Z przedmowy: Postanowiłem więc, z czasem, gruntowniej zbadać stan gospodarczy Rzeczypospolitej po pierwszym rozbiorze. Okazało się, że temat ten jest bardzo obszerny, tak że nie mógł się pomieścić w ramach niniejszej pracy. Wobec tego, biorąc za punkt wyjścia wspomniany wyżej traktat z 1775 roku i jego skutki, ograniczyłem się do szczegółowego opisu rokowań handlowych polsko-pruskich, zwracając specjalną uwagę na obustronną akcję w latach bezpośrednio poprzedzających, oraz na...
Od redaktora: Przyjmuje się, że podczas I wojny światowej w siłach zbrojnych cesarskich Niemiec służyło około 850 000 żołnierzy polskiej narodowości. Już podczas mobilizacji w sierpniu 1914 roku w szeregi kaiserowskiego wojska trafiło 320 000 Polaków. Niezwykle trafnie ujął to jeden z tych żołnierzy Leon Gawroński, pisząc kredą na tablicy podczas pamiątkowego zdjęcia w atelier: „Obcy mundur — dola taka...”. Oddaję do rąk czytelnika wspomnienia doktora i chirurga Wojciecha Je...
Celem niniejszej publikacji jest ukazanie zadań wykonywanych przez żołnierzy Wojska Polskiego w tym regionie na początku XXI wieku ze szczególnym uwzględnieniem okresu II wojny w Zatoce Perskiej oraz misji stabilizacyjnej w Republice Iraku prowadzonej w okresie 2003–2008. Praca składa się z pięciu rozdziałów przedstawionych w porządku tematyczno-chronologicznym.
Zagadnienia omawiane w niniejszej pracy nie należą do najważniejszych w dziejach polityki polskiej tego czasu, niemniej jednak budzą ciekawość i zasługują na uwagę. W tym okresie pierwszych zetknięć tworzyły się warunki dla rozwoju stosunków polsko-tureckich w przyszłości, zarysowały się ich formy, uwidoczniał układ sił na wschodzie, cele i dążenia obu państw. Z drugiej strony stanowisko Polski wobec prób ogólnej akcji krucjatowej rzuca światło na stosunki naszego państwa z...
Kim jednak właściwie jest autor klasycznego dzieła XVI-wiecznej hiszpańskiej myśli wojskowej? Na kartach swoich rozważań Sancho de Londono jawi się jako człowiek doskonale znający swoje rzemiosło, pełen doświadczeń i wieloletniej praktyki. Bije od niego wielki szacunek do przełożonych, wielkie oddanie monarchii hiszpańskiej i przede wszystkim umiłowanie swojej profesji. Z drugiej strony Hiszpan jest człowiekiem oczytanym, doskonale znającym klasyczną literaturę (w tekście zam...
W literaturze naukowej dotyczącej powstania dyplomacji oraz w pracach przedstawiających jej historyczne formy organizacyjne spotykamy różne znaczenia terminu „dyplomacja”. Stanisław E. Nahlik pisze, że dyplomacją nazywa się przede wszystkim pewien tor działalności państwa, która dotyczy jego oficjalnych stosunków z innymi krajami, a zmierza do realizacji celów, jakie stawiają sobie kierownicze organa władzy państwowej, a za ich pośrednictwem – klasy i grupy społeczne, któr...
„Karol IX, tak jak wszyscy synowie Gustawa Wazy, był wysoki i silnej budowy ciała, miał pełne trzy łokcie wzrostu, choć i tak był najniższy spośród braci. Gdy na starość zaczęły mu wypadać włosy, jego czoło – samo w sobie i tak wysokie – sprawiało wrażenie jeszcze wyższego. Rzadkie resztki włosów zaczesywał w postaci wąskich loków, z których jeden układał się przez środek głowy, a dwa pozostałe po obu jej stronach, po czym wszystkie trzy spotykały się nad czołem. Oczy miał ni...
Jedno z najważniejszych dzieł poświęconych panowaniu Zygmunta Augusta i w ogóle rządom Jagiellonów powstało dzięki szerokiej kwerendzie, jaką Kolankowski odbył oprócz Krakowa, także w archiwach i bibliotekach: Warszawy, Gdańska, Kórnika, Wilna, Kijowa, Królewca i Moskwy. Temat, którym zajął się krakowski badacz, był wówczas właściwie zagadnieniem dziewiczym, jeśli nie liczyć opracowań o charakterze syntetycznym, głównie zresztą autorstwa historyków rosyjskich, białoruskich l...
W niniejszej pracy podjęto próbę opisania zarysu dziejów dywizji od dnia jej powstania w październiku 1921 roku do dnia ostatnich walk jej oddziałów nad północną Bzurą we wrześniu 1939 roku. Celem pracy jest przedstawienie historii 27. Dywizji Piechoty poprzez opisanie rodowodu i dziejów pułków tworzących dywizję, pokazanie działań natury pokojowo-administracyjnej oraz procesu szkoleniowego w okresie służby garnizonowej w latach międzywojennych oraz ukazanie możliwości bojow...
Zamknięcie tego studium w granicach od 1525 do 1568 roku wymaga bliższego uzasadnienia. Stwierdzić bowiem należy, iż brak jest momentów ustrojowych, które by nakazywały przyjęcie daty śmierci Albrechta jako granicy pewnego stadium w rozwoju prawnych stosunków polsko-pruskich. Śmierć księcia nie wywołała żadnych istotnych zmian w tych stosunkach. Stosownie do postanowień traktatu krakowskiego z 1525 roku, z chwilą śmierci Albrechta księstwo w Prusach przeszło drogą sukcesji ...
Po bitwie pod Jeną dnia 14-go października 1806 roku, wskutek której runęła potęga państwa pruskiego, Napoleon odbył wjazd tryumfalny do Berlina; dnia 19-listopada przyjął łaskawie deputacyę polską z ziem, dotychczas pod panowaniem pruskim będących, i oświadczył jej, że skoro 30 do 40.000 Polaków ujrzy pod bronią, ogłosi niepodległość Polski - w Warszawie, a skoro ją ogłosi, nikt jej wzruszyć nie zdoła...
Pomimo upływu półwiecza Polską sztukę wojenną w okresie wczesnofeudalnym należy nadal czytać i z niej korzystać, gdyż – powtarzając opinię sprzed półwiecza – jest w dalszym ciągu pozycją „cenną, która na stałe zajmie należne jej, poważne miejsce w dziejach badań nad historią naszej wojskowości”. I to od niej każdy szanujący się badacz historii wojskowości powinien rozpoczynać swoje studia nad polską sztuką wojenną!
z posłowia prof. dr. hab. Jana Szymczaka
Ze względu na wyjątkową sytuację dziejową Węgier, węgierscy turkolodzy zawsze zwracali szczególną uwagę na zagadnienia ekspansjonizmu i ambicji politycznych Osmanów w Europie, przede wszystkim w Europie Środkowej. Ich zainteresowanie spowodowane jest dwoma zasadniczymi czynnikami. Po pierwsze, szukają oni odpowiedzi na jedno z fundamentalnych pytań w historii narodu węgierskiego: czy było nie do uniknięcia, by Węgry znalazły się (częściowo) pod osmańską okupacją i w ciągu kol...
Niniejsza praca obejmuje czas od wstąpienia na tron Jana Kazimierza do końca panowania Jana III. Epoka ta wciąż budzi żywe zainteresowanie; toczą się o nią spory, nie zawsze utrzymane w ścisłych granicach nauki. Z natury rzeczy uwaga badaczy skupia się na dziejach politycznych i dziejach wojen; postacie takie jak Jan Kazimierz i Jan III, Maria Ludwika i Maria Kazimiera, Jeremi i Michał Wiśniowieccy – mają największą siłę atrakcyjną. Ale jak przedstawiał się w tym czasie sk...
W biografiach, jeśli oczywiście nie są to paszkwile, pisane z pobudek politycznych, widać wyraźnie tendencję, zgodnie z którą ich autorzy chcą, aby wszystko, co napisali odnosiło się do opisywanych przez nich osób. Starają się nas przekonać, że ta konkretna osoba wszystkiego dokonała, wszystko przewidziała, wszystko przepowiedziała. Robią to celowo, aby ukryć błędy swojego bohatera, pominąć momenty przykrych wypadków, jakie go spotkały, wyolbrzymić jego zasługi, podkreślić je...
Operacja warszawsko-iwangorodzka [warszawsko-dęblińska] była największym starciem armii Austro-Węgier, Niemiec i Rosji na wschodnim [rosyjskim] teatrze działań pierwszej wojny światowej w 1914 roku. Jej przeprowadzenie zmusiło obie strony skoordynowania działań wielkich związków operacyjnych (frontów). W toku samej operacji centralne miejsce zajmowały raczej cele polityczne, niż strategiczne: podobnie jak w przypadku natarcia niemieckich armii na Paryż w sierpniu 1914 r., tu ...
Praca niniejsza stanowi pierwszą próbę ujęcia całokształtu zagadnienia gospodarki finansowej Rosji, Niemiec i Austro-Węgier na ziemiach polskich w czasie wielkiej wojny. Obejmuje ona głównie historię polityki finansowej Rosji, Niemiec i Austro-Węgier w stosunku do ziem b. Królestwa Polskiego, które przed wojną stanowiło część zaboru rosyjskiego Polski, podczas zaś wojny zostało okupowane przez wojska niemieckie i austriackie. Utworzone przez Niemcy, Generalne Gubernatorstwo W...
Zagadnienie historyczne, które rozpatruję w niniejszym wywodzie, jest następujące: Ustalona od wieków tradycja, która z współczesnych kronik przeszła do nowszych dzieł historycznych, przedstawia elekcję Zygmunta I Starego jako sprawę, która się spełniła bez żadnych trudności, bez jakiejkolwiek opozycji. Władysław Jagiellończyk, król Czech i Węgier, najstarszy z rodu, sam nie ubiegając się o koronę, przelał jakoby swoje prawa na brata Zygmunta, którego gorąco zalecał i popie...
W czasie gdy między furtką św. Tomasza a fontanną „Wasserkunst” oraz w dalszych częściach bulwaru pomiędzy ogrodami Rudolfa i Reichela rozgrywały się mrożące krew w żyłach sceny, również położony nieco dalej na północ plac Rzeźniczy (Fleischerplatz) był miejscem krwawych walk. Tam, gdzie zaczynał się Ranstädter Steinweg, ze zrozumiałych względów gromadzili się wszyscy wycofujący się spod bramy Hallskiej i centrum miasta. Bezpośrednio za nimi podążały oddziały Blüchera i Bülow...
Autor książki, Alfred Thayer Mahan był amerykańskim oficerem marynarki wojennej, a także geostrategiem, być może najważniejszym w XIX wieku. Prezentował znaczenie taktyk morskich na całym świecie. Nazywany był "Clausewitzem wojny morskiej". Niniejsza praca dotyczy tzw. ery żagla w wojnach morskich. Jest ona pokłosiem cyklu wykładów poświęconych zagadnieniom historii i strategii morskiej, które autor wygłosił pracując jako wykładowca na Naval War College. Choć nie brakuje tu d...
Polski rynek księgarski obfituje w pozycje książkowe poświęcone tematyce morskiej. Najczęściej jednakże są to prace o charakterze stricte militarnym i traktujące głównie o okresie I i II Wojny Światowej. Niezwykle mało miejsca poświęcono natomiast w literaturze polskojęzycznej tzw. erze żagla. Z tym większą przyjemnością chcielibyśmy oddać w państwa ręce klasyczną już na Zachodzie pozycję autorstwa Alfreda Thayera Mahana (1840-1914) pt.: „Wpływ potęgi morskiej na historię 166...
Ostatecznym zadaniem wojska jest walka, a człowiek jest jej głównym narzędziem; nie znając dokładnie głównego narzędzia walki, to jest człowieka i stanu jego ducha w rozstrzygającym momencie walki, nie możemy odpowiednio zorganizować wojska, nie możemy mu dać dobrego ustroju ani organizacji, wytworzyć karności, ani wreszcie określić zasad taktyki, które to sprawy łączą się ze sobą, jak palce jednej ręki. Często ludzie, piszący o sprawach wojny, biorą za punkt wyjścia broń, p...
