Wakacyjne Wietrzenie Serwerów! Ponad 5000 tytułów do -65%!

Biografie i wspomnienia

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność
    Promocja
    okładka Łączniczki. Wspomnienia z Powstania Warszawskiego, Książka | Wiktor Krajewski, Maria Fredro-Boniecka

    Warszawianki, panienki z dobrych domów, uczennice dobrych szkół, patriotki zaangażowane w konspirację AK i Szarych Szeregów, córki lekarzy, profesorów, przedsiębiorców, właśnie wkraczały w młodość. Czas Powstania bardzo dużo zmienił w ich życiu, ukształtował je i odcisnął piętno na ich życiu. Nawet teraz, po ponad 70 latach, wciąż żyją wydarzeniami z sierpnia 1944 roku. Książka składa się ze zbioru opowiadań kobiet o Powstaniu. Wszystkie sylwetki, historie układają się w pew...

    Promocja
    okładka Meryl Streep. O sobie, Książka | Lawrence Grobel

    Bogato ilustrowana biografia Meryl Streep. Meryl Streep niechętnie udziela wywiadów. Kiedy już się zdecyduje na wypowiedź, zawsze trafi w punkt. Tak też stało się i w przypadku pierwszej w Polsce, bogato ilustrowanej biografii Meryl Streep, połączonej z rozmową, którą przeprowadził z nią Lawrence Grobel. Książka pełna jest cytatów i wypowiedzi Meryl Streep. Poprzez słowa tej wybitnej artystki poznajemy jej niezwykłą filozofię życiową, opinię na temat aktorstwa, życia prywa...

    Promocja
    okładka Dżentelmeni PRL-u, Książka | Emilia Padoł

    Czy dżentelmen jest w modzie? A może czasem się wstydzi? Czy jest wrażliwy, obrażalski, czy kocha adrenalinę równie żarliwie, jak kocha kobiety? Do tego walczy i skrywa się za swoim kostiumem? Dziewięciu bohaterów tej książki — Leopold Tyrmand, Zbigniew Cybulski, Marek Hłasko, Leon Niemczyk, Daniel Olbrychski, Stanisław Mikulski, Jerzy Zelnik, Andrzej Łapicki i Jan Nowicki — to mężczyźni zachwycający sukcesami, podziwiani za urodę, często drażniący wizerunkiem. Wszyscy byli w...

    Promocja
    okładka Balerina. Życie w tańcu, Książka | Misty Copeland

    Czarny łabędź naprawdę istnieje! Od brzydkiego kaczątka z biednej dzielnicy do pięknego łabędzia tańczącego na deskach najlepszych amerykańskich teatrów. Poruszające, chwytające za serce wspomnienia Misty Copeland – czarnoskórej solistki prestiżowego American Ballet Theatre. Gdy została odkryta dla baletu, mieszkała w tanim motelu przy autostradzie, walcząc z pięciorgiem rodzeństwa o miejsce do spania na podłodze. Jej matka wciąż zmieniała partnerów i miejsca pobytu. Tymczase...

    Promocja
    okładka Frida, Książka | Barbara Mujica

    Barwna jak malarstwo Fridy – fascynująca jak jej niezwykłe, naznaczone bólem i pełne pasji życie – biografia artystki, której legenda rośnie z roku na rok. Frida – niezwykle kreatywna, pewna siebie i swoich niekonwencjonalnych wyborów, trudna, kochająca i oddana sztuce bez reszty. Trudno uwierzyć, że tę piękną i dramatyczną historię napisało… życie.

    Promocja
    okładka Moja piątka z Cambridge, Książka |

    Po raz pierwszy jeden z agentów KGB, Yuri Modin, odsłania tajemnice najsławniejszej siatki szpiegowskiej działającej w Wielkiej Brytanii, na rzecz sowieckiego wywiadu. Jeden z krytyków określił „Moją piątkę z Cambridge” mianem najlepszej książki o szpiegach, jaką kiedykolwiek czytał. Nic dziwnego. W końcu napisał ją agent KGB, Yuri Modin, który już w wieku 25. lat uchodził za asa sowieckiego wywiadu. Modina wysłano do Wielkiej Brytanii, by kontrolował prace tzw. Piątki z C...

    Promocja
    okładka Wniebowzięty. Rzecz o Zdzisławie Maklakiewiczu i jego czasach, Książka | Michalik Gabriel

    Mistrz epizodu, legendarny kawalarz, alkoholik. Zapamiętaliśmy go przede wszystkim z duetu, który stworzył z Janem Himilsbachem, mimo iż przyjaźń tych dwóch dekadentów obejmowała raptem kilka ostatnich lat życia Zdzisława Maklakiewicza. Kim był Maklak? Warszawskim inteligentem, który wyparł się etosu swojej sfery? Wiecznym dzieckiem, rozpieszczonym jedynakiem, bez szans na wzięcie odpowiedzialności za własne życie? Artystą spełnionym tylko w części, który wiedział jak tworzy...

    Promocja
    okładka Bieg po życie. Z piekła Sudanu na olimpijskie areny, Książka | Lopez Lomong

    Miał zaledwie sześć lat, kiedy został porwany. Sudańscy rebelianci wydarli go z rąk matki i osadzili w przepełnionej chacie bez okien. Był za mały, by szkolić go na żołnierza. Każdego dnia patrzył więc, jak w odorze fekaliów jeden po drugim umierają jego przyjaciele... Wybawieniem okazało się trzech „aniołów stróżów”, starszych kolegów, którzy zorganizowali ucieczkę. Przez trzy dni i trzy noce bez chwili wytchnienia biegł z nimi przez sawannę. Tylko po to, by trafić do obozu ...

    Promocja
    okładka Felix Baumgartner. Szturmując niebo, Książka | Felix Baumgartner, Thomas Becker

    Skok ze stratosfery, BASE jumping i inne szaleństwa Czasami musisz wejść bardzo wysoko, żeby się przekonać, jak mały jesteś. Od zawsze uwielbiał wyzwania. Kiedy kupił pierwszy rower, nie mógł się zadowolić zwykłą przejażdżką – na swoim bmx-ie jeździł wyłącznie na tylnym kole. Jak wariat. Z czasem zaczął przed sobą stawiać coraz bardziej ryzykowne cele. Nielegalny skok z najwyższego wówczas budynku na świecie w Kuala Lumpur. Próba oddana z pomnika Chrystusa Odkupiciela w Rio i...

    Promocja
    okładka Porozmawiajmy o futbolu, Książka | Michel Platini, Gérard Ernault

    Wywiad-rzeka z Michelem Platinim, francuskim piłkarzem, trenerem i działaczem sportowym.
    W rozmowie z genialnym sportowcem, a obecnie prezydentem UEFA Gérard Ernault odkrywa przed czytelnikami i fanami footballu najciekawsze historie tej uwielbianej gry.

    Promocja
    okładka Po schodach do nieba, Książka | J.  Eadie Betty, Curtis Taylor

    Prawa do ekranizacji zakupił Ridley Scott. Lekarze myśleli, że Betty umarła. Jej ciało nie odpowiadało na próby reanimacji, nie dawało żadnych oznak życia. Tymczasem ona miała wrażenie, że ogląda wszystko z góry, widziała też światło, które zapraszało ją do siebie. A potem doświadczyła niewyobrażalnego szczęścia. Zrozumiała, że jest nie tylko biologicznym organizmem, ale też istotą duchową, która nigdy nie przestanie istnieć. Betty przeżyła śmierć kliniczną i wróciła do życia...

    Promocja
    okładka Ani Mru-Mru. O dwóch takich co było ich trzech, Książka | Marcin Wójcik, Michał Wójcik, Waldemar Wilko

    Marcin Wójcik Zawieszony na studiach za podrobienie podpisu. Zagrał kiedyś w teatrze rolę pół człowieka – pół pompki. Michał Wójcik Nie lubi szpitali, bo za dużo razy w nich przebywał. Lubi za to tatuaże. A poza tym wcale nie ma na imię Michał. Waldemar Wilkołek Musi się wyspać. Każdy Ryjek kosztuje go pięć lat życia. Występy w Ani Mru-Mru zaczął od grania na brzuchu. Od 15 lat rozśmieszają miliony Polaków, ich występy gromadzą pełne sale widzów, a klipy w sieci osiągają k...

    Promocja
    okładka Kuba, Książka | Błaszczykowski Jakub, Małgorzata Domagalik

    Wyczekiwana zarówno przez polskich, jak i niemieckich czytelników. Obarczony brzemieniem niewyobrażalnej tragedii z dzieciństwa, dotąd niechętnie i bardzo rzadko mówił o swojej przeszłości. Teraz po raz pierwszy przerywa milczenie i w przejmująco szczerych rozmowach opowiada dziennikarce Małgorzacie Domagalik o sobie, o trudnym dzieciństwie, o tragicznej śmierci matki, o buncie dorastania i mozolnym pokonywaniu demonów z przeszłości. Dzieli się przemyśleniami, jak radzić sob...

    Promocja
    okładka Tyle słońca. Anna Jantar. Biografia, Książka | Marcin Wilk

    W tej wyjątkowej biografii kryje się zdecydowanie coś więcej niż tylko kariera w blasku świateł. Jaka naprawdę była Anna? O czym marzyła? Przed czym uciekała? Marcin Wilk rozmawiał z jej mamą, Haliną Szmeterling, i córką, Natalią Kukulską. Dotarł do tych, którzy znali Annę najlepiej i zachowali cząstkę jej blasku. Z ich opowieści wyłania się kobieta mądra, dojrzała i niezależna, gwiazda największego formatu. Kobieta, która musiała podejmować decyzje kosztem własnych marze...

    Promocja
    okładka Będąc Kolegą Kierownikiem..., Książka | Jacek Fedorowicz

    „Pierwszy raz zobaczyłem to cudo niedługo po wojnie, u Dziadków w Gliwicach”. Pewnego dnia dziadek radio „kupił. Zainstalował. Włączył. Zaczęło grać i gadać na przemian. Wkroczyłem w inny świat”. O przygodzie autora z radiem jest ta książka, o fascynacji która trwała - uwzględniwszy dziecięcy wiek inicjacji - ponad pięćdziesiąt lat. W tej barwnej, czasem jędrnej, zawsze zabawnej opowieści znajdziemy też mnóstwo anegdot i dygresji odnoszących się do pozaradiowego świata, życ...

    Promocja
    okładka Sylvia Plath w Nowym Jorku. Lato 1953, Książka | Elizabeth Winder

    Sylvia Plath lubiła jedzenie, seks i fatałaszki. Wbrew krzywdzącym stereotypom, była kobietą z krwi i kości. Ta książka jest próbą odczarowania zbanalizowanego wizerunku Plath jako dręczonej przez demony artystki. To opowieść o pełnej energii młodej kobiecie u progu dorosłego życia. O artystce, którą pociągała zarówno jasna, jak i ciemna strona, która miała nienasycony apetyt na nowe doświadczenia i zdobywanie wiedzy i która nie obawiała się tego, co może przynieść jej los. ...

    Promocja
    okładka Listy. Halina Poświatowska, Książka | Halina Poświatwska

    Nie wyobrażaj sobie, że dostajesz ode mnie wiele listów, to jest ciągle ten sam list i ciągle nie dokończony. Halina Listy Haliny Poświatowskiej, pisanych aż do śmierci, do krewnych, przyjaciół, powierników, opiekunów i ukochanych poetki. Układa się w szczególną, niesłychanie osobistą autobiografię Autorki, z drugiej zaś strony daje obiektywne świadectwo jej wielkiej wrażliwości, siły, ciekawości i woli życia. „Przez długi czas wyimki z jej listów, drukowane w prasie litera...

    Promocja
    okładka Życie zapisane w kartach, Książka | Maciej Skrzątek

    Maciej Skrzątek. Najskuteczniejszy i najpopularniejszy wróżbita w kraju. Jak określił go Kuba Wojewódzki w swoim programie: Elvis Presley polskiej ezoteryki i Freddie Mercury tarota. Jaki jest naprawdę Wróżbita Maciej? Jak to się stało, że młody chłopak z Wałbrzycha, o którym kilka lat temu jeszcze nikt nie słyszał, prowadzi obecnie najchętniej oglądane programy w telewizjach ezoterycznych? Mówią o nim wszyscy: ludzie interesu, duchowni, celebryci i politycy, a najpoważniejsz...

    Promocja
    okładka Cel za horyzontem, Książka | Karol K. Soyka, Krzysztof Kotowski

    Sensacyjne wspomnienia snajpera GROM, jednego z najbardziej doświadczonych oficerów tej jednostki. Podpułkownik Karol K. Soyka ujawnia prawdziwe oblicze elitarnego i sławnego ugrupowania komandosów. Opowiada o tym, jaka naprawdę jest ta jednostka, jak działa i z jakich „zabawek” lubi korzystać. Książka opowiada też o tym, jak przeprowadza się selekcję i buduje mentalność najlepszych żołnierzy. Opisuje arcytrudne operacje przeprowadzone w najniebezpieczniejszych miejscach na z...

    Promocja
    okładka Więcej grzechów nie pamiętam z Krystyną Pytlakowską rozmawia Marzena Reinert, Książka | Marzena Reinert, Krystyna Pytlakowska

    W książce "Więcej grzechów nie pamiętam" Krystyna Pytlakowska opowiada o swoich przyjaźniach z gwiazdami, o najciekawszych i najbardziej zapadających w pamięć wydarzeniach z dziennikarskiego życia oraz wspomina najważniejsze rozmowy. Książka ta jest zbiorem dziesiątek nieznanych dotąd anegdot o ludziach świata kultury, polityki i show biznesu. "Zajaramy? Zapytał Holoubek", "Ile torebek ma Hanna Waltz", "Kronikarka celebrytów", "Niezatapialna Maryla", "Małysz, lotto, labradory...

    Promocja
    okładka Oddech, Książka | Monika Jaruzelska

    Najnowsza książka Moniki Jaruzelskiej „Oddech" jest kontynuacją dwóch poprzednich bestsellerów - „Towarzyszki panienki" i „Rodziny". Najbardziej poruszająca i intymna z całej trylogii. Pisana po śmierci ojca. Nie zawiedzie jednak czytelników przyzwyczajonych do poczucia humoru autorki, dystansu do samej siebie, obserwacji zaskakujących świeżością spojrzenia. Monika Jaruzelska (ur. w 1963 r.) - polska dziennikarka, stylistka, projektantka mody, trener autoprezentacji. Wsp...

    Promocja
    okładka Masa o porachunkach polskiej mafii, Książka | Artur Górski, Sokołowski Jarosław

    Jak wyglądała brutalna machina gangsterskiej sprawiedliwości? Prawdziwe oblicze wojny pruszkowsko-wołomińskiej. Strzelanina w Alejach Jerozolimskich w 1996 roku, w najgorętszym okresie walki „pruszkowskich” z Wariatem. Porachunki z Cerberem, którego ładunek wybuchowy rozerwał na strzępy. Zagadkowa egzekucja Nikosia, po dziś dzień owiana tajemnicą. Historia wojny, której lista ofiar jest o wiele dłuższa. Imiona zostały zapomniane, ciał nie odnaleziono nigdy. Czy istniała grani...

    Promocja
    okładka Życie to jednak strata jest, Książka | Andrzej Stasiuk, Wodecka Dorota

    „Złożyło się, że moje życie jest moim zawodem. Przepraszam, ale nie będę rozpaczał z tego powodu. Na szpulkę w mózgu nieustająco nawija mi się pejzaż, ludzie, zdania, wrażenia. Staram się, by to, co widzę i słyszę, wchodziło głębiej. Żeby przeszywało na wylot" - Andrzej Stasiuk. To zarówno opowieść o życiu autora „Jadąc do Babadag”, jak i jego książkach. Rozmowa o kobietach, miłości, podróżach, literaturze, Polsce, samochodach, polityce, śmierci, Rosji i islamie. Dzięki Dor...

    Promocja
    okładka Carlo Ancelotti. Nienasycony zwycięzca, Książka | Carlo Ancelotti, Alessandro Alciato

    Wykwintna autobiografia trenera Realu Madryt, AC Milan, Chelsea i Paris Saint-Germain. Piłka nożna jest jak lunch – im więcej jesz, tym bardziej jesteś głodny. Wytrawny taktyk. Koneser dobrego futbolu. Piłkarz i trener, który nieraz musiał przełknąć gorycz porażki, ale jeszcze częściej rozkoszował się słodkim smakiem wygranej. Carlo Ancelotti – po prostu nienasycony zwycięzca. Przeżył niejedno. Pobierał lekcje botaniki od Arrigo Sacchiego. Nie nadążał za podaniami Ruuda Gulli...

Co znajdziesz w kategorii: Biografie i wspomnienia

Co to jest książka biograficzna?

Książki biograficzne to dzieła opisujące życie, karierę, osiągnięcia jakiejś znanej postaci lub popularnej osoby, na przykład muzyka, polityka czy sportowca. Niektóre z tych tytułów są fabularyzowane, inne nie. W przeciwieństwie do autobiografii, ebooki biograficzne napisane są z perspektywy osoby trzeciej, opisującej daną postać. Z kolei autobiografie to historie tworzone przez same osoby w nich opisywane - znajdziecie w nich zatem wiele osobistych opowieści oraz pierwszoosobową formę narracji. Czasami biografie skupiają się na osobach lub wydarzeniach kontrowersyjnych - innym razem na tych najbardziej cenionych i lubianych. Sensację wywołał na przykład debiut literacki Jennette McCurdy, “Cieszę się, że moja mama umarła”. Ten pełen emocji zapis zmagań z toksyczną matką, zaburzeniami odżywiania i uzależnieniami jednej z najbardziej znanych współczesnych amerykańskich dziecięcych aktorek. Nie zawsze jednak biografie lub autobiografie opierają się na tak trudnych zwierzeniach i wspomnieniach.

Z czego składa się biografia?

Jakie elementy składają się na ciekawe biografie? Przede wszystkim wciągająca, często wielowątkowa historia odmalowująca obraz człowieka z krwi i kości - z jego radościami i smutkami, problemami i sukcesami. Często dzieła te opierają się na wspomnieniach - czy to samej opisywanej osoby, czy jej przyjaciół, znajomych, rodziny, bliskich. Dzięki temu otrzymujemy w miarę możliwości jak najbardziej pełny obraz życia, do którego poznania zostajemy zaproszeni. Nierzadko dzięki temu poznajemy inne, czasem zaskakujące oblicze danej osoby, odmienne od tego, co znamy z mediów czy opinii społecznej. Najlepsze książki biograficzne często opierają się na sytuacjach, które są czytelnikom zupełnie nieznane lub niewyobrażalne. Tak dzieje się na przykład w wypadku tytułu “ Czesałam ciepłe króliki. Rozmowa z Alicją Gawlikowską-Świerczyńską” Dariusza Zaborka. Ta lekarka i więźniarka obozu w Ravensbrück opowiada historię o niesamowitym optymizmie, który udało się jej utrzymać nawet pomimo tragicznych warunków obozu koncentracyjnego. W wieku 92 lat zdecydowała się opowiedzieć Zaborkowi o swoim życiu, dzięki czemu otrzymujemy poruszający obraz o życiu silnej, odważnej i niezależnej kobiety. Ebook z tym wywiadem znajdziecie na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie są rodzaje ebooków biograficznych?

Na Woblink znajdziecie wiele różnych rodzajów biografii literackich skupiających się na osobach o różnych zawodach, pochodzeniu czy żyjących w zupełnie odmiennych od dzisiejszych warunkach. Wiele tego typu dzieł odmalowuje portrety artystów i twórców. W tej grupie znajdziecie chociażby historię życia Kory zatytułowaną “Się żyje. Kora. Biografia” napisaną przez Katarzynę Kubisiowską. Z kolei autobiograficzna “My Love Story. Autobiografia” została spisana przez samą Tinę Turner. Nie tylko ta wielka piosenkarka wzięła sprawy w swoje ręce, gdy przyszło do opowiedzenia historii swojego życia. Taką drogą poszli także Dave Grohl, muzyk, lider zespołu Foo Fighters, w swojej książce “The Storyteller. Moje historie. Opowieści o życiu i muzyce” czy Woody Allen w “A propos niczego. Autobiografia”. Specyficzny rodzaj autobiografii przedstawił w swoim dziele “Tysiąc lat radości i trosk. Wspomnienia” chiński artysta Ai Weiwei, przeplatając własne doświadczenia i wspomnienia z historią swojego ojca oraz kontekstem przemian, jakie miały miejsce w Chinach w ciągu kilku ostatnich dekad. Ciekawą perspektywę biografii artysty proponuje także Natalia Budzyńska w swoim dziele “Witkiewicz, ojciec Witkacego”. Opisuje ona bowiem życie znanego malarza, krytyka sztuki oraz pisarza, ojca Witkacego, twórcy architektonicznego stylu zakopiańskiego, o którym czasem zapomina się, mówiąc głównie o jego synu. Wśród ważnych biografii polskich artystów znajdziecie także książkę Moniki Śliwińskiej “Wyspiański. Dopóki starczy życia”. Dzięki danym zebranym w archiwach, rodzinnych dokumentach, listach i pamiętnikach Śliwińskiej udaje się zrekonstruować mało znanego, prywatnego Wyspiańskiego, który ściga się z własną śmiercią, najbardziej intymne wiersze pisze o żonie i gorączkowo szuka sposobu, by dostąpić artystycznego spełnienia i nieśmiertelności. Cennym źródłem wiedzy są także biografie świętych (hagiografie). Dotyczą one zarówno postaci historycznych (na przykład “Ignacy Loyola. Sam i na piechotę”), jak i współczesnych (jak “Siostra Faustyna. Biografia świętej”). Wiele z nich dotyczy także świętych papieży, w tym Jana Pawła II - tutaj znajdziecie chociażby “Pontyfikat na czasy zamętu. Jan Paweł II wobec wyzwań Kościoła i świata” o. Macieja Zięby lub “Niezapomniany. Jan Paweł II we wspomnieniach przyjaciół i współpracowników” Włodzimierza Rędziocha. Te i wiele innych biografii oraz autobiografii znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).

Najlepsze książki biograficzne i autobiograficzne

Wiele popularnych biografii i autobiografii opowiada historie osób rozpoznawalnych na całym świecie, odkrywając nieznane lub przemilczane wcześniej elementy ich życia. Biografie sławnych ludzi zawierają w sobie także między innymi najciekawsze biografie sportowców, polityków, pisarzy czy muzyków. Znajdziecie tu na przykład ebooka “Ten drugi”, opowieść o księciu Harrym. Wcześniej ukrywane wydarzenia i okoliczności zawiera w sobie także na przykład biografia aktora Matthew Perry'ego , znanego głównie z roli Chandlera w serialu “Przyjaciele”. Jego “ Przyjaciele, kochankowie i ta Wielka Straszna Rzecz”, choć pełne charakterystycznego dla niego humoru, opowiada o trudnej walce z chorobą i nałogami, najciemniejszych momentach życia i najważniejszych, prawdziwych przyjaciołach. Swoją autobiografię, w której wyjaśnia wiele wcześniejszych kontrowersji i ujawnia nieznane dotąd fakty, stworzyła także Pamela Anderson w “Love, Pamela. Autobiografia”. Poznać możecie także życie innych aktorów - Matthew McConaughey’a w książce “Zielone światła” czy Toma Feltona w “Po drugiej stronie różdżki”. Michał Rusinek, przez wiele lat sekretarz Wisławy Szymborskiej, opowiada o tej wybitnej poetce w swoim “Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej”. David Gardner napisał biografię jednego z najbardziej znanych współcześnie amerykańskich aktorów zatytułowaną “ Tom Hanks. Enigma”. Nie tylko artyści są jednak podmiotami książek biograficznych. Jedna z najbardziej głośnych swego czasu pozycji dotyczy współtwórcy sukcesu firmy Apple - to “Steve Jobs” Waltera Andersona. Znaną autobiografię napisała także Michelle Obama - jej “ Becoming. Moja historia” to pełne szczerości i humoru wspomnienia byłej Pierwszej Damy Stanów Zjednoczonych. O swoich przodkach pisała z kolei znana dziennikarka Oriana Fallaci. “Kapelusz cały w czereśniach” to epicka historia jej własnych przodków, pełna miłości, zdrady, namiętności i niespokojnego ducha, artystów, chłopów, buntowników, bohaterów i tchórzy, a przy tym literacki hołd dziennikarki dla jej rodzinnych Włoch i Florencji. Te i wiele innych tytułów biograficznych odsłaniających życie znanych i mniej znanych osób z Polski i świata, czeka na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).