„Dozorca otworzył drzwi i jak ich było kilku, weszli do wnętrza i do cna zbaraniełi. W celi na podłodze stało, leżało i siedziało kilkunastu ludzi różnego wieku i wyglądu, a wśród nich jak jaki naczelnik stał brodaty Filipek. [...] Cela pełna nikczemnych charakterów, ulegających każdej sile, zarechotała gromadnie [...]. Speszeni przybysze przez chwilę doprawdy nie wiedzieli, co zrobić ze sobą. Wiara bawiła się ich zakłopotaniem”. Tak w wydanej w 1937 r. powieści pt. Cynk Mari...
Prof. dr hab. Jerzy Dygdała jest pracownikiem Instytutu Historii im. T. Manteuffla PAN, autorem i wydawcą przeszło 500 publikacji naukowych dotyczących dziejów nowożytnych Prus Królewskich i Torunia oraz historii politycznej i społecznej-Rzeczypospolitej doby saskiej i początków panowania Stanisława Augusta. Jest wydawcą m.in. wielotomowej serii ,,Lustracja województw Prus Królewskich 1765" i listów sekretarzy króla Stanisława Leszczyńskiego z lat 1706-1709 (2 tomy), a także ...
Kolejny tom serii Atlas Historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku dotyczy tym razem Kujaw i ziemi dobrzyńskiej w drugiej połowie XVI wieku. W tomie scharakteryzowano najważniejsze źródła pisane i kartograficzne, stanowiące podstawę opracowania. Ponadto, zawarto w nim informacje o sieci osadniczej analizowanego regionu, podziałach administracyjnych i kościelnych, stosunkach własnościowych, warunkach środowiskowych, nazewnictwie oraz sieci komunikacyjnej regionu będącego p...
Książka przedstawia zagadnienie recepcji włoskiej kultury intelektualnej, ze szczególnym uwzględnieniem nowej humanistycznej retoryki, w szeroko pojętym krakowskim środowisku uniwersyteckim w drugiej połowie XIV i pierwszej połowie XV w. Omówione zostały wybrane kwestie związane z procesem recepcji kultury – grupa Polaków studiujących we Włoszech jako pośredników tegoż zjawiska, manuskrypty wywodzące się od hipotetycznego rękopisu Jana z Ludziska zawierającego włoską kolekcję...
Problematyka mieszkaniowa w każdym okresie funkcjonowania Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej była swoistym barometrem gospodarczo-społecznej kondycji kraju. Poczynając od wielkiej odbudowy, poprzez eksperymenty małej stabilizacji, po etap betonowej prosperity, w zagadnieniach mieszkalnictwa skupiał się, jak w soczewce, obraz codziennych zmagań Polaków z urzędniczą machiną i jej nieoficjalnym zapleczem. Ponieważ drogi wyznaczane przez centralne organy prowadziły zwykle donikąd,...
Autor prezentuje syntetyczne i problemowe podsumowanie swoich badań nad bardzo rozległą problematyką dziejów codzienności w królestwie Prus na przestrzeni ponad dwustu lat. Obraz Prus w Polsce miał dotąd w znacznym stopniu charakter obronny i był skutkiem agresji na Rzeczpospolitą w okresie rozbiorów i wojen, a także był reakcją na niechętną Polsce propagandę naszych sąsiadów. Dużo wiemy więc o elektorach, królach i wojnach, o pruskim drylu i militaryzmie, o sytuacji Polaków ...
Zaczęło się od rekonstrukcji śladów krwi w Pałacu Staszica. Krok po kroku powstawał portret wojennego pokolenia, marzącego o katolickiej Wielkiej Polsce, lecz ostatecznie broniącego heroicznie ruin Warszawy, wyniszczanego przez reżim komunistyczny, próbującego ułożyć sobie jakoś życie w PRL. O pokoleniu tym przebywający na emigracji Wojciech Wasiutyński napisał w 1982 r.: "Urodzone w niepodległej Polsce, dziecinnymi oczami widziało klęskę, w wieku, gdzie w innych krajach gra ...
SPIS TREŚCI WSTĘP / 7 I. Ziemia mścisławska do 1566 roku / 7 II. Województwo mścisławskie w latach 1566–1764 / 14 III. Województwo mścisławskie w dobie stanisławowskiej 1764–1793 / 25 IV. Baza źródłowa / 29 V. Zasady wydania / 30 WYKAZ SKRÓTÓW / 33 WOJEWÓDZTWO MŚCISŁAWSKIE (XVI–XVIII wiek) / 49 BUDOWNICZY mścisławski / 49 CHORĄŻY mścisławski (chorągiew żółta, w czerwonym polu herb) / 51 CZEŚNIK mścisławski / 54 HORODNICZY mścisławski / 66 KASZTELAN mścisła...
Biografistyka zajmuje w badaniach historycznych miejsce odrębne. A przecież, jak słusznie stwierdził prof. Józef Chałasiński, „historię tworzą ludzie”, a więc przyjrzenie się ich ludzkim losom oraz losom stworzonych przez nich dzieł poszerza niezmiernie naszą świadomość historyczną. Wprawdzie bohater pracy - Marian Szyjkowski - nie stał się twórcą historii sensu stricto, ani nie wpłynął na przebieg dziejów politycznych czy gospodarczych, ale już kulturalnych - jak najbardziej...
Spis treści Wstęp (August Grabski) / 7 CZĘŚĆ I Pogromy okresu Zagłady Krzysztof Buchowski, Pogrom w Wilnie 31 października 1939 r. / 25 Katarzyna Person, Pogrom wielkanocny w Warszawie w 1940 r. w perspektywie żydowskich świadków / 45 Jeffrey Kopstein, Pogrom w Szczuczynie 27 czerwca 1941 r. / 59 Sara Bender, Pogrom w Grajewie latem 1941 r. / 73 Krzysztof Persak, Jedwabne i Radziłów - pogromy bliźniacze? / 87 Grzegorz Berendt, Żydzi i ich sąsiedzi na Polesiu w leci...
Spis treści Wprowadzenie / 7 Daniel Grinberg (Białystok), Wokół idei pogromów. Definicje, główne szkoły interpretacji, źródła nieporozumień / 15 Mikołaj Winiewski (Warszawa), Model przemocy pogromowej. Analizy przemocy kolektywnej na ziemiach polskich w latach 1805-1946 / 25 François Guesnet (Londyn), Historiografia przemocy antyżydowskiej w dziewiętnastowiecznej Europie Wschodniej / 45 Marcos Silber (Hajfa), Przemoc antyżydowska w okresie 1 wojny światowej i rewolucji (1...
Spis treści Wprowadzenie (Kamil Kijek, Artur Markowski, Konrad Zieliński) / 7 Małgorzata Karpińska, Zapomniany pogrom. Warszawa, 16 czerwca 1805 r. / 17 Michael ?. Schulz, Rozruchy antyżydowskie w Gdańsku w latach 1819 i 1821: sprawcy oraz podżegacze / 33 Aleksandra Oniszczuk, Narracje o pogromie w Kaliszu (1878) / 49 Artur Markowski, Pogrom warszawski 1881 r. / 67 Darius Staliunas, Pogromy w Prenach i Balwierzyszkach (1881-1882) / 87 Marcin Soboń, Frysztak jako...
Akta sejmikowe są istotnym elementem w prowadzaniu badań historycznych. Chociaż wydawanie ich było postulowane już w XIX wieku, dotychczas opublikowano jedynie część akt koronnych, a w przypadku Wielkiego Księstwa Litewskiego pojawiły się dopiero pierwsze tego rodzaju edycje. Tym większe znaczenie ma niniejsza edycja akt sejmiku kowieńskiego. Zebrano i opublikowano w niej ponad dwieście dokumentów wydanych przez sejmik kowieński lub kierowanych do niego za panowania dwóch ost...
Prezentację występujących w polskiej myśli historycznej koncepcji narodzin naszego państwa w wyniku jednego lub wielu podbojów o charakterze zewnątrz- lub wewnątrzetnicznym rozpocząłem od czasów narodzin tzw. historiografii krytycznej, której początki przypadły w Rzeczypospolitej na drugą połowę XVIII w., a skończyłem na „oficjalnej" historiografii PRL. To bowiem, co stało się później, nie nosi jeszcze cech okresu„zamkniętego", pozwalającego, najogólniej mówiąc, na w miarę od...
Książka przedstawia obecność i rolę armii rosyjskiej w Królestwie Polskim w latach 1815-1856. Na podstawie szerokiej kwerendy źródłowej scharakteryzowano jej strukturę, liczebność, skład osobowy, politykę kadrową, wyszkolenie, dyslokację, zaopatrzenie itp. Ukazano proces stopniowego włączania Królestwa Polskiego w struktury administracyjne i wojskowe Cesarstwa Rosyjskiego, rozpoczęty przed wybuchem powstania listopadowego i kontynuowany w późniejszym okresie. Oprócz zagadn...
Przestrzeń publiczna jest fizycznym, namacalnym obszarem, który z reguły można dość precyzyjnie określić. Jednocześnie stanowi także konstrukt myślowy wyposażony w liczne atrybuty konotujące idee m.in. z dziedziny prawa, polityki bądź estetyki. Naukowe rozpoznanie miejskiej przestrzeni publicznej to jeden z kluczy do zrozumienia tego nieskończenie skomplikowanego układu fizyczno-społeczno-mentalnego, jakim jest miasto. W niniejszym tomie, drugim w serii „Architektura w mieśc...
"Już z racji geograficznego zasięgu władzy Berlina nad ziemiami dawnej Rzeczypospolitej w okresie Wielkiej Wojny, która sięgała od Poznania po Wilno, poznanie sposobu funkcjonowania niemieckiego aparatu okupacyjnego jest niezwykle ważne dla pogłębienia badań nad zagadnieniem, które można nazwać "sprawa polska w czasie Wielkiej Wojny."[...] Niniejsze opracowanie jest zbiorem studiów, którego celem jest nowe spojrzenie na tę problematykę, wykorzystując w tym celu szeroką bazę ź...
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE (Grzegorz Kucharczyk) / 11 CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ I LITERATURY (Grzegorz Kucharczyk) / 15 CZĘŚĆ I PRUSY W RZESZY NIEMIECKIEJ DO KOŃCA I WOJNY ŚWIATOWEJ ROZDZIAŁ I POZYCJA USTROJOWA PRUS W RZESZY NIEMIECKIEJ (1871-1918) (Grzegorz Kucharczyk) / 27 1. Prusy jako państwo hegemonialne w Rzeszy Niemieckiej / 27 2. Prusy a Rzesza (do 1918 r.) / 36 3. Przemiany ustrojowe i administracyjne Prus po 1871 r. / 49 4. Armia pruska po 1871 r. / 64 ROZDZI...
Przekazywany Czytelnikowi tom studiów to jeden z efektów trzyletniej pracy zespołu, który zajmował się listami „zwyczajnych obywateli” do władz jako źródłem do badań historii społecznej. Jego członkowie próbowali ustalić metodologiczne reguły wykorzystywania tych listów oraz dokonać analizy ich treści. Przedmiotem zainteresowania zespołu była korespondencja, która napływała do czterech wybranych instytucji państwowych: Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotni...
Spis treści: Wstęp / 5 I. Księstwo połockie w okresie władztwa książąt pochodzenia litewskiego od połowy XIII do końca XIV wieku / 5 II. Terytorium, urzędy oraz specyfika ustrojowa ziemi i województwa połockiego w XV i XVI w. (do okupacji moskiewskiej Połocka 1563-1579) /11 III. Województwo połockie w Rzeczypospolitej, jego terytorium i odnowiona hierarchia urzędnicza w latach 1566-1764 /24 IV. Województwo połockie w dobie stanisławowskiej 1764—1795 /39 V. Baza...
Czerwona Pomoc w Polsce była sekcją komunistycznej Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom (MOPR), powołanej na IV Kongresie Kominternu w 1922 roku. W teorii organizacja ta miała być masowym ruchem działającym na rzecz pomocy więźniom politycznym na całym świecie. Prócz tego prowadziła działalność polityczną i propagandową. W Polsce Czerwona Pomoc była organizacją nielegalną. Działała w ścisłym związku z Komunistyczną Partią Polski, mimo haseł o pozapartyjnym chara...
