PsychodelikiNadzieja dla duszy i umysłu? W ostatnich latach obserwujemy „psychodeliczny renesans” związany z wyraźną zmianą w podejściu do substancji psychoaktywnych, takich jak psylocybina, LSD czy MDMA. Nielegalne w wielu krajach i kojarzone z hipisowską kontrkulturą, stają się dziś ważnym narzędziem w psychiatrii. Terapia wspomagana MDMA uznawana jest za jedną z najskuteczniejszych w leczeniu zespołu stresu pourazowego, psy...
Istniejemy „dla oglądania nieba i ładu, jaki panuje w całym Wszechświecie” – powiedzieć miał Anaksagoras pytany o sens życia. Kosmos rozbudza ciekawość, nadaje jednostkowemu życiu właściwe proporcje, a od czasów sputnika i misji Apollo obiecuje przygodę i odkrywanie nowych światów. Jak duży jest Wszechświat? Kiedy człowiek stanie na Marsie? Czego nas uczy kosmiczna perspektywa? Dlaczego chcemy oglądać gwiazdy?
Szczęście – to skomplikowane W filozoficznym bestsellerze czasów PRL-u (13 wydań do dziś), czyli książce O szczęściu, Władysław Tatarkiewicz wyróżnia cztery rozumienia szczęścia. Pierwsze, gdy mówimy o pomyślności, farcie, np. na loterii i w kartach. Drugie, gdy chodzi nam o szczególne przeżycie, euforię, stan intensywnej radości. Trzecie, gdy jak starożytnie pojmujemy je jako eudajmonię,posiadanie największej miary dóbr dostępnych człowiekowi. I czwarte wreszcie, które ...
Rozwój nowoczesnych metod obrazowania pozwala coraz lepiej badać budowę i działanie ludzkiego mózgu. Wiemy, że pod wpływem wielu czynników – m.in. wieku, diety czy stylu życia – zmienia się mózg każdego z nas. Na dostosowanie się do nowych, nawet bardzo trudnych warunków, pozwala mu niezwykła plastyczność. Coraz lepiej zaczynamy także rozumieć, jak pracują tzw. nietypowe mózgi, np. osób z zaburzeniami, które doświadczają rzeczywistości w inny sposób, niż osób neurotypowych. P...
Funkcjonujemy w rzeczywistościach równoległych. Z jednej strony zasypują nas coraz to nowe poradniki o tym, jak osiągnąć dobrostan, żyć w zgodzie ze sobą i otoczeniem, zamieniać nałogi na zdrowe nawyki, z drugiej – w przestrzeni publicznej spotykamy się z gestami przemocy, mową nienawiści, wywołującymi strach zachowaniami. Dobro, troska, przyzwoitość coraz częściej kojarzą się z zajmowaniem naiwnej pozycji wobec świata. Co jest potrzebne dla dobrych relacji z bliskimi? W jak...
Mądrość stoicka Przepisu na wewnętrzny spokój i szczęście coraz częściej poszukujemy nie we współczesnym coachingu i modnych nurtach psychologii, ale w wypracowanych przed wiekami praktykach i zasadach. Jedną z nich jest stoicyzm. Kojarzony najczęściej z wyważoną postawą i trzymaniem nerwów na wodzy, obejmuje całość ludzkiego doświadczenia, tworząc prawdziwą sztukę życia. Skąd bierze się współcześnie popularność stoicyzmu? Jaką drogę do harmonii i szczęścia on propo...
Rodowód większości Polaków jest chłopski, a nie szlachecki. A jednak pamięć o tych korzeniach uporczywie wypieramy. W majowym numerze miesięcznika „Znak” stawiamy pytania: czy nowoczesne społeczeństwo trawi chłopofobia? W jaki sposób skrywana chłopska genealogia wpływa na współczesną wspólnotę obywatelską? Czy jesteśmy gotowi na otwartą rozmowę dotyczącą naszych korzeni? Odpowiadają m. in. prof. Andrzej Mencwel oraz prof. Jacek Wasilewski. W Debatach zajmujemy się temat...
Najlepsze miejsce do życia Łatwo spotkać się z narzekaniem na polską przestrzeń: nieład architektoniczny, mnogość reklam, betonozę i patodeweloperkę. Nieco na przekór tym diagnozom chcemy skoncentrować się na udanych projektach. Przyglądamy się więc dziedzictwu polskiej architektury XX w., licznym modernistycznym i socrealistycznym budowlom, które zyskują dziś coraz większe uznanie. A także, wraz z architektami młodego pokolenia, patrzymy w przyszłość, szukając inspirują...
Nassim N. Taleb: Jak zwodzi nas przypadek„The Sunday Times” zaliczył jego książki do najważniejszych po II wojnie światowej, uznanie wobec niego wyraża noblista Daniel Kahneman, a filozof John N. Gray określa go mianem „najbardziej proroczego” dziś autora. Na czym polega fenomen Nassima Nicholasa Taleba?W trakcie lat pracy na Wall Street był świadkiem błyskawicznych karier, które szybko i z impetem się kończyły. Nie fascynował go natychmiastowy sukces, dlatego po 20 latach pr...
Jak wzmacniać odporność psychicznąOdporność psychiczna to umiejętność powrotu do równowagi po trudnych doświadczeniach lub stresie. Przypomina tarczę obronną, która pozwala nam chronić się przed problemami. Składają się na nią poczucie wpływu, zdolność do działania, właściwe podejście do wyzwań oraz pewność siebie. Nie jest ona czymś danym na zawsze, możemy ją kształtować i wzmacniać. Dbanie o nią jest absolutnie kluczowe, byśmy mogli dobrze funkcjonować w rzeczywistości pełn...
Filozofowie Doliny Krzemowej i przyszłość ludzkościCzy filozofia może zmieniać świat? Tak, zwłaszcza w połączeniu z wielkimi pieniędzmi. Ruch filozofów, zwanych longtermistami, szuka sposobów, by skutecznie rozwiązać globalne problemy. Nie tylko dzisiejsze, lecz przede wszystkim te, które nadejdą. Wspiera walkę z malarią, ale i badania nad pandemiami czy sztuczną inteligencją. Do jego sympatyków należą m.in. Elon Musk oraz Dustin Moskovitz, współtwórca Facebooka. Dzięki hojno...
Dobre życie w chaotycznym świecieStarożytny filozof Epikur twierdził, że świat nie ma żadnego całościowego sensu; jest przypadkową grą atomów, a śmierć stanowi ostateczny kres ludzkiego istnienia. Mimo to od nas zależy, czy przeżyjemy swoje życie dobrze. Aby tak się stało, Epikur zalecał szukanie przyjemności. Chodziło mu nie o wystawne uczty, lecz o zadowalanie się skromnymi wygodami, przyjaźnią, obserwowaniem natury. Przypadkowość świata sprawia, że samo nasze istnienie moż...
Odczarowanie JezusaJezus nie był kapłanem ani politykiem. Przez większość życia pracował fizycznie. Być może miał doświadczenie krótkiego i bezdzietnego małżeństwa. Teksty z epoki przedstawiły go jako wędrownego nauczyciela, który chciał odnowić więź Żydów z Bogiem. Zdumiewać więc może, że sprawa Jezusa nie skończyła się w ubogiej Galilei jak innych rabbich tego czasu, ale rozeszła się na cały świat. Mimo kryzysu Kościołów chrześcijańskich Jezus wciąż fasc...
Co nam dają algorytmy?Jeszcze do niedawna rzeczywistość zapośredniczona przez komputerowe algorytmy wydawała się scenariuszem rodem z science fiction. Dziś nie możemy się bez nich obejść: pozwalają czuć się zrozumianym, oferują rozrywkę i pomoc w robieniu zakupów czy sprzątaniu domu. Do rewolucyjnej przemiany doprowadziło upowszechnienie Internetu i mediów społecznościowych. Skrócił się dzięki temu dystans do źródeł wiedzy, rozwinęły się nasze możliwości p...
Mądrość ciała „Im mniej rozpoznaję się w swoim ciele, tym bardziej czuję się zobowiązana do tego, by o nie dbać. Zostało mi ono powierzone: pielęgnuję je niczym przyjaciela, którego potrzebuję” – pisała Simone de Beauvoir. Ciało to niezwykle istotny element naszej tożsamości. Mimo że często zaczynamy się na nim koncentrować, dopiero gdy przestaje spełniać swoje podstawowe funkcje, nie można sprowadzić jego istnienia jedynie do zwykłej mechaniczności. W&nbs...
Rzeczy, które kochamy Świat przedmiotów codziennego użytku tylko wydaje się martwy. Wchodząc z nimi w relacje, nasycamy je treścią naszego życia. Rzeczy prowadzą swe intymne, niedostrzegalne bytowanie. Mogą czynić życie prostszym lub je nadmiernie komplikować. Bywają kapsułami czasu i depozytami nostalgii. Gdy patrzy się na ciągle aktualne wojenne obrazy z Ukrainy, rodzą się bolesne, coraz mniej teoretyczne pytania: co ze sobą zabrać, gdy się ucieka przed wojną? Gw...
Moje duchowe miejsce Krajobraz religijny Polski zmienia się szybko, zwłaszcza w najmłodszym pokoleniu. Według badań CBOS-u 30 lat temu jako wierzący deklarowało się 93% osób między 18. a 24. rokiem życia. W zeszłym roku było to już tylko 71%. Jeszcze szybciej postępuje zanik praktyk religijnych. Odsetek regularnie chodzących do kościoła spadł w tej grupie aż trzykrotnie: z 69% w 1992 r. do 23% w 2021 r. Jednocześnie pozostają w nas pewne duchowe potrzeby: wspólnoty...
Tu mówi Ukraina Jakimi słowami opisuje się wojnę? Ukraińscy pisarze i pisarki, których poprosiliśmy o relacje z kraju, sięgają po różne pojęcia. Piszą o strachu, cierpieniu, nienawiści, śmierci. Ale także o odwadze, wdzięczności, miłości. I co może zaskakujące: o poczuciu winy i wstydzie – towarzyszącym uchodźcom opuszczającym swoje państwo, tym, którzy zostali, ale nie uczestniczą bezpośrednio w walkach, a wreszcie osobom, których jedyną „przewiną” jest fakt, że ich jęz...
Neuronauka i neurobzdury Co roku ukazuje się w Polsce kilkanaście książek z mózgiem w tytule. Obok prac popularnonaukowych dużo jest też rozmaitych „instrukcji obsługi”: jak usprawnić działanie swego mózgu, przeprogramować go, a nawet „włamać” się do niego. Neuronauka detronizuje psychologię jako dyscyplina, która mówi, jak żyć: podpowiada, w jaki sposób zmniejszyć stres, usprawnić pamięć, efektywniej pracować, osiągnąć szczęście… Niekiedy jednak zamiast rzetelnych ...
Książki Rebekki Solnit to lektury obowiązkowe: rezonujące z przeżywanym czasem i potrzebami czytelników. Nadzieja w mroku należała do najważniejszych tytułów ostatnich lat. Zarówno dodawała otuchy, jak i dostarczała przykładów, że drobne działania mogą zainicjować wielkie zmiany. Termin „panjaśnianie”, nazywający doświadczenia wielu kobiet bezpodstawnie pouczanych przez pewnych siebie mężczyzn, wszedł do codziennego języka. Zew włóczęgi sprawił, że piesze wędrówki zyskały pow...
Uchodźców w dom przyjąć 19-letni Ahmad z Syrii marzący o studiach prawniczych, 38-letnia Awin z Iraku, matka pięciorga dzieci, 24-letni Issa, syryjski chrześcijanin, student informatyki… Dzięki niedawnemu reportażowi „Der Spiegla” poznaliśmy imiona i losy większości z 17 osób, które zginęły, próbując przekroczyć granicę polsko-białoruską. O tych ludziach wiemy, ofiar mogło być jednak więcej. Rozmawiając o uchodźcach i migrantach, musimy przede wszystkim pamiętać o ...
Osiem lekcji na 800. numer Na przestrzeni blisko 80 lat miesięcznik „Znak" niewątpliwie ewoluował. Niezmienne pozostały jednak jego imponderabilia: przywiązanie do wolności i solidarności, poszukiwanie głębszej warstwy rzeczywistości, zamiłowanie do piękna i pasji życia. A także upodobanie do najwyższej klasy autorek i autorów: zapraszamy do lektury zarówno tych dzisiejszych, jak i tych z przeszłości, wyrażających prawdy zadziwiająco ponadczasowe. Wierzymy, że zebrane tu...
Przyjemność w czasie niepokoju Grudzień to ten czas w roku, kiedy szczególnie zależy nam, by doświadczać przyjemności i dzielić się nią z innymi. Dbamy o świąteczne spotkania, dobre jedzenie, upominki dla najbliższych, troszczymy się o atmosferę ciepła i bliskości. Jednak sytuacja na polsko-białoruskiej granicy, wydarzająca się katastrofa klimatyczna i inne problemy, z którymi mierzy się świat i nasz kraj, coraz częściej sprawiają, że zadajemy sobie pytanie, czy w ogóle ...
Oswajanie samotności Boimy się samotności, a ten lęk szczególnie nasiliło doświadczenie odosobnienia w trakcie pandemii. Sprzyja jej również kultura nastawiona na produktywność, która może alienować od nawiązywania bezinteresownych relacji. Angażują przecież najcenniejsze waluty – czasi emocje. Odosobnienie jest nie tylko prywatnym doświadczeniem, ale również kwestią publiczną, którą podejmują powstające w kolejnych krajach ministerstwa do spraw samotności. Jakby wbrew o...
W kategorii prasa znajdują się różnego rodzaju czasopisma – miesięczniki, kwartalniki i wydania specjalne topowych polskich periodyków. Na Woblink.com wśród najciekawszych tytułów znaleźć można miesięcznik „Znak” – magazyn o tematyce społeczno-kulturalnej, który wydawany jest, z krótką przerwą, od 1946 roku. Wśród stałych działów „Znaku” znajdują się: Temat miesiąca, Społeczeństwo i Świat, Idee oraz Ludzie–Książki–Zdarzenia. Do pisma regularnie piszą najciekawsi polscy felietoniści i pisarze oraz stawiają tam swoje pierwsze dziennikarskie kroki autorzy młodego pokolenia. Innym tytułem wartym wyróżnienia jest miesięcznik „W drodze” przeznaczony dla czytelników zainteresowanych codziennym życiem według wzorców chrześcijańskich. Pismo nie boi się trudnych tematów takich jak wiara i ekologia, kryzys wiary wśród sióstr zakonnych i księży czy ludzka seksualność. Dla miłośników muzyki na Woblinku znajdują się archiwalne numery pisma „Jazz Press”. Za darmo do pobrania są także archiwalne numery pisma „Book Up!” – bezpłatnego cyfrowego magazynu o książkach i kulturze, który powstał z inicjatywy portali Woblink oraz Lubimy Czytać. Ponadto znajdą w tej kategorii coś dla siebie miłośnicy kultury, polityki i spraw społecznych – „Res publica nowa” to kwartalnik, który „daje do myślenia”. To pismo prowadzone przez Fundację Res Publica im. Henryka Krzeczkowskiego, która zajmuje się też organizowaniem debat i wydarzeń dotyczących rozwoju i jakości kultury.