Oddawany do rąk Czytelnika trzeci tom Historii naturalnej Pliniusza jest w całości poświęcony botanice oraz rolnictwu i ogrodnictwu, które są z tematem wiodącym nierozerwalnie związane. Znalazło się w nim ponad dwa tysiące roślin, których identyfikacja jest bardzo trudna i stała się dla tłumacza nie lada wyzwaniem. Z lektury tego tomu Czytelnik dowie się między innymi o drzewach, które na terenie Italii uchodziły za egzotyczne, a których produkty Rzymianie chętnie kupowali. ...
Jak opowieści wpływają na życie społeczności? Jak kształtują naszą tożsamość i kulturę? Badana legenda pojawia się w czasie powstania Chmielnickiego wielokrotnie, choć jej poszczególne wersje mogły nieco się różnić: gdy po rozpoczęciu powstania Kozacy pod wodzą Bohdana Chmielnickiego ruszyli na Warszawę, po drodze oblegali i plądrowali napotkane miasta, takie jak Drohobycz. Nie zawsze jednak im się to udawało – Lwów, Lublin, klasztor w Sokalu czy kapliczka w Krasnobrodzie zos...
Ważnym elementem, od którego zależy pozytywne doświadczenie użytkowników danego produktu lub systemu, jest architektura informacji. Organizacja treści, etykietowanie oraz systemy nawigacji i wyszukiwania to cztery filary wpływające na funkcjonalność i użyteczność, a w konsekwencji również na satysfakcję odbiorców. Dobra architektura informacji pomaga ludziom zrozumieć ich otoczenie i znaleźć to, czego szukają – zarówno offline, jak i online. Na niniejszą monografię składa si...
Celem niniejszego opracowania źródłowego jest zaprezentowanie obrazu I wojny światowej widzianego oczami kobiet oraz pokazanie, jak mocno i wielopłaszczyznowo ingerowała ona w różne dziedziny życia. Sugestywny jest tytuł opracowania, dla którego inspiracją stał się Dziennik Janiny Gajewskiej z lat 1914–1919. Zarówno Gajewska, jak i pozostałe pamiętnikarki, które zdecydowały się spisać swoje wspomnienia z czasów Wielkiej Wojny, dostarczają nam wielu cennych informacji, zwłaszc...
Przedmowa / 5 Wstęp / 7 Wanda Krystyna Roman Czym jest dobra praktyka i komu służy? / 11 Halina Robótka Profesjonalizm zarządców dokumentacji i archiwistów. Dobra praktyka czy konieczność? / 27 Robert Degen Dobre praktyki w biurowości a polskie powojenne podręczniki kancelaryjno-archiwalne / 59 Katarzyna Jaskółka-Leśniak Dobre praktyki w obszarze kształtowania państwowego zasobu archiwalnego / 71 Tomasz Karaś Zarządca dokumentacji jako członek zespołu projektowego oraz t...
Książka Wolni i zniewoleni. Głosy grup podporządkowanych w historii imperium portugalskiego to historia ludzi z peryferii kolonialnego imperium portugalskiego. To opowieść o tych, którzy kiedyś zamieszkiwali obszar dzisiejszej Brazylii, Angoli, Gwinei-Bissau oraz atlantyckich archipelagów Wysp Zielonego Przylądka i Wysp Świętego Tomasza. Wśród nich znajdziemy nie tylko ludy autochtoniczne, ale także żydów uciekających przed prześladowaniem religijnym, żydowskich konwertytów c...
Książka jest całościową biografią żyjącego w latach 1736–1786 wojewody mścisławskiego Józefa Jerzego Hylzena. Rodzina Hylzenów w XIII wieku przybyła do Inflant z Rzeszy Niemieckiej, a w końcu XVII stulecia spolonizowała się i powróciła do katolicyzmu. Wówczas ród wypłynął na szersze wody polityczne i osiągnął wysoki status nie tylko wśród elit zamieszkujących tzw. Inflanty Polskie, ale również wśród szlachty Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Mimo to ani Józef Jerzy, ani Hylzen...
Tematem książki jest słabo znana i pozornie mało istotna problematyka jurydyki horodnictwa wileńskiego – związanej z tamtejszymi zamkami części organizmu miejskiego, która nie podlegała władzom municypalnym, lecz szlacheckiemu urzędowi horodniczego. Choć funkcja ta jest znana z licznych ośrodków w Wielkim Księstwie Litewskim, jedynie w przypadku Wilna ukształtował się sąd horodniczego, w ramach działalności którego powstały księgi sądowe stanowiące najważniejszy element bazy ...
Demokratyczne procedury oraz instytucje Trzeciej Rzeczypospolitej wrosły już w społeczną tkankę, stały się nie tylko jej naturalnym elementem, lecz także swoistą wartością. Niemniej jednak polski system polityczny nadal podlega modyfikacjom. Proces ten odbywa się zarówno na poziomie samorządu, gdzie wprowadzane są chociażby narzędzia poszerzające pole społecznej partycypacji (np. budżet obywatelski), jak i na poziomie centralnym w postaci tworzenia nowych bądź modyfikowania j...
Prezentowana książka stanowi pierwsze naukowe ujęcie dziejów unickiej diecezji przemysko-samborskiej, funkcjonującej w warunkach polsko-ruskiego pogranicza etniczno-kulturowego, będącej najdalej wysuniętą na zachód częścią metropolii kijowskiej. Obejmuje okres od ogłoszenia unii brzeskiej (1596), które zapoczątkowało proces zjednoczenia Kościołów na terenie eparchii przemyskiej, do pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej, kiedy jej obszar znalazł się pod władzą Habsburgów. W pra...
Monografia jest pierwszym całościowym ujęciem udziału archiwistów w powszechnych zjazdach historyków, począwszy od 1880 roku, i w powszechnych zjazdach archiwistów od 1986 roku oraz ich teoretycznego wkładu do dorobku archiwistyki polskiej. Zawiera analizę 350 referatów wygłoszonych i opublikowanych w pamiętnikach zjazdowych, z której wynika, jakie problemy były ważne dla środowiska archiwalnego, co je interesowało i budziło w nim emocje, co je bulwersowało, a co przyjmowano ...
Przedmiotem prezentowanego zbioru studiów jest szerokie zagadnienie, które mogłoby stać się tematem monografii. Jak bowiem opisać w wyznaczonej ramami wydawniczymi pracy dzieje ewangelicyzmu w jednym z najważniejszych dla luteranizmu i kalwinizmu miejsc na mapie ziem polskich? Jest to widoczne szczególnie w Toruniu. Dość wspomnieć tylko, że od czasów reformacji aż do 1920 roku ludność protestancka przeważała wśród mieszkańców Starego i Nowego Miasta Torunia, a burmistrzowie m...
Translated by Barbara Komorowska The ethnography of historiography developed in communist Poland is a consequence of the ‘anthropological turn’ in historiographic and methodological studies and an aspect of the ethnography of modern thought in the field of history. This is a proposal of an anthropological view of history as a field of culture. The ethnography of modern thought in the field of history combines reflections classically preserved for the history of historiograph...
Próba przedstawienia procesu kształtowania się umundurowania i systemu barw charakterystycznych dla artylerii koronnej i Wielkiego Księstwa Litewskiego armii Rzeczypospolitej Obojga Narodów, następnie Artylerii Obojga Narodów, artylerii Legionów Polskich we Włoszech i Legii Naddunajskiej, artylerii Wojska Polskiego Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, a także artylerii Milicji Wolnego Miasta Krakowa oraz polskich formacji wojskowych z okresu Wiosny Ludów i Powstania ...
Książka stanowi swoiste podsumowanie dotychczasowych zainteresowań Autora papieskimi dyspensami zarówno z punktu widzenia ukazania aspektów prawnych, obowiązujących przy ich udzielaniu dla duchownych, jak i – a może przede wszystkim – opisu różnych obszarów życia codziennego duchowieństwa, które zostały zawarte w ich treści. Badania aspektów prawnych związanych z udzielaniem papieskich dyspens pozwoliły na pokazanie, w jaki sposób kler podchodził do tego typu dyspens w kontek...
W dniach 21–22 XI 2019 r. odbyła się w Toruniu druga konferencja krajowa z cyklu Editiones sine fine, poświęcona opracowywanym edycjom źródeł historycznych z terenu ziem polskich. Organizatorem tego przedsięwzięcia były Zakład Źródłoznawstwa i Edytorstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W międzyczasie, w związku ze zmianami strukturalnymi w uczelni, zakład ten z dniem 1 X 2019 r. przestał istnieć, a wszyscy jego pracownicy znaleźli zatrudnienie w Katedrze Archiwisty...
Publikacja jest próbą omówienia szeregu nieznanych dotąd zagadnień związanych z problematyką dotyczącą wdrażania systemu Elektronicznego Zarządzania Dokumentacją (EZD) w szkołach wyższych, które w większości zostały opisane przez pracowników archiwów tychże uczelni. Tematyka poszczególnych artykułów i szkiców odnosi się nie tylko do EZD jako systemu teleinformatycznego, ale prezentuje również konkretne działania podjęte w wybranych uczelniach wyższych w celu wdrożenia tego sy...
Opracowali: Maksim Makarau, Dzianis Liseichykau, Andrei Latushkin Redakcja: Tomasz Kempa Wydaniem Księgi magistratu miasta Połocka z 1676 roku zapoczątkowujemy nową serię wydawnictw źródłowych pod tytułem „Monumenta Magni Ducatus Lithuaniae”. Pomysł jej powstania narodził się w gronie historyków Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, ale stanowi on też pokłosie rozmów z polskimi i zagranicznymi historykami zajmującymi się badaniem dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego w...
Wstęp (Aleksander Smoliński, Jarosław Durka) / 9 Szefostwa wojskowe Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego (Aleksander Smoliński) / 17 Józef Piłsudski a polsko-rumuńskie rozmowy sztabowe w 1928 i 1930 r. (Henryk Walczak) / 75 Z postacią Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w tle. Założenia i kierunki rozwoju wychowania państwowego w II Rzeczypospolitej (Elżbieta Magiera) / 101 Kult Józefa Piłsudskiego w szkołach województwa wołyńskiego (Maria Radzi...
Z kroniki Mnicha Teodoryka nie dowiemy się, co mógł myśleć „przeciętny wiking”. Próżno szukać w niej odwołań do przedchrześcijańskiej kultury czy mitologii, postrzeganych inaczej niż przez pryzmat interpretatio Christiana. Samo posługiwanie się łaciną pociągało za sobą rozmaite konsekwencje w treści i konstrukcji wypowiedzi. Jako autor Teodoryk z pewnością ustępuje pod względem rozmachu intelektualnego swoim sławniejszym kolegom po piórze – Saksonowi i Snorriemu. Wszakże ukoń...
Profesor Krzysztof Mikulski jest wybitnym polskim historykiem specjalizującym się w historii społeczeństwa i gospodarki ziem polskich w średniowieczu i czasach nowożytnych. Autor licznych i cenionych prac naukowych poświęconych m.in. szlacheckim i mieszczańskim elitom, środowisku rodzinnemu Mikołaja Kopernika, dziejom Torunia i innych miast, jest szeroko znany również ze swego zaangażowania w działalność organizacji zrzeszających historyków, w tym Polskiego Towarzystwa Histor...
Przełożył i opracował – Rafał Rutkowski Hakon, opuszczony przez swoich ludzi, upatrując nadziei w samotnej ucieczce, dostał się do pewnej wioski o nazwie Rimul. Tam też został ukryty przez swoją nałożnicę Thorę w świńskim chlewie wraz z jedynym niewolnikiem o imieniu Bark. A gdy (jak to bywa w zmartwieniu) ogarnął go sen, zginął, ugodzony w gardło przez tegoż niewolnika; potem wszakże, gdy ten niewolnik przyniósł jego głowę, król rozkazał powiesić go na stryczku w nagrodę i ...
Z posłowiem Bernda Schneidmüllera Jedzenie i picie jako integralna część historii społecznej? Rozczaruję Was od razu, szanowni Czytelnicy, zanim później sami poczujecie się oszukani. W mojej książce nie znajdziecie średniowiecznych przepisów kulinarnych. Wynika to z doświadczenia, które dzielę z moimi kolegami. „Mediewiści z Ameryki Północnej, którzy od wielu lat badają średniowieczne przyjemności kulinarne, zapewniają wciąż, że w przypadku niewielu polecanych wówczas potraw...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
