Lokalny incydent, do jakiego doszło 19 marca 1981 r. w Bydgoszczy, spowodował kryzys społeczno-polityczny, który objął swoim zasięgiem całą Polskę. W trzeciej dekadzie marca 1981 r. przez kraj przetoczyła się fala strajków przeciwko bezkarności władzy. Żądano ukarania winnych wyrzucenia przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej delegacji „Solidarności” z sali posiedzeń Wojewódzkiej Rady Narodowej i pobicia trzech związkowców. Dramatyzm sytuacji potęgowały odbywające się w t...
Dziennik Tadeusza Dziechciowskiego w wyjątkowym stopniu zasługuje na publikację. Po pierwsze, zawiera on ogromną ilość informacji dotyczących wszelkich aspektów życia internowanych - warunków codziennego bytowania, walki o polepszenie tych warunków i zliberalizowanie regulaminu, akcji protestacyjnych organizowanych w obozach, sposobu spędzania wolnego czasu, wykładów i akcji samokształceniowych, praktyk religijnych, kontaktów ze światem zewnętrznym. Po drugie, wnosi bardzo wi...
Książka zawiera rozszerzone i uzupełnione referaty wygłoszone na międzynarodowej konferencji naukowej, zorganizowanej przez Biuro Edukacji Publicznej IPN w dniach 10–11 maja 2011 r. w Warszawie. Jej celem była próba porównania – na przykładzie Belgii, Francji i Polski – okupacji niemieckiej w zachodniej i środkowo-wschodniej Europie podczas II wojny światowej. Teksty zostały zgrupowane w czterech blokach tematycznych. W pierwszym ukazano warunki życia codziennego w Belgii, w...
Grupy Oporu, zorganizowane w 1982 r. przez Teodora Klincewicza, przed 1980 r. współpracownika Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR" i drukarza „Robotnika", a po Sierpniu jednego z założycieli i przywódców Niezależnego Zrzeszenia Studentów, skupiały głównie młodzież. Różniły się od większości struktur podziemia tym, że planowały i przeprowadzały akcje spektakularne, budzące echo i komentarze, stwarzające wrażenie wielkiej siły i możliwości podziemia. Do znanych akcji Grup Oporu...
Książka wnikliwie analizuje proces przemiany ustrojowej, rozpoczęty przy Okrągłym Stole, a zakończony powołaniem rządu Tadeusza Mazowieckiego. Kluczowym elementem transformacji były wybory czerwcowe 1989 roku.
Ich wynik ukazał siłę opozycji solidarnościowej i słabość obozu władzy; dla jednych był triumfem, dla drugich - gorzką lecją prawdy.
Pielgrzymki Jana Pawła II do Krakowa w oczach SB to książka ukazująca kulisy działań tajnej policji politycznej wobec papieża Polaka. Jest to pierwsza publikacja zbierająca tajne dokumenty bezpieki, opisujące proces przygotowywania się do przyjazdu Jana Pawła II do Małopolski, działania podejmowane w czasie jego obecności w Krakowie oraz ocenę pielgrzymek z punktu widzenia funkcjonariuszy komunistycznego aparatu represji. Rafał Łatka prezentuje unikatowy materiał źródłowy, kt...
Opracowane przez Cecylię Kutę wydawnictwo źródłowe to najnowsza publikacja dotycząca małopolskiej „Solidarności” w latach 1980–1989, zawierająca niemal dwieście różnorodnych dokumentów wytworzonych przez Służbę Bezpieczeństwa. W pierwszej części przedstawiono dokumenty Sprawy Obiektowej krypt. „Związkowcy”, która prowadzona była przez Wydział III-A/Wydział V SB KW MO w Nowym Sączu przeciwko strukturom NSZZ „Solidarność” na terenie tego województwa w latach 1980–1983. Dotychc...
Co spowodowało, że Westerplatte urosło do rangi wrześniowego symbolu i stało się składnikiem kanonu historycznego Polaków? Jakie były przyczyny tego stanu rzeczy, jakie mechanizmy zadziałało? Kto i w jakim celu wywierał wpływ na kształtowanie i rozpowszechnianie wiedzy o obronie Składnicy? Jakie zasady rządziły procesem narastania wokół Westerplatte nowych sensów? Czym stała się pamięć o Westerplatte w kolejnych latach jej funkcjonowania? Autor, poszukując odpowiedzi na tak p...
W nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 r. co najmniej 300 000 żołnierzy pięciu państw Układu warszawskiego, w tym 28 612 żołnierzy Ludowego wojska Polskiego, wkroczyło do Czechosłowacji. Tak zakończyła się praska wiosna, unikatowa próba demokratyzacji systemu komunistycznego. Niniejsza książka ukazuje spojrzenie Rosjan na inwazję – dowódców i szeregowych żołnierzy armii Radzieckiej, działaczy partii komunistycznej i dysydentów, oficerów służb specjalnych, artystów, zwykłych mieszkań...
Szczeciński Grudzień ’70 – Styczeń’ 71 to w powojennej historii miasta wydarzenie kluczowe. W opinii wielu to ono w znacznym stopniu formowało tożsamość jego mieszkańców, którzy po 1945 r. borykali się z problemem „nieswojego miejsca”, a samo miasto postrzegane było częstokroć jako przestrzeń, na ulicach której „kłębią się ludzkie atrapy”. Przywołany tu głos poetki był gorzki, nadzwyczaj, ale i on zmieni się po wydarzeniach z przełomu 1970/71 r. Kolejny tomik wierszy dedykowa...
Materiały archiwalne pozostałe po komunistycznym aparacie represji od dawna wzbudzają w społeczeństwie wiele emocji. Dotyczą one nie tylko informacji zawartych w aktach tajnej policji politycznej, ale również wiarygodności dokumentacji operacyjnej. Pomimo upływu czasu nie słabnie temperatura dyskusji związanej z tym tematem. W niniejszym tomie zebrano artykuły specjalistów, od wielu lat badających archiwalia UB/SB, którzy bez publicystycznych uproszczeń wskazują na podstawowe...
Ogniwo terroru to monografia lubelskiej placówki Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym. Autor opisuje struktury, zakes kompetencji i metody działania lokalnej komórki ogónopolskiej instytucji, która została powołana w celu przygotownaia gruntu pod nowy ustrój gospodarczy (i polityczny) w Polsce. Wbrew nazwie, podstawowym zadaniem komisji nie była walka z nieprawidłowościami w handlu i przemyśle, lecz zniszczenie prywatnej przedsiębiorczości....
W publikacjach IPN dotyczących peerelu często przedstawiamy zagadnienia związane z funkcjonowaniem aparatu represji. Malwina Garyga ukazała ostatnie dziesięciolecie istnienia Komitetu Krakowskiego partii, która przez dziesięciolecia sprawowała realną władzę w ówczesnej Polsce. Interesujące jest, czym zajmowali się towarzysze z PZPR w okresie agonii swojego ugrupowania i systemu komunistycznego w naszej Ojczyźnie. W serii „Monografie" publikowane są książki poświęcone najnows...
Konfederacja Polski Niepodległej powstała w 1979 r. jako pierwsza od kilkudziesięciu lat partia polityczna niezależna od komunistów. Jej członkowie działali jawnie, domagając się przywrócenia państwu polskiemu niepodległości, dążyli do obalenia totalitarnego reżimu, negując sensowność jego reformowania. W książce „Konfederacja Polski Niepodległej w Krakowie 1979–1990. Wybór dokumentów” zgromadzono unikatowe dokumenty ukazujące działalność krakowskiej Konfederacji oraz do nied...
Nienawiść, pojmowana jako cecha ludzkiej natury czy też jako czynnik stosunków społecznych, budziła zawsze tyleż fascynacji, co kontrowersji, mało kto przy tym wątpił w jej doniosłe znaczenie. Podobnie jak miłość, przyciągała uwagę artystów i uczonych. I historycy nie szczędzili jej zainteresowania, zastanawiając się, jaką rolę odgrywała w dziejach ludzkości.
Zamiast wstępu, fragment
Inwentarz archiwalny, jako najważniejsza i najpełniejsza z form pomocy archiwalnych sporządzana z reguły dla jednego zespołu archiwalnego, umożliwia korzystającemu z zasobów archiwalnych pozyskanie podstawowych informacji. Jest to możliwe dzięki odzwierciedleniu w inwentarzu układu materiałów archiwalnych w całym zespole. Opracowany Inwentarz zespołu archiwalnego Wojskowego Sądu Rejonowego w Szczecinie [1945] 1946–1955 [2008] stanowi niezbędne źródło informacji dla badaczy za...
W serii „Dokumenty” publikowane są nieznane dotychczas materiały archiwalne dotyczące najnowszej historii Polski. Pokazują one różne formy represji, jakich obywatele polscy doświadczyli w latach 1939–1989 ze strony władz nazistowskich i komunistycznych, oraz zorganizowane i spontaniczne przejawy oporu społecznego. Na tom składają się uchwały, oświadczenia i komunikaty Krajowej Komisji Porozumiewawczej, a następnie Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Zostały one zaczerpnięte...
Wiele osób znajdzie tu coś dla siebie: mieszkańcy Szczecina - solidny kawałek historii regionalnej; specjaliści od stalinizmu - opis zastraszania środowisk twórczych i dziennikarskich oraz działalności aparatu propagandy; historycy kultury - kulisy i okoliczności towarzyszące IV Zjazdowi Związku Zawodowego Literatów Polskich, będącego symbolem nastania czasów socrealizmu. Sądzę, że z książki będą korzystać nie tylko wąsko wyspecjalizowani historycy, ale w ogóle miłośnicy prze...
Autor w sposób syntetyczny przedstawia losy Polaków i Żydów w Polsce okupowanej przez Niemców podczas II wojny światowej. Skupia się na pomocy, jakiej Polacy udzielali Żydom podczas Holokaustu. Pokazuje wysiłki Polskiego Państwa Podziemnego i powołanej przez nie Rady Pomocy Żydom „Żegota”, a także działania zwykłych ludzi, którzy na własną rękę, ryzykując życie, ratowali od zagłady swoich żydowskich współobywateli. Szczególną uwagę poświęca wsi Markowa na Podkarpaciu, w które...
Celem albumu jest m.in. promowanie zasobu archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej, na który składa się nie tylko dokumentacja byłych służb specjalnych, ale też niezwykle interesujące i niewykorzystywane dokumenty zarekwirowane w wyniku czynności operacyjnych bądź perlustracji korespondencji. Stanowią one obszerne pole badawcze dla naukowców z różnych dziedzin. Publikacja przygotowana w ramach prac naukowo-badawczych Oddziałowego Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów...
Nie ulega wątpliwości, że „żołnierzom wyklętym”, którzy po 1945 r. nie złożyli broni i kontynuowali bój o niepodległą Rzeczypospolitą, przynależeć powinno właściwe miejsce w polskiej historii i kulturze. Przez 45 lat był to temat tabu. Władze Polski ludowej starały się pogrzebać pamięć o bojownikach walczących do ostatniego naboju z sowieckim zniewoleniem i komunistyczną władzą. Dziś prawdziwi bohaterowie i pseudonimy „Łupaszki”, „Orlika”, „Zapory”, „Ognia”, „Roja”, „Warszyc...
Jest rok 1945. Michał i Piotr bawią się w poszukiwaczy skarbów na ruinach zniszczonego wojną Wrocławia. Jednak zamiast znalezienia skarbu dwóch dziewięciolatków stanie przed szansą odkrycia mrocznej tajemnicy. Tajemnicy, która zmieni ich życia i będzie ich prześladowała przez kolejnych kilkadziesiąt lat. To, co zaczęło się jak niewinna zabawa, przerodzi się obsesję i test dla ich przyjaźni. Na tle zmieniającego się Wrocławia Michał i Piotr odkryją, czym dla każdego z nich jes...
