Historia

Z przedmowy: Postanowiłem więc, z czasem, gruntowniej zbadać stan gospodarczy Rzeczypospolitej po pierwszym rozbiorze. Okazało się, że temat ten jest bardzo obszerny, tak że nie mógł się pomieścić w ramach niniejszej pracy. Wobec tego, biorąc za punkt wyjścia wspomniany wyżej traktat z 1775 roku i jego skutki, ograniczyłem się do szczegółowego opisu rokowań handlowych polsko-pruskich, zwracając specjalną uwagę na obustronną akcję w latach bezpośrednio poprzedzających, oraz na...

Od redaktora: Przyjmuje się, że podczas I wojny światowej w siłach zbrojnych cesarskich Niemiec służyło około 850 000 żołnierzy polskiej narodowości. Już podczas mobilizacji w sierpniu 1914 roku w szeregi kaiserowskiego wojska trafiło 320 000 Polaków. Niezwykle trafnie ujął to jeden z tych żołnierzy Leon Gawroński, pisząc kredą na tablicy podczas pamiątkowego zdjęcia w atelier: „Obcy mundur — dola taka...”. Oddaję do rąk czytelnika wspomnienia doktora i chirurga Wojciecha Je...

Celem niniejszej publikacji jest ukazanie zadań wykonywanych przez żołnierzy Wojska Polskiego w tym regionie na początku XXI wieku ze szczególnym uwzględnieniem okresu II wojny w Zatoce Perskiej oraz misji stabilizacyjnej w Republice Iraku prowadzonej w okresie 2003–2008. Praca składa się z pięciu rozdziałów przedstawionych w porządku tematyczno-chronologicznym.

W zbiorowej pamięci tragedia drugiej wojny światowej przysłoniła dramat wojny pierwszej. A jeśli o niej pamiętamy, to najczęściej w aspekcie czysto polskim (Piłsudski, Legiony) lub jako opowieści o odległej Marnie, Verdun, gazie pod Ypres, pierwszych czołgach. Dwa razy dłuższy niż zachodni, 1500-kilometrowy front wschodni zniknął ze świadomości. Po stu latach wspominamy go tylko z okazji kilku bitew na ziemiach dzisiejszej Polski (Łódź, Limanowa, Gorlice). Kto jednak wie, co ...

Niniejszy tom zasadza się przede wszystkim na zamiarze wniknięcia w niemiecki dyskurs tożsamościowy: poprzez prześledzenie refleksji i debat nad obecnością i przydatnością kategorii pokolenia w pozyskiwaniu wspólnotowego lepiszcza narodowego oraz tropienia narodowych traum. Pokolenie jako miejsce pamięci badacze łączą m.in. z takimi przywołaniami, kategoriami i formułami analitycznymi jak: wiodące pojęcia orientujące w kulturze politycznej, pytanie o zbiorową samoświadomość, ...

Sambor II, pochodzący ze wschodniopomorskiej dynastii Sobiesławiców, syn Mściwoja I, był przykładem typowego księcia-juniora z okresu rozbicia dzielnicowego. Jako dwudziestoletni młodzik osadzony został w 1233 r. na niewielkim księstwie z ośrodkiem w Lubiszewie. Sambor II od początku domagał się od starszego brata powiększenia dzielnicy. Na ucztach w lubiszewskim grodzie snuł z młodszym bratem młodzieżowo-awanturnicze plany pozbycia się najstarszego z braci (z upiciem go, wyw...

„Autorka postanowiła zrealizować ważny cel naukowy, a mianowicie umiejscowić medycynę w historycznym kontekście społeczno-kulturowym [...]. Praca Bożeny Płonki-Syroki niewątpliwie przyczyni się do rozpropagowania w środowisku historyków nauki (i nie tylko) takiego postępowania ba-dawczego, które rozpatruje dzieje nauki w szerszym kontekście teorii, doktryn, poglądów, koncepcji etc., nie przeceniając ich obecnych konotacji. Mnie, jako historykowi i filozofowi medycyny, tak sko...

Książka zbiera niekiedy ciężko dostępne dokumenty i obrazuje rozwój na przestrzeni kilkunastu lat tajnego, elitarnego ciała decyzyjnego Narodowej Demokracji - od grupy działaczy niepodległościowych do gremium kierującego masową formacją ideowo-polityczną, aspirującego do roli rządu narodowego. Całościowa lektura zawartych treści może być impulsem by inaczej oświetlić już istniejące bądź wskazać kolejne wątki w historii obozu wszechpolskiego, a w niektórych miejscach zaskoczyć...

Nie tylko pracy o takim zakresie jeszcze nie było, ale i – szerzej ujmując – zagadnienia komunikacyjne nie cieszą się żywszym zainteresowaniem historyków (a szkoda). Rozprawa jest ważnym uzupełnieniem dawnych ustaleń, nierzadko polemicznym i prostującym pomyłki […]. A już na pewno uzupełniającym i porządkującym konstatacje dotyczące tranzytu niemieckiego przez Polskę i problemu „korytarza” pomorskiego. Ukazuje nowe, czasem zaskakujące tło przebadanych już wydarzeń. Może dziwi...

Czy totalitaryzmy mogą zostać rozliczone ze zbrodni? Bestialstw popełnionych przez narodowych socjalistów i komunistów nie da się ani cofnąć, ani wymazać – choć pamięć o nich i ich ocena, zwłaszcza w świecie zachodnim, nie jest jednolita. Jednocześnie w świadomości społecznej na całym świecie funkcjonują obecnie najróżniejsze stanowiska odnoszące się do dziedzictwa totalitaryzmów, doświadczanego bezpośrednio lub pośrednio. Do dziś wiele państw boryka się także, mimo rosnącego...

Jest to albumowy katalog przedstawiający ponad 1100 medali upamiętniających najbardziej znane miejsca bitew od czasów Cedyni po II wojnę światową, wybitnych polskich władców, generałów i wodzów oraz ważne rocznice związane z tradycjami oręża polskiego. Medale wykonane przez Mennicę Państwową stanowią dzieła sztuki wykonane przez wybitnych artystów, co zapewnia wysoką ich jakość. Obok najważniejszych bitew i ich bohaterów przedstawiono też miejsca pamięci narodowej, szkolenie ...

Oddajemy do rąk czytelnika drugie już wydanie felietonów wybitnego varsavianisty. Pierwsze, opublikowane jako zbiór „100 dawnych adresów warszawskich“, rozeszło się błyskawicznie. Ten tom, ładniej wydany, poprawiony i uzupełniony m.in. o informacje pod ilustracjami, a także indeks osobowy, stanowi doskonałe otwarcie nowej serii. Autor wiele lat był dziennikarzem, jest pasjonatem historii Warszawy, Poczty Polskiej i mundurów wszelakich, a także kolekcjonerem varsavianów. W swo...

Niniejsza książka stanowi pierwszy w nauce polskiej syntetyczny tom poświęcony czasom IV wieku. W stuleciu tym państwo rzymskie przeszło fundamentalne reformy, które trwale zmieniły polityczne, ustrojowe, religijne i gospodarcze oblicze świata śródziemnomorskiego. Książka została podzielona na dwie części. W pierwszej – zatytułowanej Dzieje – autorzy przedstawiają losy cesarstwa rzymskiego od wstąpienia na tron cesarza Dioklecjana (284) do śmierci Teodozjusza I (395), jak rów...

Książka zawiera zwięzły, lecz zarazem szczegółowy opis 56 typów najważniejszych czołgów i tankietek używanych podczas II wojny światowej. Przedstawiono historię rozwoju pojazdów, wszystkie wersje i odmiany, zastosowanie bojowe, użytkowników zagranicznych. Obszernie opisano budowę wozów, akcentując nowatorskie rozwiązania techniczne. Zawarto informację o służbie wielu typów czołgów w Wojsku Polskim, szczególną uwagę poświęcając czołgom rozpoznawczym TK i TKS oraz czołgom lekki...

"Ci cholerni Polacy!" - to uwaga, jaką w kierunku polskich lotników rzucił brytyjski sierżant nie mogąc z nimi porozumieć się w najprostszych sprawach. Po dłuższym czasie sformułowanie to przestało mieć charakter pejoratywny, a stało się synonimem waleczności i zaciętości w walce, której nie brakowało polskim lotnikom walczącym w Bitwie o Anglię. Autorzy tej publikacji przypominają zasługi polskich lotników, którzy przyczynili się do odwrócenia losów wojny na Zachodzie. W pra...

Zagadnienia omawiane w niniejszej pracy nie należą do naj­ważniejszych w dziejach polityki polskiej tego czasu, niemniej jednak budzą ciekawość i zasługują na uwagę. W tym okresie pierwszych zetknięć tworzyły się warunki dla rozwoju stosunków polsko-tureckich w przyszłości, zarysowały się ich formy, uwidoczniał układ sił na wschodzie, cele i dążenia obu państw. Z drugiej strony stano­wisko Polski wobec prób ogólnej akcji krucjatowej rzuca światło na stosunki naszego państwa z...

Zdecydowanie jedna z najlepszych biografii Sulejmana Wspaniałego, napisana przez wielkiego erudytę i historyka.

Kim jednak właściwie jest autor klasycznego dzieła XVI-wiecznej hiszpańskiej myśli wojskowej? Na kartach swoich rozważań Sancho de Londono jawi się jako człowiek doskonale znający swoje rzemiosło, pełen doświadczeń i wieloletniej praktyki. Bije od niego wielki szacunek do przełożonych, wielkie oddanie monarchii hiszpańskiej i przede wszystkim umiłowanie swojej profesji. Z drugiej strony Hiszpan jest człowiekiem oczytanym, doskonale znającym klasyczną literaturę (w tekście zam...

W literaturze naukowej dotyczącej powstania dyplomacji oraz w pracach przedstawiających jej historyczne formy organizacyjne spotykamy różne znaczenia terminu „dyplomacja”. Stanisław E. Nahlik pisze, że dyplomacją nazywa się przede wszystkim pewien tor działalności państwa, która dotyczy jego oficjalnych sto­sunków z innymi krajami, a zmierza do realizacji celów, jakie sta­wiają sobie kierownicze organa władzy państwowej, a za ich po­średnictwem – klasy i grupy społeczne, któr...

„Karol IX, tak jak wszyscy synowie Gustawa Wazy, był wysoki i silnej budowy ciała, miał pełne trzy łokcie wzrostu, choć i tak był najniższy spośród braci. Gdy na starość zaczęły mu wypadać włosy, jego czoło – samo w sobie i tak wysokie – sprawiało wrażenie jeszcze wyższego. Rzadkie resztki włosów zaczesywał w postaci wąskich loków, z których jeden układał się przez środek głowy, a dwa pozostałe po obu jej stronach, po czym wszystkie trzy spotykały się nad czołem. Oczy miał ni...

M/s "Piłsudski", gdy w sierpniu 1935 r. wchodził do służby w polskiej flocie, był nie tylko najokazalszym spośród czterech eksploatowanych wtedy transatlantyków, ale przede wszystkim największym i najnowocześniejszym statkiem handlowym, jaki kiedykolwiek pływał pod biało-czerwoną banderą. Był dumą i chlubą wszystkich Polaków, również tych mieszkających z dala od Polski. Tych ostatnich skutecznie leczył z kompleksów, że pochodzą z biednego, bez morskich tradycji, kraju. W każd...

Po ustanowieniu od 1944 roku przedstawicielstw władzy – rad narodowych i ich prawnym usankcjonowaniu na podstawie Konstytucji z dnia 22 lipca 1952 roku Rady Narodowe ustanawiały lokalne odznaczenia w formie odznak dla zasłużonych obywateli. Kolejne akty prawne po reformach administracyjnych państwa sankcjonowały ustanawianie i nadawanie odznak zaszczytnych. Władze samorządowe określają zasady i regulaminy nadawania odznak, a w sprawach wzoru symboli, na jednostki samorz...

Łemkowszczyzna po obu stronach Karpat to próba przedstawienia historii tego fragmentu Europy, począwszy od czasów jego zasiedlania po połowę XIX w. To historyczno-kulturowa wędrówka, w której przeczytamy o początkach tutejszego osadnictwa i teoriach z nim związanych, wędrujących figurach Matki Bożej, beskidzkim zbójnictwie, jak również o konfederacji barskiej, która czczona przez Polaków, zupełnie inaczej jawiła się Łemkom. Mało znanym, opisanym w książce, epizodem jest udzia...

W powszechnej opinii tradycja europejska zaczyna się od kultur antycznych – starożytnej Grecji i Rzymu. Jesteśmy nieświadomi egipskiego pochodzenia wielu wynalazków, idei i motywów. Dotyczy to nauki, religii, filozofii, symboliki w sztuce, ale także imion, jak Onufry, Zuzanna, czy słów takich jak chemia, heban, bazalt. Dzielimy dobę na dwadzieścia cztery godziny, nieświadomi, że zawdzięczamy to faraońskim kapłanom. Używamy komputerowych programów Adobe, nie wiedząc, że to sło...