Król Maciuś I należy do kanonu polskiej literatury dziecięcej. Jest pełną poetyki i mądrości powieścią o chłopcu, który został królem. Przygody Maciusia zaczynają się, kiedy chłopak postanawia wyzwolić się spod kurateli ministrów i udowodnić, że potrafi być równie odważny i samodzielny, jak jego przodkowie królowie. Kiedy wybucha wojna, przebiera się za zwykłego żołnierza i wyrusza na front. Życie frontowe jest lekcją pokory, przyjaźni i wytrwałości. Kiedy Maciuś powraca do s...
Ojciec Goriot jest powieścią wybitnego francuskiego pisarza Honoriusza Balzaka należącą do ścisłego kanonu literatury pięknej. Powieść została wydana w 1835 roku, ale jej akcja rozgrywa się w roku 1819, czyli kilka lat po klęsce Napoleona pod Waterloo. Centralnym wątkiem powieści jest tragiczna historia ojca odrzuconego przez swoje dzieci. Główny bohater, Jan Joachim Goriot, jest przedstawicielem paryskiej klasy średniej, dobrym człowiekiem, który zrujnował się dla zapewnien...
Pan Wołodyjowski jest trzecią powieścią historyczną wchodzącą w skład Trylogii Henryka Sienkiewicza, obok Ogniem i mieczem i Potopu. Akcja rozgrywa się w okresie wojen z Turcją w latach 1668–1673. Dramatyczne wydarzenia historyczne z dziejów Rzeczypospolitej, jak elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego, obrona Kamieńca Podolskiego czy bitwa pod Chocimiem, przeplatają się z losami bohaterów powołanych do życia przez Henryka Sienkiewicza: Michała Wołodyjowskiego, Basi Wołodyj...
Książka opowiada o przygodach trapera Karola Gordona. Fabuła powieści rozgrywa się na Dzikim Zachodzie. Doktor Jan, przyjaciel głównego bohatera, poznaje szeryfa urzędującego w Forcie Benton. Ściga on chłopca podejrzanego o zabójstwo. Przypadkiem okazuje się, że poszukiwany jest pacjentem doktora. Zostaje on oczyszczony z zarzutów i wraz z innymi bohaterami książki udaje się na tereny Czarnych Stóp, aby pomóc ochronić znajdujące się tam złoto. Bohaterowie ponownie stykają się...
Nad Niemnem jest epopeją pozytywistyczną ukazującą obraz polskiego społeczeństwa drugiej połowy XIX wieku. Powieść Elizy Orzeszkowej wpisała się do kanonu literatury polskiej. Tłem powieści jest świat polskich dworów i zaścianków szlacheckich na Litwie. Autorka wprowadza nas w rytm, obyczaje i piękno tego świata, opisując losy ubogiej szlachcianki Justyny Orzelskiej i miłości, jaka połączyła ją z żyjącym z pracy własnych rąk Janem Bohatyrowiczem. Wątek mezaliansu, nawiązując...
Tajemnicze zaginięcia osób i pogłoski o legendach powracających z przeszłości wywracają do góry nogami życie w turystycznej miejscowości na pojezierzu kaszubskim. Sprawa przyciąga przedstawicieli najwyższych władz ścigania przestępczości i wielkich mediów. Obecność celebrytów stworzy komiczne sytuacje, lecz nie ułatwi zadania młodemu detektywowi Michałowi i asystującej mu wbrew jego woli 13 kuzynce z Ameryki. Trzeba będzie przekopać się przez świat pozorów, znaleźć lokalnych ...
Czy udział w charytatywnej akcji może być źródłem kłopotów? O, tak...Przewożenie walizki wartej dwieście tysięcy złotych nie może ujść uwadze typów spod ciemnej gwiazdy. Czy Jajco, Pchełka i Pucek zdążą na czas dostarczyć "dar życia"? Sensacyjna, pełna dramatycznych zwrotów akcja, humor, wzruszenia pierwszej miłości - oto sposób Krzysztofa Petka na porachowanie się z przygodą. Porachunki z przygodą to seria powieści sensacyjno-przygodowych dla młodzieży. Akcja wszystkich po...
Akcja tego utworu dzieje się na Śląsku, w kopalni, w czasach, kiedy pod ziemią do wożenia węgla używano koni. Zwierzęta, pracując cały czas w ciemności, po jakimś czasie ślepły. Koń o imieniu Łysek był posłuszny, lecz niektórych górników lubił, a innych nie tolerował. Nie lubił na przykład człowieka, który zamiast chleba dał mu tytoń. Łysek znał doskonale swoje obowiązki i nie pozwolił się oszukiwać. Gdy doczepiano o jeden wagonik za dużo do ciągnięcia, koń nie ruszył się z m...
Powieść historyczna francuskiego pisarza Wiktora Hugo Dzwonnik z Notre Dame należy do ścisłego kanonu dzieł literatury światowej. Powieść powstała w XIX wieku i w niezwykle nowatorski, jak na swoje czasy, sposób buduje obraz życia Paryża pod koniec Średniowiecza. Fascynująca, niemal mityczna intryga, na której oparta jest powieść, a także symbolika takich miejsc jak katedra Notre Dame czy Paryż – w ówczesnej epoce centrum światowej kultury i polityki – sprawiły, że dzieło Wik...
Małe kobietki są powieścią dla dziewcząt amerykańskiej pisarki Louisy May Alcott, jednej z pionierek literatury kobiecej. Powieść należy do światowego kanonu literatury dziecięcej i młodzieżowej. Jej bohaterkami są cztery siostry March: rozsądna szesnastolatka Małgorzata, odważna piętnastolatka Ludka, opiekuńcza i wrażliwa trzynastolatka Eliza i obdarzona silnym charakterem, dumna kilkulatka Amelka. Akcja powieści rozgrywa się w czasach wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonyc...
Pamiętnik Janusza Korczaka należy do najważniejszych świadectw o życiu w getcie warszawskim w czasie drugiej wojny światowej. Korczak przedstawia bieżące wydarzenia z życia Domu Sierot, który do ostatniej chwili starał się ratować, a także sceny z codziennego życia warszawskiego getta od maja aż do 4 sierpnia 1942 roku, czyli do przede dnia wywózki autora i jego podopiecznych do obozu zagłady w Treblince. Ta wstrząsająca opowieść, połączona z emocjonującymi, a zarazem pozbawi...
Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie jest polską epopeją narodową należącą do kanonu literatury polskiej i światowej. Dzieło wydano po raz pierwszy w Paryżu w 1834 roku. Zostało napisane w formie poematu epickiego i zawiera elementy innych gatunków literackich jak gawędę szlachecką, sielankę, baśń, satyrę czy powieść. Akcja epopei rozgrywa się w czasach wojen napoleońskich w kręgach polskiego ziemiaństwa na terenach Litwy. Młody Tadeusz przyjeżdża ze szkół w Wilnie na ...
Piętnastoletni kapitan jest powieścią przygodową francuskiego pisarza Juliusza Verne’a należącą do światowego kanonu literatury dziecięcej i młodzieżowej. Akcja powieści rozpoczyna się w 1873 roku na amerykańskim statku „Pielgrzym” płynącym do Afryki. Na skutek dramatycznego zajścia podczas polowania na wieloryba, kapitan i część załogi żaglowca giną. Dowodzenie przejmuje piętnastoletni praktykant Dick Sand. Chłopak postanawia jak najszybciej odwieźć pasażerów do Ameryki. Je...
Podróże Guliwera są oświeceniową powieścią satyryczną należącą do ścisłego kanonu literatury angielskiej i światowej. W powieści opisane są cztery fantastyczne podróże Lemuela Guliwera, doktora marynarki. Pierwsza prowadzi Guliwera do krainy Liliputów, w drugiej, bohater trafi a do Brobdingnag, krainy gigantów, gdzie sam znajduje się na trudnej pozycji liliputa. Trzecia podróż wiedzie Guliwera na latającą wyspę Laputa, królestwa muzyków i matematyków. Czwarta prowadzi do kraj...
Lato leśnych ludzi, uważane za najwybitniejszą powieść Marii Rodziewiczówny, należy do kanonu polskiej literatury dziecięcej i młodzieżowej. Głównymi bohaterami jest czwórka przyjaciół, która spędza wakacje w lesie na życiu zgodnym z naturą. Razem wędrują po puszczy, prowadzą leśne gospodarstwo, pomagają zwierzętom. Początkowo domek nad jeziorem zamieszkuje trzech z nich: Rosomak, Pantera i Żuraw. Potem dołącza do nich niedoświadczony w leśnym życiu kilkunastoletni Coto, któr...
Witaj, Karolciu! to kontynuacja bestsellerowej powieści Marii Krüger - Karolcia. Przygody dziewięcioletniej dziewczynki, która znajduje spełniającą życzenia niebieską kredkę (w pierwszym tomie magicznym elementem jest błękitny koralik), zainteresują każde dziecko, szczególnie dziewczynkę.W opowieści o Karolci pojawia się tak lubiane przez dzieci połączenie świata realnego, zwyczajnego, otaczającego nas wszystkich, z elementem magii. W książce zostały wykorzystane rysunki jedn...
Powieść angielskiego pisarza Hugh Loftinga Doktor Dolittle i jego zwierzęta należy do światowego kanonu literatury dla dzieci. Opowiada o przygodach niezwykłego bohatera – doktora Johna Dolittle’a, zawsze pogodnego i życzliwego przyjaciela zwierząt, ikonki świata dziecięcej kultury i wyobraźni. Doktor Dolittle nie tylko kocha zwierzęta. Od kiedy papuga Polinezja nauczyła go języka zwierząt, przestaje leczyć ludzi, by poświęcić się wyłącznie leczeniu zwierząt i niesieniu im po...
Powieść historyczna francuskiego pisarza Wiktora Hugo Dzwonnik z Notre Dame należy do ścisłego kanonu dzieł literatury światowej.Powieść powstała w XIX wieku i w niezwykle nowatorski, jak na swoje czasy, sposób buduje obraz życia Paryża pod koniec średniowiecza.Fascynująca, niemal mityczna intryga, na której oparta jest powieść, a także symbolika takich miejsc jak katedra Notre Dame czy Paryż – w ówczesnej epoce centrum światowej kultury i polityki– sprawiły, że dzieło Wiktor...
Gargantua i Pantagruel to fantastyczno-groteskowy utwór, który ukazał się drukiem w latach 1532–1564. Arcydzieło jest parodią epiki rycerskiej i zawiera szyderczy obraz współczesnego autorowi społeczeństwa. Utwór, czerpiący wątki z tradycji średniowiecznej literatury francuskiej, łączy ogromne bogactwo wyobraźni pisarza z realizmem postulatów wszechstronnego rozwoju człowieka zgodnie z prawami natury.
Opowiadania o Arsenie Lupinie, dżentelmenie-włamywaczu, należą do kanonu francuskiej i światowej literatury sensacyjnej. Tom zawiera osiem nowel: Aresztowanie Arsena Lupina, Arsène Lupin w więzieniu, Ucieczka Arsena Lupina, Tajemniczy podróżny, „Naszyjnik Królowej”, „Siódemka Kier”, Śmierć krąży... oraz Herlock Sholmes przybywa zapóźno. Nowele ukazywały się w latach 1905–1907 we francuskim czasopiśmie „Je sais tout”, a w 1907 roku zostały po raz pierwszy zebrane i wydane w fo...
Prometeusz skowany, zwany także jako Prometeusz w okowach, jest klasykiem tragedii greckiej i literatury światowej. Autor utworu, Ajschylos, jeden z najwybitniejszych obok Sofoklesa i Eurypidesa tragików ateńskich, uważany jest za ojca gatunku. Tragedia inspirowana jest mitem o tytanie Prometeuszu, który wykradł bogom olimpijskim ogień, by podarować go ludziom. Akcja rozpoczyna się w momencie, kiedy ogarnięty żądzą zemsty Zeus przykuwa Prometeusza do skały i wydaje na wieczne...
Należąca do kanonu literatury światowej Wojna światów jest bodaj najsławniejszą powieścią z gatunku science fiction. Kreujące apokaliptyczną wizję przyszłości dzieło angielskiego pisarza Herberta George'a Wellsa wywarło ogromny wpływ na rozwój literatury fantastycznej.Powieść opisuje inwazję wrogich przybyszów z kosmosu na Ziemię. Marsjanie pragną przejąć wszelką władzę nad ludźmi i przemienić ich w źródło swojego pożywienia.Autor w mistrzowskim stylu opisuje emocjonujący prz...
Powieść podróżniczo-przygodowa Daniela Defoe należy do kanonu literatury światowej. Opowieść o rozbitku na bezludnej wyspie, który samotnie potrafił zapanować nad przeciwnościami natury, zbudować swój dom, zagospodarować pole uprawne, oswoić zwierzęta, a nawet stawić czoła najazdowi wrogich ludożerców, jest nie tylko klasykiem literatury dziecięcej i młodzieżowej. Przypadki Robinsona Crusoe wpisały się do dorobku ludzkiej myśli, jako najsławniejsza literacka obrona kap...
Legenda o Tristanie i Izoldzie w opracowaniu Josepha Bédiera, uznanym za najpełniejsze i najznakomitsze, należy do kanonu literatury światowej. Utwór uważany jest za arcydzieło literatury miłosnej. Tematem legendy arturiańskiej jest tragiczna i niespełniona miłość pomiędzy Tristanem – rycerzem króla Marka, jednym z rycerzy Okrągłego Stołu, i księżniczką irlandzką Izoldą Jasnowłosą. W czasie jednej z wypraw wojennych Tristan zobowiązuje się wobec króla Marka, że przywiezie mu ...
Do literatury młodzieżowej zaliczają się książki pisane dla nastoletnich czytelników oraz tak zwanych młodych dorosłych (Young Adult). W literaturze dla młodzieży najczęściej poruszane są tematy i problemy ważne dla osób wkraczających w okres dojrzewania. Autorzy książek zaliczanych do literatury młodzieżowej piszą o pierwszych związkach i rozstaniach, miłości, porzuceniu, przyjaźni, a także o używkach, seksualności czy samobójstwie. Jedną z pozycji w tej kategorii, która podejmuje próbę zmierzenia się z wieloma problemami charakterystycznymi dla okresu dojrzewania, jest na przykład kontrowersyjna powieść „13 powodów” Jaya Ashera, w oparciu o którą powstał głośny serial pod tym samym tytułem (wyprodukowany przez platformę Netflix). Warto pamiętać, że wiele powieści uważanych obecnie za młodzieżowe w przeszłości było adresowanych do starszych czytelników. Dopiero po późniejszych adaptacjach były akceptowane jako powieści dla młodych osób – tak było w przypadku utworów pisanych przez Juliusza Verne’a. Znaczna część jego powieści powstała jako teksty dla dorosłych, jednak zyskały one popularność również wśród młodszych czytelników z uwagi na atrakcyjną formę. Dlatego też powieści Verne’a takie jak „20 000 mil podmorskiej żeglugi” czy „W 80 dni dookoła świata” znajdują się w kategorii „Dla młodzieży”. W tej kategorii odnaleźć można zarówno powieści zaliczane do fantastyki, horroru, kryminału czy thrilleru, jak i romanse, powieści obyczajowe, a także pozycje będące połączeniem dwóch lub więcej gatunków. Do takich należą powieści „Ponad wszystko” Nicoli Yoon, „Fanfik” Natalii Osińskiej, cykl „Buntowniczka z pustyni” Alwyn Hamilton, „Eleonora i Park” oraz „Fangirl” Rainbow Rowell, a także cykl Victorii Aveyard „Czerwona królowa”. Nie zabrakło tu również kultowej i międzypokoleniowej serii „Jeżycjada” Małgorzaty Musierowicz, powieści o Harrym Potterze J. K. Rowling, a także publikacji zaliczanych do klasyki literatury dla młodzieży („Mała księżniczka” Frances Hodgson Burnett, „Ania z Zielonego Wzgórza” Lucy Maud Montgomery).
