Stanisława Bozowska – bohaterka utworu „ Siłaczka ” – to młoda kobieta, która marzyła o studiach medycznych. Trudne warunki materialne zmusiły ją jednak do rezygnacji z marzeń o nauce. Poświęciła się realizowaniu hasła pracy u podstaw wśród ludu. Została działaczką oświatową. Poświęciła się służbie społecznej, wobec której wszystko inne stało się niezmiernie małe i nieważne.
Szymon Winrych – glówny bohater „ Rozdzióbią nas kruki, wrony ” – to powstaniec styczniowy, który choć zdaje sobie sprawę z tego, że powstanie dogorywa, nie poddaje się i walczy do upadłego. Uparcie dąży do celu. Nie straszny mu głód ani ziąb. Nie boi się też samotności. Jego zaciekłość i konsekwencja w działaniu to rezultat świadomości, że po klęsce powstania pałeczkę przejmą przeciwnicy walki narodowowyzwoleńczej. Nie chce dopuścić do tego, aby zwolennicy lojalizmu dowodzi...
Głównym bohaterem utworu „ Puszcza jodłowa ” jest narrator, a zarazem port parole samego autora. Narrator snuje wspomnienia dotyczące dzieciństwa. Wychowywał się na Kielecczyźnie. Wspomina góry, po których chodził za młodu: Łysicę, Klonową, Kamień. Wspomina młodość jako życie niewinne, czyste w swej prostocie. Aż dochodzi do wniosku, że on sprzed lat to nie ten sam człowiek co dzisiaj. Dawne czasy i natura, która wspomina, jawią mu się niczym baśń. ...
Cezary Baryka mieszka wraz z rodzicami w Baku w Imperium Rosyjskim. Chce być inżynierem naftowym. Wybuch pierwszej wojny światowej powoduje powołanie jego ojca do wojska. Do Baku dociera rewolucja. Cezary jest w pierwszym okresie zafascynowany rewolucją i manifestacjami. Wkrótce giną jednak jego przyjaciele i dziewczyna. Matka z trudem zdobywa środki do życia. Niedługo potem zostaje aresztowana i umiera. Cezary cudem odnajduje ojca, wraz z którym udaje się w długą i trudną p...
Królestwo Polskie, lata dziewięćdziesiąte XIX wieku. Trwa okres wzmożonej rusyfikacji. Marcin, syn szlachcica, daje się wciągnąć przez nauczycieli i dyrekcję gimnazjum w działalność propagującą ideę panslawizmu – ukrytą formę rusyfikacji. Swoje zniewolenie dostrzega dopiero w atmosferze działań patriotycznych inspirowanych przez nowego kolegę, Bernarda Zygiera, wyrzuconego ze szkoły w Warszawie za działalność w konspiracyjnych kołach młodzieżowych. Swoistym przełomem w życiu...
Na cykl nazywany „ Trylogia nadmorska ” składają się następujące utwory: „Wisła”, Wiatr od morza” i „Międzymorze”. Utwory te powstałych w wyniku zainteresowania pisarza historią i krajobrazem Pomorza. Najobszerniejszy z utworów – „Wiatr od morza” – ukazuje w wybranych epizodach dzieje Pomorza polskiego od czasów zamierzchłych po współczesność. Elementem wiążącym jest mitologiczna postać Smętka. Kompozycję całości oparł autor na dramatycznej opozycji dwóch ścierających się p...
„ Powieść o Udałym Walgierzu ” przedstawia historię legendarnego bohatera Walgierza Udałego. Był komesem w Tyńcu, pochodził z rodu króla Popiela. Pojął za żonę piękną Helgundę, przywiezioną z Francji. Zabił ją oraz jej kochanka Wisława za zdradę małżeńską. Stefan Żeromski - polski prozaik, publicysta i dramaturg. Jest autorem kilku powieści oraz licznych nowel i opowiadań. Wielokrotnie, podejmując tematykę historyczną, nawiązywał do problemów współczesności. Wielkim zaintere...
Pierwszy tom trylogii Stefana Żeromskiego „ Walka z szatanem ”, obejmującej panoramę życia polskiego w okresie przedwojennym i w latach pierwszej wojny światowej. Młody architekt Ryszard Nienaski podejmuje samotną „walkę z szatanem” o sprawiedliwszy świat. Symbolem jego dążeń społecznych jest m.in. niedoprowadzony do końca projekt odbudowy starego zboru ariańskiego i stworzenia w nim ludowego ośrodka oświatowego. Z właściwą sobie finezją przedstawił pisarz wątki romansowe....
Dominik Cedzyna – główny bohater „ Doktór Piotr ” – rozważa wciąż na nowo wieści, które przed chwilą otrzymał w liście od swego syna Piotra, studiującego na politechnice w Zurychu. Młody człowiek informuje, że został wyróżniony awansem. Dostał propozycję rozpoczęcia pracy jako asystent Jonatana Mundsleya, chemika, byłego profesora w jednym z uniwersytetów angielskich. Dobre zarobki, doskonale wyposażone laboratorium, swoboda pracy – to warunki, które skusiłyby każdego. Jedna...
Utwór dramatyczny należący do cyklu dramatów „Dziady”. Powstawał w latach 1832 w Dreźnie. Ze względu na miejsce powstania niekiedy określany mianem „Dziadów drezdeńskich”. Dramat cechuje nieciągłość, fragmentaryczność i otwarta, swobodna kompozycja. Żaden z licznych wątków fabularnych nie został ukończony. Do całego cyklu nawiązuje scena IX (obrzęd tytułowych Dziadów). Plan historyczny utworu dzieli się na dwie części – jawną (oficjalny wymiar rzeczywistości) i ukrytą (mar...
Utwór dramatyczny należący do cyklu dramatów „Dziady”. Powstawał w latach 1820–1821 w Kownie. Ze względu na miejsce powstania niekiedy określany mianem „Dziadów wileńsko-kowieńskich”. Akcja utworu toczy się w Dzień Zaduszny. Nocą, w kaplicy zebrała się grupa ludzi z pobliskiej wioski. Trwa ludowy obrzęd Dziadów, któremu przewodniczy Guślarz. Zebrani wzywają kolejno dusze czyśćcowe. Na ich wezwanie przybywają trzy rodzaje duchów: lekkie, ciężkie i pośrednie. Wieśniacy staraj...
„Król Edyp” to jedna z niewielu zachowanych tragedii Sofoklesa. Została napisana ok. 427 r. p.n.e. Inspiracją do jej powstania był mit tebański, którego tematem są tragiczne dzieje rodu Labdakidów. Tytułowy bohater to człowiek, który chce żyć spokojnie i w zgodzie ze światem. Ciąży jednak nad nim klątwa, od której nie da się uwolnić. Kazirodztwo i ojcobójstwo są niewybaczalnymi przewinieniami. Piętno pozostaje także na dzieciach (rodzeństwie) Edypa. Tragedia przedstawia be...
Losy Henryka von Brühla, doradcy i faworyta króla Augusta III. Brühl jest początkowo skromnym paziem na dworze Augusta II Mocnego. Jednak dzięki swym zdolnościom, pomysłowości oraz intrygom powoli wspina się po szczeblach kariery. Przy okazji niszczy bezwzględnie swoich konkurentów. Wkrótce staje się ulubieńcem Augusta II. Jego pozycja umacnia się jeszcze bardziej, kiedy królem zostaje August III. Ponieważ nowy monarcha słabo angażuje się w sprawy państwowe, Brühl faktyczni...
Okres walk republikańskiej armii francuskiej z austriacką. Polski chłop Matus Pulut cieszy się wśród Francuzów prawami wolnego obywatela. Jest ceniony za osobiste męstwo. Po powrocie do ojczyzny, gdzie panuje jeszcze feudalne bezprawie, zostaje potraktowany jako zbieg pańszczyźniany... Utwór „ O żołnierzu tułaczu ” związany jest z podróżą Żeromskiego do Szwajcarii. Autor zamieszcza w nim refleksję na temat wojen napoleońskich i czasów rewolucji francuskiej....
„Skąpiec” to prozatorska komedia Moliera, wystawiona na deskach teatru po raz pierwszy w 1668 r. Tytułowy skąpiec to Harpagon. Jest wdowcem. Ma dwoje dorosłych dzieci. Córka Eliza jest zakochana z wzajemnością w Walerym, który nie tak dawno uratował jej życie. Młodzi muszą jednak ukrywać swą miłość ze względu na ojca Elizy. Walery nie ma majątku, więc chce się wkraść w łaski Harpagona. Użył podstępu, by się dostać do jego domu jako rządca. Syn Harpagona, Kleant, jest w pod...
Obok „Iliady” drugi z eposów, których autorstwo tradycja przypisuje Homerowi. „Odyseja” zaczyna się po dziesięciu latach wojny trojańskiej. Odyseusz ciągle nie wrócił do domu z wojny. Podróż tytułowego bohatera do domu prowadzi go przez wiele niebezpiecznych miejsc. Tymczasem syn Odyseusza, Telemach, ma dziesięć lat i dzieli dom z matką Penelopą i 108 młodymi ludźmi, których celem jest poślubienie Penelopy. Przez cały czas Penelopa trzymała zalotników z dala od siebie. Obi...
Epopeja narodowa z elementami gawędy szlacheckiej, powstała w latach 1832–1834 w Paryżu. Składa się z dwunastu ksiąg pisanych wierszem. Jest 1811 r. Do rodzinnego dworku w Soplicowie wraca po zakończeniu nauk dwudziestoletni Tadeusz Soplica. Gospodarzem Soplicowa jest stryj i opiekun młodzieńca, Sędzia Soplica. Wydaje się, że dwór jest pusty. Jego mieszkańcy wybrali się do pobliskiego lasu. Zwiedzając stare zakamarki, Tadeusz trafia do swego pokoju dziecinnego. Zastaje w ni...
Tragiczne dzieje Ewy Pobratymskiej. Dziewczyna pochodzi ze zubożałej szlacheckiej rodziny. Ma romans z żonatym Łukaszem, któremu jej matka wynajmuje pokój. Kiedy mężczyźnie nie udaje się uzyskać rozwodu, zostawia Ewę i wyjeżdża z miasta. Ewa wpada na jego ślad i podąża za nim. Żeromski ukazuje zawikłane losy kobiety, która poprzez porzucenie przez ukochanego popada w depresję i stacza się. Morduje swoje dopiero co narodzone dziecko, spotyka się z podejrzanymi mężczyznami, z...
„ Popioły ” to powieść opisująca okres wojen napoleońskich. Młody polski szlachcic Rafał Olbromski szuka swojej drogi życiowej. Początkowo zostaje sekretarzem bogatego arystokraty Gintułta. Podróżuje z nim po kraju. Pod wpływem księcia wchodzi w kręgi masonerii. Zostaje jej członkiem. Nawiązuje tragiczny romans z żoną dostojnika loży. Przeżywa też inne romanse z pięknymi kobietami. Wkrótce wraz z przyjacielem Krzysztofem Cedrą wstępuje do armii Napoleona. Wierzą w wolność ni...
Tragedia w pięciu aktach, napisana przez Juliusza Słowackiego w Genewie w 1834 r., a wydana w Paryżu w 1839 r. Autor poświęcił swój utwór Zygmuntowi Krasińskiemu, „autorowi «Irydiona»”. Balladyna i Alina są siostrami. Mieszkające wraz z matką w ubogiej chacie w lesie. Goplana, królowa jeziora Gopła, jest zakochana w kochanku Balladyny – Grabcu. Przez swą zazdrość miesza się w ludzkie sprawy i gmatwa ich losy. Pewnego dnia do chaty sióstr przyjeżdża bogaty książę Kirkor, wi...
Losy hrabiny Anny Cosel – jednej z najsłynniejszych królewskich metres, kochanki Augusta II Mocnego. Władca zakochał się w Annie Cosel, kiedy była żoną jednego z jego ministrów. Sprawnie i bez skrupułów przeprowadził rozwód, chciał ją bowiem mieć na własność. Przez wiele lat hrabina królowała na jego dworze. Była bardzo ustosunkowana i wpływowa. Jej silna pozycja nie odpowiadała jednak wielu ludziom z najbliższego otoczenia króla. Intrygami i plotkami doprowadzili do tego, ...
Bohaterem powieści „ Ludzie bezdomni ” jest Tomasz Judym – młody lekarz. Tomasz odbywa praktykę lekarską w Paryżu gdzie poznaje panią Niewadzką, jej wnuczki – Natalię Orszeńską i jej siostrę, oraz ich opiekunkę i przyjaciółkę, Joannę Podborską. Odbywa z nimi wycieczkę do Wersalu, a potem się rozstają. Judym wraca do Warszawy z zamiarem poświęcenia się walce z nędzą i pomocą najuboższym mieszkańcom. Wygłasza więc do warszawskich lekarzy płomienną mowę na temat uwłaczających l...
Powieść „ Promień ” opisuje stagnację prowincjonalnego polskiego miasteczka. Jej bohater podejmuje samotnie walkę z zacofaniem prowincjonalnego miasta. Na kształt powieści niewątpliwie miały wpływ kieleckie doświadczenia i obserwacje pisarza. Stefan Żeromski - polski prozaik, publicysta i dramaturg. Jest autorem kilku powieści oraz licznych nowel i opowiadań. Wielokrotnie, podejmując tematykę historyczną, nawiązywał do problemów współczesności. Wielkim zainteresowaniem cie...
Do pruskiego Berlina przybywa osierocony młody Szwajcar – Maks Henryk de Simonis. Pragnie za wszelką cenę zrobić karierę. Przypadek styka go z samym monarchą, Fryderykiem Wielkim... Wobec dojrzewającego konfliktu z Saksonią zostaje wyprawiony do Drezna. Ma pełnić rolę informatora Prusaków. Tam przeżywa liczne, związane ze swą misją, przygody. Zawiera ciekawe i pożyteczne znajomości, m.in. z sekretarzem ministra Brühla – młodym polskim szlachcicem Masłowskim. Nim jednak w pe...
