejonu/powiatu wileńskiego. Jest opisem i wyjaśnieniem kwestii etniczności (polskości) obszaru, zbadaniem brzmienia/zapisów/etnogenezy nazwisk charakterystycznych dla badanego terenu i wreszcie niezastąpionym źródłem do poszukiwań osobowych dla dzisiejszych mieszkańców Wileńszczyzny, ale chyba przede wszystkim dla rodzin mieszkających w powojennej Polsce i oderwanych od miejsc rodzinnych....
Niniejszy tom pokonferencyjny jest kontynuacją wcześniejszego wydawnictwa ("Rok 1918 na Gónym Śląsku. Przełom społeczno-polityczny i jego konsekwencje", red. S. Rosenbaum, Warszawa-Katowice-Gliwice 2020), zapowiada również kolejne tomy, które aktualnie są w przygotowaniu. Celem serii jest stworzenie próby monografii lat 1918-1922 na Górnym ŚLąsku, a więc w okresie polsko-niemieckiego konfliktu o ten region. Historia Górnego Śląska po I wojnie światowej dysponuje ogromną liter...
Niniejsze opracowanie Jana Sienkiewicza, stanowiące pełną inwentaryzację pochówków polskich na terenie rejonu wileńskiego, jest owocem jego wieloletnich, żmudnych i szczegółowych badań, poszukiwań oraz dokumentacji. Autor wykonał ogromną pracę w terenie, dokonując spisu z natury inskrypcji nagrobnych i sporządzając dokumentację fotograficzną. Nie ograniczył się jedynie do ewidencji, lecz obydwa tomy swojej publikacji poprzedził wstępami – ciekawymi analizami i systematyką zar...
Książka jest kolejną monografią przygotowaną przez rzeszowski Oddział Instytutu Pamięci Narodowej, tym razem opisującą działalność jednego z terenowych ogniw bezpieki – Urzędu Bezpieczeństwa w Tomaszowie Lubelskim. W pracy nacisk położono przede wszystkim na odtworzenie struktury organizacyjno-kadrowej i przedstawienie głównych kierunków działań operacyjnych tomaszowskiego UB ze szczególnym uwzględnieniem zwalczania silnego na tym terenie podziemia niepodległościowego. W opra...
Publikacja jest poświęcona szerokiej problematyce dotyczącej czynów prawnie zabronionych w wojsku i służbach mundurowych w Polsce XX w. Myślą przewodnią było naświetlenie tej problematyki z różnych pozycji badawczych. Optyka wojskowego prawa karnego i prawa karnego w ogólności stanowiła punkt wyjścia do przedstawienia zarówno jednostkowych przypadków wykroczeń, jak i szerokich analiz oraz krytycznych ocen zjawisk takich jak dezercja, szpiegostwo i inne. Stąd w publikacji zost...
Na temat bolszewizmu i systemu sowieckiego wypowiadali się przedstawiciele wszystkich właściwie kierunków polskiej myśli politycznej. Najsłabiej sprawy te zaprzątały uwagę elit ruchu ludowego. Pierwsze opinie przyniósł już rok 1918. Nowe wypowiedzi pojawiły się w 1919, a więc już w realiach niewypowiedzianej wojny polsko-sowieckiej, oraz w 1921, roku zawarcia polsko-sowieckiego pokoju w Rydze. Ufamy, że wybór pozycji do niniejszej antologii jest w miarę możliwości reprezentat...
Drugi tom publikacji pt. "Leksykon bezpieki. Kadra kierownicza aparatu bezpieczeństwa (1944–1956)" zawiera pięćdziesiąt artykułów biograficznych dotyczących funkcjonariuszy centrali RBP, MBP, KdsBP i MSW, którzy w latach 1944–1956 pełnili w nich funkcje kierownicze. Publikowane biogramy opracowane zostały na podstawie szerokiej kwerendy archiwalnej oraz dostępnej literatury przedmiotu. Dzięki temu, oprócz szczegółowych informacji na temat przebiegu służby tych osób, czytelnik...
Latem 1980 r. władze komunistyczne były zmuszone pójść na ustępstwa wobec strajkujących robotników i podpisać z nimi porozumienia, dzięki czemu kilka tygodni później powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Było to jednak tylko krótkotrwałe ustępstwo taktyczne. Nic zatem dziwnego, że Służba Bezpieczeństwa podjęła działania wymierzone przeciw nowo utworzonemu związkowi. Funkcjonariusze SB stanęli jednak przed trudnym zadaniem, ich przeciwnikiem – tak bowie...
W okresie międzywojennym Suwałki należały do z największych garnizonów Wojska Polskiego. W jego skład wchodziły pułk piechoty, dwa pułki kawalerii, dwa dywizjony artylerii, batalion KOP oraz służby. W książce została omówiona geneza i infrastruktura garnizonu, tworzące go jednostki, przebieg szkolenia i służby, a także oceny dokonywane przez przełożonych. Przedstawiono też prowadzoną przez wojsko działalność oświatową, wychowawczą, kulturalną i rywalizację sportową. Wiele mi...
Ruch Oporu Armii Krajowej (ROAK) jest dla zjawiska poakowskiej lokalnej konspiracji antykomunistycznej pojęciem wręcz symbolicznym. Dosłownie oznaczał bowiem potrzebę sporej grupy byłych żołnierzy Armii Krajowej, by stawić opór represjom rozpętanym przez sowiecki aparat bezpieczeństwa i polski reżim komunistyczny. Nieprzypadkowo też szyld ten zrobił zawrotną karierę na terenie praktycznie całej Polski. Używany był najczęściej przez lokalne grupy partyzanckie, zazwyczaj zamien...
Wspomnienia "Z pamiętnika internowanego" autorstwa Waldemara Mikulca są opisem przeżyć z internowania w okresie stanu wojennego młodego studenta polonistyki. Trafił on do ośrodków odosobnienia w Krakowie, Nowym Wiśniczu oraz Rzeszowie-Załężu. W swoich spisanych po zwolnieniu z internowania pamiętnikach opisał doświadczenia i życie codzienne od momentu zatrzymania 14 grudnia 1981 r., aż do 29 kwietnia 1982 r. Na łamach prezentowanych wspomnień zrelacjonowane zostały warunki ży...
Książka koncentruje się na wydarzeniach w Lesie Katyńskim w latach 1940–1943, począwszy od transportów jeńców z Kozielska do Smoleńska i Gniezdowa, aż do założenia tzw. cmentarza PCK. Mimo upływu lat zbrodnia katyńska wciąż kryje wiele niewyjaśnionych dotąd zagadek. Także niektóre przyjęte w literaturze przedmiotu „pewniki” nie odpowiadają stanowi faktycznemu. Jednym z nich jest sprawa ekshumacji przeprowadzonej przez Niemców w Lesie Katyńskim wiosną 1943 r. Pomijając samą t...
Historia NSZZ „Solidarność” od lat przykuwa uwagę badaczy różnych dyscyplin naukowych. To nie tylko dzieje politycznej batalii zorganizowanego społeczeństwa o niepodległą Polskę, ale przede wszystkim fenomen wielkiego ruchu społecznego, który na trwałe odmienił sposób myślenia, a także działania wielu osób, wywarł znaczący wpływ na inne organizacje oraz instytucje, przyczyniając się do ich reformy i odnowy. To również ruch, który przez całą dekadę lat osiemdziesiątych XX w. p...
Publikacja ukazuje psychiatrię naukową oraz system opieki psychiatrycznej w latach 1945–1956. Obie dziedziny były wówczas przymusowo dostosowywane do sowieckiego modelu, w którym główną rolę odgrywał pawłowizm, będący zmodyfikowaną w duchu materializmu dialektycznego wersją słynnej teorii I.P. Pawłowa. „Stalinizacja” polskiej psychiatrii polegała na obligatoryjnym, choć na ogół formalnym uznaniu pawłowizmu za naukowy dogmat. Odejście od narzuconych siłą w nauce i lecznictwi...
Monografia Kazimierza Maciąga poświęcona jest życiu i twórczości Józefa Mackiewicza, jednego z najwybitniejszych pisarzy polskich XX w., który zajmuje wyjątkowe miejsce w literaturze polskiej. Jest to obszerne opracowanie porządkujące wiedzę o życiu i twórczości Józefa Mackiewicza. Książka ma charakter popularnonaukowy – w sposób przystępny został omówiony obszerny dorobek pisarza na tle jego niezwykłej biografii.
Książka przedstawia myśl polityczną jednego z najbardziej intersujących środowisk konserwatywnych dwudziestego wieku. Wokół pisma „Bunt Młodych”, wychodzącym od 1937 pod tytułem „Polityka” skupiło się grono młodych utalentowanych autorów. W redagowanym przez Jerzego Giedroycia magazynie poszukiwano nowej formy dla polityki konserwatywnej; formy która wychodziłaby z dawnych schematów i byłaby właściwą odpowiedzią zachowawczej szkoły politycznego myślenia na wyzwania czasów....
Książka przedstawia krakowskie procesy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, w których sądzono niemieckich zbrodniarzy wojennych. Stara się odpowiedzieć na pytanie, czy w kraju, w którym trwała ostra walka o przejęcie władzy przez komunistów, mogły odbywać się sprawiedliwe, względnie niezależne od nacisków nowej władzy procesy? Ukazana została ówczesna atmosfera wokół procesów, sylwetki uczestników i codzienne warunki ich funkcjonowania w trudnych powojennych realiach oraz ...
Książka zawiera wybór źródeł: polskich tłumaczeń dokumentów sporządzonych przez amerykańskich dyplomatów pracujących w PRL w ostatnim piętnastoleciu jej istnienia. Źródła te dotyczą spotkań przedstawicieli USA z duchownymi Kościoła katolickiego w Polsce – od najważniejszych hierarchów po zwykłych księży.
Kolaboracja z Armią Czerwoną na terenach woj. lubelskiego jest jednym z istotnych zagadnień związanych ze stosunkiem mniejszości narodowych do państwa polskiego w okresie II wojny światowej. Jej skala ale przede wszystkim skutki, stanowią bez wątpienia jeden z elementów wpływających na wzajemne relacje w całym okresie okupacji. W prosowieckie działania włączyli się również polscy komuniści, dla których przynależność do powstających komitetów rewolucyjnych czy też czerwonej mi...
