Baśń Hansa Christiana Andersena Dziecię elfów znana także polskim czytelnikom pod tytułem Calineczka, należy do ścisłego kanonu literatury dziecięcej. Baśń opowiada o pełnej przygód epopei dziewczynki malutkiej jak pszczółka, która od porwania z domu rodzinnego przez ropuchę, poprzez tułaczkę po świecie, schwytanie przez chrabąszcza, wyswatanie z kretem, lot na jaskółce, trafi a wreszcie do świata elfów, w którym spotyka miłość i do którego okazuje się przynależeć. Dziecię e...
Klimek i Klementynka jest powieścią historyczną dla dzieci autorstwa Marii Krüger. Akcja powieści rozgrywa się w Warszawie, w czasach powstania kościuszkowskiego. Autorka przybliża młodemu czytelnikowi historyczne postacie i przełomowe dla losów Polski wydarzenia, do jakich doszło podczas jednego z najważniejszych epizodów powstania – insurekcji warszawskiej z 1794 roku. Czyni to ze znaną tylko sobie wirtuozerią, wplatając autentyczne dzieje w bieg fascynujących przygód stwo...
Powieść historyczna francuskiego pisarza Wiktora Hugo Dzwonnik z Notre Dame należy do ścisłego kanonu dzieł literatury światowej.Powieść powstała w XIX wieku i w niezwykle nowatorski, jak na swoje czasy, sposób buduje obraz życia Paryża pod koniec średniowiecza.Fascynująca, niemal mityczna intryga, na której oparta jest powieść, a także symbolika takich miejsc jak katedra Notre Dame czy Paryż – w ówczesnej epoce centrum światowej kultury i polityki– sprawiły, że dzieło Wiktor...
Gargantua i Pantagruel to fantastyczno-groteskowy utwór, który ukazał się drukiem w latach 1532–1564. Arcydzieło jest parodią epiki rycerskiej i zawiera szyderczy obraz współczesnego autorowi społeczeństwa. Utwór, czerpiący wątki z tradycji średniowiecznej literatury francuskiej, łączy ogromne bogactwo wyobraźni pisarza z realizmem postulatów wszechstronnego rozwoju człowieka zgodnie z prawami natury.
Opowiadania o Arsenie Lupinie, dżentelmenie-włamywaczu, należą do kanonu francuskiej i światowej literatury sensacyjnej. Tom zawiera osiem nowel: Aresztowanie Arsena Lupina, Arsène Lupin w więzieniu, Ucieczka Arsena Lupina, Tajemniczy podróżny, „Naszyjnik Królowej”, „Siódemka Kier”, Śmierć krąży... oraz Herlock Sholmes przybywa zapóźno. Nowele ukazywały się w latach 1905–1907 we francuskim czasopiśmie „Je sais tout”, a w 1907 roku zostały po raz pierwszy zebrane i wydane w fo...
Prometeusz skowany, zwany także jako Prometeusz w okowach, jest klasykiem tragedii greckiej i literatury światowej. Autor utworu, Ajschylos, jeden z najwybitniejszych obok Sofoklesa i Eurypidesa tragików ateńskich, uważany jest za ojca gatunku. Tragedia inspirowana jest mitem o tytanie Prometeuszu, który wykradł bogom olimpijskim ogień, by podarować go ludziom. Akcja rozpoczyna się w momencie, kiedy ogarnięty żądzą zemsty Zeus przykuwa Prometeusza do skały i wydaje na wieczne...
Należąca do kanonu literatury światowej Wojna światów jest bodaj najsławniejszą powieścią z gatunku science fiction. Kreujące apokaliptyczną wizję przyszłości dzieło angielskiego pisarza Herberta George'a Wellsa wywarło ogromny wpływ na rozwój literatury fantastycznej.Powieść opisuje inwazję wrogich przybyszów z kosmosu na Ziemię. Marsjanie pragną przejąć wszelką władzę nad ludźmi i przemienić ich w źródło swojego pożywienia.Autor w mistrzowskim stylu opisuje emocjonujący prz...
Złota korona jest zbiorem ponad trzydziestu opowiastek historycznych dla dzieci autorstwa Marii Krüger. Akcja utworów usytuowana jest w czasach początków państwa polskiego. Pisarka przybliża młodemu czytelnikowi wybitne historyczne postacie i przełomowe dla losów Polski wydarzenia. Czyni to ze znaną tylko sobie wirtuozerią, wplatając autentyczne dzieje w bieg fascynujących przygód stworzonych przez siebie dziecięcych bohaterów. W tej wartościowej książce najdawniejsze dzieje ...
Powieść podróżniczo-przygodowa Daniela Defoe należy do kanonu literatury światowej. Opowieść o rozbitku na bezludnej wyspie, który samotnie potrafił zapanować nad przeciwnościami natury, zbudować swój dom, zagospodarować pole uprawne, oswoić zwierzęta, a nawet stawić czoła najazdowi wrogich ludożerców, jest nie tylko klasykiem literatury dziecięcej i młodzieżowej. Przypadki Robinsona Crusoe wpisały się do dorobku ludzkiej myśli, jako najsławniejsza literacka obrona kap...
Futurystyczna antyutopia angielskiego pisarza i publicysty George’a Orwella zapisała się jako jedna z najważniejszych książek do światowego kanonu literatury pięknej i literatury politycznej. W genialny i przejmujący sposób powieść obnaża istotę systemu totalitarnego, zarówno w tym, co dotyczy mechanizmów jego działania, jak i losu, jaki czeka w nim człowieka, czekającej go niemej tragedii wobec przewartościowania wszystkiego co ludzkie – uczuć, pragnień i prawdy. Bolesnym do...
Legenda o Tristanie i Izoldzie w opracowaniu Josepha Bédiera, uznanym za najpełniejsze i najznakomitsze, należy do kanonu literatury światowej. Utwór uważany jest za arcydzieło literatury miłosnej. Tematem legendy arturiańskiej jest tragiczna i niespełniona miłość pomiędzy Tristanem – rycerzem króla Marka, jednym z rycerzy Okrągłego Stołu, i księżniczką irlandzką Izoldą Jasnowłosą. W czasie jednej z wypraw wojennych Tristan zobowiązuje się wobec króla Marka, że przywiezie mu ...
Czarny Książę należy do kanonu światowej literatury dziecięcej i młodzieżowej. Powieść angielskiej autorki Anny Sewell opowiada historię konia z jego perspektywy, od narodzin i źrebięcego życia na wiejskiej farmie po liczne przygody i perypetie z różnymi właścicielami, między innymi londyńskim dorożkarzem. Każdy rozdział książki poświęcony jest wielkiemu wydarzeniu w życiu Czarnego Księcia. Jego „autobiografia” pozwala zrozumieć, z jak wielką odwagą i poświęceniem zwier...
Powieść angielskiego pisarza i publicysty George’a Orwella należy do ścisłego kanonu literatury światowej. W alegoryczny i genialny sposób autor przedstawia reżim totalitarny, jego narodziny, mechanizmy i przemiany. W literackiej wizji Orwella przenośnią do utopijnego systemu jest folwark, z którego zwierzęta zagrodowe wygnały ludzi i w którym zajęły ich miejsce, by rządzić się same. Wydana w 1945 roku książka była wielkim ostrzeżeniem przed totalitaryzmem sowieckim. Do 1990 ...
Ignacy Krasicki był równocześnie księciem, biskupem i pierwszoplanowym przedstawicielem polskiego klasycyzmu, czyli nurtu w programie oświeceniowym, który pojmował literaturę jako narzędzie wychowania i oświecenia społeczeństwa. W Bajkach. Satyrach. Monachomachii zebrane są utwory świadczące zarówno o szerokim zainteresowaniu Krasickiego postawami Polaków różnych stanów, o doskonałej orientacji w obyczajach i problemach współczesnego mu społeczeństwa oraz o wszechstronności j...
Proces jest powieścią surrealistyczną Franza Kafki należącą do ścisłego kanonu literatury światowej. Opowiada o prokurencie bankowym Józefie K., który zostaje pewnego dnia aresztowany, pomimo że nie popełnił żadnego przestępstwa. Pozornie areszt ma łagodny charakter; skazany może prowadzić normalne życie, będąc jedynie zobowiązanym do pozostania do dyspozycji sądu. Jednak w rzeczywistości aresztowanie diametralnie przemienia egzystencję Józefa K. Odwracają się od niego ...
Pani Bovary jest powieścią francuskiego pisarza Gustawa Flauberta należącą do ścisłego kanonu literatury pięknej. Powieść powstała z fascynacji autora balzakowską tezą, w myśl której kobieta staje się w pełni kobieca, kiedy dopuszcza się zdrady. Opowiada o młodej, cnotliwej z pozoru Emmie Rouault, która wychodzi za mąż z rozsądku za poczciwego doktora Karola Bovary. Jednak z powodu niezaspokojonych pragnień i marzeń o wielkiej miłości zamierza porzucić moralne konwenanse i pu...
Odyseja jest, obok Iliady, najstarszym utworem literatury greckiej i europejskiej i należy do największych arcydzieł literatury światowej. Utwór powstał najprawdopodobniej w VIII wieku przed naszą erą i od tego czasu stał się wzorem dla gatunku eposu heroicznego w literaturach europejskich. Odyseja napisana jest heksametrem. Składa się z dwudziestu czterech pieśni, które można podzielić na trzy części: wyprawę Telemacha, epopeję Odyseusza i zemstę Odyseusza. Cztery pier...
Powieść psychologiczna amerykańskiego pisarza Jacka Londona Martin Eden należy do kanonu literatury światowej. Od pierwszego wydania książki w 1909 roku uważa się, że historia Martina Edena – geniusza nierozumianego przez świat, ma wiele wspólnego z życiem samego autora. Zarówno Jack London, jak i jego bohater, pragnęli wypełnić swoje życie przygodami, aspirowali do awansu społecznego, byli samoukami odrzucającymi mieszczańskie konwencje i przyjętą drogę dochodzenia do pozycj...
Mity greckie należą do ścisłego kanonu literatury światowej. W Wybranych mitach greckich zostało zebranych osiemnaście najlepiej utrwalonych w dziejowej pamięci i najważniejszych do poznania mitów: Mit o powstaniu świata, Prometeusz, Puszka Pandory, Syzyf, Demeter i Kora, Dedal i Ikar, Herakles, Tezeusz i Ariadna, Orfeusz i Eurydyka, Deukalion i Pyrra, Atalanda i złote jabłka, Meduza, Andromeda, Złote runo, Jazon i Agronauci, Pelops i Hippodamia, Antygona oraz Król Mida...
Antygona jest antyczną tragedią napisaną przez Sofoklesa około 440 roku p.n.e. należącą do kanonu literatury światowej. Akcja tragedii rozgrywa się w Tebach w czasach mitycznych. Po śmierci Edypa, dwaj bracia z królewskiego rodu, Eteokles i Polinejkes, toczą walkę o objęcie tronu, w wyniku której obaj giną. Władcą zostaje ich wuj Kreon, który uznaje Polinejkesa za zdrajcę i zakazuje wyprawienia mu pogrzebu. Decyzja Kreona, racjonalna politycznie, stawia członków rodu kr...
Bycie dziewczyną to wielki przywilej. Ale czy wiecie, jak być dziewczyną szczęśliwą? Wiek, w którym jesteście, to pełna niespodzianek podróż w dorosłość. Wkraczacie w okres zmian i ważnych wydarzeń. Warto się do nich przygotować. Abyście mogły spełnić się w roli kobiet i w pełni korzystać z otwierających się przed Wami perspektyw, musicie być świadome zarówno swoich możliwości, jak i ograniczeń. Nie jesteście już dziećmi, na które nieustannie zerka czujne oko mamy i taty. Mus...
W domu niewoli jest jednym z najwybitniejszych w polskiej i światowej literaturze świadectw stalinowskich zbrodni. Autorka opisuje swoją ciernistą drogę wojenną – od aresztowania w pierwszych miesiącach sowieckiej okupacji polskich kresów, poprzez przesłuchania, tułaczkę po stalinowskich więzieniach, wywózkę do okrytego czarną sławą łagru w Workucie, niełatwą drogę wiodącą przez radzieckie kołchozy aż po amnestię i drogę do Armii gen. Władysława Andersa. Autorka daje ob...
Faust Johanna Wolfganga Goethego, jednego z najbardziej znaczących autorów niemieckich i światowych, to wielkie dzieło literackie, nad którym poe- ta pracował niemal sześćdziesiąt lat. Ukazało się dopiero po jego śmierci w 1833 roku. Uważane jest za wizjonerski obraz człowieka współczesnego, nieakceptującego swoich ograniczeń i gotowego zawrzeć pakt z diabłem dla realizacji swoich ziemskich celów. Faust, świadomy granic nauki, szuka innych dróg poznania i dominacji nad...
Ryūnosuke Akutagawa i Atsushi Nakajimanależą do najwybitniejszych autorów japońskich XX wieku. W Opowiadaniach japońskich prezentujemy czytelnikowi polskiemu kilka najznakomitszych opowiadań jednego i drugiego pisarza. Du Zichun i Chrystus z Nankinu autorstwa Akutagawy oraz Opowieść o mistrzu, Kronikę górskiego księżyca, czyli o poecie, który został tygrysem, Człowieka byka i Ucznia Konfucjusza autorstwa Nakajimy. Wyboru opowiadań przekładu z języka japońskiego i oprac...
Do literatury młodzieżowej zaliczają się książki pisane dla nastoletnich czytelników oraz tak zwanych młodych dorosłych (Young Adult). W literaturze dla młodzieży najczęściej poruszane są tematy i problemy ważne dla osób wkraczających w okres dojrzewania. Autorzy książek zaliczanych do literatury młodzieżowej piszą o pierwszych związkach i rozstaniach, miłości, porzuceniu, przyjaźni, a także o używkach, seksualności czy samobójstwie. Jedną z pozycji w tej kategorii, która podejmuje próbę zmierzenia się z wieloma problemami charakterystycznymi dla okresu dojrzewania, jest na przykład kontrowersyjna powieść „13 powodów” Jaya Ashera, w oparciu o którą powstał głośny serial pod tym samym tytułem (wyprodukowany przez platformę Netflix). Warto pamiętać, że wiele powieści uważanych obecnie za młodzieżowe w przeszłości było adresowanych do starszych czytelników. Dopiero po późniejszych adaptacjach były akceptowane jako powieści dla młodych osób – tak było w przypadku utworów pisanych przez Juliusza Verne’a. Znaczna część jego powieści powstała jako teksty dla dorosłych, jednak zyskały one popularność również wśród młodszych czytelników z uwagi na atrakcyjną formę. Dlatego też powieści Verne’a takie jak „20 000 mil podmorskiej żeglugi” czy „W 80 dni dookoła świata” znajdują się w kategorii „Dla młodzieży”. W tej kategorii odnaleźć można zarówno powieści zaliczane do fantastyki, horroru, kryminału czy thrilleru, jak i romanse, powieści obyczajowe, a także pozycje będące połączeniem dwóch lub więcej gatunków. Do takich należą powieści „Ponad wszystko” Nicoli Yoon, „Fanfik” Natalii Osińskiej, cykl „Buntowniczka z pustyni” Alwyn Hamilton, „Eleonora i Park” oraz „Fangirl” Rainbow Rowell, a także cykl Victorii Aveyard „Czerwona królowa”. Nie zabrakło tu również kultowej i międzypokoleniowej serii „Jeżycjada” Małgorzaty Musierowicz, powieści o Harrym Potterze J. K. Rowling, a także publikacji zaliczanych do klasyki literatury dla młodzieży („Mała księżniczka” Frances Hodgson Burnett, „Ania z Zielonego Wzgórza” Lucy Maud Montgomery).
