Przerażająca, a zarazem fascynująca historia o tym, jak nędzny prowincjusz, pochodzący z odległego zakątka Austrii Habsburgów, zdołał zdobyć władzę, jaką nikt dotychczas. Jak nieprawdopodobne i nikczemne idee byłego studenta historii sztuki zdołały zespolić się w ideologię, która przez dwanaście lat decydowała o losach milionów ludzi. Jak szalona determinacja, by zbrojnie narzucić swoją wolę i odeprzeć licznych wrogów, wywołała ludobójczą katastrofę. Autor rekonstruuje histor...
Kontynuacja bestselleru Żydzi. Piotr Zychowicz porusza w tej książce niemal wszystkie kontrowersyjne tematy, które wypłynęły podczas ostatniej wielkiej kłótni polsko-żydowskiej. Z jednej strony – żydowska policja w gettach, Judenraty, obozowe Sonderkommanda i „żydokomuna”. Z drugiej – działalność granatowej policji, polskie donosy, zabójstwa i antysemityzm oraz złożony problem stosunku podziemia do Holokaustu. W Żydach 2 znalazły się również tematy współczes...
Fascynująca opowieść o tym, jak Józef Piłsudski odrzucił możliwość zdobycia Moskwy. Podczas wojny 1920 roku Polacy dwukrotnie mogli zdobyć Moskwę i obalić reżim bolszewików. Musieliby jednak zawrzeć przymierze z białymi rosyjskimi generałami. Najpierw z Antonem Denikinem, potem z Piotrem Wranglem. Niestety Józef Piłsudski odrzucił tę możliwość i podjął tajne rozmowy z Włodzimierzem Leninem. Uważał bowiem, że Rosja czerwona będzie dla Polski mniej groźna niż biała. ...
„Najpierw bandy OUN zaatakowały sąsiednie wsie. Potem przeniosły się na północ. Płonął Wołyń a po nim Podole i Pokucie. Płonęły Kresy. Ogarniał nas przerażający strach. Widzieliśmy cały koszmar zniszczenia, degradacje człowieka i natury ludzkiej” – Stanisław Srokowski.Autor pozostaje wierny tematyce kresowej. Jego opowiadania ukazują bezmiar okrucieństwa, cierpienia oraz dramat ludobójstwa. „Strach” rozszerza i pogłębia tę tematykę. Srokowski przenosi ją – po latach – do nasz...
Poruszająca opowieść o kobiecym losie, miłości i bałkańskim Auschwitz! Jane Coulfield, studentka filozofii Uniwersytetu Harvarda, w 1936 roku udaje się do Niemiec, by poznać lepiej filozofię Martina Heideggera i zrozumieć naturę Rzeszy pod rządami Hitlera. Nawiązuje tam przelotny, jak wówczas myśli, romans z młodym Niemcem. Z czasem jej sytuacja komplikuje się i musi uciekać – jedzie do Francji, gdzie zaszywa się na kilka lat. Jednak po wybuchu wojny przeszłość nieoczekiwanie...
Czy wiesz, że Stalin obrabował bank? Że zwłoki Charliego Chaplina zostały porwane dla okupu, a Agatha Christie zaginęła w tajemniczych okolicznościach na jedenaście dni? Jeśli dodać do tego Hitlera na haju, Churchilla mordującego owce i wieczerzę, na której podano ostatniego ptaka dodo, to stężenie absurdu wywołuje niedowierzanie i niekontrolowanie głośne „serio?”. Giles Milton jest mistrzem narracji historycznej i w swojej książce szczegółowo opisuje sto najbardziej zwariow...
Tadeusz i Wojciech Kossakowie, synowie znanego malarza Juliusza, byli bliźniakami. Ożenili się z pannami Kisielnickimi, kuzynkami. Tadeusz i Anna byli rodzicami znanej pisarki: Zofii Kossak-Szczuckiej-Szatkowskiej. Wojciech i Maria wydali na świat poetkę: Lilkę (Marię Pawlikowską-Jasnorzewską), satyryczkę: Madzię (Magdalenę Samozwaniec) i malarza: Jerzego Kossaka. Jak to się stało, że domy podobnych do siebie jak dwie krople wody braci, które prowadziły tak podobne do siebie ...
Wołyń zdradzony to najbardziej wstrząsająca książka autora Obłędu ’44 i Paktu Ribbentrop–Beck. W latach 1943–1945 na Wołyniu i w Galicji Wschodniej ukraińscy nacjonaliści wymordowali 100 tysięcy Polaków. Do zbrodni tej posłużyły im głównie prymitywne narzędzia rolnicze – siekiery, widły i cepy. Gdzie wtedy była Armia Krajowa? Gdzie było Polskie Państwo Podziemne? Dlaczego nic nie zrobiono, by ratować polską ludność cywilną? Dlaczego Wołyniacy konali w osamotnieniu?...
Turing wydobywa na światło dzienne niezwykłą historię zmagań intelektualnych, odwagi i koleżeństwa. Czyta się ją niczym trzymającą w napięciu powieść szpiegowską - Joanne Baker, „Nature” Gdy pod koniec 1932 r. oficer francuskiego wywiadu fotografował w łazience belgijskiego hotelu wykradzione instrukcje Enigmy, nie wiedział, że już kilka tygodni później polscy matematycy będą odczytywali tajne depesze III Rzeszy. I że położą fundament pod przyszłą działalność ośrod...
Pierwsza pełna historia najsłynniejszego diamentu świata, Koh-i-Noora, czyli Góry światła. 29 marca 1849 roku dziesięcioletni maharadża Pendżabu został wprowadzony do sali tronowej Pałacu Luster we wspaniałym forcie Lahaur. Tam w czasie publicznej ceremonii, wystraszony, ale zachowujący godność chłopiec, formalnie przekazał prawdziwe skarby najbogatszego państwa Indii prywatnej korporacji – Kompanii Wschodnioindyjskiej. Został również zmuszony do podarowania brytyj...
Gdzie leży granica pomiędzy sprawiedliwością a obłudą? Badając sprawę pewnej paczki ze złotem, wysłanej przez jednego z techników z obozu koncentracyjnego Auschwitz do żony, Konrad Morgen przekonał się, że tego typu praktyki to codzienność. Przechwycona przesyłka okazała się wierzchołkiem góry lodowej nielegalnego procederu kradzieży, korupcji i przemytu, mającego miejsce w obozach. Na miejscu, w Auschwitz, Morgen zaobserwował także, iż załoga obozu regularnie dopuszcza się s...
Jakie wyzwania stawia przed ludzkością teraźniejszość? Nowa książka autora światowych bestsellerów Sapiens i Homo deus. Krótka historia jutra. Yuval Noah Harari, słynny izraelski historyk i wizjoner, w swej najnowszej książce skupia się nie na przeszłości ani na możliwej przyszłości gatunku ludzkiego, lecz na problemach, w obliczu których stoimy obecnie. 21 lekcji na XXI wiek to zaproszenie czytelnika do wzięcia udziału w debacie na temat naszych czas...
Stawiamy sto najważniejszych pytań o współczesną historię Polski. Czy Piłsudski był dyktatorem? PRL państwem polskim czy sowieckim? Wałęsa to agent, a Gomułka patriota? Stan wojenny był zdradą czy koniecznością? Żołnierze wyklęci powodem do dumy? Czy Polsce należą się reparacje wojenne? Dlaczego wzięliśmy udział w agresji na Czechosłowację w '68? Z tego typu niełatwymi pytaniami zmierzyło się kilkudziesięciu wybitnych historyków i naukowców, autorów świetnych książek, czasami...
Stanisław Likiernik żołnierz Kedywu. To jego doświadczenia złożyły się na literacką postać, która dała nazwę całemu pokoleniu – pokoleniu Kolumbów. Brał udział w najważniejszych akcjach sabotażowych, wykonywał wyroki podziemnego sądu. W powstaniu warszawskim walczył na Woli, Starym Mieście i Czerniakowie. Był kilkakrotnie ranny. Został odznaczony orderem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych. Od 68 lat na emigracji we Francji. Po siedemdziesięciu latach od Powstania Warszaws...
Krzysztof Jacek Hinz rozpoczyna swoją opowieść o Kubie w dniu, w którym obudził go telewizyjny komunikat, że oto został wrogiem rewolucji. Paszkwilancki wstępniak o polskim dyplomacie napisał w „Granmie” sam Fidel… Kuba. Syndrom wyspy to reportaż o wyspie Fidela Castro: o rewolucji i dysydentach, o Kubankach próbujących zdobyć podpaski i o Kubańczykach, którzy obrażają rewolucyjną poprawność obyczajową szortami i sandałami. Jest tu dawna świetność Hawany, do której uciekali p...
Ta kobieta nigdy nie miała imienia. Gorgonowa – tak mówiła o niej cała Polska, która z zapartym tchem śledziła przebieg najgłośniejszego procesu dwudziestolecia międzywojennego i jednego z najgłośniejszych w historii polskiego sądownictwa. Oskarżonej zarzucano brutalny mord na siedemnastoletniej Lusi, którego miała dokonać ostatniej grudniowej nocy 1931 roku. Od tego momentu Gorgonowa stała się najczarniejszym z czarnych charakterów II Rzeczpospolitej. O matkę upomniała się ...
Czarne karty epopei Żołnierzy Wyklętych. Płonące wioski i masowe egzekucje. Grabieże i gwałty. Zabójstwa niewinnych cywilów i jeńców – Ukraińców, Żydów, Białorusinów i Polaków. Nie, to nie jest komunistyczna propaganda. Niektórzy Żołnierze Wyklęci naprawdę dopuszczali się takich zbrodni. Dla jednych „Łupaszka”, „Bury”, „Ogień” czy „Wołyniak” to wielcy narodowi bohaterowie, ale dla innych – mordercy ich bliskich. Skazy na pancerzach to pierwsza książka, która...
„Operacja Lawina. Dzieje przemilczanej zbrodni UB” to solidnie udokumentowana, napisana żywo i przekonująco, próba rekonstrukcji zdarzeń, które miały miejsce we wrześniu 1946 r. To wtedy ok. 158 osób, partyzantów Narodowych Sił Zbrojnych z okolic Baraniej Góry, znalazło się na Opolszczyźnie, gdzie mieli mieć pierwszy przystanek w drodze na Zachód. Pierwszy przystanek okazał się także ostatnim, ponieważ zostali bestialsko wymordowani. Cała akcja okazała się intrygą Urzędu Bezp...
Kres krwawych walk z OUN-UPA Operacja „Wisła” stanowiła ostatni akt dramatu zmagań, które ukraińscy nacjonaliści rozpoczęli w 1943 r., dokonując ludobójstwa Polaków na Wołyniu. Dążyli oni do opanowania części ziem Polski. To samo stanowisko zajmowali ukraińscy komuniści. OUN-UPA w walce z państwem polskim odniosły szereg sukcesów. Uciekając się do różnych metod, udało się im ograniczyć przesiedlenia ludności ukraińskiej na Ukrainę. Pozostali nadal jednak wspierali działania U...
Walczyli i umierali za wolną Polskę. Niektórym udało się przeżyć... Wspomnienia tych, dla których II wojna światowa nie skończyła się w 1945 roku. Tych, którym sumienie nie pozwalało biernie godzić się na zbrodniczy ustrój wprowadzony Polsce po „wyzwoleniu”. Żołnierze pod dowództwem Antoniego Żubryda „Zucha”, Hieronima Dekutowskiego „Zapory” czy Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca” nie poddali się. Nadal zbrojnie stawiali opór komunistom. Wielu z nich – zbyt wielu – przypłac...
„Oblężenie Jadotville” to niesamowita historia, która przez ponad 40 lat owiana była tajemnicą, a żołnierze Kampanii A przez długi czas nie zostali uhonorowani za swoje poświęcenie i zasługi. Declan Power jako pierwszy opowiada pełną historię tego starcia, a jego opowieść stała się kanwą oryginalnego filmu Netfix. W czerwcu 1961 r. żołnierze Kompanii A należącej do 35. Irlandzkiego Batalionu Piechoty przybyli do Konga w ramach operacji pokojowej ONZ. Część żołnierzy stanowil...
„Wybitna” – „New York Times” Autor bestsellera „New York Times”, Potęga irracjonalności powraca ze skłaniającą do refleksji książką, która podważa nasze przekonania na temat uczciwości i zmusza nas, byśmy byli ze sobą szczerzy. Czy ryzyko wpadki wpływa na naszą skłonność do oszustwa? W jaki sposób firmy torują drogę oszustwu? Czy współpraca czyni nas bardziej czy mniej uczciwymi? Czy religia sprawia, że stajemy się bardziej uczciwi? Większość ludzi uważa ...
O tym, gdzie najlepiej iść „na panienki” wiedzieli już warszawscy gimnazjaliści. A ten, kto miał wątpliwości, mógł je szybko rozwiać. Dorożkarze, taksówkarze, recepcjoniści – za niewielką opłatą każdy z nich chętnie dzielił się swoją wiedzą. Płatna miłość dla każdego? Czemu nie! Dla biednych – szybka miłość w nadwiślańskich zaroślach. Dla zamożnych – towarzystwo eleganckich dam w luksusowych lokalach. Gdy Marszałek Piłsudski spacerował po Alejach Ujazdowskich dumając nad l...
Zapierające dech w piersiach opowieści o rzeczywistych spotkaniach ze zjawiskami nie dającymi się naukowo wyjaśnić. Treść: Bardzo krótkie wprowadzenie, Moje spotkanie z poltergeistem, Co zobaczyła mała Kasia?, Franciszek S. i zły duch, Ela S. i Nicolae Ceausescu, Kuszenie Włodzimierza R., Nawrócenie starego pijaka, Wypalone ślady stóp potępieńca, Pokutujący kapłan, Samospalenie – samoistne zapalenie się człowieka, Fenomen wypalonych śladów, Krasnoludki są na świecie?
Audiobooki, znane także jako książki mówione, to nagrania dźwiękowe, które zawierają tekst książkowej publikacji odczytywany przez lektora, zawodowego aktora bądź syntezator mowy. Audiobooki są zapisywane na nośniku danych, współcześnie przeważnie w postaci cyfrowej (najczęściej jako płyty Audio CD lub pliki MP3). Wcześniej były nagrywane także na płytach gramofonowych czy na kasetach magnetofonowych.
Słuchanie audiobooków jest możliwe zarówno na domowym sprzęcie audio-wideo, komputerach i laptopach w programach umożliwiających odtwarzanie dźwięku, telefonach komórkowych (przede wszystkim smartfonach), odtwarzaczach MP3, jak i na zestawie audio czy nawigacji znajdujących się w samochodzie.
Książki mówione są przeznaczone do słuchania. Umożliwiają odbiór literatury małym dzieciom oraz osobom niewidomym bądź niedowidzącym, dla których audiobooki są jedną z nielicznych możliwości kontaktu ze słowem pisanym.
Dużą zaletą audiobooków jest fakt, że można ich słuchać w każdej sytuacji, także podczas wykonywania innych czynności jak na przykład podróż samochodem, uprawianie sportu czy wykonywanie domowych obowiązków.
MP3 to najpopularniejszy format skompresowanych plików audio. Pełna nazwa formatu MP3 to MPEG-1, Layer 3. Należy on do standardów ISO. MP3 jest algorytmem kompresji stratnej dźwięku, który został wcześniej przetworzony na sygnał dźwiękowy. Dźwięki zapisane w standardzie MP3 są poddawane stratnej konwersji w celu redukcji rozmiaru pliku.
Współcześnie jest to nadal jeden z najpopularniejszych formatów audio, przede wszystkim dzięki małemu rozmiarowi plików. Do rozpowszechnienia plików w tym formacie przyczyniła się również ich kompatybilność z różnymi urządzeniami odtwarzającymi pliki audio – MP3 jest dla nich standardowym formatem.
Każdy z nas miał w swoim życiu styczność z nauką historii i świetnie zdaje sobie sprawę, że najlepiej zapamiętuje się te opowieści o przeszłości, które są ciekawie opowiedziane i wciągają od pierwszych stron. Współczesnej literaturze historycznej daleko bowiem do nudnych podręczników, a sama historia jest przecież pełna fascynujących wydarzeń i osób! W wielu wypadkach głos zabierają świadkowie tych ważnych chwil, dzięki czemu możemy poznać ich relacje i przeżycia “z pierwszej ręki”. Stąd wśród tytułów dotyczących historii znajdziecie sporo biografii, pamiętników czy wspomnień, takich jak dwutomowy “Gombrowicz. Ja, geniusz” Klementyny Suchanow, “Lachert i Szanajca” Beaty Chomątowskiej czy “Nieopowiedziane biografie. Polskie dzieci urodzone z powodu wojny” Jakuba Gałęziowskiego. Znaleźć można tu także wiele błyskotliwych podsumowań - jak “Krótka historia prawie wszystkiego” Billa Brysona lub “Zaginione królestwa” Normana Daviesa. Niektóre ebooki historyczne łączą się z reportażami i literaturą podróżniczą - jak chociażby “Cień jedwabnego szlaku” Colina Thurbona bądź “W oblężeniu. Życie pod ostrzałem na sarajewskiej ulicy” Barbary Demick. Wszystkie dostępne są na Woblink w różnych formatach, w tym epub, mobi lub pdf. Znajdziecie tutaj liczne przykłady historiografii - działu piśmiennictwa obejmującego na przykład kroniki. Dobrym przykładem jest tutaj “Historiografia XX wieku” Georga G. Iggersa. Interesują Was militaria i historia wojskowości? “50 idei, które powinieneś znać. Historia wojskowości” to świetne wprowadzenie do tego tematu.
Przeszłość zawiera w sobie niezliczoną ilość ciekawych historii, niewyjaśnionych zagadek i nieznanych wcześniej tajemnic, które odkrywają przed nami kolejni autorzy i autorki. Jak wybrać najlepsze dla siebie książki? Podpowiadamy! Jeśli ciekawi Was, jak wyglądało codzienne funkcjonowanie ludzi w dawnych wiekach, polecamy sięgnąć po serię “ Życie w średniowieczu” Frances Gies i Josepha Gies. Składają się nań: “Życie w średniowiecznym zamku”, “Życie w średniowiecznej wsi”, “Życie w średniowiecznym mieście”, “Życie średniowiecznej kobiety”, “Życie średniowiecznej rodziny” oraz “Życie średniowiecznego rycerza”. Znajdziecie je wszystkie na Woblink jako ebooki (epub, mobi, pdf). A może lubicie rozwiązywać zagadki kryminalne? Świetnie! Sięgnijcie po “Wszystkie trupy prowadzą do Rzymu. Kryminalne zagadki starożytnych” Emmy Soulthon. Całościową historię człowieka na Ziemi zawarł w swojej bardzo znanej książce “Sapiens. Od zwierząt do bogów” Yuval Noah Harari. Z kolei analizę dotyczącą przede wszystkim współczesnej sytuacji politycznej zawarł w swojej “Drodze do niewolności” Timothy Snyder. Interesują Was losy kobiet w różnych, kluczowych momentach historii Polski? Właśnie dla Was są ebooki autorstwa Anny Herbich, takie jak “Dziewczyny z Wołynia”, “Dziewczyny z Powstania”, “Dziewczyny z Solidarności” czy “Dziewczyny ocalałe”. Szukajcie ich na Woblink jako książek papierowych, audiobooków bądź ebooków (epub, mobi, pdf)!
Wiele popularnych ebooków historycznych opowiada o przeszłości naszego kraju. Jednym z najbardziej znanych światowych historyków zajmujących się tym tematem jest Norman Davies. Jego “Boże igrzysko. Historia Polski” stanowi obecnie w zasadzie już klasyczne opracowanie tego zagadnienia. Podobnie jest w wypadku jego “Powstania 44”, które zostało opublikowane w 60. rocznicę Powstania Warszawskiego. Wydarzenie to zostało umieszczone w szerokim kontekście okresu 1939-1956 i stanowi cenny wkład w debatę toczoną wokół tego zrywu. Z tym trudnym temat mierzy się także Magda Łucyan w swojej książce “Powstańcy. Ostatni świadkowie walczącej Warszawy”. O innych momentach z historii Polski opowiadają także między innymi Iwona Kienzler i jej “W oparach absyntu. Skandale Młodej Polski”, “Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie” Cezarego Chlebowskiego, “Zawodowe dziewczyny. Prostytucja i praca seksualna w PRL” Anny Dobrowolskiej, “Kroków siedem do końca. Ubecka operacja, która zniszczyła podziemie” Piotra Lipińskiego czy “Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej” Tomasza Grzywaczewskiego. Klasyczną już pozycją dotyczącą różnych epok w historii naszego kraju są książki Pawła Jasienicy. Jego “Polska Jagiellonów”, “Polska Piastów” czy “Myśli o dawnej Polsce”, a także wiele innych tytułów zajmujących się historią Polski znajdziecie na Woblink między innymi jako ebooki (epub, mobi, pdf)!
Wiele ważnych tytułów z gatunku literatury historycznej skupia się na innej lub szerszej perspektywie niż dzieje Polski, na przykład na historii Europy. Jednym z najbardziej monumentalnych dzieł wspomnianego już Normana Daviesa jest jego trzytomowa “Europa. Rozprawa historyka z historią”, która od momentu publikacji pierwszego tomu w 1996 roku wywołuje liczne debaty. Niektóre książki łączą w sobie cechy literatury historycznej i reportażu - tak dzieje się na przykład w wypadku wydanego nakładem Wydawnictwa Czarne tytułu “Gorsze dzieci Republiki. O Algierczykach we Francji” Ludwiki Włodek. O historii Stanów Zjednoczonych opowiada między innymi “Droga do wyzwolenia. Scjentologia, Hollywood i pułapki wiary” Lawrence’a Wrighta czy “Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od 1492 roku do dziś” Howarda Zinna. Szeroką perspektywę proponuje także znany brytyjski historyk Eric Hobsbawm w książce “Wiek skrajności. Spojrzenie na krótkie XX stulecie”. Wiele dzieł literatury historycznej skupia się historii nowożytnej, zwłaszcza na okresie II wojny światowej, opowiadając o obozach zagłady - są to na chociażby “Płakaliśmy bez łez. Relacje byłych więźniów z żydowskiego Sonderkommando w Auschwitz” Gideona Griefa, “Noc” Eliego Wiesela czy “Leningrad. Tragedia oblężonego miasta 1941-1944” Anny Reid. Niejedno wydarzenie, osoba lub perspektywa do dziś pozostawałyby w ukryciu gdyby nie dociekliwość licznych autorów i autorek pozycji historycznych - zapoznajcie się z ich dziełami z pomocą Woblinka!
Literatura historyczna pełna jest pozycji, które zajmują się różnymi epokami - od starożytności po współczesność. Jeśli interesują Was najdawniejsze czasy, a przy tym chcecie dowiadywać się o nich jak najwięcej w lekkiej formie, sięgnijcie po “Jak przeżyć w starożytnym Rzymie” L. J. Trafford, “Jak przeżyć w starożytnej Grecji” Roberta Garlanda czy “Jak zmieścić całą starożytność w jednej windzie” Theodore’a Papakostasa. A może wolicie nieco bardziej naukowe opracowania? “Mity, rytuały i polityka Inków” Jana Szemińskiego i Mariusza Ziółkowskiego lub “Historia Korei” Joanny Rurarz są właśnie dla Was! Wiele z tych pozycji opiera się na wiedzy zdobytej dzięki archeologii i jej odkryciom. Taka sytuacja ma miejsce na przykład w książce “Pierwsze słowo. Narodziny mowy i pisma” Martina Kuckenburga z serii “ Rodowody cywilizacji”. Bardziej interesuje Was średniowiecze? “Przeżyj rok w średniowieczu” Tillmanna Bendikowskiego, “Długie średniowiecze” Jacquesa Le Goffa, “Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420” George’a Duby bądź “Jesień średniowiecza” Johana Huizingi czekają na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki i ebooki (epub, mobi, pdf)!
Najsłynniejsi i zupełnie nieznani bohaterowie, największe i nigdy dotąd nie opowiedziane bitwy, szalone rewolucje i ciche, codzienne życie - to wszystko znajdziecie na kartach książek historycznych. Starożytność, średniowiecze, nowożytność - bez względu na to, która epoka interesuje Was bardziej, czeka na Was mnóstwo tytułów! Dzięki nim nie tylko lepiej poznacie przeszłość, ale także łatwiej będzie Wam zrozumieć teraźniejszość. Zarówno naukowe opracowania, jak i reportaże, biografie czy powieści historyczne - to wszystko czeka na Was na Woblink w postaci książek papierowych, audiobooków oraz ebooków (epub, mobi, pdf).
