„Obrona Sokratesa” to dzieło Platona, greckiego filozofa, twórcy systemu filozoficznego zwanego obecnie idealizmem platońskim, który był uczniem Sokratesa. Platon przedstawia w nim treść trzech mów, jakie Sokrates wygłosił na procesie w 399 r. p.n.e., na którym został skazany na karę śmierci. „Obrona Sokratesa” jest źródłem historycznym, dziełem literackim, lecz nade wszystko dziełem filozoficznym w najgłębszym sensie tego słowa.
Henryk Sienkiewicz to nie tylko autor niezapomnianych powieści i nowel, lecz także twórca sztuk scenicznych. Laureat literackiej Nagrody Nobla był także świetnym dramaturgiem. Sztuka „Autorki” ukazuje dwie dwunastoletnie siostry cioteczne – Marynię i Helenkę. Panny postanowiły napisać nieprzyzwoitą powieść, wydać ją drukiem, a następnie zabawić się w dorosłych, którzy odebraliby im tę lekturę jako niedozwoloną dla młodzieży.
Poemat Dantego Alighieri „Boska komedia” powstawał w latach 1308–1321. Jako arcydzieło literatury włoskiej należy do klasyki światowej i wywarł ogromny wpływ na całą kulturę europejską. „Boska komedia” jest tryptykiem. Składa się z trzech ksiąg zatytułowanych: „Piekło”, „Czyściec” i „Raj”. Każdą z części poematu tworzą 33 pieśni, co – wraz z pieśnią wstępną – daje 100 utworów. Każdy z nich pisany jest strofą trzywersową – tercyną. Liczba 3, kluczowa dla budowy utworu, je...
Henryk Sienkiewicz to nie tylko autor niezapomnianych powieści i nowel, lecz także twórca sztuk scenicznych. Laureat literackiej Nagrody Nobla był także świetnym dramaturgiem. „Czyja wina? „ to kameralna sztuka obyczajowa, która została opublikowana drukiem w 1880 r. Ukazuje spotkanie po latach dwojga znajomych – Jadwigi Karłowieckiej i Leona, obecnie sławnego malarza. Kiedyś łączyło ich gorące uczucie. Teraz – w rozmowie – wracają do tych chwil z przeszłości, które zniszcz...
Henryk Sienkiewicz to nie tylko autor niezapomnianych powieści i nowel, lecz także twórca sztuk scenicznych. Laureat literackiej Nagrody Nobla był także świetnym dramaturgiem. Sztuka „Muszę wypocząć” ukazała się w noworocznym numerze „Kuriera Codziennego” w 1897 r. Zadedykowana została Bolesławowi Prusowi. Autor przedstawia w niej – w zwartej i dowcipnej formie – dzień sławnego literata, który postanowił w końcu się zrelaksować. Wiąże się to z tym, że przestał na kilka dni ...
Tragedia „Antygona” była głosem w dyskusji, jaka toczyła się w Atenach w kręgu sofistów, a dotyczyła prawa boskiego i władzy. Próbowano rozstrzygnąć ponadczasowy problem, które prawo jest ważniejsze: zwyczajowe, boskie czy ustawowe. Akcja tragedii rozgrywa się w Tebach. Mieszkańcy miasta właśnie wygrali wojnę z wrogimi wojskami. W walkach zginęło dwóch braci z królewskiego rodu – Eteokles i Polinejkes. Pierwszy poniósł śmierć jako bohater, drugi – jako tchórz. Antygona, sio...
„ Ta trzecia ” to satyra na środowisko burżuazji oraz interesująca charakterystyka przedstawicieli cyganerii artystycznej. Magórski jest ubogim artystą malarzem. Zaręczył się z panną z dobrego domu. Został jednak odrzucony z powodu ekscentrycznego zachowania. Jego życie zmienia się, kiedy jeden z jego obrazów „Żydzi nad rzekami Babilonu” otrzymuje nagrodę w konkursie paryskim. Nagroda przynosi malarzowi sławę i pieniądze, a także powodzenie u kobiet. Ostatecznie artysta zna...
David Copperfield is the story of a young man’s adventures on his journey from an unhappy and impoverished childhood to the discovery of his vocation as a successful novelist. Among the gloriously vivid cast of characters he encounters are his tyrannical stepfather, Mr Murdstone; his formidable aunt, Betsey Trotwood; the eternally humble yet treacherous Uriah Heep; frivolous, enchanting Dora; and the magnificently impecunious Micawber, one of literature’s great comic creatio...
„ The Tenant of Wildfell Hall ” – Gilbert Markham is deeply intrigued by Helen Graham, a beautiful and secretive young widow who has moved into nearby Wildfell Hall with her young son. He is quick to offer Helen his friendship, but when her reclusive behavior becomes the subject of local gossip and speculation, Gilbert begins to wonder whether his trust in her has been misplaced. It is only when she allows Gilbert to read her diary that the truth is revealed and the shocking...
A young girl named Fanny Price comes to live with her wealthy uncle and aunt, Sir Thomas and Lady Bertram. Fanny’s family is quite poor; her mother, unlike her sister Lady Bertram, married beneath her, and Fanny’s father, a sailor, is disabled and drinks heavily. Fanny is abused by her other aunt, Mrs. Norris, a busybody who runs things at Mansfield Park, the Bertrams’ estate. The Bertram daughters, Maria and Julia, are shallow, rather cruel girls, intent on marrying well an...
Wuthering Heights is a wild, passionate story of the intense and almost demonic love between Catherine Earnshaw and Heathcliff, a foundling adopted by Catherine’s father. After Mr Earnshaw’s death, Heathcliff is bullied and humiliated by Catherine’s brother Hindley and wrongly believing that his love for Catherine is not reciprocated, leaves Wuthering Heights, only to return years later as a wealthy and polished man. He proceeds to exact a terrible revenge for his former mis...
Orphaned into the household of her Aunt Reed at Gateshead, subject to the cruel regime at Lowood charity school, Jane Eyre nonetheless emerges unbroken in spirit and integrity. She takes up the post of governess at Thornfield, falls in love with Mr. Rochester, and discovers the impediment to their lawful marriage in a story that transcends melodrama to portray a woman’s passionate search for a wider and richer life than Victorian society traditionally allowed....
When Mr. Dashwood dies, he must leave the bulk of his estate to the son by his first marriage, which leaves his second wife and their three daughters (Elinor, Marianne, and Margaret) in straitened circumstances. They are taken in by a kindly cousin, but their lack of fortune affects the marriageability of both practical Elinor and romantic Marianne. When Elinor forms an attachment for the wealthy Edward Ferrars, his family disapproves and separates them. And though Mrs. Jenn...
„ Pride and Prejudice ” a novel about Elizabeth Bennet, who is a witty and independent young girl, lives in England with her four sisters, her mother, and her father. When Mr. Bingley, a handsome, rich, young bachelor, arrives to stay briefly in Hartfordshire (where the Bennets live), Mrs. Bennet immediately tries to get one of her daughters to marry him. Bingley is a charming young man and quickly falls in love with the eldest Bennet sister, the beautiful Jane. It is a guar...
Najsłynniejsi pisarze polskiego pozytywizmu – Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus i Henryk Sienkiewicz – mają w swoim dorobku oprócz licznych powieści także setki nowel i opowiadań. Utwory te poruszały aktualne problemy, opisywały życie środowisk zacofanych, nawoływały do poprawy warunków na wsiach. Te zwięzłe, jednowątkowe utwory wypowiadały protesty pisarzy, którzy starali się w ten sposób walczyć z niesprawiedliwością i krzywdą ludzką. Pozytywiści podejmowa...
Doskonała komedia Aleksandra Fredry w czterech aktach, która powstała na początku lat 30. XIX wieku. Akcja „Zemsty” rozgrywa się w kilku planach. Cześnik Raptusiewcz pragnie ożenić się z owdowiałą Podstoliną, która bawi u niego z wizytą. Cześnik jest łasy na majątek Podstoliny, nie wie jednak, że ona sama szuka męża, bo jest bez grosza. Raptusiewicz jest człowiekiem nieobytym i nieśmiałym. Zdając sobie sprawę ze swoich braków, wzywa na pomoc Papkina, który podaje się za poż...
Drugi tom trylogii Stefana Żeromskiego „ Walka z szatanem ”, obejmującej panoramę życia polskiego w okresie przedwojennym i w latach pierwszej wojny światowej. Ciąg dalszy losów młodego architekta Ryszarda Nienaskiego, który podejmuje samotną „walkę z szatanem” o sprawiedliwszy świat. Nienaski otrzymuje ogromny spadek po krewniaku milionerze, niejakim Ogrodyńcu. Za pieniądze ze spadku zakłada w Krakowskiem kopalnie i postanawia je ofiarować polskiemu ludowi. W działaniach t...
„ Wierna rzeka ” opisuje okres powstania styczniowego. Po przegranej bitwie pod Małogoszczem do zrujnowanego majątku Niezdoły dociera ciężko ranny powstaniec, książę Józef Odrowąż. Tam zajmuje się nim córka zarządcy majątku Salomea Brynicka, która wraz ze swym wiernym sługą, starym Szczepanem, opatruje jego rany. Musi także przygotować bezpieczną kryjówkę na wypadek, gdyby do dworu przyszli Rosjanie. Salomea długo ukrywa powstańca i pielęgnuje go podczas choroby. Z czasem o...
Trylogia „ Walka z szatanem ” Stefana Żeromskiego złożona z powieści: „Nawracanie Judasza”, „Zamieć” i „Charitas”. Obejmuje panoramę życia polskiego w okresie przedwojennym i w latach pierwszej wojny światowej. Trylogia przedstawia historię młodego architekta Ryszarda Nienaskiego, który podejmuje samotną „walkę z szatanem” o sprawiedliwszy świat. Symbolem jego dążeń społecznych jest m.in. niedoprowadzony do końca projekt odbudowy starego zboru ariańskiego i stworzenia w nim...
Powieść „ Uroda życia ” opisuje losy Piotra Rozłuckiego, syna Jana, powstańca, wspomnianego w utworze „Echa leśne”. Piotr Rozłucki jest oficerem armii rosyjskiej. Został wychowany przez stryja generała w duchu wierności wobec caratu i Rosji. Kiedy dowiaduje się o tragicznym losie swojego ojca powstańca, zabitego przez Rosjan, jego nastawienie się zmienia. Utwierdza się co do słuszności swego postępowania, gdy widzi mogiłę ojca. Postanawia wówczas powrócić do swoich polskich...
Stanisława Bozowska – bohaterka utworu „ Siłaczka ” – to młoda kobieta, która marzyła o studiach medycznych. Trudne warunki materialne zmusiły ją jednak do rezygnacji z marzeń o nauce. Poświęciła się realizowaniu hasła pracy u podstaw wśród ludu. Została działaczką oświatową. Poświęciła się służbie społecznej, wobec której wszystko inne stało się niezmiernie małe i nieważne.
Głównym bohaterem utworu „ Puszcza jodłowa ” jest narrator, a zarazem port parole samego autora. Narrator snuje wspomnienia dotyczące dzieciństwa. Wychowywał się na Kielecczyźnie. Wspomina góry, po których chodził za młodu: Łysicę, Klonową, Kamień. Wspomina młodość jako życie niewinne, czyste w swej prostocie. Aż dochodzi do wniosku, że on sprzed lat to nie ten sam człowiek co dzisiaj. Dawne czasy i natura, która wspomina, jawią mu się niczym baśń. ...
Królestwo Polskie, lata dziewięćdziesiąte XIX wieku. Trwa okres wzmożonej rusyfikacji. Marcin, syn szlachcica, daje się wciągnąć przez nauczycieli i dyrekcję gimnazjum w działalność propagującą ideę panslawizmu – ukrytą formę rusyfikacji. Swoje zniewolenie dostrzega dopiero w atmosferze działań patriotycznych inspirowanych przez nowego kolegę, Bernarda Zygiera, wyrzuconego ze szkoły w Warszawie za działalność w konspiracyjnych kołach młodzieżowych. Swoistym przełomem w życiu...
Cezary Baryka mieszka wraz z rodzicami w Baku w Imperium Rosyjskim. Chce być inżynierem naftowym. Wybuch pierwszej wojny światowej powoduje powołanie jego ojca do wojska. Do Baku dociera rewolucja. Cezary jest w pierwszym okresie zafascynowany rewolucją i manifestacjami. Wkrótce giną jednak jego przyjaciele i dziewczyna. Matka z trudem zdobywa środki do życia. Niedługo potem zostaje aresztowana i umiera. Cezary cudem odnajduje ojca, wraz z którym udaje się w długą i trudną p...
„Literatura piękna” to jedna z najszerszych kategorii, głównie ze względu na to, że jej granice są bardzo niewyraźne. Książki w tej kategorii często znajdują się na styku kilku gatunków, w wielu powieściach autorzy bawią się formą, eksperymentują z wykorzystywaniem różnych stylów literackich. Za jeden z najbardziej wyrazistych polskich przykładów można uznać prozę Andrzeja Stasiuka, która ma w sobie elementy autobiografii, reportażu, eseju i opowieści na granicy snu i jawy, a czasem nawet poezji. Kategoria „Literatura piękna” zawiera w sobie dzieła najwybitniejszych pisarzy wyróżnionych prestiżowymi nagrodami międzynarodowymi – Noblem, Pulitzerem, nagrodą Goncourtów czy Man Booker Prize ‒ oraz polskimi – Literacką Nagrodą Nike, Nagrodą Kościelskich, Angelusem, Literacką Nagrodą Gdynia, Paszportem „Polityki”. W tej kategorii znajdują się dzieła zarówno klasyków literatury, jak i pisarzy współczesnych oraz młodego pokolenia. Dlatego obok takich nazwisk jak Aleksander Dumas („Trzej muszkieterowie”, „Hrabia Monte Christo”), Fiodor Dostojewski („Idiota”, „Zbrodnia i kara”), Edgar Allan Poe, Marcel Proust („W stronę Swanna”), Charles Dickens („Oliver Twist”) znajdują się Łukasz Orbitowski („Tracę ciepło”), Wojciech Kuczok („Czarna”, „Gnój”), Eleanor Catton („Wszystko, co lśni”) czy Lauren Groff („Fatum i furia”). W tej kategorii znajdą coś dla siebie zarówno kobiety, jak i mężczyźni, ludzie w podeszłym, średnim i młodym wieku. „Literatura piękna” oferuje nie tylko rozrywkę, ale również możliwość poznania innych, często bardzo odległych kultur. W wielu powieściach zaciera się granica między realizmem a fikcją, a jednym z najciekawszych nurtów z pogranicza świata materialnego i metafizycznego jest realizm magiczny, którego przedstawiciele należą do najważniejszych współczesnych pisarzy (Olga Tokarczuk, Haruki Murakami, Salman Rushdie, Jorge Luis Borges).
