Czarny Książę należy do kanonu światowej literatury dziecięcej i młodzieżowej. Powieść angielskiej autorki Anny Sewell opowiada historię konia z jego perspektywy, od narodzin i źrebięcego życia na wiejskiej farmie po liczne przygody i perypetie z różnymi właścicielami, między innymi londyńskim dorożkarzem. Każdy rozdział książki poświęcony jest wielkiemu wydarzeniu w życiu Czarnego Księcia. Jego „autobiografia” pozwala zrozumieć, z jak wielką odwagą i poświęceniem zwier...
Powieść angielskiego pisarza i publicysty George’a Orwella należy do ścisłego kanonu literatury światowej. W alegoryczny i genialny sposób autor przedstawia reżim totalitarny, jego narodziny, mechanizmy i przemiany. W literackiej wizji Orwella przenośnią do utopijnego systemu jest folwark, z którego zwierzęta zagrodowe wygnały ludzi i w którym zajęły ich miejsce, by rządzić się same. Wydana w 1945 roku książka była wielkim ostrzeżeniem przed totalitaryzmem sowieckim. Do 1990 ...
Proces jest powieścią surrealistyczną Franza Kafki należącą do ścisłego kanonu literatury światowej. Opowiada o prokurencie bankowym Józefie K., który zostaje pewnego dnia aresztowany, pomimo że nie popełnił żadnego przestępstwa. Pozornie areszt ma łagodny charakter; skazany może prowadzić normalne życie, będąc jedynie zobowiązanym do pozostania do dyspozycji sądu. Jednak w rzeczywistości aresztowanie diametralnie przemienia egzystencję Józefa K. Odwracają się od niego ...
Ignacy Krasicki był równocześnie księciem, biskupem i pierwszoplanowym przedstawicielem polskiego klasycyzmu, czyli nurtu w programie oświeceniowym, który pojmował literaturę jako narzędzie wychowania i oświecenia społeczeństwa. W Bajkach. Satyrach. Monachomachii zebrane są utwory świadczące zarówno o szerokim zainteresowaniu Krasickiego postawami Polaków różnych stanów, o doskonałej orientacji w obyczajach i problemach współczesnego mu społeczeństwa oraz o wszechstronności j...
Pani Bovary jest powieścią francuskiego pisarza Gustawa Flauberta należącą do ścisłego kanonu literatury pięknej. Powieść powstała z fascynacji autora balzakowską tezą, w myśl której kobieta staje się w pełni kobieca, kiedy dopuszcza się zdrady. Opowiada o młodej, cnotliwej z pozoru Emmie Rouault, która wychodzi za mąż z rozsądku za poczciwego doktora Karola Bovary. Jednak z powodu niezaspokojonych pragnień i marzeń o wielkiej miłości zamierza porzucić moralne konwenanse i pu...
Odyseja jest, obok Iliady, najstarszym utworem literatury greckiej i europejskiej i należy do największych arcydzieł literatury światowej. Utwór powstał najprawdopodobniej w VIII wieku przed naszą erą i od tego czasu stał się wzorem dla gatunku eposu heroicznego w literaturach europejskich. Odyseja napisana jest heksametrem. Składa się z dwudziestu czterech pieśni, które można podzielić na trzy części: wyprawę Telemacha, epopeję Odyseusza i zemstę Odyseusza. Cztery pier...
Mity greckie należą do ścisłego kanonu literatury światowej. W Wybranych mitach greckich zostało zebranych osiemnaście najlepiej utrwalonych w dziejowej pamięci i najważniejszych do poznania mitów: Mit o powstaniu świata, Prometeusz, Puszka Pandory, Syzyf, Demeter i Kora, Dedal i Ikar, Herakles, Tezeusz i Ariadna, Orfeusz i Eurydyka, Deukalion i Pyrra, Atalanda i złote jabłka, Meduza, Andromeda, Złote runo, Jazon i Agronauci, Pelops i Hippodamia, Antygona oraz Król Mida...
Antygona jest antyczną tragedią napisaną przez Sofoklesa około 440 roku p.n.e. należącą do kanonu literatury światowej. Akcja tragedii rozgrywa się w Tebach w czasach mitycznych. Po śmierci Edypa, dwaj bracia z królewskiego rodu, Eteokles i Polinejkes, toczą walkę o objęcie tronu, w wyniku której obaj giną. Władcą zostaje ich wuj Kreon, który uznaje Polinejkesa za zdrajcę i zakazuje wyprawienia mu pogrzebu. Decyzja Kreona, racjonalna politycznie, stawia członków rodu kr...
Bycie dziewczyną to wielki przywilej. Ale czy wiecie, jak być dziewczyną szczęśliwą? Wiek, w którym jesteście, to pełna niespodzianek podróż w dorosłość. Wkraczacie w okres zmian i ważnych wydarzeń. Warto się do nich przygotować. Abyście mogły spełnić się w roli kobiet i w pełni korzystać z otwierających się przed Wami perspektyw, musicie być świadome zarówno swoich możliwości, jak i ograniczeń. Nie jesteście już dziećmi, na które nieustannie zerka czujne oko mamy i taty. Mus...
W domu niewoli jest jednym z najwybitniejszych w polskiej i światowej literaturze świadectw stalinowskich zbrodni. Autorka opisuje swoją ciernistą drogę wojenną – od aresztowania w pierwszych miesiącach sowieckiej okupacji polskich kresów, poprzez przesłuchania, tułaczkę po stalinowskich więzieniach, wywózkę do okrytego czarną sławą łagru w Workucie, niełatwą drogę wiodącą przez radzieckie kołchozy aż po amnestię i drogę do Armii gen. Władysława Andersa. Autorka daje ob...
Faust Johanna Wolfganga Goethego, jednego z najbardziej znaczących autorów niemieckich i światowych, to wielkie dzieło literackie, nad którym poe- ta pracował niemal sześćdziesiąt lat. Ukazało się dopiero po jego śmierci w 1833 roku. Uważane jest za wizjonerski obraz człowieka współczesnego, nieakceptującego swoich ograniczeń i gotowego zawrzeć pakt z diabłem dla realizacji swoich ziemskich celów. Faust, świadomy granic nauki, szuka innych dróg poznania i dominacji nad...
Ryūnosuke Akutagawa i Atsushi Nakajimanależą do najwybitniejszych autorów japońskich XX wieku. W Opowiadaniach japońskich prezentujemy czytelnikowi polskiemu kilka najznakomitszych opowiadań jednego i drugiego pisarza. Du Zichun i Chrystus z Nankinu autorstwa Akutagawy oraz Opowieść o mistrzu, Kronikę górskiego księżyca, czyli o poecie, który został tygrysem, Człowieka byka i Ucznia Konfucjusza autorstwa Nakajimy. Wyboru opowiadań przekładu z języka japońskiego i oprac...
W Opowieściach niezwykłych dostrzec można wszystkie charakterystyczne motywy i cechy pisarstwa Poego: grozę, demonizm, nastrojową aurę niesamowitości, pociąg otchłani, dążenie do przewrotności i klęski, fatalizm, sięganie do niezwykłych stanów świadomości (stany prenatalne, wizje, sny, omdlenia). W sferze ludzkiej psychiki Poe odkrywa przed nami światy, których istnienie ledwie przeczuwamy...
Hrabia Monte Christo jest powieścią przygodową francuskiego pisarza Aleksandra Dumas, uważaną za arcydzieło światowej literatury dziecięcej i młodzieżowej. Opowiada o losach Edmunda Dantesa, przyszłego hrabiego Monte Christo, który w 1815 roku, jako dziewiętnastoletni młodzieniec stojący u progu wielkiej kariery w marynarce francuskiej i w przeddzień ślubu z ukochaną Mercedes, pada ofiarą straszliwej intrygi. Idealistyczny i pełen wiary w ludzi bohater zostaje podstępni...
Hrabia Monte Christo jest powieścią przygodową francuskiego pisarza Aleksandra Dumas, uważaną za arcydzieło światowej literatury dziecięcej i młodzieżowej. Opowiada o losach Edmunda Dantesa, przyszłego hrabiego Monte Christo, który w 1815 roku, jako dziewiętnastoletni młodzieniec stojący u progu wielkiej kariery w marynarce francuskiej i w przeddzień ślubu z ukochaną Mercedes, pada ofiarą straszliwej intrygi. Idealistyczny i pełen wiary w ludzi bohater zostaje podstępni...
Znak Zorro jest jedną z najpopularniejszych amerykańskich powieści przygodowych XX wieku. Książka na stałe wpisała się do światowego kanonu literatury dziecięcej i młodzieżowej. Opowiada o czasach, kiedy Kalifornia była częścią Meksyku i należała do Hiszpanii, a jej mieszkańcy – Californios, byli uciskani przez skorumpowane władze kolonialne. Młody arystokrata, Don Diego Vega, buntuje się przeciwko rządom komendanta miasteczka Reina de Los Angeles. Nie mogąc wystąpić o...
Pies Baskerville’ów jest wielkim klasykiem gatunku powieści kryminalnej, należącym do ścisłego kanonu literatury angielskiej i światowej. Bohaterem powieści sir Arthura Conan Doyle’a jest Sherlock Holmes, archetyp detektywa, obdarzony wyrafinowanym poczuciem humoru genialny obserwator i analityk, potrafiący rozwiązać skomplikowane zagadki kryminalne i zdemaskować najbardziej utajone zło posługując się metodą dedukcji. Tym razem, w najsławniejszym z wszystkich swoich do...
Tajemnicze zaginięcia osób i pogłoski o legendach powracających z przeszłości wywracają do góry nogami życie w turystycznej miejscowości na pojezierzu kaszubskim. Sprawa przyciąga przedstawicieli najwyższych władz ścigania przestępczości i wielkich mediów. Obecność celebrytów stworzy komiczne sytuacje, lecz nie ułatwi zadania młodemu detektywowi Michałowi i asystującej mu wbrew jego woli 13 kuzynce z Ameryki. Trzeba będzie przekopać się przez świat pozorów, znaleźć loka...
Powieść amerykańskiego pisarza Howarda Pyle’a Wesołe przygody Robin Hooda jest najbardziej znaną i cenioną adaptacją literacką przygód Robin Hooda. Howard Pyle połączył liczne średniowieczne przekazy o legendarnym bohaterze angielskich podań i ballad, by scalić je w nowoczesnej powieści przygodowej, pisanej w sposób przystępny zarówno dla starszych jak i młodszych czytelników. Powstała pasjonująca opowieść o Robin Hoodzie, szlachcicu walczącym z niesprawiedliwym władcą, ...
Balladyna jest tragedią romantyczną należącą do kanonu polskiej literatury pięknej. Utwór utrzymany jest w konwencji baśniowej. Pojawiają się w nim postacie i motywy fantastyczne wywodzące się z polskich wierzeń ludowych. U źródła rozgrywającego się dramatu znajduje się żądza sukcesu i władzy za wszelką cenę, którą opętana jest tytułowa bohaterka. Balladyna trafi z ubogiej chatki w lesie do królewskiego pałacu, ale jej kariera opłacona będzie zbrodniami, których piętn...
Autor opisuje w trzech aktach autentyczne wydarzenie, jakie miało miejsce 20 listopada 1900 roku – ślub krakowskiego poety Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną. Pierwszy akt utworu utrzymany jest w konwencji realistycznej, natomiast w drugim akcie autor wprowadza symboliczno-wizyjną poetykę charakterystyczną dla modernizmu. Za jej pomocą przedstawia sytuację duchową narodu i podejmuje temat niepodległości Polski. Ostatni akt jest połączeniem obu konwencji i ...
Mała Dorrit jest jedną z najpopularniejszych powieści angielskiego pisarza Charlesa Dickensa, autora Opowieści wigilijnej. Opowiada o osobliwych losach Małej Dorrit i jej skomplikowanej, pełnej przygód miłości do szlachetnego Artura Clennama. Mała Dorrit dorasta wraz ze swoim rodzeństwem w londyńskim więzieniu dla dłużników, gdzie osadzony jest jej ojciec William Dorrit. Dziewczyna może swobodnie opuszczać mury więzienia i pracować jako szwaczka. Odwaga i niezłomność zo...
Powieść przygodowa angielskiego pisarza Arthura Conan Doyle’a Zaginiony świat należy do światowego kanonu literatury fantastyczno-naukowej. Opowiada o wyprawie badawczej grupy brytyjskich podróżników na odcięty od świata płaskowyż w dżungli południowoamerykańskiej. Ekscentryczny profesor biologii George Challenger i jego charyzmatyczni towarzysze, kolega po fachu i konkurent profesor Summerlee, doświadczony łowca dzikich zwierząt lord John Rox- ton i młody dziennikarz E...
Małe kobietki są powieścią dla dziewcząt amerykańskiej pisarki Louisy May Alcott, jednej z pionierek literatury kobiecej. Powieść należy do światowego kanonu literatury dziecięcej i młodzieżowej. Jej bohaterkami są cztery siostry March: rozsądna siedemnastolatka Meg, odważna szesnastolatka Jo, opiekuńcza i wrażliwa jedenastolatka Beth i obdażona silnym charakterem, dumna sześciolatka Amy. Akcja powieści rozgrywa się w czasach Wojny Secesyjnej w mieście Concorde w stanie Massa...
Do literatury młodzieżowej zaliczają się książki pisane dla nastoletnich czytelników oraz tak zwanych młodych dorosłych (Young Adult). W literaturze dla młodzieży najczęściej poruszane są tematy i problemy ważne dla osób wkraczających w okres dojrzewania. Autorzy książek zaliczanych do literatury młodzieżowej piszą o pierwszych związkach i rozstaniach, miłości, porzuceniu, przyjaźni, a także o używkach, seksualności czy samobójstwie. Jedną z pozycji w tej kategorii, która podejmuje próbę zmierzenia się z wieloma problemami charakterystycznymi dla okresu dojrzewania, jest na przykład kontrowersyjna powieść „13 powodów” Jaya Ashera, w oparciu o którą powstał głośny serial pod tym samym tytułem (wyprodukowany przez platformę Netflix). Warto pamiętać, że wiele powieści uważanych obecnie za młodzieżowe w przeszłości było adresowanych do starszych czytelników. Dopiero po późniejszych adaptacjach były akceptowane jako powieści dla młodych osób – tak było w przypadku utworów pisanych przez Juliusza Verne’a. Znaczna część jego powieści powstała jako teksty dla dorosłych, jednak zyskały one popularność również wśród młodszych czytelników z uwagi na atrakcyjną formę. Dlatego też powieści Verne’a takie jak „20 000 mil podmorskiej żeglugi” czy „W 80 dni dookoła świata” znajdują się w kategorii „Dla młodzieży”. W tej kategorii odnaleźć można zarówno powieści zaliczane do fantastyki, horroru, kryminału czy thrilleru, jak i romanse, powieści obyczajowe, a także pozycje będące połączeniem dwóch lub więcej gatunków. Do takich należą powieści „Ponad wszystko” Nicoli Yoon, „Fanfik” Natalii Osińskiej, cykl „Buntowniczka z pustyni” Alwyn Hamilton, „Eleonora i Park” oraz „Fangirl” Rainbow Rowell, a także cykl Victorii Aveyard „Czerwona królowa”. Nie zabrakło tu również kultowej i międzypokoleniowej serii „Jeżycjada” Małgorzaty Musierowicz, powieści o Harrym Potterze J. K. Rowling, a także publikacji zaliczanych do klasyki literatury dla młodzieży („Mała księżniczka” Frances Hodgson Burnett, „Ania z Zielonego Wzgórza” Lucy Maud Montgomery).
