Dzieje granic Rzeczypospolitej są jedną z najmniej dotychczas zbadanych dziedzin w nauce polskiej. Na wielu polach panują tu do dnia dzisiejszego ogólniki, odziedziczone po pisarzach dawniejszych. Ściślejsze wiadomości o zmianach granicznych w wyniku wojen i układów, zawarte w licznych traktatach międzynarodowych, nie zostały opracowane przez nikogo. Trudno by było gdziekolwiek znaleźć spisy traktatów. Często zdarza się, że nie wiadomo, gdzie ich szukać, ze względu na porozrz...
Jedna z najwybitniejszych prac jaka powstała na temat XVI-wiecznej wojskowości. Charles William Chadwick Oman (1860-1946) – brytyjski historyk wojskowości, polityk, wykładowca akademicki, przewodniczący Królewskiego Towarzystwa Historycznego i innych stowarzyszeń naukowych, członek British Academy. Jego dzieła historyczne, obejmujące starożytność, średniowiecze, XVI wiek i epokę napoleońską, stosowały pionierską metodę rekonstrukcji przebiegu bitew z fragmentarycznych wzmiane...
Światowy bestseller. Od przygniatających zwycięstw operacyjnych na Półwyspie Kerczeńskim i pod Charkowem w maju, po katastrofalne klęski pod El Alamein i Stalingradem, Zagłada Wehrmachtu prezentuje zaskakujące, nowe spojrzenie na ten rozstrzygający rok wojny. Opierając się na swojej cieszącej się powszechnym uznaniem krytyki książce The German Way of War, Citino pokazuje w jaki sposób kampanie 1942 roku wpasowują się w wielowiekowe prusko-niemieckie wzorce uprawiania wojny i...
W 1943 roku niemiecka armia, spadkobierca tradycji opierającej się na bezwzględnych, doprowadzonych do perfekcji operacjach ofensywnych, uległa własnemu wyczerpaniu oraz wymogom XX-wiecznej, uprzemysłowionej wojny. W swojej nowej książce wielokrotnie nagradzany autor Robert Citino opisuje dzieje konającego i desperacko broniącego się, lecz wciąż niezwykle groźnego i zabójczego Wehrmachtu. Opierając się na doskonałej znajomości niemieckojęzycznych źródeł, Citino przedstawia ś...
Charles William Chadwick Oman (1860-1946) - wybitny brytyjski historyk wojskowości, polityk, wykładowca akademicki, przewodniczący Królewskiego Towarzystwa historycznego i innych stowarzyszeń naukowych, członek British Academy. Jego dzieła historyczne, obejmujące starożytność, średniowiecze, XVI wiek i epokę napoleońską, stosowały pionierską metodę rekonstrukcji przebiegu bitwy z fragmentarycznych wzmianek i przeczących sobie źródeł, cechując się zarazem wiernością faktom, ja...
Dla globalnego konfliktu z lat 1914–1918 nie sposób znaleźć żadnych wcześniejszych analogii, niezależnie od tego czy nazwiemy go „Wielką Wojną”, czy też „I wojną światową”. Decydują bowiem o tym zarówno liczba państw biorących w nim udział oraz wielkość zaangażowanych sił i środków materialnych, jak i liczba strat ludzkich oraz wartość poniesionego przez walczące kraje wysiłku finansowego, a także wielkość strat materialnych. Niemniej istotne są również jego pozytywne oraz zd...
Bezkrólewie r. 1587, pierwsze lata rządów Zygmunta III oraz Sejm Inkwizycyjny słusznie traktowane są przez historiografię jako okres przełomowy dziejów polskich. Już współcześni dziejopisarze Reinhold Heidenstein, Joachim Bielski, Krzysztof Warszewicki czy nieco późniejszy Paweł Piasecki oceniali wyjątkowe znaczenie tych wypadków i dlatego w swych kronikach poświęcili ich opisowi bardzo wiele miejsca. Zestawienie ich narracji z innymi źródłami historycznymi potwierdziło w zu...
Szeroko zakreślony temat – Czas wojny, czas pokoju: Stany Zjednoczone Ameryki w XIX wieku – co miałam okazję obserwować w trakcie obrad – stworzył szanse na prezentacje kilkudziesięciu znakomitych referatów. Jednocześnie ciekawe, a nierzadko burzliwe dyskusje młodych amerykanistów z wiodących ośrodków akademickich w kraju, mogą inspirować do dalszych poszukiwań badawczych.
Zadaniem moim w niniejszym studium było nakreślenie politycznych dziejów kilkuletniego panowania Władysława I na Węgrzech, które w literaturze węgierskiej nie doczekało się dotychczas odpowiedniego opracowania, a w naszym piśmiennictwie historycznym, poza nielicznymi wyjątkami, traktowane było raczej pobocznie czy dodatkowo. Ponieważ zaś rządy Władysława w Polsce, najpierw z powodu jego małoletniości, później zaś z powodu opuszczenia kraju, bardzo mało przynoszą nam, z koniec...
Celem niniejszej pracy, idącej oczywiście tropem poprzedników, jest zatem przezwyciężenie niektórych uprzednich ograniczeń historiograficznych, przede wszystkim przez możliwie pełne wykorzystanie nie drukowanej i drukowanej bazy źródłowej oraz realizację wysuwanych już wcześniej, zwłaszcza przez S. Herbsta, postulatów badawczych. Autor dążyć więc będzie do pokazania całokształtu działań wojennych na lądzie i na wodach Bałtyku, akcji politycznych i dyplomatycznych z lat 1519-1...
Wojna jako zjawisko społeczne towarzyszy człowiekowi od tak dawna, że niemożliwym jest określenie, kiedy znajdowała ona swój początek. Człowiek XXI wieku nie jest wolny od wojny, cierpień przez nią wywołanych. Nie jest też w stanie zdusić w sobie pierwotnej potrzeby walki i posiadania. W wojnie z sobą skazany jest na klęskę. By była to jedyna zaznana klęska, musi poznać sam siebie, swoją przeszłość i nie odwracając od niej swych oczu, umieć przewidzieć i zabezpieczyć swój lo...
Traktat O bagażach wojska w polu będącego jest pierwszą nowożytną pracą naukową poświęconą w całości zagadnieniu taboru wojskowego. Dzieło to napisał w 1769 r. w Warszawie Antoni Leopold Oelsnitz - były oficerem armii pruskiej sprowadzony jako nauczyciel do utworzonego przez Stanisława Augusta Poniatowskiego Korpusu Kadetów. Po 245 latach dzieło to zostaje ogłoszone drukiem, której oprawę edytorską oraz wstęp przygotował dr Karol Łopatecki. Otrzymujemy pracę niezwykłą, w któr...
Autor w oparciu o historie obu kanonierek prezentuje w przystępny sposób trudną, mozolną ale i pełną entuzjazmu drogę jaką przebyli twórcy Polskiej Marynarki Wojennej w okresie II Rzeczypospolitej. Na pokładach opisywanych okrętów wyszkolono setki marynarzy różnych stopni i specjalności, którzy swoje umiejętności i wolę walki wykazali na morzach i oceanach w trakcie najkrwawszego konfliktu w dziejach ludzkości. A jak te okręty wyglądały, czym się charakteryzowały i jakie był...
Książka ta śledzi – w dużej mierze w oparciu o dowody udostępnione po upadku Związku Radzieckiego – bieg losów Armii Czerwonej, od r. 1918, gdy narodziła się ona jako awangarda światowej rewolucji, do r. 1941, w którym stowarzyszyła się z „twierdzą kapitalizmu”, Stanami Zjednoczonymi. Praca zajmuje się w szczególności zagadnieniami dowodzenia i doktryny wojennej, zaś dominującą postacią jest Józef Stalin. Na podstawie doświadczeń wojny domowej (1918-1920) Armia Czerwona zaczę...
W dziełach, poświęconych historii handlu, głucho jest o dawnej Rzeczypospolitej Polskiej. W wielu z nich trudno doszukać się nawet wzmianki, a ci autorzy, którzy piszą o Polsce, nie wystawiają jej najlepszego świadectwa. Tak np. stary H. Scherer daje taką, bardzo znamienną syntezę znaczenia handlowego Polski: „Rola Polski w historii handlu jest zupełnie bierna. Żaden inny naród w Europie nie objawił tak mało zdolności do pośrednictwa i przemysłu. Polska nawet w czasie swoje...
Sir Artur Conan Doyle, a właściwie Artur Ignatius Conan Doyle, zasłynął jako twórca postaci Sherlocka Holmesa – detektywa, który do dziś jest uznawany za mistrza dedukcji. Sherlock rozwiązywał zagadki kryminalne na drodze dedukcji korzystając z analizy psychologicznej i intuicji. Ma to pewien związek z życiem Arthura, był on, bowiem lekarzem, który w swojej praktyce wykorzystywał często metody psychologiczne. Conan Doyle pozostawił po sobie nie tylko kryminały, ale i powieś...
Przebieg bezkrólewia po śmierci Stefana Batorego stanowi na ogół, dostatecznie znaną kartę naszych dziejów. Szczególnie wpływ zagranicy na losy trzeciej elekcji pojagiellońskiej zainteresował różnolitością i barwnością epizodów spory zastęp historyków polskich i obcych. Kiedy jednak spróbujemy tylko opuścić pole elekcyjne, aby badać dalszy rozwój wypadków, swoją genezą opartych o wydarzenia elekcyjne, natrafimy na nieomal zupełne milczenie w tym względzie historiografii. Jed...
Fragmenty książki Żołnierzem pogardzali uczeni, uważając go za niższy gatunek. Jeszcze bardziej nienawidzili go pismacy i urzędnicy sądowi. Pod arkadami Palais-Royal wydawali przecież swój ostatni grosz na młode prostytutki, pracujące dla gwardzistów francuskich. Kupcy obawiali się pięści żołnierza, a mieszczanie jego niewyparzonego języka. Szlachta natomiast pozostawała całkowicie obojętna na jego los. Uważała żołnierza za syna marnotrawnego. Nie szanowała go, ponieważ był o...
Przypuszczam, że każdy miłośnik epoki napoleońskiej ma swojego ulubionego pamiętnikarza. Historyk powinien wprawdzie wszystkie źródła traktować sine ira et studio, ale są autorzy, po których sięga się z większą przyjemnością. Mamy w czym wybierać – relacje wojskowych i cywili, Polaków i cudzoziemców, kobiet i mężczyzn. Przyjaciół i wrogów. Szukamy w nich interesujących, w miarę możliwości autentycznych, okruchów minionych wydarzeń. Myślę, że różnorodność to także cecha tej ks...
Kampania francuska, w której nieustępliwość żołnierzy dorównywała geniuszowi ich wodza, składała się z trzech różnych części. Trwający od 25 stycznia do 8 lutego okres pierwszy odznacza się groźnymi postępami aliantów. Na próżno Napoleon odnosi zwycięstwo pod Brienne, na próżno przez dwanaście godzin utrzymuje się pod La Rothiere, walcząc przeciwko trzykrotnie większym siłom, w końcu i tak zarządza odwrót. Sytuacja wydaje się katastrofalna, koniec wojny bliski, a jej rezulta...
[Sir Frederick Maurice] napisał (...) – jak sam dokładnie ujął – krytyczną analizę strategii Lee. Nie jest to nieobiektywna pochwała, akceptacja wszystkiego co zrobił Lee, tylko dlatego, że on to zrobił. Jest to analiza powściągliwa, którą należy docenić szczególnie za jej umiarkowanie, szczerość oraz zwrócenie uwagi na to, co sir Frederick uznał za błędy generała Lee. Przede wszystkim jest to analiza autorstwa człowieka, który – jak żaden inny autor anglojęzyczny – łączy w s...
